Katalog

Cumhuriyet 8 13 KASIM 1982 BAYAR ÎLE Seferbisar atıs tatbikatında Cumhurba$kanı Celal Bayar, Madanoglu'nun elini bikarken.. (Fotoğrafı Cumhuriyet Arşiv) AÇIKLAMA YAPARKEN Madanoğlu. konuklar için hazırlanan rüzgar çadınau Snfind* açıklama yaparken. (Fotot Cumhuriyet Arşiv) EŞÎYLE GÖSTERİLERDE Savaş gösterlsinde Madanoğlu, eşi Ulviye ile birlikte^ Seferhisar'daki atıs gösterisi etkili oldu Birbirinizi Az Yiyin! 10 Kasım sabahı yoldaydım. Müdafaa Caddesd'nde, Emekh Sandığı üe Toprak Mahsulleri Ofisi' nin önünde, memurlar tören için toplanmışlardı. Geç kaldığını düşünerek bir taksiye atlayıp gelen bir bayan memur, arabadan Indi; arkadaşlarraa katıldt Saat dokuzu beş geçe, saygı duruşuna geçtik. Ölümünün 44'üncu yılında büyük devrimcîyi selamladık. Atatörk'ün Adalet Bakanlarından Prof. Mahmut Esat Bozkurt, Türk Devrim Tstrihi dersterinde artlaitiklar «Ataturk İhtilali» adı altında toplamış, yayımli .ştı. Yapıtına neden bu adı verdiğini çöyle anlatıyon «Niçin ihtilal diyorum? Niçin ınkilap tarihîne, îhtilal tarihînl tercîh ediyorum? Müessesemizin resmi adı (Türk Inkilap Tarihi Enstitüsüldür. Siz nereye devam ediyorsunuz denildiği zaman, ihtilal değil, Inkilap Enstitüsü'ne derbiniz. Hatta bana, nerede okutuyorsun denildiğ! zaman ihtilal değil, Inkilap Enstitusü'nde demeye mecburum. Bu böyle olmakla beraber, ben îhtilal terimini doğru. ınkilap tabirini (deyimini) yanlış buluyorum. Bundan dolayıdır ki bu Jcitaba «Atatürk İhtilali» adını verdim. Neden? Bu sorunun kftrsriığuu vererek sizlerî aydınlatmak b m bir ödevdir... * • « • y Uzun U2Un açıklıyor yapıtmfla Mahmtıt Esat t Bozkurt savmı «Gözden geçirdiğimîz ansiklopedilerin verdiği malumata göre, revolution kelimesinden mkilabı değil, ihtilalde mündemiç nıanayı arüamak lazundır» dıyor. Şöyle bıtiriyor: «Abdülhamit II, ihtilalden çok korktuğu için rahmetli Ahmet Mîthat Efendi'ye kendini müdafaa maksadıyla vazdırdifeı it'tabın adma 'f îssft IP^Tlap' (Inkilabın Çıkış Temelleri) dedirtmlşti. Abdülhamit II gibi bir müstebidin terimi, yeni müesseseIerimizi ifade edebilir mi? Bu terimde bu bakımdan psikolojlk bir sıkratı var. tnsanın ruhnnu sıkıyor. îşte bütün bu sebeplerden dolayı ihtflali, tnkiIaba terclh ediyorum. Rahmetli Atatürk ihtilal terimini severdî.. 10 Kasım günü radyolardan, Ataturk'ün sesinden konuşmalarını dinlerken heyecanlandım. Ataturk, «ihtilal» ya da «ınkilap» yerine «devrim» sözcüğünü kullanıyordu. Mahmut Esat Bey, beşyüz sayfalık yapıtında, Atatürk Devrimı'ni tüm yönleriyle înceler, «dil» konusunda da; «... Yine, Ataturk'ün dilde yapmak istedlği temizllk. onu tam anlamıyla mümkün olduğu kadar öz Türkçe haline koymak davasıdır. Bu ise onun basardıgı işlerin en büyüklerindendîrt hatta en büyügüdür» dıyor; Ataturk'ün şu sözlerini amyor «Türkçe, dillerin en güzelî. en zenginidir. Yeter ki şuurla Cbilinçle) işlenmiş olsun...» (Atatürk Ihtilalİ. sayfa 313). Onun derslerini dmlemiş olan Cahit Külebi an!âtti; Mahmut, Esat Bey. bin kişılik salonda ders verirken, salonda çıt çıkmaz; smek uçsa duyulurmuş. Konuşması bitinc e de uzun uzun âlkışlanırmış. Mahmut Esat Bozkurt, 1832 yıhnda Kuşadası'nda doğdu. 1943 yıhnda Istanbul'da öldü. Tam bağımsızhğm. ekonomik bağımsızhktan ^eçtiginl Mustafa Kemaî'den öğrendik. Bozkurt, yapitinda, 1876 Anayasası ılan edilince, herşeyi oldu bltti sananlara ilk iktisatçılanmızdan Obannes Sakız Efendı'mn soylodığı şu ünlü so/lerı de aktanr Ohannes Sakız Efendi: «Daha bir şey olmadı! Ne zaman sarayın yamnria bir kârhane açıhrsa ıi zaman her şey olmaya basladı denebilir!» demiş. «O vakitler fabrîkalara kârhane denirdi. » Ilhan Selçuk, Mahmut Esat Bozkurt'un hemşehrisî sayıhr. Selcuk soyadını. Selçuk ilçesinden alır. Mahmut Esat Bozkurt. «Bizim Selçuk köyü...» der. derslennde. Demek Selçuk, o zamanlar koymus . Kuşadası Selçuk nasıl yakmdır. Ilhan Selçuk son gunlerdeki yazılannda, ekonomik konulan işliyor. Onlan okurken, ıki hemsehri arasında bir bağlantı kuruverdim... ••• Ankara'da günün konusu yine YÖK ile uygularoalan. YÖK'ten yakınmalar. Görevlerinden uzaklaştınlan genç ögretim elemanlan. Adam yemekten, adam harcamaktan ne zaman vazgeçeceğiz? Bu insanlar kotav mı yetüjıvorlar' Ünıversıte öğretim üyelerinin, hocasız Anadoiu Üniversiteleri'ne gönderilmelerine karsı çıkılmaz, ancak bu. yasalara tam uygun, adaletü yapılmalı. Kıyım nedenl de olmamalı. Üniversiteler dogranm atelyesi yapılmak istenirse, tedirgin öğretim üyesi, yarmın yöneticilerini nasü gönül erinciyle yetiştirebilir? Ha kıyıldım, ha kıyılacagım diye bekleyen öğretim üyesi, öğrencilerine bunu nasıl anlatabilir? Nazım, Sofya'ya gittiğinde. oradaki Törkler kar«Silamışlar. ağırlamışlar. Ayrıhrken Nazım, Fahri Erdinç'e şöyle demiş: Birbîrinizi a z yiyin! Ankara'da yapılacak o denll çok şey var ki, çok kimse bunlan unutmuş gibi. örneğin, Anayasa halkoyundan geçti; yürürlüğe girdi. Şimdi. yeni Ar^yasaya gore, yasa tasanlan h~'nrlanmaya başlandı. Bu konularda bilgisi, *>n risi oıanm göruşlerini ortaya koyması gerek. Görüşler ister beğenitein. ister beğeniimesin etkili. elestiriler yararlı olacak... 27rdu Komutanı benımle uzun uzun konuştu. Izmlt'te çahşırken kendimi sevdirmiş olduğumu anladım. 1953'ün mart sonuna doğru Seferhisar'da toplandık. Tugay Komutanı Albay Keınal Akkut, ağUstosta general olacak. Onu 24* üncü tümenden tanıyorum, iyi bir kurmaydı. Eğitim işlerini bana verdiler. Aramızda dört Amerikan subayı var. Ancak be nlm gördüğüm kurslardan geçmedıkleri için Amerikan subaylan bile kimi yeni yon temlere yabancı idiler. Benım bilgilerim bu Amertkan subaylarmdan yeniydi. îstanbul'daki Yüksek Konıuta Akademisinde. Çankırı'daki küçük birlikler yönetme kursunda gördüğüm öğrendiklerim onlarm yjilarca önce oğrendiklerindeıı değişik. Amerikan ordusunda savaş kuralları dokunulmaz değil. Gereğİ görüldügünde değiştiriliyor. Sbz gelişi onlarda savaş dağlarm tepelerin yamaçlarmdan doruklarına çıkanlmı?' biz daha bu değişikhkten habersiziz. Eski kurallara göre «şu tepeyi savun» dendiği zaman biz eteklere kadar ineriz. Savuntnanın en ilert hattmı eteklerde kurarız. Ama eteklere değin savunmaya glrildiği zaman ne oluyor? Düşmanm ateşi etekten doruğa kadar yamacm üstüne oturuyor. Gündüzün darda ve zorda kaldığında ne birliklerini geri çekebilirsin, ne yaralını ne şehidini... Çünktt atcş altındasın, eteklere ylyecek bile gönderemezsin gündüzün: çünkü düşman ategi altındasın. Oysa dorukta mevzilendlSinde. hem yamaçlar senin ateşin altındadır, düşmanı tırmandırmazsın, hem de dorukta daha güvencell du rumdasın. Amerikah askeri kuramcılar. savaşlarda bu olayı irdelemişler, düzenl doruklarda savunma olarak saptamışlar. O karşınuzda canlı insan yok. Ben konuklara durumu anlatırken topçumuz savun manın odaklarını dovmeye başladı. Güm... güm... güm... Bir tepenin üzerinde topçular ateş topluyor, derken öbür tepelere gecıyorl?r. Ben de ehmdeki hoparlorle durumu başta Cum hurbaşkanı Celal Bayar olmak üzere bütün dinleyicıiere anlatıyorum. Yavaş ya vaş atışlara havanlar, makineli tütekler karıştılar. Tam bir savaş görünümü yaratmaya çahşıyoruz. Kuraldır; sıra saldıracağımız bölseye geldifîinde bütün si lahların ateşi orada toplanır; nereden hücum edecek sek o noKtada atışlar yoğunlaşır. Topçular, agırhafıf havanlar, makınalı tüfekler, yakm savaş alam uzerıne birden ateş topladılar. Kırbac gibi şakhyor ateş seslerı. Yakın saldırı odağı bızim bulundugunıuz yerden en çok 200 metrc ilerde. Öyle bir atış yoğunluğu oldu, patlamalar öjlesme j r umaklaştı ki Celal Bayar'ın koruma polis şefı yadırgadı: Biz simdıve deain gittlğimiz manevralarda süngü hücumlarmı bile dürbün lerle uzaktan izlerriık. dedi Herkesin soluğu kesilmis # Savaş dağların yamaçlarından doruklarına çıkarılmış, biz bu değisiklikten habersiziz. Cumhurbaşkanı Ce!âl Bayar Savunma Bakanı Seyfi Kurtbek iie Amerikalı General Reed savaş gösterisini izSemeye gelmişlerdi. 9 CAHIT TANtR Belgra( Ataşemiliterliği sırasında muz için kendlmize güveniyoruz. Tabii bunu kimse gör müyor, herkes az çok tedirgin. Atışlardan birî kısa dü şebilir, ortalık altüst olur. Kırmızınm mevzilerini altüst ettıkten sonra ateşi biraz geriye kaydırdıgımızda süngü takmış piyade sal tl; ama biz Topçu Komutanı Cahit Tanör'le anlaşmıştık; her topun, her havanm başma bir subay koymustuk. Nişancı olarsk elimızde bol subay "ar. Her topun başmda ince hesaplamalan yapacak olan erleri çektığimiz ve subaylan koyduğu dmya geçti. Herkes olanbitenden etkilenmiş biçimde başıma toplandı. O sırada izleyiciler arasmda Ulviye'ye gözüm ilişti. Albay Zeis'ın yanındaydı. îkisi bana bakıp gülümsüyorlar. Oysa Amerikalı albay bu işi sakmcalı bulmuş, ben kulak asmamıştım. Cahit Tanör de benim gibî atak yaratılışlı olduğundan anlaşmıştık. Ortahkta tam bir savaş havası vardı; ama ben Cahlt'i arıyorum, göremiyorum, Oysa Cahit ne yapmış? Bizim 3040 metre ilerimize derin bir çukur ka? dırıp içine girmiş, üstüne çalıları yığdırmış, eline telefoou almış, oradan gbzleriyle izleyip ateşi yönetiyor. Topçtı Komutanının geride yönetrae verîndeolması gerekir. Rununla birlikte Cahit Tanör, böyle bir yöntemi uyguladığı ıçm •atışları daha yakından ve etkili olarak izleyip yönlen diriyor, yönetiyor ve güvence sağlıyor. # Bir tuhaf iş? A merikalı General Reed beni kutlarken bir subay yanıma yaklaştı: Milli Savunma Bakanı Seyfi Kurtbek slzi çağınyor, kutlamak istiyor, dedl. Gittim. Savunma Bakanı Kurtbek'in yanına vardığunda dedi ki: Albayım not ediniz: Kore'ye ayak basar basmaz, orada bulunan yedek teğmen Mukbil Özyörük'ü ılk gemiyle Türkiye'ye göndereceksiniz. Bu yedek teğmenln baba sı Demokrat Parti'nin ilk Bakanlarından Halil özyörük'tü. Bu gösteriden birkaç gün sonra İzmir'e gelen gemilerle Kore'nin yolunu tuttuk. Ben ilk gemî ile gittim. 11 haziranda demir aldık. Gemide bir piyad^ taburu, bir batarya, birer muUabere, istıhkâm, ordu donatım, saglık birliğiyle savaş dışı kalacakların yerlenni doldurmak için kurulmuş depo birlıği dediğimiz, subaylı. assubayh, erbaşlı, erli koca bir bütünleme bir liği vardı. Yine bizim gemide bir Yunan taburu da bulunuyordu. 0 YARIN: Gemideki yaşantı... Cumhuriyet 13 KASIM 1932 tabipligine tayin edihniştir. Kadın doktorlarımız arasında ilk defa hükümet tabipligine tayin edilmiş olan Müfide Kâzım Hanım, doktor Neşet ömer Beyin asıstanlarmdandır. Bir kaç güne kadar Amasya'ya giderek vazıfesme başlıyacaktır. ' rj Devlet Hava Meydanları İşletmesî Genel Müdüriüğünden 1. Genel Müdürlügümüz Hava Limanı Ba§müdürlüklerinde ve Meydan Müdürlüklerinde istihdam edllmek üzere iyi derecede tngilizce lisanına vakıf erkek personel alınacaktır. 2. ARANAN ŞARTLAR: a. 657 Sayılı Devlet Memurlan Kanununun degişik 48. maddesindeki nîtelik ve şartlara uygun olmak, a. Asgari Iise ve muadili okulu mezunu olmak, c. Askerlik gorevinl yapmış olmak. 3. Sınavlar 22 kasım 1982 tarıhinde bo.». 10.00'da Genel Müdürlük'te ve Yeşüköy Hava Limanı Başmüdürlügünde yapılacaktır. 4. îsteklilerın resımlı nüfus cüzdanlannın tasdikli öraeklen ekli dilekçelen ile imtihanın yapılacağı Genel Müdürlük (ETİLER / ANKARA) veya Yeşilköy Hava Limanı Basmüdürlüğü'ne (ÎSTANBUL) müracaatları gerekmektedir. (Basın: 24488) Kadrocular Şovket Süreyya Bey «Kadro ve înküâp. ısimli bir kitap çıkarmıştır. Ankara'da Kadro adile de bir fikır mecmuası neşredılmektedır. Kitapta ve mecmuada ınkılâbımız hususî bir noktaı nazardan tahlıl edılmekte, fikır olarak üeri bir devletçiliği terviç yoılu neşrıyat yapılmaktadır.. Muderris Agaoğlu Ahmet Bey bu fikırlerı tenkit eder bir sıra makale yazmıştır. Kadro'cuların yurüttuklerı tez üzerinde ^eıbest munakaşa yapılmasını Cuınhuriyet nesli hesabına faydalı bularak bu yazılan neşre başlıyacağımızı yazmı^tık. Ahmet Beyın ilk makalesı bugün üçunctı sahifemızde Yıldız yağmuru İstanbul'dan da görüldü Dün gece Eset bürcü etrafmda güzel bir manzara arzeden Şehap yagmuru h&dlsesi olmuştur. Geceleyin sernada bu tstikamete bir kaç dakika ka dar mütemadiyen bakanlar tarafından hâdise görühnüştün Hâdise ayın 14 düne kadar gecelı gunduzlü devam edecektir. # Seferhisar'da savaş gösterisi urttan ayrılmazdan önce Seferhlsar'da atışlı bir savaş gös terisi dtlzenledik. Cıımhurbaşkanı Celal Bayar, Savunma Bakanı Seyfi Kurtbek. îzmir'deki Amerikan Komutanı General Reed ile, kimllklerinl bilmedigimiz yöneticiler, partlliler, milletvekilleri Izleyici olarak geldiler. Bir çok gazetecl de gösteri alanına ba kan tepeye kurduğumuz genlş gölge cadınnı doldurdu. Biztm tümenin topçu komutanı Kurma.v Binbaşı Cahit Tanftr'dü. Cahit bana inanu'or, ben ona güveniyorum. Güzel bir savaş gösteris! hazırladık. Kırmızı savunmada. Biz mavlyiz. Duşmana saldıracağız. Atış gösterlsinl savaş gerçekliği içinde uygulamayı plan ladık. Tam bir savaş sahnesl ha zırladık. Gerçek savaş cephanesî kullanıyoruz. Siperlerinî kazmışız kmnızılann, engellerini yapmışız, tlamalarını dikmişiz: ama Y • Münir Nurettin Bey Kıbrıs'a gidiyor Maruf tenorumuz Münir Nurettin Bey vakı olan davet üzerine konserler vermek için Kıbns'a gıdecektir. Münir Bey buradan salı günü hareket edecek ve çarşamba gecesi lzmir"de bir konser verdikten sonra Kıbns'a geçecektir. (günün ilanlar») Takvimi Ragıp Muhtırah Takvimi Ragıp 1933. Cv nünuzü, vaktinizi en doğru olarak gösterir. Her aıadrğmız faydah malu matj bulursurmî" F'iatı cıltlı olarak 3f kuruştur. Naşirl: Istanbul Kanaat Küruphanesi. • İş kanunu mütehassıslara tetkik ettiriliyor Ankara 12 Iktisat Vekâleti iş kanunu l?/ihas<nı ecnebi bir mütehassısa tetkik ettırmekte, bundan başka bitaraf salâhiyettar zevatın da müta lealarmı almaktadır. Kanun bu devre de behemehal meclisten çıkacaktır. Çavuş rakısı Elli senelik müessesedir. Muşte cilerin gösterdiği rağbeto medyumu şükranız. ILAN ÎSTANBUL 3İINCC İCRA TETKİK MERClt HÂKtMLİĞÎNDEN Dosya No: 1982/2431 Hâkımlıgımize, Konkordato teklıfıııde bulunan, I&t. Sırkecl Nobethane Cad. Serdar Sok. Oğlakçı Han No. 17/5'de, YETAŞ, Yapı Elemanlan Tıc. ve Sar. A. Ştı'nin talebi kabul edilip 10.11.1982 TARÎHINDEN BAŞLAMAK ÜZERE IKI AYLIK KONKORDATO MEHLÎ VERILMIŞTIR. Işbu Mehil karannın Hân tarihınden itibaren her alacaklının 7 gün ıçın de bir dilekçe ile Mercnmı ze itiraz edebıleceği ılan olunur. 11.11.1982 (Basm: 11729) ÎLAN FATÎH 2. SULH HÜKUK HÂKlMLtĞt 981/795 Esas Hastalığı nedeniyle Kerım ilf Şüknye'den 1942 tanhmde olma haien Şehremını, Ziyagökalp ead. No: 69'da ikamet eden Neo m: Büyükgumuş vesayet altma alınarak kendisine aynı yerde oturur ana baba bır kaıdeşi 1940 doğumlu Fevzı BüyiıkgUmüş vası tayin edllmiştır Ilan Olunur. 11.11.1982 (Basm. 11642) Her tiirlii daktilo işi yapılır. Mttracaat: Gülbeyaz Şirin Tel.: 4u 79 39 • İlk kadın hükümet tabibi # Kiralık apartıman Nişantaşı'nda Vali Konagı Caddesinde 9 oda, biceık au, sofaj garantı Telefon: 40575. YaBnız Bayar Kaloriferli evine bayan pansiyonerler arıyor. Tel.: 23 2157/Eflatun (Mesai saatleri içinde) SATILIK Ford motorlu damperlı kamyon. Tel.: 26 79 99 Genç kadıa doktorlanmızdan Müfıde Kâzım Hanım Amasya hükümet