Katalog

Cumhuriyet 6 EKONOMİ 14 KASIM 1982 tığı nüfus projeksyonu da 2000 yılmda 67 milyon clvarında bir nüfusa erigileceğinl göstermektedir. Oysa daha birkaç yıl öncesine kadar 7580 milyon olacağı tahmin ediliyordu nüfusumuzun. SORU Siz nüfus artıs hızındaki bu gerilemeyi neye bağlıyorsunuz? BEHAR Bir kere bu azalmanın bllinçll olarak uygulanmış, bu amaca yönelik bir devlet politikası sonucu olmadığını söylemek gerekiyor. Kanımca 1965 yılında yü SORU Sayın Behar; zaman zaman Türkiye'de nüfns artışının en önemli sorunlardan biri olduğu ileri sürülür ve nüfus artışı yavaşlatılmadan kişi başma milli geliri anlamlı biçimde artırmamn zor olduğu belirtilir. Türkiye'de nüfus artış hızmda görülen gelişme bangi yönde, slze ilk olarak bunu sormak istiyorum. BEHAE Nüfus artış hızınm iktisadi gelişmede son derece önemli bir faktör olduğu doğru. Pakat hemen şunu ilave etmek lazım: Türklye'deki nüfus artış hızı, 1980 sa EKONOMİDE DİYALOG Cem Behar kimdir? 1946 da doğdu. Robert Kolejin lise bölümünü bıtirdıkten sonra Pufis'de Scrbonne Üniveı sitesi'nde lisans ve lisans üstü öğrenimini tamamladı. 1977'den ben Boğaziçi Üniversitesi'nde öğretim üyeliği yapan Behar nüfus solunlarıyla ilgili çalışmalar yapıyor. Türkiye'de 1970 75 arasmda % 2.6 olan yılhk nüfus artısı hızı 1975 80 arasmda % 2.1'e düşmüştür. Önümüzdeki yıllarda bu hızın daha da düşmesi beklenmektedir. yımmın geçlci sonuçlarından da anlaşılacağı gibl, hızlı bir düşme sürecine girmiş bulunuyor. Diğer göstergeler de bu eğilimi doğruluyor. SORU Hangi göstergeler? BEHAR 197075 arasında Türkiye rfüfusunun ortalama artış hızı yılda % 2.6 dolayında olmuştur. Oysa bu artış hızı 197580 arasında % 2.1'e düşmüştür. Ve bu azalma Türkiye'den yurtdışma işçi göçünün yavaşlamış olmasına rağmen ortaya çıkmıştır. Ayrıca doğurganlık göstergelerl de bu gerçeği doğrulamaktadır... SORU Doğurganlık göstergeleri deyince neyl anlamak gereklyor? BEHAR Hacettepe Üniversitesi nüfus etüdlerl enstitüsü 1963'den bu yana beş yıllık aralarla düzenli şekllde nüfus ve doğurganlık araştırmaları yapar. örneğin 1968 yılmda Türk ailelerinde ortalama çocuk sayısı 6,3 idl. Bu Türkiye'de bugün yasal olmadığı halde yılda 300 bin kürtaj yapıldığı tahmin ediliyor. Kürtajın yasalasması halinde bu toplam sayı fazla artmasa bile sağlıkh koşullarda kürtaj yaptıranlann sayısı mutlaka artacaktır. rürlüğe girmiş olan alle planlaması kanunu çerçeveslnde yapılan çalışmaların nüfus artış hızınm azalmasmdakl etkisi ve katkısı çok düşük olmuştur. Asıl itici güç ailelerin ve çlftlerin çocuk sayısını kendi lstekleriyle smırlama gayretleri olmuştur. SORU Peki bu davranış degişikliginin nedenlerl nasıl açıklanabilir? BEHAR Bunu çeşitli nedenlere bağlamak mtimkün. Her şeyden önce kentleşme olayma değinmek gerekiyor. Kırsal yöreierde çocuğun ekonomik ve sosyal işlevi farklı olduğu gibl aileye maliyeti de kentlerde olduğundan çok düşük. Kentleşme hareketi bu bakımdan aîlelerl çocuk konusunda ister istemez bir tnaliyet fayda analizi vapmaya zorluyor. Ikinci bir önemli neden Türklye'de kadmların eğitim düzeyinin derece derece yükselmesl ve kadınların çalışma hayatına katılma oranlarınm yükselmekte olması. Bununla lllşklll bir üçtincü neden de geleneksel aile işletmelerinden ücretli kentiçi iktisadi faaliyetlere yönelme sürecinln hızlanması. SORU Ailelerin daha az çocuga yönelmesinde devletln hlç bir katkısı olmadı mı sizce? BEHAR Şöylece oldu. 1965 yılında çıkan nüfus planlaması yasası ailelere çocuk sayısını sınırlamada bir devlet güvencesi, bir tür moral destek sağladı. Bunu htç olmazsa siyasi düzeyde ve dini düzeyde meşrulaştırdı. Bu bakımdan 1965'de başlatılan nüfus planlaması çalışmalarmm direkt ve pratik etkisi az oldu ama dolaylı bir etkisi olduğunu kabul etmek lâzım. SORU Şimdi biliyorsunuz Danışma Mecllsi'nin jründeminde bulunan bir kürtaj yasası var ve bu konuda ileri sürülmüş çeşitli görüşler var. Ben size bu konuda İlk olarak şunu sormak istiyorum: Kürtaj yasasıııın nüfus planlaması açısından önemli bir rol oynaması söz konusu mu? BEHAR Şimdi efendim kürtaj Türkiye'de yapılmayan ya da uygulanmayan bir şey değil. Hacettepe Üniversitesi'nde Sayın Nusret Fişek'in yapmış olduğu araştırmalardan Türkiye'de yılda ortalama 300 bin kürtaj yapıldığı anlaşılmaktadır. Türkiye'de yılda ortalama 1.2 milyon çoçuk doğduğunu düşünürsek demek ki ortalama her dört doğan çocuğa karşıhk bir kürtaj olayı olmaktadır. özellikle büyük kentlerde 20 bin lirası olan bir kadın kolayca ve tehlikesizce kürtaj yaptırabilmektedir. Dolayısıyla böyle bir yasa kabul edildlğinde zaten olayın arkasından gelmiş bir yasa olacaktır. Boğaziçi Üniversitesi öğretim iiyelerlnaen Cem Behar (sağds) Ekonomi servisl şelimiz Osman Ulagay'la görüşürken Ulagay sordu, Behar yanıtladı: 2000 yılında 67 milyon olması beklenen Türkiye nüfusunun 2020 2030 yıllarında 90 95 milyon arasında istikrara kavuşması bekleniyor. Nüfus artıs hızmda son yıllarda gözlenen gelişme «100 milyonluk Türkiye» sözünün giderek bir hayal haline geldiğini gösteriyor. rakam 1978 yılında 4,2'ye düşmüştür. Yanl on yıllık bir sürede ailelerin ortalama çocuk sayısında % 35'lik bir düşüş vardır. Bu göstergelerin de ortaya koyduğu gibl Türkiye'de nüfus artış hızı kendiliğinden düşmektedir. Bundan ilk bakışta çıkarılabilecek olan sonuç Türk ailelerinin çocuk sayısını ayarlamayı yavaş yavaş öğrenmekte olduklarıdır. Bu nüfusun artış hızına da yansımaktadır ve önümü?deki yıllarda daha da belirgin biçimde yansıyacaktır. 198085 döneminde Türkiye'de yıllık nüfus artış 100 milyonluk Türkiye hayal ama kürtaj yasası gene de gerekli» hızınm % 2'ye hatta bunun da altma düşebileceğinl söylemek çok yanlış olmaz sanırım. SORU Nüfus artış hızındaki bu gerilemenin nedenlerine geçmeden önce şunu sormak istiyorum: Zaman zaman 100 milyonluk Türkiye'den söz edilir, buna göre bazı tahminler yapılır. Şimdi sizin verdiğiniz rakamlara göre bunun kolay kolay mümkün olmayacağı anlaşılıyor galiba.. BEHAR Evet bu gerçekten mümkün görünmüyor. Türkiye'nin 100 milyonluk bir nüfusa erişmesi eldeki bütün verilere göre imkânsız görünüyor. Dünya Bankası'nm, Birleşmiş Milletler'ln ve Şikago Ünlversltesl'nln yaptığı nüfus projeksyonlan, Türkiye nüfusunun 2020 2030 yılları arasında 9095 milyon düzeyinde İstikrara kavuşacağını gösteriyor. Son yıllardaki gelişmeler de bu projeksyonu doğrulayıcı niteliktedir. SORU Bu projcksyonlara göre 2000 yılında Türklye'nin nüfusu ne kadar olacak? BEHAR 20C0 yılı için çeşitli doğurganlık ve dı$ göç alternatiflerine göre yapılan projeksyonlarda Türkiye İçin 60 milyon ile 72 milyon arasmda değişen nüfus tahminleri yapılmaktadır. Son olarak DİE'nin 1981 yılında yap Yuvaijlak Masa Toplantısı Salı 16.11.1982 saat 18.30 «AVRUPA HÜMANİZMİ VE FEDERAL ALMANYA» Katılanlar: Prof. Dr. Wilfried Stölting, Oldenburg Üniversitesi Dr. Sargut Şölçün, Ha"Cettepe Üniversitesi, Ankara. Yöneten: Emin Değer. f ANKARA ALMAN KÜLTÜR MERKEZİ Atatürk Bul. 131 Bakanlıklar Tel. 2514 3617 3124. ÖRN KUÇÜK, BANKA İBÖYÜK, EANKA Birkaç örnek... Bankalarm; ancak işlevleriyle ve sorumluluk anlayışlarıyla "küçük" ya da "büyük"olabileceğini gösteren, birkaç Egebank örneği.., •Egebank, 1982'nin ilk 9 ayında, ' 115 milyon dolar (20 milyar 240 milyon TL) döviz girdisi gerçekleştirmiştir. Devletin sağlık yatınmlanna ayırdığı kaynaklar belliyken, devletin sağlık kuruluşları içinde sadece kürtaj yapmaya yönelik kurumlar oluşturması kısa dönemde pek olanaklı değil. Bu nedenle kürtaj yasasmdan ilk aşamada özel sağbk kuruluşları yararlanacak. SORU Kürtajın yasallaşmasıyla kürtaj sayısında önemli bir artış olabllir mi? BEHAR Şimdi demin yılda 300 bin olarak belirttiğirn kürtaj sayısı içinde gerekli koşullarda ve sağlıkh bir şekilde yapılabilenler belki % 50 dolayında olabilir. Dlğer yarısı ise bir takım ilkel yöntemlerle yapılmaktadır. Bu nedenle yasanın çıkmasıyla kürtaj sayısınm artmasmdan çok sağlıkh koşullarda yapılan kürtaj sayısının artması beklenebilir. SORU Peki ekonomik imkânları sınırlı olanlar açısından yasa yeni Imkânlar getirecek mi? BEHAR Bu, yasanın ne şekilde çıkacağına bağh. Parası olanlar sağlıkh kürtaj yaptıracak imkânı zaten bulabilıyor. Bu durumda bu imkânı bulamayanların devlet hastanelerine yönelmeleri ihtimall ortaya çıkıyor. Ancak devlet hastanelerinin bugünkü kapasiteleriyle böyle bir talebi karşılama imkânlarının son derece sınırlı olduğu da bir gerçek. Normal tedavi ve amellyatlar için blle yetersiz kalan devlet hastaneleri Jinekoloji servislerinin bir de kürtaj yükünü yüklenmelerini istemek ne derecede gerçekçl olur bilemem. SORU Bu durumda kürtajın yasallaşması halinde parasal olanakları sınırlı olan kesimin bundan yararlanma olanağı da sınırlı kalacak anladığım kadar. Ta da devlet bu alanda başka tür kuruluşlar mı geliştirecek? BEHAR Kısa dönemde devletin sağlık yatırımlanna ayırdığı kaynaklar belliyken. devletln sağlık kuruluslan içinde sadece kürtaj yapmaya yönelik kurumlar oluşturarak bu sorunu çözümlemesi de bana zor görünüyor. Bu nedenle kürtajın yasallaşması ilk aşamada «özel sektöre» yarayacaktır, bundan öncelikle kürtaj yapan özel sağlık kuruluşları yararlanacaktır. SORU Peki kürtaj yasasının çıkması nüfus artısmı önleme bakımmdan bir etki yapacak mı? BEHAR Bence kürtajın yasallaşması İçin üç ana neden göstermek mümkün: Bunlardan blrincisi hızh nüfus artışına çare bulmak. Ikincisi istenmeyen gebeliklerin İlkel yöntemlerle sona erdirilmeslnden doğan sakatlık ve ölttmleri önlemek. Üçüncü neden ise ailelerl ve kadınlan istedtkleri sayıda çocuk yapraa özgürlüğüne kavuşturmak. Şimdi slzln sorduğunuz soru bunların birincislyle ilglll ve bence bunun cevabı «hayır». tki nedenle kürtajın yasallaşmasının nüfus artışını fazla etkllemeyeceğinl düşünüyorum. Birincisi aileierin % 50'sinin zaten alle planlaması yontemlerini uygulamaya başlamış olmaları, ikincisl de kürtajın Türkiye'de fiilen yapılmakta oluşu. SERGİ «BRUNO TAUT» 1936 38 yılları arasında Türkiye'de mülteci olarak yaşamış ünlü Alman mlmarının eserlerine toplu bakış. Sergi 26.11.1982 tarihlne kadar hergün (Pazar hariç) saat 13.00 18.00 f/*ası sezilebilir. Ankara Alman Külttir Merkezi Atatürk Bul. 131 Bakanlıklar/ANKARA Tel: 25 14 36 17 31 24 •tstisnasız her bankanm sağlamak zorunda bulunduğu güvenceye temel dayanak olan "Merkez Bankası Munzam Karşılıkları"m Egebank, daima günü gününe, daima kuruşu kuruşuna ödemiştir... Odemektedir. •1980. ve 1981 yılları için ödediği Kurumlar Vergisi itibariyle, Egebank, beşinci özel bankadır! İşleviyle, sorumluluk anlayışıyla bugünün de, yannın da "örnek" bankalarmdan biridir Egebank! Kürtajı nüfus kontrolünün etkili bir aracı olarak savunmak zor. Ancak aile ve kadın sağhğı açısından kürtajın yasalasması önem taşıyor. SORU O zaman kürtaj yasasının çıkması için haklı bir gerekçe olmadığı sonucuna varabilir miyiz? BEHAR Hayır kesinlikle varamayız, çünkü demin saydığrnı diğer gerekçeler var. Türkiye'de her yıl asgarl beş bin kadının kendi başlarına çocuk düşürme yöntemlerine başvurarak sakat kaldığını biliyoruz. Dolayısıyla kadın ve aile sağlığı yönünden kürtaj yasasının çıkması ve her gelir düzeyindekl kadın için bu konuda yeni imkânların yaratılması son derecede önemli. Bunun yanısıra ailelerin ve kadınların istedikleri sayıda çocuk sahlbl olma özgürlüğünü kavuşmalarına yardımcı olmak da bana önemli bir gerekçe gibi görünüyor. SORU Peki bu yasanın çıkma şansını ya da kürtajın yasallaşması şansını önümüzdeki dönemde nasıl görüyorsunuz? BEHAR Biliyorsunuz bu yasa konusunda farklı görüşler var. Bazı kadın kuruluşları vs. yasayı olumlu karşılarken, Dıyanet tşleri'nin karşı çıktığını biliyoruz. 1965'de nüfus planlaması yasasının da benzer tepkilere konu olduğu hatırlandıgında buna pek şaşmamak gerekiyor. O kanun o günün şartlarında, 27 mayıs sonrasının şartlarında çıkartılabilmlştir. Ben şimdi kürtaj yasasının çıkartılması şansını da bugünkü dönemin koşulları tçlnde daha fazla görüyoruın. Bu tür yasalann çıkma şansı böyle dönemlerde daha fazla oluyor kanısmdayur (195514 kasım 1981) KAZIM HENDEN Kısa ama onurlu bir yaşam sürdü. Saygıyla anıyoruz. Nişanlısı Seyide KADİR "her şubesi bir hizmet merkezi İNGİLİZCE ÖĞRETMENİ AHANİYOR Laboratuvar deneylmi olan tngilizce öğretmenlerinin şahsen başvurmaları rica olunur. özel Kocaeli Merkez Dersanesi, Tel: 15967, tZMİT.