Katalog

23 EYLÜL 1981 •••• Alman mahkemesi bir Türk işçiye askerlik için ücretsiz izin verilmesine karar vercli ANKABA, (Cumhuriyet Burosu) Bir Federal Alman Iş Mah kemesi, ıkl aylık bedellı asker lık yapmak içm TUrkıye'ye gelen bır işçiye normal iznınm dı şında «İkl ay ucretsiz İzin verllmesl» yolunda karar verdı Krupp Pırması'nda ışçı olarak çalışan Ğekerlye Aydoğdu, ikı ay bedelli askerlik 5 apmak için Türkiye'ye gideceğım belırterek, işvereninden Ücretsiz izin istedi. tşveren ülkelerine gıden yabancı ışçiler genelhkle ücretsiz izin verdığı halde, askerlığını yapmak ıçın Türkiye'ye gelecek olan Aydoğdu'ya örnek bır olay yaratmamak gerekçesiyle ücretsiz ızın vermedı. Bunun uzerıne Aydoğdu, Bochum tş Mahkemesi'nde dava açtı Mahkeme, Krupp Fırmasının ış aktmı bozmadan da vacı işçiye normaı ıznının dışında ıkı aylık ücretsiz ızın hakkı vermesine karar verdı Bochum îş Mahkemeslmn ge rekçesınde, ışverenm işçısine karşı bakım ve yardım yukum lülügü bulunduğu belırtılerek ozetle şu gorüşlere yer venldı «Işçl, şayet askerlik çağırısına uymayıp askere gitmeyecek olursa, hukuksal açıdan cezalandırılacaktır. Bu cezalandırma bir nokiadan sonra Almanya'daki işyerini kaybetmesine bile yol açabilecektır. Bu durum ise Türk işçlslnin varolma ile yok olma arasında bir çiz(rf.ve getinnektedlr. Her ne kadar ifverenin ekonomik çıkar lan da onemli ise de, genç Turk ifçisjnln Içinde bulunduğu koşullar çok daha onemli bir durum yaratmaktadır. Cumhuriyet 9 K1SA KİSA 0 KANADA Savunma Bakanı Gilles Lamontağne, Milll Savunma Bakanı Ümıt Haluk Bayulken'ln konuğu olarak dün Türkiye' ye geldl. Temaslarına bugun başlayacak olan konuk bakanın Türkiye ziyareti uç gun surecek. • NATO ülkelerıne yaptıkları geziıun Türkiye bölümünU ta< mamlayan NATO Genelkurmay Başkanları dun Yunanıstan'ın başkentı Atına'ya geçtıler # BU akşam gece ıle gundüz eşit olacak. Yarından itlbaren geceler uzamaya, gundüzler ise kısalmaya başlayacak. # ORTA derecelı okulların son sınıflannda tek ders smavı bugun yapılıyor # TRT ıle Turızm ve Tanıtma Bakanlığı'mn duzenledlklerl Atatürk komılu kompozisyon yarışmasında derece alan Fransız, Ermeni teroristlerce şehıt edilen Turk diplomatlarının kabırlerine konmak uzere Parıs'den toprak getirdi. Yarıjmada derece alan yabancı uç yarışmacı da ulkemize geldl. ç yş g okulun kontenjanı arttırıldı ANKARA, (Cumhuriyet Buro merıkan kız 6 44, Izmır Amerı kan kız 12 0, Izmır St Joseph su) Öğrena alan 22 ozel o12 25 Kayserı TED 1710 kulun konten|anları arttırıldı Zonguldak TED 28 15 KaraBu okulların hazırlık sınıflarına 211, ara sınıflarıno da 760 buk TED 35 30 Ist Işık 1271 (Ha^ırlık sınıfı toplam 211, ara oğrencı daha alınacak sınıflar 760) Mıllî Eğıtım Bakanlığı'nca bu konuda yapılan açıklamada, oğrencl konten|anlarının Türkeş hakkında arttırılmasına, özel lıselerın fı zıkı kapasıtelerınin gozden ge yeni bir suç cınlmeslnden sonra ıllerde ku duyurusu yapıldı rulan komısyonlar tarafından karar verlldığl belirtıldı. ANKARA, (Cumhuriyet Burosu) Bu okulların hazırlık sınıfMHP Genel Başkanı Alpasları ıçın, ön kayıt yaptırmış olan Turkeş hakkında Ankara lan oğrencıler yıne puan sıra Sıkıyonetım Komutanlığına ye laması goz önunde bulundurunı bır suç duyurusu yapıldı larak kayıt vaptırabılecekler CHP Erzıncan eskı Senatoru Nıyazı Unsal MHP ve Ulku Ara sınıflar ıçın Ise, aynı cu kuruluşlarla ılgılı olarak tur okullardan nokıl durumu hazırlanan ıddıanamede sozu olanlar ıle yurt dışından geedilen mektubun «çalındığmı, len oğrencller başvurabılecekgaspedlldlçıni ve kışkırtma ara ler. cı olarak kullomldığım» beıır Soz konusu okullara kesın terek sorumlular hakkında ka kayıtlar, daha once duyuruldu mu davası açılmasını talep etğu gıbl 28 eyluı 1981 gunu so tı na erecek, ozel lıselerın hazırlık ve ara sınıfları icın arttı rılan kontenıanlar hazırlık sınıfı ve ara sınıflar ıcın okulla (Baştarafı 1. Sayfada) ra gore şoyle şeklınde konuştu TED Ankara 2035, Ankara YHK Başkanı Varlık, ozellık Tevfık Fıkret 1050, Tarsus Ale Turklşe bağlı sendıkalarmerıkan 1928, Istanbul Aldan gelen ıtırazların Kurulca man 031, Robert 60, Italyan değerlendırllmekte olduğunu kız orta 013, Italyan Lısesı belırterek şoyle dedi693, Notre Dame 89, Pulche« Sozleşmelerin bazı mad rıe 038 St Benoit kız 849 delerının tekrar gozden geçiSt Benoır erkek 1234, St Jo rilmesl yonunde talepler gelseph 070. St. Mıchel 054, dlğınde, bu ıtlrazları inceliyor Sankt Georg kız, 00, Sankt ve karara bağlı yoruz » Georg erkek 061. Uskudar A 22 olayların ardındaki GERÇEK (Baştarafı 1 Saytada) H ile Gromiko (Baştarcrfı 1. Sayfada) BM Genel Kurul çalışmaları münasebetiyle New Yorkta bulunan ikl Dışışlerı Bakanı'nın gorüşmesınin «Itd ttlke arasında yeni bir dlyaloğun başlangıcı olacagı» Alexander Haıg tarafından bellrtılmiştı Gerçekten, yaklaşık bir yıldır, Sovyetler Birliğı'nl ağır bir dılle suçlamaktan gen kalmayan ABD DıştşlerJ Bakanı1nın BM Genel Kurulu'nda vaptığı son konuşma dlplomatik çevrelerde, «eleştinlerınde yumıışama» ızlenımı yarattı. Haig, oncekı gun Genel Kurul'da yaptıgı konuşmada, Sovyetler Birliğı'ne yonelttığı eleştırılerde yumuşak bir dıl kullanmaya ozen gosterdl. Aynca, konuşmasının büyuk bır bolümümi, Sovyetlerle aralarında mevcut olan sorunlara değıl de, geiişmekte olan ülkelere yardım konusuna ayırdı. Bugün başlayacak ve onumuzdekı pazartesi günü de yinelenecek Haıg Gromiko gorüşmelennde ele alınacak konularda her ikı ulke farklı goruşlere sahıp Bu farklılıklar ozetle şoyle. GROMIKO'NUN KONUŞMASI Öte yandan, Sovyetler Birlığı Dışişlen Bakanı Andrei Groraiko BM'nın 36. Genelkurulunda yaptığı konuşmada, Polonya konusunda bazı batılı çevrelen suçladı ve bu çevrelenn Polonya'daki sosyalıst temellerı yıkmak ıstedığını öne sürdü. Ikı ulke arasında anlaşmazlığa neden olan konular ıçln diyaloğun şart olduğunu soyleyen Gromiko, «Böyle bir diyaloğ içln jalvsrmıyoruz. Diyaloğu oneriyoruz» dedı. Sovyetler Birlıği Dış ışleri Bakanı Gromiko, ABD yonetımını dunya'da bır «Amerikan onderhği» kuımak ıstemekle de suçladı ve Reagan'ın Bilahlanma yanşını amaçladıgını, NATO muttefıklermi kendı çıkarlarma olmayaı sılahları kabul ettırmeye zorladığını kaydettı. REAGAN'IN MEKTUBU Bu arada AED Başkanı Reagan'ın Sovyetler Birliği Devlet Başkanı Brejnev'e oncekı gün yeni bir mektup gönderdıgi ve iki ulke arasında daha ıyı ılışkıler kurulmasını önerdığı ABD Dışişleri Bakanlığı'nca açıklandı. YHK yaşamda yetkı ve sorum sahıbı olması, ışyerı yönetımlenne hatüması, bugun butun Latı demokrasılennde dogal sayılmaktadır Turkıye'de ıse sendıkacüıgı dışlayan tutum (Anayasa'dakı ılkelere kaışın) uzun sure yonetımlere egemen olmuş, sonuçta çalışma hayatı kargaşaja suruklenmıştır Bugun ıçınde yaşadığımız gs^ıcı donemde YHK'nın zor bır ışlevı uslendıgı açıktır. Çunku YHK'nın kararlanna «ıtıraz mercıı» yıne YHK' dır Cenış ıjçı kıtlelerımn hayatmı ılgılendıren kararlan vermek yetkısı bu feuluşun elındedır Ne var kı çahian kıtleler YHK'nın tutumunu yonetımın ıjçıye donuk polıtıkası olarak degerlendırmektedır Daha baş ka deyışle YHK'nın sorumlulugu kendı kapsamını aşmahta, daha gemş sonuçlar dogurmaktadır Bunun ıçındır kı hararlarda ozenlı ve dıkkalh olmak geregı ortadadır Turh tş e baglı sendıkaların YHK kararlarına ıtırazlart (ayrıntılanndan sıyrılırsa) daha çok sendıhal ılke ve kuıallar alanında yogunlaşıyor ve sosyal haklardan gerıye gıdış anlamına gelebıleceh duzenlemelere karşı çıhüıyor YHK'nın da bu ıtırazları, bugunu ve yarını hesaplayarak degerlendırmesı sagduyunun geregıdır. ••• Dayanışma (Baştarafı 1. Sayfada) sız bır ulusu karşı karsıya getırmek açıkça içişlerimize karışmaktır» dedi Dayanışma'nın Nıedomice'dekı orgutu tarafından yayınlanan bıldırıde Sovyetler Birlığı eleştırılerek anti • Sovyet ıfadeler yeraldı Bu arada Amerikan AP ajansının haberıne gore, Dayanışma Sendikası' nın Ulusal basın sbzcüsü Chjszklewicz yaptığı açıklamada Sovyet mektubunun «tehdit» nıteliğı taşıdığını ancak, ulkedekı gergınliğı artırmaya ya radığını bıldırdı Polonya Başbakan yardımcısı Rakowski ise oncekı gece resmı PAP ajansınca yayınlanan açıklamasında, Bağımsız Dayanışma Sendıkası'mn Polonya da komünizme karşı savaş açtığını ve hukumetle, sendlka arasıuda gelışmekte olan ısbir lığını oldürdugünu ılerı Bürdü. Sendjkayla, Gdansk'takı Dayanışma Kongresmden once ne gortişmemn ne de ışbırliğmın soz konusu olmadığını belirten Rakowski, «Dayanışma Kongresi'nde, hukumetle !?• birliğinln ve ortaklığının cenaze torenıni yapmıştır» biçimin de konuştu. Öte yandan THA'nın Londra çıkışlı haberuıe gore, Rakowskı îngılız Komünıst Partisı'nln aylık yayın organı «Mardst» dergısıne verdiğı bir demeçte «Dayamşma iktldara gelirse öy lesine totallter bir sistem kurar ki yalmzca komunlstler değil, herkes toplumsal ve politik sls temin Uışına atılır.» dedı. (Baştarafı 1. Sayfada) dımcısı Turgut özal dır Buraya bır nokta koyup. yenıden Erdem'ın sozlerıne geçelım Malıye Bakanı şoyle konuşuyor Banker furyasının, enflasyonun ve anarşının nedenı Malıye Bakanlığı değıldır Bunu kımın yarattığını, gıdıp, ruhsatları veren Valıler ıle Tıcaret Bakanlığına sormanız gerekır Yabancı dıllerde «Koordinasyon» dıye bır sozcuk vardır Bu yabancı sozcuk Turkçede «Blrtakım ışler arasında duzen sağiama» anlamına gelır Bız buna Turkçe olarak «Eşgudum» demekteyız Bır konuda lcışlerı Bakanlığına bağlı valıler başka turlu Tıcaret Bakanlığı başka turlu Malıye Bakanlığı Ise bambaşka bır uygulama ıçlnde olamaz Bakanlıklar, ozerk kuruluşlar değıldır Her bakanlık bırbırı ıle eşgudum ıçınde çalışmak zorundadır Bır hukumetın, aynı konuda, ayr. ayrı bakanlıklar tarafından bırbırlerınden farklı uygulamalan olamaz Bunun tersl. «Devlet» ve «Hukumet» kavramları ıle bağdaşmaz Bırtakım gerçek ve tuzel kışıler, bankalara verilmlş yetkılerı kullanıp para alıp verme ışlerıyle uğraşabılırler mıydı, uğraşamazlar mıydı'' 7129 sayılı bankalar yasasınm 66 ıncı maddesı, Malıye Bakanlığından ızın almaksızın «Bankacılık muameleleri ile iştıgale veya mevduat kabulune başlayan» tuzel kışılerın yonetıcılerı ıle bankalara ozgu ışlemlerl yapan gercek kışılerın cezalandırılacakları hukmunu ıcermektedır Aynı maddeve gore bankalar yasasma aykırı çalışmalar yapan kuruluşlar, «Mallye Bakanlığının talebi uzerine» calışmadan gecıcı ya da suresız olarak «Mahkem« kararı ıle faalıyetten» alıkonabılır Gorulduğu gıbı, bu konuda başvuruda bulunacak «yetkilı merci» Malıye Bakanlığıdır Malıye Bakanlığınca yayınlanan son teblığ, yurttaşı korumaya yonelık haklı doğru ve ılerdekı kargaşalara onleyecek Nr kararı yansıtmaktadır Karar haklıdır, karar doğrudur karar yurttaşı korumaya yonelmıştır Bunlardan hıc kımsenın kuşkusu yoktur. Ama nıcln «du n » değıl de «bugun»? Nıçın faızler serbest bırakılırken, dunku Malıye Bakanları, bu konuda gırışımlerde bulunup, bankalar yasasının anılan hukmunu bır «genelge» ıle valılere bıldırmedıler? Nıçın bu konuda, Tıcaret, Malıye ve Içlşlerl Bakanlıkları arasında «eşgudum» sağlanmodı' Malıye Bakanı dıyor kı Parasınt bono karşılığı yatırdılarsa, devlet olarak bız ne yapabılırlz Bu soru da bır bakıma haklıdır' Uyuşmazlık, oncelıkle para veren yurttaş ıle parayı işleten banker arasında «Kışlsel» nıtelıkte bir sorundur Pekı ama «Devlet» bankalar yasasının açık hukmune karşın «Piyasa bankerleri» adı verılen tefecılerın çalışmalarına nıçın goz yummustur'? Bu soru da en az Erdem'ın sorusu kadar haklı ve yerınde bır sorudur «Yasayı bllmemek ozur sayılmaz» kuralı, yalmzca yurttaş icin mı geçerlidır? Yok mudur bu konuda devletın, hukumetın, Bakanlıklann sorumlulukları? Evet yok mudur'' GÖZLEM Yepyeni bir lastik Mereedes'ler (280?e kad$ 1VCT OKTAY AKBAL ıst Hft¥IB Yeni Türk Demokrasisi Kurulurken.., I (Baştarafı 2. Sayfada) oncesındeki kargaşaya değil. parlamento çıkmazlarına değil, anlamsız çekışmelerin surdurulduğu bir ortama değıl, gerçek demokrasıye .. Sayın Evren başka bır, konuşmasında da «Demokraslye donsceğiz demiyorum, demokrasiyi kuracağız» sozlerıyle butun ulusun ıçınde yaşayan bır ozlemı belırtmıştı. Turk ordusu, gerçekten de, uzun deneylere sahıp bır buyuk kuruluştur. Bu ordunun buyuk komutanları durumuna yukselmış askerleri bu deneyım bırıkımını Içlerınde taşırlar Bılırler kı, ordu ulusun ve yurdun bekçısıdır. Ne zaman kl ordu uzun sure polıtıkanın ıçınde kalmıştır, ne zamankl alt kademelerıne kadar gundelık polıtlka gırmıştır, o zaman yenılgıler, başarısızlıklarla karşılaşılmıştır Bır ornek: Balkan savaşı. . Bu kotu deneyımden yararlanmasını bılmışızdır. Mustafa Kemal Paşa, buyuk bır asker ve buyuk bır polıtıka adamı olarak Turk halkını duşmandan kurtarıp Turkıye Cumhurıyetınl kurduktan sonra askerlıkten hemen ayrılmıştır Meclıste ve hukumette gorev alan arkadaşlarını da buna zorlamıştır. Askerlik mesleğıni seçenler orduda kalmış, sıvıl yaşama geçmek isteyenlerse mılletveklll, bakan, vali olarak yurt gorevlerınl ustlenmışlerdır. Ataturk'un verdığı bu ıbret alınacak ornek, o gun bugun Turk ordusunun geleneğmde yer etmıştır. Nıtekim 27 Mayıs 1960 devrımcı eylemlnden kısa bir sure sonra Kurucu Meclts oluşturulmuş, 1961 Eklmınde yanı devrımcı eylemden bır buçuk yıl kadar sonra eski ve yeni kurulan partılerle genel secımlere gıdılmış, devrımcı subaylar da Senato uyesı olarak yeni Anayasa nın ongorduğu parlamentoda yerlerinı alarak askerlikten llişkılerinl kasmışlerdır. 27 Mayıs ın llderl durumundaki Orgeneral Gursel Cumhurbaşkanı seçllerek sıvll yonetlmln başında yer almıştır 12 Mart muhtırasını veren komutanlar da bır yıl geçmeden askerlik gorevınden ayrılmışlardır. 12 Eylul eylemını gerçekleştırenlerın de bu geleneksel tutumun dışında kalacaklarını sanmak bır yanılgı olur... Turkıye'de demokrasl yenlden kurulacaktır. Bu kuruluş aşamasında herkes kendl payına duşeni yapmalıdır. 12 Eylul oncesinın karmaşasına «demokrasi» adını vermek kolay değıldır bılmem kaç tur yapıp bır Devlet Başkanı seçememek! Iktıdar ve muhalefet olarak kendılerıne duşen görevi yerıne getırememek! Duşunceye duşunceyle değıl kufurle, hakaretle, dayakla karşılık vermek alışkanlıklarından kopamamak' Partılerın eskı ve yeni tum slyasal orgutlerin belırll gorüşlere, duşunuşlere bağlı kalmasını, hem o yanda hem bu yanda ol mak sahtelıklerınden uzak kalmalarını sağlayamomaki Şımdl ıstenen sıyasal yelpazede tum goruş ve duşünuşlerin yer almasını, bu duşunce ve goruşlerln Anayaso çızgısı ıçınde kalarak toplum onunde savunulmasına Meclıs'lerde temsıl edilmelerıne olanak tanımaktır Batı Avrupa demokrasilerlndekı hak ve ozgurluklen topluma kazandırmak, yaygınlaştırmaktır... Kısacası, çağdaş uygarlığa yakışan bir duzeye ulaşmaktır .. «Ülke yonetimi tekrar seclmle gelmls bir parlamentoya ve hukümets teslim edilecektlr» diyen Sayın Evren, demokraslye donuş, ya da yeniden kuruiuş surecının sanılandan daha kıso olacağını belırtmek ıstemıştır kanısındayım. Danışma Meclısınln demokrasiyi kurma aşamasındaki gorevi belkı umulandon daha kısa surecektlr, a m a tarlhsel bir onem ve değer taşıyacaktır Bu sureo Içlndo slyasal partılere, polıtıkacılara basına. tum düşunce ve bılım adamlarına duşen sorumluluk buyuktur Herkes etkln olmalıdır, goruş v e duşunce beiırtmelıdlr, ama herşeyden once yurt ve ulus yararı, mutluluğu gozetılmelidır. Şoyle boyle otuz beş yılı bulan demokrasi savaşımı artık kesın ve tum ulus için yararlı bır sonuca ulaştırılmalıdır. (504 ve 604} Tren (Commocıore leryabancı otolar için... PIRELLI CINTURATO CN15/175 SR VakıttaeKonomİsa radyat iastık Vırajda, süratte, • Oi (Baştarafı 1. Sayfada) TJlastırma Bakanlığı Basın ve Halkla Ilişkiler Müşavirliğln den yapılan açıklamaya göre, derruryolu taşuna yeni ücretlerı şoyledir (TL) BİLET IJCRETLERt ESKt YENt 1 Bolge (125 km.) 10 15 2 Bdlge (145 km.) 15 15 ABONMAN (ATLIK) ESKt YENt 1 Bolge (125 km.) 300 500 2 Bolge (145 km) 3T5 500 EKSPRES I. MEVKİ VE II. MEVKt YENt ÜCRKT I. II. Mevld Mevkl Ankara îstanbul 430 310 350 Ankara Adana 490 410 Ankara îzmır 570 550 Ankara D Bakır 770 550 Ankara Erzurum 770 220 Ankara Kayserl 300 Ankara • Eskişehir 210 190 YATAKLI VAGON ÜCRETLERt ESKt YENt 1 Yatakhda 1200 2500 2 Yataklıda 900 1750 650 1200 3 Yatakhda 400 600 4 Yataklıda tTtBAREN 1 EKİMDEN Mitsotakis (Baştarafı 1. Sayfada) lere yaptığı bır basın toplan1 tısında Mitsotakis Avrupa Parlamentosunun pyblrllğl Ile ka 5 bul ettlğl Fourcad raporunun Turkıya Ile Yunanmtan dlyaloğunu ne olçude etklleyeblleceğı konusunda soruyu şöyle yanıtladı«Sözunu ettlğlmlz karar Istişarl bir karardır ve sadece Eğe'yl değil Avrupa ulkelerinln kıta sahanlığını ve gumrük sınırlarını llgllendlron karardır. Ancak tekrar ederlm bu Istlsarl bir karardır .Bunun Avrupa ulkelerlnin bakanlar kurulundan gecmesl gereklr. Bana göre, rapordakl goruş kaydadeğer bir goruçtür. Fakat bu direkt olarak Türkiye ile Yunanistan arasındakl bu konudakı dlyalogu etkllemez.» # Sınıf kartımı kaybettım. Geçersızdır. Funda ATAMAN • MUŞ ıli Varto ilçesınden aldığım hüvıyetımi kaybettım. Geçersızdır, Zorbek KIRBAÇ • Kımlık kartımı yıtırdım. Geçersızdlr. Dılek BORTEÇEN MERKEZ NÜMtSMATİK'te Halâskârgazı C/393 Kat 8 Şışli HÂTIRA PARALAR Zayi: Nufus huviyet cuzdanımı kaybettım, hukumsuzdur Kadır KUŞÇUU ,