Katalog

20 EYLÜL 1981 Cumhuriyet 7 Pamuk "çekme,, öyle basit bir şey değil AltanÖYMEN ORAL 6Mklar, elmotar patlayocak, h«r blr «lınadan ak bufutiar glM, 0ün görmemlş pamuktor fışkıraoak...» Gözlem gene Yaşar Komai'ln... Blzim 6nümüzdek| fldderde bunlann hepel blr aroda vordtı Tarak.. Cleek.. Elma... Koza... Pomuk... (Bak: Tan Oral'ın tPamuğun Evrlmlı tablosu.) Sulanon arazlde ağutto» «onu eylül başı manzarası genelllkla öyla olurmus... Çünkö pamuğun oluşumu, bitklnln tümünde oym hızla oltmlyor. Dalların birlnde tarak, öteklnde cicek, blr başkasında pamuk aşamasma geçilmlş olabiliyor.. 2aten bu yüzdendlr kl, pamuk toplama, sulanmayan topraklarda Ikl, sulanan topraklarda genelllkle üc kere yapilıyor... PamukCu deyimiyle üc tağiMda... Blrincl «ağız»da fldslerln verebllecefll pamuğun yarısından fazlası toplanıyor... iklnclslnda yüzde 2530 kadarı... Üçuncüsünde gerl kalanı... «Tarak» denllen kırcıllı yaprakların arasından cıkan pamuk elceğinln ilk rengı sarı... Dâllenmeden sonra, başka renklere bürünüyor, genelikle de pembeleşlyor... Har olguda sekso pslkoloıik bir anlam arayanlar, bu renk değişiml icin tUtandı da yüzü kızardı» glbj yorumlor getirlyorlar. Ama, henüz bltkllerin duygusal ve moral hayatı üzarinde fazla bir araştırma yapılmadığı Için bu yoruma blllmsel denllemez... Çicekten sonra tolma», tkoza», tpamuk».. Toplama, pamuğun bu kozanın lclnden ıçekilmensiyto oluyor. Onun da Ikl usulu var: Ya pamuğu kozasıyla blrlikte koparıp cuvallara doldurduktcn sonra gölgoye cekilip yapaoaksınız.. (Sabahları pamuk cigl| v e nemliyken böyle yapılır.) Ya da pamuk fidedeyken, doğrudan doğruya yapacaksınız.. (Akşamları «garbi yeli» başlayıp pamuklar kuruduktan sonra da böyle yapılır.) Pamuk «çekme»yl de öyla baslt blr şey sanmayın... Eskl pamuk işcisı Yaşar Kemal'in bize bu konuda örel olaKik yaptığı açıklamalara göra, bu, cbacarf» v e tdeneylmı Işl PEMBE O'i£< TOSBAĞA 8URM ÎPLİK KUHftŞ Pamuğun Evrimi Pamuk ciftcilerinin dertleri çok.. ve bunları her vesileyle anlatıyorlar.. Ya pamuk toplama iscilerinin. «aitstım.. Kardeelertmln hlçblrl okukı gltmemlştl. Ben de llkokula blle gldemedlm. Köyle şehlrde mOcadele verdim karnımı doyurmak Içln... Ve yolum pamuk tartalarına düstü. Orada calıştım... Ferdl Tayfur da, Yaşar Kemal gibl blr sure sonra terfl edip traktör şoförliiğü yapmış... Bu arada cakmaklara benzln ve tas koyma işinde de calışmış.. Ama cynı zamanlarda müziğe de yönelmiş... önce, dlyor hatırıma köy diiğünlerlnde davul zurna esllğlnde bağırmalarım gellyor. Düsüneblllyor musunuz bir cocuğun zurnanın çatlak sesine, teelnl uydurabllmesinln ne kadar zor olduğunu?.. •Tayfur, bu arada TRT'nln kendl müzlğln© ambargo koyması kararı karşısmda da şunu hatırlatıyor: Ben Adana radyosu kunılduğunda 15 yaşında blr cocuk olarak Adana radyosunun ses yanşmasına glrip orada iklncHSğ* kazanmıstım... Tayfur'un müzlğlne sonra gene geleceğlz. Pamuk Işçiliğl konusunda ise, o da şamplyonlar arasına katılacak kadar hızlı değilmlş ama, bu yarışta cok da geride kalmazmış. toplomayı bOyuk ölcOde maklnalaştırmışlardır. Yalnız bunun Içln bütön fldeleıin gayet muntazam blr «ıra hallnde, aralarından maklnalar geçscek blçlmde yetiştirllmesl ve mümkün olduğu kadar birblrine yakın yükseklikte ve nltelikte olması gereklr.. Bu da ülkemlzde cok uzun zaman sonra geçliebllecek blr aşamadır, Kaldı kl İşln blr de sosyal yanı var: Koşullan ne kadar göç> parası ne kadar az olursa olsun bu Işten gene de 10 blnlerce klşl geçlnlyor.. Makinalaşmaya geçlldiğlnde onların durumu ne olacaktır? Şlmdl makinalaşmaktan daha önemtl olan şey, Işçllerln pamuk tarlaları clvarındakl yaşamlarmı daha medenl hale g»tlrecek, soeyaı hcklanm sağlayacak bir düzen kurmaktır.» Adana'da pamukla llglll olarak Devlete bağlı kuruluşlar llln en önemll kuruluşlarmdan... ötekl lllerde de bulunan Teknlk Ziraat Müdürlüğü, Bölge Zlraî Mücadele Teşkilatı glbi tarımla genel olarak görevll kuruluşlardan başta Pamuk Deneme ve Üretme Çlftllğl, Bölge Pamuk Araşttrma Enstltüsü, Bölge Pamuk Müdürlüğü var.. Bunlar pamuğun cln9lnin lylleştirllmeslnden öretlmlnln artmasına kadar her türlu pamuk konusuyla bllimsel ve teknlk olarak uğraşıyorlar. Bölge Pamuk Müdüru Mlthat Yener, hayatının büyük kısmını pamuğa adamış, bu alanda sadece Türklye'dekl değll. dünyadakl bütün gellşmelerl yakından Izlemeye devam ediyor. Bölge Pamuk Müdürlüğünün bu yılkl pamuk üretiml tahmlnl, gecen yıidakl kadar ürün sağlanacağı yolunda... Volinln odasından çıkıp Pamuk Bölge MüdürOne gldlyoı» duk.. Orada da telefon.. Ve blr mü|de: Kamyonların birl Adona'ya yaklaşmış.. Ucak da kalkmak üzereymiş... Gazetenin Bürosuna dönünce de blr konuşma: Çabuk yazın.. Baskıya yetlşsln.. Kamyon geldl.. Ucak da yolda. Yanl bu yıl sineğe karşı carenln ancak son anda yetlştlğlnl ve bunun hayll masraflı olduğunu biz de billyoruz.. Pamuğun tabii, toplama döneminden önce de birçok m v 6elesl var.. Bir ürün dönemlndekl ürünün toplanmasındon sonra, «Cabuk kesme ve toplamaıdan başlayarak: Derln sürüm.. Kış sürömü.. İlkbahar sürümlerl, tapan, taban gübresl.. Tohum ekme.. Gübre atma. Makinayla çapalama.. Elle kazma.. Üet gübresl... Sulama... llaçlama... Her birinln de blr süru ayrınti3i ve masrafı var.. Kolay yetişen bir şey değil bu pamuk yanl.. Ciftciler Birliğl ikinci Başkanı Ganl Glrlcl de. gene gazetelere verdiğl demecte: « Blz, beyaz sinek bu derece zarariı hale aelmemlşken de 62 lira flyatı az bulurduk..» diyor. Ayrıca pamuk taban fiyatının dış plyasadakl flyatlara yoklaşması gereği de gercekleşmemiş Ganl Glricl'nin demeclns göre. Dış piyasada pamuk fiyatı, Türk parasıyla 8085 liraymış cünkü.. tŞÇİLtKTE VE ELÇÎLtKTE YETENEK Pamuk toplamayı, daha doğrusu «c«kme»yl, Tan Oral'la birlikte biz de denedik. Seyredenlerln Izlenlmlne göre, belkl biraz yeteneğlmiz olabilır ama, fazla giz.11 kalmış bir yetenek.. Gün ışığına cıkması kolay olmuyor. O hızda kalırsak günde birkac kiloya oncak ulaşabilir, 2025 llradan fazla kazanamazmışız... (Tabl| bu yargılar başlangıc yargılan.. Blraz pratik vapsak hep böyle kalacak değlliz ya..) Blr de «elcılik» var... O meslekte de pamuk toplama bece tŞÇİLER İSE.. Pamuk ciftcilerinin dertleri cok.. Ve bunları her veslleyla onlatıyorlar.. Ya pamuk toplama işçllerinin.. Oniarın dertlerini ise kim anlatacak bellı değll.. Ne «21raat Odasn gıbi odalan, ne «Blrllkslerl, ne sendikaları var.. Ne de bu konuda konuşacak sözcüleri.. TABAN FÎYATLARI Bu yıl verilen taban fiyatları İse, üretlct tarafından az bulunuyor.. Ve bunun, gelecek yılkl pamuk üretimini olumsuz yönde etklleyeceği öne sürülüyor» Yaşar Kemal günde 5 0 kilo pamuk çekermiş Boyum kısa olsa daha çok çekerdim,, diyor otan clddi blr Iştir. DDn de beflrttlğlmlz glbl blr tronş»t»r. Wyor ki: önemli olan parmaklardır.. Onlan kozanın Içln* MtaMdo daldıracaksın kl, «korkmasınlar.» Yanl derilerl kozaya «ürtunmekten aşınıp acımasın. Ve pamuğun hepslnl blrden kavrayıp hızla cekeceksln... Bunun profesyonellerinden giinde 100 Mlodan fazla çekenler vardır. Bazı çocuklar da çok yatanefcMdlr: Büyüklerden fazla çekerler.. 7080 kilo.. Peki üstad sen.. Sen pamuk işcisi Iken kac klto çekerdln... Şamplyonlar arosında deflHdlm ama, f«na da d^ilkJlm. 50 kllodan fazla çekerdim. Yanl normalin üzerlnde... Boyum kı•a olsa daha fazla çekerdlm. Boy uzunluğu pamuk topknnakta lyi değildir... İnsan yorulur. Pekl ya Uzun Ali... Ya da Uzunca All... Yaşar Kemal'ln ö l mez Otu'nda Ali var... Uzun... En fazla pamuğu o topluyor. rtemden cok, adı Ostönde dlplomatlk becerller gerekll.. «Müzakere gücü», «Ikna gücüı, bazı hallerde de «zorlayıcı güc».. ElCiler, toprak sahibi ile toprak Işclsı ara9indokı organizatörler... Işclyl buluyorlar... Pamuğu toplatıyorlar... İşciye avansının, parasının verilmeslnl sağlamasının yanında, toprak 8ahıblnden kendllerl d» kilo başına bu yıl Ilan edilen fiyatlo 50 kuruş alıyorlar... Blr Işletmeclye toplamaya, ailenln cocukla'rmın da katılması konusunu sorduk. Çocukların calışması resmen yasak ya... Vallahl blz Istemesek, ana baba razı olmoz... dedl. Bu İş bir alle işldlr. Çocuklar oimazsa gellr azalır. İşln düzenl bozulur. Adana Ziraat Odası Yfinetlm Kurulu Başkanı All Olrmen1^ In bu konuda gazetelere verdlğl demec şöyle: Akaryakıt ve ilâc fiyatları, Işcl ve sulama Ocretlerl artmıştır. Taban fiyatın gecen yıl 49 lira olmosına karşılık bu yıl 62 lirada kalmasının neye göre hesaplandığını anlayamadık. Kişisel görüşüme göre bu rakam cok azdır.» Ciftciler, ayrıca bu yıl beyaz sinek tehlikesine karşı yapılan ilaclamanın da maliyetlnin cok yüksek olduğunu bildirlyorlar. Bu olayı Adana'dayken blz de yaşadık.. Vallnln makam odasındaydık. Telefon calıyordu. Kozakcıoğlu: Blr dakika... deylp görüşmemizl keslyor, telefonu alıp blr süre blrtakım uçak ve kamyon işlerl konuşuyordu: Ucak hâlâ kalkmamış mi?.. Londra'yı arasınlar.. Burada meydanlarla temas edln.. Pekl kamyonlar?. Yolda mı? Aman Izleyln. öğrendik kl. ucağın da, kamyonların da getireceğl şey, dışarıdan Ithal edilen bir beyaz alnek llacıdır. Pamuk ürününü mahveder bu sineğe karşı ilacın etklli olabilmesi Için Ise son günler o günlerdir.. Birkac gün daha geclkse tehlike büyuyecektlr.. l Ferdi Tayfur da Adana deyince aklına gelenleri şöyle anlatıyor: «Pamuk tarlaları gelir. Pamuk, .tarlalanndaki hayahm gelir... O tarlalarda çaiıştığım yıllar, topladığım pamuklar gelir..» FERDİTMFUR MAKÎNAYLA OLMAZ MI? Pamuk Işcllerlnln calışma ve yaşama koşullarının ne kadar aflır olduğu, ilkel olduğu belll. Acaba bunun makinayla toplanması olanağı yok mu? Var ama, ülkemizdekl pamuk öretlmlnl bllimsel olarak Inefcleyen uzmanlara göre de pratlk değll.. Diyorlar ki: Aslında bu İş, ele göredlr. Ama başta Amerlka'da elln gArevlnl maklnalara aktaracak «Istemler bulmuşlar, pamuk «UZUN ALÎ'NÎN BAŞARISI» «... Irgatlar blr dlzl olmuşlar.. Uzun, belkl öçyuz metrallk blr dizi... Bu üçyüz metrelik dlzlden dört diz! var tarkıda... Boz, toprağa batmış, toprak rengl olmuş insaniar.. ... Koca Halil Iki büklüm ama, ellerl tonsuz blr uğunmada.. Uzun Ali'nin de ellerf gözükmüyor.. Blr de Memldik'in ellerl... Uzunca All.. ellerinin hızına vermlş kendlslni, hablra Işllyor ellerl... Önünde ağzına kadar tıkalı, şişmiş, Ikl koeaman, harar kadar cuval var... Her gün Ali bu kadar topluyor, herkes All bu kadar çuvolı nasıl cekecek, mumkünü yok dlye düşünüyor.. Her gün All herkesten önce önündekl pamukları çekip bltiriyor...» Tabii sonunda paraların çoğunu da o «çekiyor.» «Tarla dün akşam bitmiştl... Herkes bu sabah gene erkenden uyandı... En büyük öbek Uzun Ali'nln öbeğlydl... Çukurova Çukurova ololı berj böyle cabuk blr el görmemlşti... ... Uç tane baskul indirildl kamyondan... Üc ayn y«re koyuldu. Üc kantarcı genc hemen tartmaya koyuldular. Tartılanlar hemen hararlara basılıyor, kamyonlara, naylon arabalara yükletiliyordu. Kavruk yüzlü, kırmızı kravatlı blr muhasebeel teker teker ırgatların adını okuyor, paralarını verfyordu..» Yaşor Kemal'ın Uzun Ali'sl. böyleca en cok parayı almak\a da kalmaz... İşletmecl Muttalip Beye bildırirler kl: « En cok toplayan şu uzun adamdır» Muttalip Bey de, bunun üzerine Uzun Ali'ye blr de Qel«lek gereğince şampıyonluk Ikramiyesl olarak, cıkarır, r o •nanın geçtıği zamanın parasıyla bir 50 lira verlr.. Pamuk toplamakta boy uzunluğunun blr handikap olduğunu jelırten Yaşar Kemal'e bu Uzun Ali'yl hatırlatınca o: O yorulmayan «Uzunslardandır dedi.. Genelllkle huKn ığllip kalkmaktan yorulur... Ama bunun Istisnaları vordır... Bl!im Ali, onlardan... Ben ise yoruianlardandım. Oene ortalamaıın altına hlç düşmezdim ama, şampiyonluğa yoklaeamazdım... 3evlet Üretme Çiftliğlnde çalısıyorduk.. Yalnız blr «üre s«nra jaşka şekilde terfl ettlm. Tarladan alıp katlp yaptıiar. Dertlerini, «Sevlnc»!erlyle blrlikte bazen Yaşar Kemal yozW (Gene «Ölmez Otu»ndan): «Tarla bltlrmenln sevlncl olmasa, bu bellerl ağrımaktan la> rılan köylüler, oturduklan yerden üc gün üç gece kalkamıyocaklardı. Hepsinln parmak uclan «Korkmuşatu. Bir yere dokunsalar yüreklerlnln başından bir sızıltı kopuyordu. Insanı bayıltan. Slneklerin yediğl bedenlerl kabuk bağlamıştı, yaralan Irlnleşmişti. Kaşıntı yerlerl.. Hele çocukların hall bln beterdL Yanmış gibi ağrıyor, sızlıyordu bedenlerl.. Ama pamuğu bltlrmişlerdl, aldırmıyorlardı..» Bazen de bir haber a|an6i gunlük haberlerl arasında anlatır (Hurriyet Haber Ajansı 21 Ağustos 1981) «Ülke ekonomlslnin can damarlarından blrisl olan pamuğun kahrmr en cok çekenler pamuk işcllerfdlr.. Aylar süren bu uğraş sırasında barınabilmek icin de kentlerln yanında yenl kentler oluştururlar. Çadırdan kurulan bu kentierde ne elektrik vardır, ne su, ne de tuvalet.. Sıtma ve dlğer bulaşıcı hastalıklar buralarda kol gezer ama, tarım işçlsl tedavl ettirmeye gerek duymaz. Cünkü ne onlar doktorun yolunu blllr, ne de doktor oniarın ayağına gldsr..» ÎARIN: SA.. SA.. SA.. T.C. Dz. K. K. TAŞKIZAK TERSANESİ DÖNER SERMAYE GENEL MÜDÜRLÜĞÜ HASKÖY İSTANBUL ONAY NO: 793 Taşkırak Tersanesi Döner Sermaye Genel Müdürlüğunce aşağıda bellrtllen malzemeler, ılgili İdari ve Teknik Şartnamesme göre KAPALI ZARF USULÜ ıİ8 satın alınacaktır. ç»tl»KEYDER:KrfıOı«t»«No««r.M» NonŞENİ :Ek.nonılk Kıiz » Y«ıl « r BMMm MmUI Smırvo* Ch». rinc, 4463 Dntet» Fert: GKÜCB4| « r Ktap E1et*M, : TIMdvt'd» nanUıraım TMInB BujBnO Yannı" MrteOURDAfi :««0 Vılı Vyrilmmm Utmto luikrar ProjranınB Goıtl Blr Dejwkndirmal,9«.124 Maloye Bakonlsğı Gelirler KontroGörlüğü Giris Sınavı Maliye Bakanlığı'nca 19 ekim 1981 pazartesi günü saat 9.00'da Ankara ve İstanbul'da Gelirler Kontrolörlüğü Ririş smavı açılacaktır. Sınav: kazananlar, üg yılhk staj ciönemi sonunda yapılacak «Yeterlik Sınavnmı da kazandıkları takdirde Gelirler Kontrolörü olarak göreve devam edeceklerdir. Sınava katılabilmek Içln: a) Devlet Memurları Kanununun 48'ind maddesindeki niteliklere sahip olmak, b) Sınavm açıldığı yılm ocak ajrı başmda 30 yaşmı doldurmamış bulunmak, c) Siyasal Bilgller, Hukuk, îktisat ve îçletme Fakültelerinden; Atatürk Boğaziçi, Ege, Hacettepe ve Ortadoğu Teknik Üniversiteleri'nin İktisat, İşletme, Siyasal ve tdari Bilimler Fakülte veya bölümlerinden; İktısadi ve Ticari tlimler Pakülte. Akademi veya YUksek Okulları Ue bunlara eşitliği Mil11 Eğitim Bakanlığı'nca onanmış yurt içi ve yurt dışı Fakülte ve Yüksek Okullardan birini b'itirmis olmak; gerekir. Sınavlara giriş sartlarım ve sınav konulannı aynntılı olarak gösteren «Sınav Broşürü» Gelirler Denetim Hizmetleri Başkanlığı'ndan veya Gelirler Kontrolörlennin Ankara, tstanbul ve tzmir Grup Başkanlıklarından sağlanabilir veya isteyenlerin adreslerine gönderılir. tsteklilerın gerekli belgeleri, en geç 25 eylül 1981 cuma günü mosaı bıtimme kadar Ankara'da Maliye Bakanlıgı Geiirler Denetim Hizrnetleri Baskanlığı'na (ÇanKın Cad. Beşık Sok. No: 7/3 Ulus ANKARA) vermeleri, ya da anılan tarihte yukarıda belirtilen adreste olacak şekilde posta ile göndermeleri (Postada vaki gecikmeler kabul edilmez) gerekmektedir. (Basın: 19780) 7856 MALZEMENİN CİNSİ ı MİKTARI: l»|i«f«loriuju'mııı M»H yıat Ounıımın» lütUn Blr B r i n 137149 BÎR BAŞKA PAMUK ÎŞÇÎSt: FERDt TAYFUR Cocukluk genclik dönsmlerlnde pamuk toptayonkırdan blr >aşkası Ferdi Tayfur... Şu sıraaa Izmlr'de sahneye cıkan Adanalı TayfurTa l»mlr >öromuz görüştü. Tayfur Adana deylno» aklma n»l«rln g»Wlğlnl ınlatırken söze pamukla başlıyor: Pamuk tarlaları gelir. Pamuk tarlalonndakl hcryatım geIr... O tarlalarda çaiıştığım yıllar, topladığım pamuklar geflr... Kendınl buna yönelten nedenlerl de şöyle bellrtlyor: 1945'te doğmuşum. Dört kardeştik. Adona'da Hurriyet ı/lahalleslnde oturuyorduk. Blrlmlz 9, blrlmlz, 6, blrimlı 3 yaiindoydık. En kücüğümüz de altı aylıktı. Blr gün babamızı «lürdülsr. O yıllarda mahallelerde kobcdayılar vardı. Bunlonn ırosında babam, sayılan. sevllen blr adamdı. Blr kavgada bıçak iarbesiyle onu öldürdüler. Dört kardeş, blr de anamız, beş pamu, kakjkoldık. iş baca dü»muitg. NM«yt hultHMMi erado B!RlKtMYAY(vaLKKottŞti.Ankara Cad.4S/18 PK.538 Sirkeci.tstartıul İstanbui.SAYdagıtım Ankara,/VDIN SAMİlzmir.SERGİ dagitım ANKARA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DEKANLIĞINDAN Fakültemlz Ortopedl v» Travmatolo|l Kürsüsunde bir adet PROFESÖRLÜK kadrosu münhaldir. Bu kadroya Isteklllerln dllekçelerine blyografl ve neşrlyat ilstelerini eklemek surettyle 29 Eylül 1981 salı günü saat 17.00'ye kadar Dekanlığımıza mOracaatlorı. (Basın: 21252) 7870 216 ADET HAVA KANALLI SÜNGER YATAK (2000 X 900 X 120 mm.) SÜNGER KITIKTAN YASTIK 216 ADET (700 X 500 mm.) 1 Malzemenln tahmlnl bedelı 750.000. TL, geClcl teminatı ls e 33.750. TL.'dır. 2 Tekllfler İdari Şartnamede belirtildığ! gibı verllecektır. 3 Satın alınacak (2) kalem malıemeye aıt idari ve Teknik Şartnameler, Satınalma Komısyonu Başkanlığı ofisinden 300 TL. Donanma Vakfıncr'yardım makbuZu karşılığı temin edılır. 4 Posta He Şartname gönderilmez. bu hu3ustakl müracaatlac cevaplandırılmaz. 5 Genel Müdürlüğümüz 2490 sayılı kanuna tabi değildir. 6 Genel Müdürlüğümüzce herhangi bir teklıfln secllmesi ve üzerinde muameleye geçılmesı, Genel Müdürlük İle sotıcı arasında bağlantı garantısi yüklemez. 7 ihaleye Iştirok etmek Isteyen firmalar geçicl temlnat olarak; memleket parası, Devlet Ic istıkraz Tahvllı veya Vadesiz Banka Temlnat Mektubunu Döner Sermaye Muhasebe Vezneslne yatırarak alacakları makbuzu, teklıf zarflarının hariclnde koyacakları diğer evraklarla birlikte ayrı blr zarfın lclne koyarak Döner Sermaye Satınalma Oflslne kayıt ettirlp vereceklerdlr. 8 Teklifler en geo 30 Eylül 1981 carşamba günü soat 14.00'e kadar verilecek aym gün saat 14.30'ao Satınalma Komısyonu Başkanlığınca açılacaktır. (Basın: 2133)