Katalog

r Cumhuriyet 6 EKONOMİ 27 EKIM 1982 EKONOMİ DE GÜNÜNAfNASf BPT: İşsiz sayısı 336 bin, 'sayısı 88 bin arttı ODTÜ Metalurji Doçenti Dr. Erdoğan Tekin: Odalar Birliği Başkanı Yazar: "Asilcelik, teknoloji ve yer secimi bakımından zarara mahkümdur» ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) ODTÜ Metalurji Mühendisliği Bölümü oğretim üyelerinden Doç. Dr. Erdogan Tekin, «Asil Çelik modeli, zarar etmeye nıahkutn bir kuruluş siıngesidir» dedi. Asil Çelik olayına llişkin Cumhuriyet'tn sorularını yanıtlayan Doç. Dr. Tekin, kullamlan teknoloji, fabrikanın yer seçlmi ve ham madde temini gibi sorunlar nedeniyle Asilçelik'in ekonomik bir kuruluş olmadıgı nı söyledi. Doç. Dr. Erdoğan Tekin özetle şöyle konuştu: «Asil Çelik'te elektrik ark ocağına dayanan ve hurda eriterek çelik üretinıi teknigi uygulanmaktadır. Bu yöntem 5060 yıl öncesinin tekniği olarak günümü/e kadar bazı yeniliklerle gelmiştlr. Kiiçük kapasiteli fırınlarda özel vasıflı çelik üretmek için kullamlan bir tekniktir. Son 20 yıldan beri hem ocak teknolojisindeki gelişiın, hem de inşaat sektöriindeki gelişitn nedeniyle. bu teknoloji ile İnşaat çeliği üretimine geçildi. Bugün bu nıetodla 2 saatte 300 ton çeliği dökebilen ocaklar var.» Doç. Tekin, Asil Çelik'in kullandığı bu tekniğin önem li bir eksikliğinin olduğunu da vurgulayarak şöyle dedı: «Elektrik ark ocağı denilince, akla lıemen bu ocakla birlikte kuUanılması zorunlu olan siirekli yani kon tinii dökünı ınakinesi gelir. Bu teknoloji ile blok haddesi üriinü çok daha çabuk ve kolay yapılabiliyor. Burada öneınli bir nokta da şu: Blok haddesi teknolojîsi her tiirlü çelik üretimi için kullanılmaz, çok yiiksek alaşımlı çelikler, takım çeliği gibi celikleıin üretilmesinde kullanıhr. Eğer çok özel çelikler ile uğraşmıyor, Türkiye'de ben zer kalitedeki düşük alaşıtn lı makine çeliği üıetiyorsak. bunu da blok maddesinden geç^rip yapacağız diyorsak, o zaman bir ekonomik boyut sorunuyla kar şılaşırız. Bu sınır, butciin iCin dünyada entegre tesisler için kabul edilen 1 milyon tondur. Bizim Karabiik bile bu sınmn dışında kalınaktadır. Tani slz blok haddesi kurnıak istiyorsanız ona göre çok büyük çelik kapasitesi oluşturmak zorundasınız. 100 bin ton blok haddesi kapasiteli bir kuruluş ekonomik olarak düşünülememesl gereken bir biiyiiklüktür. Asil Çelik'in derdi buradan başlıyor. 80 bin tonluk rlektrlk ark ocağı almışlar. Belkl bunu 100200 bin tona çıkarmayı düşündüler. Buna ilişkin olarak siirekli dökiim makinası yok, bu neye dayanılarak söylenebilir. Ürettikleri çelik tfir lerine bakarak söylcnir. Ayrıca blok haddeleri çeliklıane kapasitesi ile birbirini tamamlayıcı düzeyde değil. Olsa bile blok haddesini içeren bir hadde 200 bin ton kapasite ile son on yılın de ğerlendirmelerl içinde ekonomik bir yatırım olmaz.» Asil Çellk'in yer seçlmi bakımından da uygtın olmadığını belirten Doç. Dr. Tekin, Gemlik limanmdan akışı sağlamaya çalışan hammaddenln kamyonlarla fabrlkaya getirilmesindeki uygunsuzluğu eleştirdi. Doç. Dr. Tekin bu konuda şöyle dedi: «Artık makine sanayiinde bir merkezileşme olmah ki eskimiş makinalar bir hurda kaynağı oluşsun bu bakımdan da Türkiye çok zayıf. O zaman hurdayı dışardan alnıak gerekir, hanımadde sorununa geldiğimiz zaman şu sonı karşımıza çıkmakta. Dünyadaki hurda piyasasmda yaklaştk ola rak bir yıl içinde 1820 mil yon ton hurda alışverisî olouyor. Bu arada 8 ila 10 milyon ton arasındaki bir miktarı da ABD'den kaynaklanıyor. Türkiye bundan küçük bir pay alıyor ve bu bakımdan ABD'ye bagımlı Türkiye'nin bunu başka yerden saglamasi çok zor. Çiinkii geri kalan 7 milyon ton hurda artık pazar ttlbeleri arasında dönüyor. Ve dışanya satılnuyor, geri kalan ise SSCB'den COME CON ülkelerine aktarılıyor. Bunun anlamı şu: Siz bel li kaynaklardan belli miktarda hurda almak zorundastnız. Bunu mutlaka dışarıdan «ağlamak durumnn dasınıj;. Bu da bizl Asil Çelik'in temel sorunlanndan blrine jretirîyor. Dışarıdan gelen ahnan hurdayı heınen alıp knllanarak durum da değil Asil Çelik. Metas harieindeki tlifter biitiin ku ruluslara bakarsanız, bir kaç l.stisna dısmda, hepsi sahillere yakm çalışıyorlar. Cünkü hurdanın hir de fab rikaya getirilmesi sorunn var. Bu bakımdan da Asil Çelik'in yer seçiminde isabetli karar alınmamış. tkln cisi Asil Çelik'in sahilde ken diııo özgii htr dışarıdan getirlllp dökülecsği bir yerler\ yok. bu açıdan hammadde sağlanması, bunun taşm ması teknoloji seçimdekî bir takım eksiklikler hepsi üstüste binince, büyük bir sorun oluşturuyor. Bnnnn ötesinde bir de enerji yönelimsel sorunlar var tabli. Asil Çelik'in bütün bu, ben 7pri nedenlerle çıkmazdan cıkncafrını sanmıyorum. Ba durumda Asü Çellk modeH zarar etmeye mahkümdur.» Asilçelik kin başka bir cözüm yolu aranmalı,. ANKARA. (a.a.) Türkiye Odalar Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Ya zar. «Şu anda, Asil Çelik konusundaki çözüm. hiç kimsenin içine sinmemiştir. Yeni çözüm yolları üzerinde durulmahdır» dedi. Yazar, «Asil Çelik konusunda bazı temasları olduğunu» kaydetti. Daha sonra Basbakan Bülend Ulusu ile görüşeceğini bildirdi. Asil Çelik konusunda bir açıklama yapan Mehmet Ya zar. «Türkiye Odalar Birliği olarak, bu konuda çaba harcadıklarmı» belirterek özetle şöyle devam etti: «Gönül isterdi ki. her iki taraf da ilgili meslek kuruluşlan ile temas etsin. Böylece daha iyi bir sonuç alınırdı. Asil Çelik olayım gerekçeleri ne kadar hakb olursa olsun, hür teşebbüs ca miası olarak içimize slndirmemiz bizden beklenmemelidir. Şimdi kanaatımca bun dan sonrası için daha sağlık lı yaklaşımlar üzerinde düşünmek zamamdır. Ülkenin ekonomik bunalımdan çıkıi mücadelesinde zor duruma düşmesi mukadder olabilecek bir takım işletmelerle 11 gili çarenin, önce hür teşebbüs camiasımn kendl içinde araştırılması gerektlğine inanmaktayım. Bundan böy le ekonomik uygulama tercihleri tesbit edilirken, çok şirketli büyük gruplar yanında. orta ve küçük boy firmaların teşvik edilmeslnin önem kazandığmı düşün mekteyim.» ANKARA, ıTHAl Devlet Planlama Teşkilatı'na gcre, 1982 yıhnda geçen yıla göre işsiz sayısı 336 bin kişilik bır artış gösterdi, buna karşılık çahsan sayısmdaki artıs sadece 88 bin oldu. DPT'nın eylül ayı rakamlarına dayanarak yaptığı tahminlere göre, 1981 yıhnda 2 milyon 953 bin olan işsiz sayısı 1982'de yüzde 11.4'lük artıçla 3 milyon 289 bine yükseldi, böylece toplam nüfus içinde işsizlerin oranı geçen yıl yüzde 16.75 iken bu yıl yüzde 18.19'a çıktı. Bu arada DPT'nın yurt içl sivil istihdam rakamlanna göre çalışan sayısı 1981'de 15 milyon 368 bin iken, bu yıl 15 milyon 456 bin'e yükseldi. Böylece 1982 yıhnda 198l'e kıyasla istihdamın sektörel dağıhmında sanayi, ticaret. ulaştırma ve hizmetler sektörlerinin paylan yükselirkon, tanm ve inçaat '••ektörlerinin payları geriledi. lETT'nin açtığı ofobüs ibalesini MAN kazandı Istanbul Haber Servisi * tstanbul Belediyesinin 88 tm almaya karar verdiği 390 yeni otobüs için açmış olduğu ihaleyı MAN Kamyon ve Otobus Sanayi AŞ. kazandı. İETT ile şirket arasındaki sözloşme imzalandı. Üç kapıh otobüslerin tümü 3983 yıhnda Belediyeye teslim edilecek. Yerli katkı oranı yüz de 80 olan otobüsler için Istanbul Belediyesi DPT'den teşvik belgesi aldığm dan. otobüs üretimi için yurtdışından ithal edilecek parçalara gümrük vergisi muafiyeti tanmdı. 1984'den itibaren ise, motorlarınm ülkemizde üretilmeye başlamasıyla yerli katkı oranı yüzde 9O'ı Keçecek. Faralyah: Alman ekonomîk kararlara güven azalıyor tZMtR, (Cumhuriyet Ege Bürosu) Ege Bölgesi Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Ersin Faralyah dun Meclis toplantısında yaptığı konuşmada, «Son ay larda en acil ekonomik sorunlarla ilgili kararlann alınma süreleri her türlü tahammülü aşacak şekilde uzamakta ve alman kararlara güven glderek azalmaktadır» dedi. Asil Çelik olayına da değinen Ersin Faralyalı, «Devletin söz konusu sektörlerin ekonomik, teknolojik ve sosyal açıdan milli ekonomide sahip oldukları öneme ve kalkınma planla rmda tanınan önceliklere göre bu sektörleri destekleyici kararlar alması normal dir ve bu tür uygulamalar her demokratik ülkede ekonomik kriz dönemlerinde uy gulanan bir sistemdir.» Bankalardaki mevduat hızı yüzde 21'e düstü ANKARA, (ANKA) 1981 yılının ocak eylöl döneminde yüzde 45'e ulaşan bankalardakl mevduatm ertış hızı, bu yılın eşdöneminde yüzde 21'e düştü. Merkez Bankası tarafından derlenen verilere göre bu yılın başmda 1.5 trilyon lira düzeyinde bulunan toplam mevduat. 24 eylül tarihi itibariyle 183 trilyon llraya yükseldi Ocak eylül döneminde yüzde 49 oranında artan vadeli tasarruf mevduatı toplamı 763 milvar Mra. yüz'de 49.6 oranmda genişleme gösteren mevduat sertifikaîan ise 225 milyar lira düzeyinde bulunuyor. Geçen yılın eşdöneminde vadeli tasarruf mevduatı yüzde 147, mevduat sertifikası ise yüzde 298'lik artış kaydetmişti. mŞirketbrden Haberietm ANKARA, (ANKA) Merkezi Ankara'da bulunan Şekerbank Türk Anonlm Şlrketi'nin sermayesi 13 milyar liraya yükseltildi. ŞJrketin eskiden 600 milyon lira sermayesi bulunuyordu. Arttırılan 12,4 milyar liralık sermayenin 8 milyar 459 milyon lirası ülkenin çeşitli yöre'erinde bulunan 20 pancar ekicileri kooperatifi tarafından taahhüt edildi. £ Şekerbank'm 600 milyon lira olan sermayesi 13 milyara yükseltildi 0 İSTANBUL, fa.a.1 Tşçi Kredi Bankasmın sermayesinin 100 milyon liradan 4 mllyar liraya çıkartılması isteminin Maliye ve Ticaret Bakanlıklarınca onaylandığı bildirildi. Nişkoz Holding, Adayar Grubu, Iş Bankast, Ziraat Bankası ve Sümerbank'ın ortak kuruluşu olan Isçi Kredi Bankasının sermayesinin 4 milyara çıkarılması için 15 ekimde ilgili Bakanhklara başvuruda bulunulmuştu. İşçi Kredi Bankası'nm sermaye artmmı istemi Bakanhkra o^avlandı. O Akdeniz Turistik Tesisleri Sirketi sennaye arttırdı ANKARA .(ANKA) Uluslararası turizm yatınmcılarının ortaklığı ile faaliyet gösteren Akdeniz Turistik Tesisler Anonim Şirketinin sermayesi 1 milyar liraya yükseltildi. Şirketin önceki sermayesi 45 milyon lira idi. Arttırılan sermayenin 954 milyon 753 bin liralık bölümü dünyada büyük tatil köyleri kuran ve işleten Clup Mediterrannee tarafından taahhüt ediîdi. ANKARA (THA) Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, 1983 yi lı içinde, bugüne kadar yapılmış bUtün lisans anlasmalarını gözden geçirerek, bunların bir dökUmünü çıkaracak ve gerekli görüldüğü takdirde bir seri tedbir alacak. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı yetkililerinden edinllen bilgilere göre bilim ve teknolojiyi ilgilendiren konularda yapılmış lisans arüaşmalannın gözden geçirilmesinden başka önümüzdeki yü bakanlıga bağlı Kamu îktisadi Teşebbüsleri nin teknik ve tekno ekonomik sorunları ile ilgili bir anket çahşması yapılarak ortaya çıkan sorunlann çözümü için ayn ayn araştırmalar hazırlanacak. Bu arada, ülkenin araştırma potansiyelinin saptanması amacıyla araştırma ünitelerinin ça hşmalanyla ilgili bir etüd yapüacak. Sanayi Bakanlığı tüm lisans anlasmalarını * yeniden inceleyecek Uîuslararası soruyor: 2 $ Eee Biracılık 565 milyon lirnlîk tahvil ihraç etti İSTANBUL (UBA) Ege Biracılık Malt Sanayii AŞ., Yatırım Finansman adlı bankerlik kuruluşu aracıhğıyla yüzde 45 sabit faizll 565 milyon liralık tahvil ihraç etti. Ihracma başlanan tahvillerin 3000'i 10 bin, 4600'ü 25 bin. 4200'ü de 100 bin liralık küpürlerden oluşuyor. Satış süresi bitiminden bir yıl geçince, isteyen tahvil sahipleri anapara ve işlemiş faizlerini alabilecek. THY'nin 2,4 TCDD'nin 1,4 milyar zarar etmesi bekJeniyor ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Danışma Meclisi Bütçe Plan Komisyonu'nda dün 1983 mali yılı bütçe yasa tasansımn Ulaştırma Bakanlığı'na ait bölümü el e almdı. Ulaştırma Bakanı Prof. Mustafa Aysan, bakanlık bütçesini sunuş konuşmasında, «Kuruluşlarnnızda birinct önceUğin yatırım ve lmalata değil, i?letmeclliğe verumesini kararlaştırdık» dedi. Bütçe Plan Komisyonu çalışmalarmda Ulaştırma Bakanlığı na bağlı altı KİT'ten demiryolları ve havayollarının bu yıl da zarar edeceği belirlendi. PTT, TCDD, Denizcilüc Bankası, Denizcilik Bankası Deniz Nakliyat AŞ, THY ve ulaştırma sektöründe kamu işletmesl olarak faaliyet gösteriyorlar. 1981 yılı sonunda bu işletmelerden PTT, Denizcilik Bankası Deniz Nakliyat ve USAŞ kar etmişti. Bütçe Plân Komisyonu'na ve rilen bilgilere göre, bu yıl 12 aylık revize program çerçevesinde ulaştırmacı altı KİT'ten dördünün kâr etmesi plânlandı. Ancak TCDD, THY bu yılı da zararla kapatacakiar. 1982 yılının ilk dokuz aylık verilerine göre, ulaştırma sektöründe faaliyet gösteren altı KÎT de kâr yapmış gözüküyor. Buna göre eylül ayı sonu itibariyle 892 milyon lira kâr gösteren TCDD, bu yıl sonuna kadar faa liyetlerinin sonucunda bir milyar 424 milyon lira zarar edecek. Halen 939 milyon lira kârh durumda buiunan THY'nin de 1982'nin sonunda 2 milyar 426 milyon liralık zarar yapma sı bekleniyor. DM Bütçe Plan Komisyonu n da Ulaştırma Bakanlığı büt çesi daha sonra görüşülerek kabul edildi. KÖY IŞLERt BÜTÇESt Köy îşleri ve Kooperatifi^ Bakanı Münlr Raif Güney de Bütçe Plan Komisyonu'nda Ba kanhğı bütçesinin görüşülmesı sırasında yaptığı konuşmada 1199 köyün yolunun, 14696 kö yün ise icme suyunun olm»dı|ını iöyledl. Barikamz kânmsizinle ıraı? Ticari mevduatımzı bulundurduğunuz banka, gelirinin. bir bölümünden vazgeçip, bunu size kazandırıyor mu? Uluslararası'yla çalışmıyorsanız bu soruya "Hayır!,, cevabı almanız doğaldır. Büyük işlerin, uluslararası ilişkilerin bankası olan uluslararası, ( banka işlemleri komisyon ve masraflarmda müşterileri lehine indirim yapıyor. Siz de Uluslararası'na gelin; yerimîi ve kârlı bankacılığm, imkânlarından yararlanın. Ipek halı ihracatmda devlet destegi istendi ANKARA, (ANKAI Ipek hahlar a dış talebin deyam ettıgi belirtilerek, gelecek vaadeden bu ihracat dalının devlet tarafından desteklenmesi istendi. Turkiye Mılli Ipekböcekçiliği ve Ipekçilik Komitesi'nln 5. Genel Kurulu Ankara'da toplandı. Toplantının açış konuşmasını yapan Türkiye Odalar Birliği Genel Sekreteri Doç. Dr. Mehmet Sağlam ipekböceği üretiminin oldukça eski bir üretim olduğunu söyledi. 26 ekim Cumhuriyet Reşat Kulpsuz 24 Aya r 22 ayar bilezik Cümüş 17.050 17.150 17.000 17.500 2.560 2.570 2.320 2.430 50.00 51.00 25 ekimle fark 50 lira düştü 300 lira düştü 10 lira düştü 2030 lira düştü Fark yok il^DO/IZKURLARI DÖVİZİN Döviz CİNSİ Ahs 1 ABD Dolan 178.10 1 Avustralya Doları 166.77 1 Avusturya Şilıni 9.97 1 Balı Alman Markı 70.10 1 Belçika Frangı 3.62 1 Danimarka Kronu 19.92 24.82 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florini 64.47 24.03 1 Isveç Kronu 81.49 1 Isveçre Frangı 12 26 10C«Italyan Lireti ""69 100 Japon Yeni 1 Kanada Doları 1 Kuveyt Dinan ^ ft?. 1 Norveç Kronu J Sterlin 3uu I U 1 S. Arabistan Riyali 51.77 Döviz Satış 18166 170.11 10.17 71.50 Efektif Alış 178.10 158.4J 9.97 70.10 3.44 19.92 24.82 64.47 24.03 81.49 11.85 61.46 Efektif Satış 183.44 171.77 10.27 72 20 3 73 20.52 25.56 66.40 24.75 ULUSIARARHSI bir,dünya,bankasıdır, X,EMtBASGOT T«k3İm Şubesi Müdüril AbdUlhokhtmit Cad. 2 TsVsim Td:4'56349Teİ8İıs:2î763ibt» CEMITAKYÜZLO Kırıkliy Merkra $ub«9İ MOdOrfl Bankalır Cad. 31 /33 KınlcSr B.hçskıpı Şubni MOdOra EmüıttnU Istuıbul, Tel: 28 45 89 Teleks: 52 722 ibb« 3 69 20.32 25.32 65.76 24.51 83.12 12.51 65.98 148.18 619.68 25.17 306.10 52.81 HOSEYlNPOtAT 83.93 138.01 577.15 23 45 300.10 49.18 12.63 66.63 L49.63 B25.76 25.42 309.10 83.32 KtdılıSySubesiMudlJrtl Altıyol KadıV»v Istnnbul, Tel: 37 84 08 Teleks: 23 763 ibk« SAtTBlLGE ERKANSEZER Sı^lıŞubraıMudıiril llalaskârgazı C»d. 33G/İ Şıjll Tel: 46 7177 Toleks; 23 764 losi TALAT F.RCAN OKUTAV Bâkırboy Şubni Mudürü Htlkçı Sok. 10 BtkukDy Tel 7017 31 34 Ttleks 23 882ıbbk TURHANAKAKTAfî Ankar» Merkes Subesi Müdör V. lunır C«d. 2628 Kuüay Ajüıar», T«l: 18 75 74 Telâta: 42 «9S İBa NECATt DOLÜOKMAN Izmir Matku ŞufaMi MüdOni Oumhunyet Bul> an 41 îzmîr, T«l: İSSS 31 Ttlek»: C23M ibi» ÖNDERSAMOÜt. Sanayi Sıtesi Şubeai MfldMİ SS16 Sak. 4 Mratali Innir. Tel: 1» 4150 Ml KAZIMSOHMEK Adanı Meriuz Subni MfldOrü A t » « A Cad. III. Sok. 2 Adana. Ttl: 11MS T<lalct: «J 27S ftad ALlSEDATÜNAt, Buraa Merkez Ş V«»vlCad.24'ABurM. Td:24aS4Tal*ka: 93 IMİbtm Mkr