Katalog

18 EYLÜL 1981 •••• Cumhuriyet 9 AAaliye, banker sayısını (Başturafı 1. Saytada) nuştı. Ticaret Bakanlığı da, işte bu noktada eleştiriliyor.. «Piyasayı denetlemek yetkisi Ticaret Bakanhğında oldugu lıalde, hlçbir şey yapıinıadığı» öne sürtllüyor. Valllerin hemen ruhsat vermesi, Ticaret Bakanlığının da denetleme yetkisinı kullanmakta çekimser âavranması, konunun yenl bir yasa çerçevesinde ele alınmasına yol açtı. Ve tüm olay, «küçük tasarruf sabiplerinin tasarruflannı eiivence altına almak ve devletln bu alandaki etkinliğlnl göstermek» açısından incelendl. Buna bazı «kesln bilgislzlikler» de eklenlyordu. örneğin, bugün Mallye Bakanlığı piyasada «lş soren» banker savısını bilmiyor. Örneğin, bugün Malive Bakanlığı, piyasada bankerlerde toplanan para mlktartnı bilmlyor. Örneğin, buglin Maliye Bakanlığı toplanan paralann nered© ve nasıl kullanıldığını bilmlyor. Bu bilgl eksikliklen bir anlamda «para politikasım» dahl etkiler boyutlara ulaşmaya başlayinca, isin «clddiyeti» bir de bu açıdan irdelendo. Sonuçta d&, bankerlere pıyasanın «kapatıldıgı» aÇiklandı. Gerçi, bankalarda bir trilyon lirayı asan mevduata karşın, bankerlerde de toplam 180 milyar liranm toplandıgı söyleniyordu. Ama, bunun hlçbir «resmi kayıtta» yer almadığı da bir başka gerçektl. Bunlar sadece söylentiydı NE OLACAK? özetlenen gellşmelerin sonucunda önce yasa, sonra da tebliğle önemlı sınırlar getirildı. Elbette, olay bu noktada kapanmış değil. Çünkü, bundan snnra asıl mekanizma «denetleme» yönünde işleyecek gibi görüntiyor. Ruhsat verme yetkisi de, denetleme yetkisi de şimdi Maliye Bakanlığma bağlandı. Piyasadakl bankerler denetlemeler sonucunda îki yolu deneyebilirler: önce «gizli» yöntemlerle aynı işi yürütmeye devam edebllirler. Ikincisi de, birkaçı bir araya gelip yenl bankalar kurabilirler. îlk yol oldukça güç görünüyor. Denetlemenin Maliye Bakafllığınca «çok sıkı» yürütüleceği yetkililerce kesin bir ifadeyle vurgulanıyor. Ikinci yol için de, «başka giiçlükler» oldugıı belirtiliyor. Borsa (Baştarafı 1. Sarfada) DEVLETIN (Bastarafl 1. Savfada» seviyeye gelmiştir. Yoksa sorunlarırmun çözülmüş olduğu nu göstermemektedir. tki üç yıllık daha bir sıkıntımız var dır» dedı «İstikrar tedbirleri alınm» mış olsa idi. Türkiye bugüıı çok büyük hir sikıntı ile karşılaşacak ve rejinı değişikliğine bile gidilecekti» dıyen Özal şunları söyledı: «Buglin Türkiye'nin artık dışarıdan çok fazla borç alma imkanı yoktur. Bundan sonra sorunlann tistesinden ancak kendi gayretlmizl artırarak gt lebilfriz.» Özal, taiz yarışının önlendıgini belirterek «bazı kişiler hft la enflâsyonun tekrar ;eri gelebllecegl beklentisl Içindedlrier. Bu psikolojik mukave' metleri kırmak zorundayız. Önümüzdeki yıllarda faizler, ekonomlnin durumuna Röre geriliyecektlr. Şu anda lüzumsuz faiz yarışı önlenmişttr. Ancak bankalarunızuı bu boşluğu dol durmalan ve rckabetl kaybetmemelerl gerekmektedir. Bankalarımız hâlâ rlskli alanlara kredi sağlanıalıdırlar.» Enîlasyon oranmı a?mayan orandaki faizlerin gerçekte tasarrufçu vatandaşın zaranna olduğunu açıklayan özal «Ban kalar bunu gözönünde tutmalıdır» dedi. Bankalarda 1 temmuz 1981'de 489 rnılvar mevduat bulunurken, 31 agustos 1981'de bunun 1 trilyon 67 milyara, aynı süre zarfında vadeli mevduatm da 98 milyardan 400 milyara çıktığıru anlatan Özal, «Bankaların maliyeti yiiksektir. Mevduatlarına göre personel sayısı faz'adır. Personellerini eksiltmelerini tavsiye edemeyiz. Bunım yerine nıevduatlarını arttırıc» ve faiz malîyetini düşürecek tedbirler aimalıdırlar. Bunun içln yapılması grrekenler içi» yol göstericİUk yapıyomz» diye konuştu. TABAN FÎYATLAR VE TMO Başbakan Yardımcısı, tarım üreticisinden alınan fon ve ver giler yapılan sübvansiyon gider lerinin yansını bile karşılamadığını kaydederken, «TMO'nun hatasıyla buğday maliyeti dojfru hesaplanamadı. Ve taban flyatlar vaktinde ve îyi uygulanamadı. Bu sene yeni bir metod UMfUİuyoruz ve atacağunus mah belediyelere değil plyasaya arzedeceğiz. tthal edeceğimiz buğdayı da gene »erbest piyasaya arzetmek üzere alıyoruz» dedi. Türkiye Odalar Birliğl'nce düzenlenen Trakya Marmara Bölge toplantısına, bu bölgede j'er alan 11 ilden, 45 dolaymda Oda ve Borsanın yönetim kurulu baskanlan ve meolis başkanları ile delegeleri katılıyor. Bankerler yasa degisikliğini olumlu karsıladılar ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Maliye Bakanlığı'nm ödünç para işleriyle uğraşanların mevduat toplayamayacaklanna ve bankaların uyguladıklan kredi faiz oranlarınm Uze rinde ödünç veremeyeceklerine ilişkin yasa degisikliğini, bankerler tarafmdan genelde «Olunün» karşılandı. Aynı biçim de, bankerler reklamlarm Mer kez Bankası denetimine bırakılmasını da olumlu buldular. Kısa adı Bimtaş olan Birleçils Ftoansman, Yatırım ve Men kul Değerler Ticareti AŞ'nin yetkilileri, bankerler düzeyinde oluşabilecek bir krizin hera bankaları, hem de uygulanmak ta olan hükümet politikasını et kıleyebileceğini bildirdiler. Borsaş yetkilileri de, Maliye Bakanlığının tebliğlerini olum lu bulduklannt dile getirerek, son günlerde kendilerine banker adı veren birçok tefecinin halkın parasını isral etmeye başladıklarını belirttiler. Kervan Menkul Kıymetler Pl nansman ve atırım A.Ş yetkilileri ise, çalışma tarzlan yönünden sınai yatınmlara dönük oldukları içln ödlinç para vermedeki kısıtlamalann kendi lerini etkilemedlği görüşünü savundular. Erdem Menkul Değerler Yatırım ve Finansman A.Ş Yönetim Kurulu Başkanı Mazhar Demıralp ile Başkan Yardımcısı Enis Eryılmaz, verdıkleri ortak demeçte, «Bu düzenlemelerl ekonomlniıı gcreklerinin üzerinde yüksek faizle para top'ayan ve yine yüksek faizle ödünç para veren kuruluşların disipline edilmesi açısmdan son derece olumlu karsüıyorur> dediler. bulunduğu, çeşitll yasalardakı tanımlarla son tebliğlerdeki tanım lar arasında uyum sağianması gerektiği belirtildi 'Borsa bankentanımına giren kuruluşların yalmzca tahvil, hisse senedi ve bunun gioi menhul kıymetlenn pazarlanmasına aracılık eden kuruluşlar olduğunu kaydeden uzmanlar Banker Kastelli, Cenborsa, Eczacıbaşı Yatırım Holding, Eteo Yatırım ve Meban'ın bu tanıma giren kuruluşlar arasında yer aldığını be hrtıyorlar. *Pıyasa bankeri» diye tammlanan kuruluş ya da kışilerin ise kendi sermayeleriyle orantıh olaraH ihtu yaç sahiplerine ödünç para vermeleri öngörüluyor, ancah banlann mevduat adı altında ya da k&r payı vs. gibi ba$ ka adlar altında halktan para toplamaya yetkili oliıadıkları belirtiliyor. B>i tanıma giren kuruluşlar arasında son zamanlarda sayılan hızla artan ve kendilerine çe şitli adlar takan kuruluşlar yer alıyor. KISA Türkiyeden 1 ' İLAHİYAT Fakültesi tarafından düzenlenen 2. Türkiye Islâm îlimleri Kongresı, bugun Istanbul Atatürk Kultür Merkezı'nde çalışmalarına başlıyor. Kongre çalışmaları 20 Eylül tarihine kadar devam edecek. HARP Akademilerine giriş şartnamesine ilişkin yönetmelikt* değişiklik yapıldı. Değişikliğe göre Harp Akauemilerine giriş için açılacak sınavda başarı güsterenler akademıye başlama hakkını elrtc edeceklet < «EMNİYET lıızmetleri sınıfı mensupları kıyafet yönetmeliği» aünku Resmı Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girdi. YÖnetmelıkte yeralan kılıkkıyafete ılışkın hükumler, askeri personele uygulanan ıç m'zmet yönetmelığine benzer maddeler içenyor. < TüRK Hacı adaylarına Hac farlzesi süresince sağlık htzmetleri götürecek olan Kızılay Hac ekibi, Dugün karayolu ile Suudi Arabistan'a hareket edlyor. < ÜNtVERSITELERARASl Kurıü'un aldığı karar uyarınca, bu yıl ayrılan Kontenjanaan yüksek öğretım kurumlarına yerleştırilen lıse bırmcilerinin belgelerinin postalanma ışlemleri tamamlandı. Lıse binncileri kontenjandan yerleştirildikleri öğretim kurumlannı Ankara 26 14 85 numaralı telefondan öğrenebılecekleı. ' TRT Genel Müdürlüğü'nün değişik birimlerinde görevlı 70 klşinin, bulundukları görevden aiınarak yenı görevlere atamalarının yapılacağı öğrenildl. Maliye Bakanı: Amacımız vatandaşın doğru karar vermesini saglamak ANKARA (ANKA) Mallye Bakanı Kaya Erdem ödünç para verme işlerl hakkmdaki kanunun amacının «vatandaşın doğru karar vermesini sağlamak» olduğunu bıldirdi ve «Bankerlerin faaliyeti ylne devam edecek yalmz bir nizam lçcrisinde «ürccek» dedi. Maliye Bakanı Kaya Erdem ödlinç para verme işleri hakkındakl kanunun amacı ve getirdikleriyle ilgili olarak dün TRT'nin «Yurttan Dünyadan» programı için bir açıklama yaptı 'daha sonra da gazetecüerin sorularıru cevaplandırdı. Kaya Erdem, ödünç para verme lşleri hakkmdaki kanunun amacıyla ilgili soruyu cevaplandınrken menkul kıymet lerle ugraşan firmalarm bulundukları yerin Kaymakamı ya da Vallsine dilekçe vererek faaliyete geçebileceklerini belirterek şöyle devam etti: «Ancak bu firmalarm clddlyetlnl saglamak içln daha iyi disipline alınması gerekiyordu. Bakanlık olarak bu firmalar hakkında fazla bilglmiı yoktur. tklnci amacımız bu flrma» ların ilânlarının bir ölçüde doğ ruluk Uerecesini anlamaktı. Bunun içinde ilânlar Merkes Bankası'nın iznine bağlandı. UçüncU amacta bu firmala rın hıiRÜne kadar kl faallyetleri ve lş lıacimleri hakkında btlgi sahlbi olmaktır.» Kaya Erdem, bu kuruluşlar. dan bir çogunun pazarladıklan tahvil karşılığı Ustlendikleri fa iz yükünün tahvilin gerçek faizinden daha fazla olduğunu hatırlatılması üzerine de, «Bu bir ölçüde garantiyle ilgili risk art tıkça faiz yükseliyor» dedi. Erdem, kanunun yayınlanma smdan sonra bazı bankerlerin «Biz bu kanuna tabi değiliz» yolundaki açıklamaları konusunda, «Bu şekilde imkân sağiayan bütün kuruluşlar bu kanuna tabidlr» şeklinde konuştu. Kaya Erdem, banker ilânlarımn ön denetimiyle ilgili bir soruyu cevaplandınrken de, «Amacımız vatandaşın doğru karar vermesini sağlamakür» dedi. "Bimtaş: Tasarruf u koruyan ve saygı duyan tavrıyla; tasarruflarınıza her zaman en yüksek net gelir ödeyeceğine kamuoyu önünde söz veriyor! 9 | Bimtaş Haziran 1981 'de kurulurken söz verdi: Bimtas sozunu olanaklannı yüksek baslcalarıvla karsılastırın! ONEMLİNOT: Vadesiz yatırım yapan tasarrufcu, dilediğinde i$lemi; net getirlnf alabilir. Yatırımı aynı koşullarla devam eder. Vadeli yatırımlarda, vade dolmadan yatırım paraya dönüştürülebilir. Bu takdirde Mevduat Sertifikası'nda yıllık °/0 20, Tahvil'de yıllık % 30 net gelir ödenir. TURKMEN (Baştarafı 1. Sarfada) mentofiuaup bu raporu kabul etmesi halinde hiçbir deger ta$ı«nayacağuu belirterek şunları söyledi: «Adalar Denizl lıakkı devletler hukukunda Yunaniatan'a tanınmamıştır. Bilindiği gihi Denlz Hukuku sözleşmesi halen müsakere edilmektedir. Müzakere edilen bu metinde de Adalar Denizi hakla Yunanistan'a tanınmamıştır. Bu hak ttlkenin bütün arazlsinin adalardan oluşması halinde tanınır. Yunanlstan'ın ise böyle bir coğrafl durumu yoktur.» Öt« yandan Türkiye Avrupa Parlamentosunda görüçulmesl bugüne bırakılan raporla ilgili olarak Strazbourg'da parlamenter lere bir itirazi mektup dağıttı. TRT'nin 19 ve 23 haber bültenlerinde yayınlanan ve Ege De nlzindeki haklar konusunda TUrkiye'nin görüşleri arüatılan mektupta, TUrkiye.ye Yunanlstan arasındaki sorunlann üdll görüsmeler yoluyla çözümlenmesi gerektiği vurgulanıyor. Mektupta AET'nin ülkelerarasındaki siyasi anlaşmazlıklardan uzak kalmayı ilke edindiği hatırlatüarak, «Topluluğun TürkYunan diyalogu konusunda izlediği yapıcı ve dengeli tutumunun sürdürülmesi» isteniyor. Yunanistan'ın Ege Denizi'nde TUrkiye'nin kıt'a sahanlığı hakkını reddettiği kaydedılen mektupta, bu görüşün çok ciddi «orunlara yolaçacağı kaydediliyor. 1 Avrupa Parlamentosu üyelerine dağıtılan mektupta, Türkiye nin Yunan karasularını 12 mile çıkarılmasını asla kabul etmeyeceği blldlrilıyor. Mektupta böyla bir uygulamanın Ege Denizi'nin yüzde 64*Unün yunanistan'a vereceğl bellrtilerek, Türkiye'nin yalnızca Kge DenM*nl defil, Akdeniz'e de çıkmasmm engelleneoegl kaydediliyor. A Bimtasin sundugu ÖNLEMLERIN •fRLtflK FfNANtMAN. VATIRIM V* MİNKUL OMhmLfll TMAMTt *.«. «MAN. VATIRIM V* MİNKUL MĞMLM BIMTAS "farkltyenlbiiyük" yatırım seçenekleri yıllık net gelir Her an paraya cevrilebilir vadesiz yatırım % 4 3 3 ay vadeli, dönem sonu ödemeli yatırım 1 yıl vadeli, aylık ödemeli yatırım % 46 6 ay vadeli,dönemsonuödemeli yatırım % 4 9 /o53 1 yıl vadeli,dönem sonu ödemeli yatırım % 6 0 BİMTAŞ ANKARA: Zrya Gökalp Caddesi, 9/4 Kızılay. Tel: 187410188044180288 • BİMTAŞ İZMİR: Talatpaşa Bulvarı. Olgun Apt. 34/2 Alsancak. Tel: 21 8099 BİMTAŞ İSTANBUL: Halaskârgazi Caddesi Doğançay Apt. 356/3 Şişli. Tel: 489850489851 489852 (Baştarafı 1. Sayfada) • BUfcün bankerlerin yeniden ruhsat almalan zorunlu kılınarak durumları ciddi piyasa bankerliği ya da borsa bankerliği yapmaya elverişll olmayan kişi ve kuruluslann saf dışı bı rakılması öngörülüyor. UYGULAMADA NE OLUR? Bu konuda yeni düzenlemelerle varılmak istenen amaçlara varmanın kolay olmayacağı, çeşitli kavram ve smırlamalarm açıklığa kavuşmasırun zaman alacağı, bu arada tasarruf sahiplerinin zarara uğramamalan için çok dikkatli davranmalannın gerekeceği anlaşüıyor. Uygulamada belirlenebilecek güçlük ve sorunlarla alın ması gereken önlemlerin başlıcaları da şunlar: • «Borsa bankerl» ve «plyasa bankeri» terimlerinin net bir açıklığa kavuşturulması, hangi faaliyetlerin Sermaye Piyasası Kanunu, hangılerinin ödünç Pa ra Verme îşleri Kanunu kapsa mına girdiğinin belirlenmesi; • Mevduat sertifikalarmın borsa bankerlerince pazarlanması komısuna açıklık getirilmesi ve bunlann bankalarca güvence olarak kullamlması esaslarının belirlenmesi; • Ciddi ve ciddi olmayan banker kuruluşlarmı belirleme sürecinin uzaması ve bu konudaki tereddütlerin sürmesi halinde ciddi bankerlerin de zarara uğrayabileceği ve yanhş anlamalarla banker piyasasmdan toptan bir kaçışın likidite sorunlan yaratabilecRgi göz önünde bulundurularak tasarruf sahiplerinin yetkililerce aydınlatılması; • Uygulama açıklık kazanana dek bankerlerde parası bulunan tasarruf sahiplerinin panige kapılmamalan, yeni yatırım yapmak isteyenlenn ise ya nılmamak için acele etmemeleri; • Bu uygulama sonucunda yeraltına inecek kuruluşlara dikkat edilmesi ve para kaptmlmaması gerekiyor. Sonuc olarak divebiliriz ki yenl düzenlemeler hem tasar ruf sahibi hem de fon yaratmalc ya da kiralamak isteyen is sa hlpleri açısmdan daha İyi işleyecek bir sermaye ve para pi yasastnın oluşmasını amaçlamaktadır. Ancak bu amaçlara varma yolunda yasal düzenlemelerden ve tebllğlerden muci zeler beklemek ve her şeyin bir kaç gün hatta hafta içinde olup bıteceğıni sanmak büyük bir yanılgı olacaktır. Son çözümle mede piyasadaki arz ve talep koşulları ile yeni düzenlemelerın kesiştiği noktada yeni bir denge kurulacaktır. Tasarruf sahibinin bu sürecl yaşarken paniğe düşmemesı, söylentilere kapılmaması, fakat yeni yatırım yaparken çok dikkatli olması, psikolojik güvensizlik ortamı karşısmda son derecede duyarlı olan sermaye ve para pivasasının geleceği açısından önem taşımaktadır. BankerSerin (Baştarafı 1. Sayfada, da 4 kez reklam yaymlanabılecek, ölçü yme 1/4 gazete ebadmı geçemeyecek. Firmalarca sadece o fırmanm kuruluş gününde verilecek ilân ve reklamlarda bir gün adet smırlamasına uyulması ,ebadm da yanm sayfaya yükseltümesı mümkün olabüecek. Radyo ve TV'da İse, firmalar kuruluş günleriyle ilgili olarak yapacakları ılân ve reklamlar larda bir kısmtı getırilmedı. Radyodakı reklamlarm kelıme toplamı ıse, günde en fazla 150'ye kadar yapılabilecek. Hükümet (Baştarafı 1. Sayfada, Tasorı. Maliye Bakanlığınca hazırlandı. Bakanlıklara gonderılıp olumlu goruşlerı alındık tan sonra, Bakanlar Kurulundan da öncekı gün cıktı. Bakanlar Kurulunun onceki günku gündeminde yer alan, «Gencl kadro tasarısı» ıse, kurulun gelecek toplantılarında ele alınacak.