Katalog

Cumhuriyet 8 2 KASEVI 1982 Kıyılara dalga dalga Romen askerlerinin cesetleri vuruyordu JNSANLEK ÜSTÜNE BtB AN1 tkincl Dünya Savaşı, savaşlann en acımasız olanıydı. ' Hiç bir savaşta insan bu denll canavarlasmanııştı. Oysa savaşm da kendtne göre kurallan, göreneklert vardır. Ağabeyim Nazmi Madanoğlu anlatırdı. Çanakkale'de bizimkiler İngilizlerin ölülerini göınerlerken üzerlerinden aldıkları künyeleri, öteki eşyalan bir cıkm yapar, İngilizlerin siperlerine atarlamış. Öylesine yakınmış siperler... îngilizler de karşıhk olarak sigara atarlarmış bizimkilere. '" (Fotoğraf: Cumhuriyet Arşiv) CHCRCHİLL >EDEX ISHAB EDİYORDU Churchill Türkiye'yi savaşa sokmak için neden onca baskı yapmıştı? Durumumuzu büiyordu. Hayvan kolları ve deve katarlarıyla nasıl Ikinci Dıınya Savaşı'nın mekanize. motorize, zırhlı çatışmalarına girebiltrdik? İngiltere bize Mısır cephesiadeu arta kalan yamah, ürselenmiş, savaş artığı tanklar, silahlar vermlyor değildi, ama bunlar devede trrnaktı. Belki Londra da haklıjdı, olanakları yoktu. Ama savaştan anlayan Churchill gibi bir adam neden İnönü'nün ustüne düşuyordu? (Fotoğraf: Cumhuriyet Arşiv) gaz çıkanyor, şekerle bırlikte bu işlem yapıünca, su gazoz oluyor. Karaburun kıyılarma vuran askerin cebinden çıkan fotoğrafın vurguladığı valışet beni çok düşündürdü. Acaba İkinci Dünya Savuşmda insanlık daha mı canavarlaşmıştı? Uygarlaştığmı sandığımız dünyamır daha mı kötüye gidiyor ~ Romen askerinin cebinden çıkan korkunç fotoğraflara dayanarak tüm Romenleri kapsayacak bir genelleme yapılamaz. Bu belki özel bir sapıklığın ürünü dür. Ama ne olursa olsun, savaş yöntemlerinin gün geçtikçe iyileştiğini söyliyemeyiz. 16yazm sonlarına dog ru Karaburun kıyılarına bu kez de dalga dalga ölüler vurmaya başladı. Bunlar batan gemlden at layıp kurtulmaya çalışan ya bancı tiniformalı askerlerdi. Bu ölOlertn su altında kalan yerleri olduklan giblydî, su yüzündeki yerterlni deniz kuşlan parçalayıp oymuşlardı. Üzerlerındeki belgelerden Romen olduklan anlaşılıyordu. Karaburun'daki blrlik; ölüleri gomerken üzerlerinden çıkan anı defterlerinl, fotoğraflan, çakı. çakmak gibi şeyleri, hepsinde bir örnek bulunan koruyucu ilaçları, kutsal kitaplan, bize gönderiyordu; biz de bun lan Istanbul'daki Romen Konsolosluğuna iletiyorduk. Komutanla bize gönderilen eşyalan arasıra gözden geciriyorduk. Bir gün bu torbalarm içinden bir çakıyı anı olarak alıp saklamak istedim. Bizlm komutan anladı: Boşver oğlum, dedi, sahibine yaramamış, kime yarar ki? Durura, Komutant da etkilemişti. O sırada bir de cüzdan i O Savas, insana yakışır iş değil, insanlığın doğaldüzeni barıs olmalı çînde resimler gecti elime... Aile fotoğraflan... Sankibir yaşarn resimlen mış; bir filmin kareleri gibi bırbirini izleyen îotograflar da, çocukluk, anne. baba, akrabalar olduğu anlaşılan kîşiler görüntiyorlar. Sonra nişanlılık, evlilik resırnlerı birblrini îzliyor, cocuklar geliyor arkadan... Böyle bir yaşam savaşla değişiyor; dram başlıyor. Delıkanlı asker otuyor, torpillenen gemi den atıyor kendlni âşağı, kuşlara yem oluyor. Savaş, insana yakışır bir iş değif. İnsanlığın doğal düzeni banş olmalı. Bıze gönderilen fotoğraflann içmde cephe ve askerlık resımleri de vardı. İçlerinden birisıni unutamam. Bir bir büçuk metre'yükseklikte. iki ikl buçuk metrc genişlikte bîr kayanm üstünde üç tane Rus kellesı... Bu üç Rus askerinin kesık başı onunde üç Romen askeri ayakta duruyor ve ob.ıektife bakıyorlar. Önlerînde arkalarım objektife dbnerek eğilmiş çıplak Üç Rus eri... Churchill, savasa girmesi icin Türkiye'yi neden zorluyordu? Rus erlennin sırtlarında yalnır ceketleri var.. Romen askerleri de elletini Sovyet askerlerinin kaba et leri üzerine koymus suıtıyorlar. Üç çıplak kıç ve üc kesık baş... Mide bulandırıcı bir gorünüm.. İnsan savaşta canavarlaşıyor.. » , Oysa savaşın da kendine göre kurallan, görenekleri vardır. Ağabeyim Nazmi Madanoğlu anlatırdu Birinci Dünya Savaşmda bir tepe Ruslarla aramızda birkac kez el değiştirmış. Bu tepenm bir yanmda mağaramsı bir oyuk varmış. Bizimkiler de Ruslar da gerıye taşıyamadıkları yaralılan o mağarada bırakıyorlarniış: ama bepsininyâralannı tunajr ederek, ilaçlannı, ylyeceklerini yanlarına koyarak... Çanakkale'de bizimkiler İngilizlerin ölülerini gomerlerken üzerlerinden aldıkla rı künyeleri, oteki eşyaları bir çıkın yapar İngilizlerin siperlerine atarlarmış. Öylesine yakınmış siperler... İngllizler de karşılık olarak sigara atarlarmış bizımkilere... Bir kez İngiîizler demirden martı yumurtasma ben zer bir şey atmışlar. Bizimkiler evırmişler, çevirmişler bırşeye benzetemediklerınden yumurta biçiminde demirden şeyi geri atmışlar. îngilizler bu kez bir kâğıtla birlikte kutuya koyup o demirden yumurtaya ben zıyen şeyi yine bizimkilere atmışlar. Kâğıt üzerinde na sıl kullanüacağı da resımlerle gösteriliyormuş. Yumurta biçiminde demir par casmın başındaki \4dali başlık açılıp suya atılınca an kara saııat 1 ı\*ü n tsu ••••••••»••• • 9 . 25025» Cumhuriyet 2 KASIM 1932 ÎURGUTÖZAKMAN RESiMLi OSMflNLI TflRıHı Muı TURGAY EROENER ttam Dii»ni: MEHMET AKAN ÇevrtGfyıi : YÜCELTANYERİ • SalıCuma: 20.00 • Cumartesl: 15.3018.15 t KIAA? NEREDE? NE KADAR? HÂNSFÂUÂOÂ REKLÂM YAPTI Basın Reklâmları TV ve Radyo Reklâmları Etüdü E Y L Ü L 1982 SAYILARI ÇIKTI Gazetelerde Sayfalara ve Boyutlara Göre Reklâm analizi îstanbul ve Ankara Radyolarındaki Reklâm Dökümü • • • KüGüKRDflM UyarUyah YöfMtMi: YILMA20NAV • T.B.M.M. dün Gazî Hz.'nin nutukları île açıldı Reısıcumhur Hz. Büyuk Millet Meclısmin toplanma yılını şu nutukIa açtılar: «B. M Mechsınm muhterem azası. B. M. Meclisı'nm dordunou devresı nın ıkinci tcplanma yılını uçıyorum. Yuce milletnnızın degeri veKillennı saygı ve sevgı ıle selatnlanm. (Alkışlar). Azız arkadaslarun, beynelmılel sıyasî ve ıktısadi buhranlardan beşenyetın duymakta oldugu sıkmtj ve acı devam ettnektedır. Siyasi buhranm ma hıyetı sılahlan bırakma koni'eraD&ının muşkullerınde hulâsa olarak muşahede edılebıhr. îktısadı buhran ıse, mılletler arasında mubadelemn azalması ve darulması şeklinde sahasını gemşletmış ve tesinni arttırmıştır. Bızım kanaatımızce beynelmılel sıyası emnıyetin ınkışatı ıçın ılk ve en muhim şart mületlerın hıç obnazsa sulhu muhafaza fikrmde samımı olarak bırleşmesidır. Bız ıktisadı genışlıgin temelıni de ancak her mılletın ret'ab ıle vaşamaga ve ilerlernege hakkı oldugunu teslım eden bir zıhnıyetle butun milletlenn bırlikte çalışmaıarı yolunun bulunmasında goruyoruz. (AU kışlar). Muhterem mıUetvekılleri. butun milletlenn guçlükle goğus germege ugraştığı zorluklar ıçinde mılletımiE buyuk canhbk. hükümetimız yüksek isabet gostermektedir. Komşularımızla ve bütün milletlerle münasebetienmiz cıddi. samimi sulh ve emniyet fıkrine müstenit olarak inkişat etmektedir. (Alkışlar). Dostlar arasmda dürüst bir vaziyetin, muhatazası bizim daîma çok ehemmiyet verdığimiz bir esastır. Beynelmılel iktisat güçluklertae karşı halin icabına göre mudafaa, muvazene, mkişaf tedbirlermi almaktayız. Kaa^ısmda bulunduğumuz her imkam genişlik ve kolaylık yolunda tatbık etmeğe çalışıyoruz. Milli iktısadın ve paranm gösterdigi kudret ve istikrar aunaa tedbîrlerin Isabetine kanaat ve SANAT KURUMU 20 00 INlYtYOHETMEN ı. ' I N İYİ EÜKEK OYUNUCU I N İYİÛVOUYE DEÖER KADIH OYUMCU ÖDULLEM • çarsamba Persemb»: RÜYADAKI OYUNCAKLAR ADEM ATAR • METİN COŞKUN MOSKÜ o u n u COCUK ovu«u • Cumartesl: 13.00 SATILIK Damperli kamyon 1968 Modei Fort motorlu Tel.: 26 79 99 î • TV Reklâmları ÖDEMELÎ GÖNDERİLÎR Basm 2.500 TL, Radyo 2.250 TL, TV 12.250 TL. Dalyan'da Satılık Lüks Daire Tel.: 59 02 91 PEY A îstiklâl Caddesî, îmam Sokak No. 1 Beyoğlu, tstanbul Tel.: 45 66 47 ^ Satılık 45'ü Telefon Mür.: 67766869 X X X dersleri verllir. tNGtLtZCU • ••••»••••»•»•••»•« »•••»••»••••••••••••••• TEZ yaaur (Türkçe, tngılizoe, Fransısca, Atmanca) Tel.: 64 78 94 recek mahiyettedir. fAlkışlar). Bütçenin vaziyeti tahminierın bu yıl tahakkuk edebilecegine kuvvetli umit vermektedır. Her halde muvazeneli bir bütçenin teminî gelecek yüa duşen kaygulanmızm gene esası kalacaktır. Azız arkadaşlar. her zaman goz onunde bulundurduğumuz ana ışlere ara vermeden devaru etmege mecburuz. Demıryolu programmm tatbıkına devam edecegız. (Alkışlar). Zıraat sahasında ıslah müesseselermı tamamlıyacağız. thracat maüarımıza bariçte alıcı bulmak ve sauşlanmızı genişletmek ıçm her tedbıri arayıp buhnak ehemmiyet verdığimiz noktadır. Milh ihtiyaç ve menfaatlerimizin mubrem kıldığı sanayi şubelerımn bir an once tahakkuk ettinlmesine hassasıyetle cahşıyorxı/. îçtımaî hasralıklarla mücadeîe faalıyetını artıracaktır. Mıllı kulturun her çığırda açılarak yuk&ehnesını Türk Cumhurıyetının temel dılegi olarak temm edecegız. (Alkışlar). Türk dilının kendı benhgıne. aslındakı guzelhk ve zengınlige kavuşması ıçın butün devlet teşkilatımızın dikkath. aiâkah olmasını istenz. Muhterem arkadaşlar, mılletimız her guçluk ve zorluk karşısında durmadan ılerlemekte ve yukselmektedır. (Alkışlar). Buyuk Turk mılletınin bu yoldakı hızını her vaaıta Ue arttırmaga çalışmak bızun hepımizln on kutlu vazıfemızdir.» On dakıka suren nutkun her cumlesi şiddefle aikışlanıyor. Gazi Hz. nin sozleri ve Meclisteki merasim buraya gelen îpek fîhn operatörleri tarafından sesli sinemaya alınıyordu. Nutuk tamamen sesli filme alınmıştır. Reisicumhur Hz. nutuk bitince avm tarzda alkışlar arasmda avdet buyurdular. Gelecek perşembeye lsmet Paşanm Mediste bir nutuk söylemesi muhtemeldir. Halk bugün Gazi Hz.'nîn nutkunu dinlemek için şehrin muhtelif yerterine konulan radyo hoparlörleri etrafında küme k^me toplanmış ve Buyük Reisin sözlerini dinlemiştir, izim Fabrika'mn İttihatçı doktorunun kulağı deltk. Nereden duymuşsa duymuş, ya da öğrendiğl kaynağı soylemiyor, Churchill Türkiye'yi savaşa sokma umutlannm kırıldığını ve barış dönemi başladığrada Ankara'mn yapılacak toplantılara çağrılamıyacağını söylemiş. Biz bu konulan blzlm komutanla arada sırada konuşurduk. Churchill Türkiye'yl savaşa sokmak için neden onca baskı yapmıştı? Durumu muzu biliyordu. Hayvan kol lan, deve katarlarıyla nasıl İkinci Dünya Savaşınm me kanize, motorize, zırhll çatışmalarına gîrebilirdik? İn giltere bize Mısır cepheslnden arta kalan, yamau, örselenmiş, savaş artığı tanklar, silahlar vermiyor değildl; ama bunlar devede kulaktı. Belkl Londra da haklıydı; olanaklan yoktu. Ama savaştan anlayan Chur chill gibi bir adam neden o kadar üstümtize düşüyordu? % Churchill Ne îstiyordu? B YARIN: Komutan Fotoğraflan Çav Kurumu Genel Müdürlüğünden 1 Kummumuz ihtiyacı 32 kalem elektrik malîemesi teklıf alma usulü ile satınalınacaktır. 2 Bu ışe ait şartname Çay Kununu Genel MüdürlüğU Satınalma Mudurluğu / RIZE, îstanbul' Bölge Ticaret Mudurluğu Sınanpaşa Koprüsü Sokak No: 19 Beşiktaş / ÎSTANBUL ve Irtıbat Müdürlüğü Konur Sokak No: 28 Yenişehır / ANKAEA adreslerinden ucretsiz temın edılebilir. 3 Ihaleye katılmak ısteyecek flrmalann şartname esaslart dahilınde hazırhyacakları teklif mektuplannı engeç 16/11/1982 sah gunü mesai saatî sonuna kadar Çay Kurumu Genel Müdürlüğü Satınalma Müdürlüğü / RÎZE adresine iadeli • taahhütlü olarak Röndermelert veya makbua mukabili elden vermel©n gerekmektedir. 4 Postada vaki gecikmeler ve telgrafla yapılacak müracaatlar kabul edilmez. 5 Kurumumuz 2490 sayılı yasaya tabi olmayıp, ihaleyl yapıp j'apmamakta, bblerek kalem kalem yapmakta veya dilediğine yapmakta serbesttır. (Basm: 23096) 7180 KAPALI TEKLİF ALMAK SURETİYLE 1 TON NİGROZİN SATINALINACAKTIR 1 Bu işe ait şartname Müessesemizden veya Sirkeci' deki 5.ci vakıfhan altındaki irtibat büromuzdan ternin edilecektir. 2 Teklifler 8.11.1982 günü saat 16.00'ya kadar Müessebemizın Beykoz'dakj Muhaberat Şefliğine verüecektlr. 3 Müessesemız diledıği mlktarda almakta veya aüp almamakta serbesttir. SÜMERBANK Deri ve Kundura Sanayil Müessesesl (Basın: 23072) 7179