Katalog

Cumhuriyet 2 ün (16 Ağustos), Hacı Bektaş Vell'nln 734. doğum yılını kutlamaya başladık. Cağın buyuk kohramanı Ulu undar AtotCrk'ün 1C0 Dogum Yılı ıçında ve bırlıkte kutlarrtak mutluluğunu tadıyoruz. Bu ıkı bu,uk Türk'un do&um yılıarı arosında cltı yuzyı dan fazla b'r zarran oralığı var. Bu, gosterıyor kı ınsanlorı cok yönlü olarak uycrcn ve ge'ıştıren buyuk kışılerın, göcİJ kisılerın yetışmssı, uzun sure er geçmesını gerektırıyor Insan toplülukları boylesıne bır şansa her iaman sahıp olamıyorlar Cağın ve değışık kcşullarm getirdığı özel' likler bır yana bırakılırsa, adlarını andığtmız bu ıki Türk Bovjğ'j, ınsanlarn yucelmesı v» geleceğe donuk b r dınamızm kazanmadaki etkınlıkleri, ne deniı yuceltılse azdır Bu açıdan bu yazımda Hccı Bektaş Velı yi değerlendırmeye calışacağım. ISLERO 16 AĞUSTOS 1981 D Hacı Bektaş Veli HACI BEKTAŞ VELt'NÎN ANLAYIŞINA GÖRE KUTSAL İNANÇ KİŞİNİN MEZIYETLERİNİ GELİŞTIREN. ONUN ELİNDEN TUTUP YUCELIĞE GÖTÜREN TEMEL İLKELEREN İNSAN BENIİĞİNDEKİ YANKISIDIR. Av. Celâlettin ULUSOY Kadın ve erkek Tann katında olduğu glbl Insaniarın gozünde de eşıt olmalıdır. Kadın, aıle lcınde hakta olduğu Qibl sorumlulukta do •rkeğl lle yan yana ve el ele olmalıdır. Suçlar, kötulükier, klnler kaynağındon ve nedenlerıyle blrlıkte kurutuimaiıdır. Insanlar •llerlnden, dıllerınden ve bellennden cıkacak kötülüklerl önlerlerse, kendılerlne zor ve kötü gelen horeketleri başkalarına yapmazlarsa yer yüzünde gercek banş kendilığlnden kurulmuş olur. Adam öldürmek, yaralamak, gasp, hırsızlık. yalan, çekiştiTne, zlna, ırza tecavuz ve benzerl kotülükler cezalarla degll, Insanların benlıklerini boyleslne eğllımlerden koruyacak yaygın ve önleylcl blr ahlak egıtlmı lle onlenmelıdır. Ham ruhlar olgunlaşmalı gönulden gönule Mvglden koprüler kurulmalıdır. Düşmanlık ve kavga yerine dostluk ve yardımlaşma duyguları fıllzlenmelldir. Ouygulanan gonüllerde bağ narlık (taassup), klblr yerine hoşgoru ve alcak gönüllülük yer bulmalıdır. Hacı Bektaş Veli bu Insancıl Isteklere caflında yanıt vermlş ve bunu çağımıza kadar sürdürmeyı de başarmıştır. Insanlar, Insanları sevmenın ve saymanın ne demek olduğunu öğ renmışler, menkiDelerle nefeslerle her yana ulaşan Hacı Bektaş Vell'nin uyarılarıyla kendılerinl buldukları öz dıllerlnden, müzıklerınden duygulanmışlardır. Bıllm, sanat, kültur bu hava IÇınde gellşmlş, boy atmıştır. Türklük ve Türk uygarlığı Anadoluda boylece yerleşmış kokleşmiştlr •vlnde, ocaflında yaşıyormuş g'bı yanında yokınında bılıyor Gerçekten de Hacı Bekıaş Vall, onu sevenlgrın gozunde ınanç ahlâk, tore dıl, duygu olcrok yaşamaktadır. Onı.n sa dece adı degn, dınarrık varlığ, sankı gunun her saatınde sevd Klerının arcsındcdır Olmezlığ nı kuşaltan roşağa sardLren Hacı Bektaş Velı'nın cnı masmsa, bu nedenie, haıen yaşanmakta o f ar bır olgu nun ccnlı hevecanı var llk bakışta d ngın (sckın) gorunen şenl'ğın içnde gecnışı ynmanın huzünu degıl, ozlernı çeKiien bır se/g l'/e kavuşmanın mutuiugu var Boyıesıne ıçtenlıklı b r bağlılığı yuzyıllor boyu taze ve conlı tutabılmen n sırrını çozmek cok zo r Atatürkcülügün Alfabesi Gazeteds yavınlanan koşe yazıiarımı kıtaplaştırmayo egılımlı degıhmdır ama çoktan berı okuriarım, dost larım, benden A'cturk e ılışkın vazılanmı bır craya getırmemı ıst yor ardı Bun ardan cok kucuk b'r deinet hazırladım Cağdaş Yayınlan'nın yonetıcısı Samı Karaören'e gotüraum Sayın Karaoren deneyimll gozlerle baktı: 1617 forrra eder hemen basaiım. Ben açıkladım: Coğun ukia 12 Eylulden bu yana Cumhurlyet't» yayınlanmış yazıları bır araya topladım. Adını da «Ataturkçuluğun Alfabesi» koydum. B r de onsoz yazsak? Yazayım dedım. * Atatü r k'ün 100'üncu doğum yılında göze ccrpan blr yayın etkınlığı var. Ama ne yazık kl «yayın etkinlıgl var» türıces nın altını hemen dzerek bır acı gerçeğı de vurgulamak gerekır lcındekl yrşadığımız dönemde Atatürk'e Ilışkın cok kıtap cıkıyor Bunların coöu ıçerıkten yoksun yavmlardır, ve Ataturkçj L,ğL ozunden saptırarak acıklamayo çabalamaktadır. Eır de yınelene yırelene yıpranmış anıları, bılgı'erı, duşuncelerı bır araya getırerek ış olsun dıya kıtaplaştıranlara rastlanıyor Coğu zeng n kuruluş, banka, vakıf enst tü bu yontemı «yasak savma» uyarınca benımsedığınden Atatürk kıtaplığı sozde zengm'eşıyor, ama gercekte kalabalıklasıyor Bunun d şında Atatürk'un 100'üncü yılında Atatürk Turkıye'sınde kıtap yayınları duraksamış ya da durmuş gıbıdır Yazarlarda, aydmlarda okurlarda k taba karşı bır cekıngen'ık olmuştur Kltap sankl tehl.kelı bir şeydır. Yayıncılar kan ağ'amaktadırlar. Coğu yayınsvl ya Işlerlığınl yıtırmıştır; ya kapısını kapatmak uzeredır. Gecen gun Turkıye'nın en eskl ve buyuk yayınevınln yonetıcısıy's kanuşuyordum: Bu kadar kötü blr dönem yaşamadık, dedl. Neden' Ceşıtll etken'er var. Halkın alım gücünu yltırmesl başta gelıyor. 2ar zor gecınen b'r Insanın kıtaba paro ayırması kolay mı? Posta masrafları ulaşımı baltaladı, Turkıye'nın yakın yorelerıne b'le kıtap gondermek ıcln duşunuyoruz Her gecen gun fıyatlar artıyor Blr kıtabı ba8ip pıyasaya cıkardıktan sonra yenıden fıyat ayarlaması yapan yayınevlei coğolı/or Baskı, kâğıt, mürekkep harcamaları bayırdan aşağıya yuvar'anan cığ gıbı buyüyor En onemlısı kıtcba karşı ko'kular da abartılıyor Kıtabı bır bela gıbı gortıek ve gostermek ısteyenler eksık değıl Bazı kovuşturmalar bu kanıyı yaygınlaş tırıyor Sonucto Ataturk'un 100'uncü yılında yayın yaşamı durmuştur Pekl, ama Milll Eğıtım Bakanlığı da bu yı| okumayazma seferberlığı acmadı m ı ' Ne celışki değıl m ı ' Okuma yazma seferberlığ nm acıldığı yıl Türkiye'de yayıncılığın can çeklşmeslnln anlamı nedlr? Acı ve çarpıcı gerçeklerl blrbirlne vurarak daha Ata tükcülüğün alfabeslnl sökemedığımlzl soylesam haksız mı sayılırım? O büyük adam. doflumunun 100'üncü ve ölümünun 43'üncü yılında okumayazma seferberllğl acılacağını düşünemezdl Çünkü eğltlm ve kultur seferber'ığl bunca yıl Ataturkcüluğe uygun bıcimde yurutulse/dl. okumayazma bilmeyen yurttaşımız kaimazdı Yıne doğumunun 100'üncü yılında ülkemızdeki kltap yayıncılığının üstüne ölü topragının serpılmesi, sevgill Ataturk'ün anısına ters düşmuyor mu? Evet, olayın ne yanından bakarsanız bakın Ataturkun lOOuncü yılında biz daha Atatürkçuluğün alfabeslnl hecellyoruz. Acı.. Ama gerçek. O'nun Getirdiği Hacı Bektaş Vell'nin yozdıflı blr kltap yo da şılr'in bulunup bulunmadığı kesinlikle bilınmıyor Bu durum, onu tanımak ve tanıtmak 18teyenler lcın elbette kl bır talihsizlık. Ancak, Hacı Bektaş Veiı'ain yaşodığı cağdan bu tarafa klşısel ve toplumsal yaşantı Içınde arolıksız vs canit olarak süregelen bır sosyal yaşam biCirnınl yansıtan gelenekler, Inanclar, toreler, oyinler, deyışler Konu üzerınde yapılacak bilim sel araştırmalar çın gercek blr kaynak oluştururlar. Çoğu yazarların yorumlarından daha •ağlıklı olan bu kaynaklarda Hacı Bektaş Veil' yı bulmak, onun felsefesınl canh ve dınamik nitelıği içınde Izlemek olanaklıdır. Hacı Bektaş Velı'nln llke'erinl, klşısel yaşantının ve toplumsal llışklierln temel ogeslnı oluşturan blr ohlak yasası olarak kabul etmış ve babadan oğula ona ıçtenııkle uymuş olan toplulukların yaşama, Inanc ve geleneklerınden çıkarılccak sonuclar, gerçek onlamda yansıtır. Bu yöntemItt şu bılg lerl oğrenebılıyoruz: Hacı Bektaş Velı, temel kurallar dışınaa, Inanc ve Ibadetlerl dondurulmuş katı duvarlar blcimlnde nıtelendırmemıştlr. Onun onlayışına göre kutsal Inanc, klşlnln mezıyetlerlnl çelıştlren. onu ellnden tutup yücellğe götüren te~ mel llkelerın Insan benllğlndekl yankısıdır Insanlcrın olgunlaşması chıret ve ceza korkusu lle değıl, ınsanlık sevgısındekl duygu Incelıgl ve yucel.ğl ılg gercakleşır. Dın ve ahlak yonternleri. Insanlcrı suc ışledıkten sonra cezalandırmayı değıl, kendılerınl suçtan ve kotulükten uzak tutmayı başarobıiecek olgun ınsan duzayıne çıkarabılecek ortam yaratmayı amaçlamaıidır. Zora dayanan ganlmet bir hak değlldlr. Her Insan, kım olursa olsun muhtaclara yardımcı olmanın nazzını duyabılen bır ruh olgunluğuna erışmelıdır. yatar. hacı Bektaş Velı'rvn uya'ilannın hepsı de Menkıbe şöyle dıyor: «Rum'1 (X) külllyen anlamn, nsan arın lyıiıgıne yaşamın guzeıgoz urdım, nazar saldum gordjm, anun Lğıne, erdene nostluğa, barışa yonelık Mı'g bl kımse yok Her mchluk cınslı cınslylyonlarca değerDilır ınsan b j cagrılaro kuie c Üıi cıftıyule durur. Amma Sulucakarakulak ve gönul vermış Insanlığı yjce'ığe yonelyuk'un bır gugercın şe* ınde bır yalten sesıerı Yunus Emreler, hatayıler P r Sulnungur kımesne oturur Goz urup nazar salıtan Abdallar, Kaygusuzlar ve daha n celerl cak uzerıme bır •leybet duştı Varısa oldur dıduygulandırmışlar. riaıka özgu bır ıctenlık ıçedı Andan gayrı degıldur dıdı » Hacı Bektaş Velı' ren, hece olcusunü ustaca kullanan, anlatım nın Anodoluya oeıışı Karaca Ahmed'm ağzın becerısı son dsrece gucıu bır ha'k edebıyatı dan boy'e anlatılıyor O kartal veya şahm doğmuş Bu adeb /ata baglı olarak uyum'u ve o'arak değ.l bar ş sımgesı oian Guvercın kılıduygusaı haik muzıgı ge enekler nıızı, kulturugında gel yor Menkıbe'nın asıl anlatım amacı müıO yonsıtan Dir folklor meydona geln ş Bır budur Daha cnce Ahmet Yesevi'nın attığı yon yana Itı'erek k msesız kalmış Turk d l ı nı. Hacı makta olan koseğı'yl, ozgurluk ve bılım ceraBektaş Velı'nın saygınlastırması, toplu'uk ıcın ğını ızlemektedır. Hacı Bektaş Veli nın ayak de ve şıır dalında temellı olarak yerlest rmesınbastığı Suluca Karahuyük'te bu bıigı meşalesı den sonradır kl ^aramanog u Mshmet Bey, 13 mayıs 1277 tarıhll Fermanı Pe Turk dıhnın o topraktar üzerınde meyveli bır dut agacı resml dıl olarak ku'lanılması ıcın buyruk verolarak kok s"lıp Mlzlenecektır O mazlum bakışlı guver** n oyakları, gene menkıbelere gore, basngı taşlarda ız yapacaktır Hacı Bektaş Velı'nın kısısel ve toplumsal Hocı Sektaş Velî'nın gelışını Rum eren yaşantıya temel k^ral olarak yer'eştırdığl guc lerine haber veren Fatımo Bacı'dır Menkıbeye lu ahlak dızgesı ısıstemıl, toplumsal ılışkıleri göre kadın da mecl.stedır, hocı Bektaş Velı'yüzyıllar bovu sağlıklı vs ınsancıl Doyutlarda n>n selamını en once alan kış iığı lle erkeklertutmuştur. den daha saygın b f me"kıaedır Hacı Bektaş Veli Cağdaş uygarl ğın 6n Bu ve benzerl nıce menkıbeler dolaşır dllsırasındckı ulus a r ın bıle koyu b r Ortacag bağ lerde, destanlarda, velâyetnamelerde... Hacı nazlığı ıçerısınde bulundukıarı bır donemde inBektaş Veli, ancak bu denlı guzel ve bu kasanlık sevg sı yoıunda, ah'ak ve erdetı yolundar anlamlı anla'ılabılır da tum Insanlığa şık tutmuştur. Insanlık sev BÜdiğimiz Unutulmayanlar Menkibelerin Anlattığı Öncekl cağlarda Ulu kışller anlatıhrken olaylar ve insanlar doğa ustu guclerle donatılmışlardır Ozellıkle Peygamberler ve Velıler soylencesel (efsansvı), b r hava ıçerısınde can lı ve duygusaı Dır yontenle dıle getırılm ştır. Bugunün ınsanına pozıtıf bılım kuralları ıle bağ daşmaz gorünen menkıbelerde soytencese! goruntünün otssmde bır denız kabuğu ıcındekı ıncı. taşta saklı pırlanta g bi evrensel gercekler Çağların akışı, yüzyıllann geclşl Insanlan, olaylan unutturur Belleklerden sıler Fakat bczı Insanlar vardır kı unutulmazlar hıç bır iaman. Adlan /e anıları sonsuza dek surer gıder Hacı Beıstoş Velı sevg sı ve saygısı cagına sığmcyarak pelecek yuzyıllara tasan ve sonsuza doğru ukıp gıden uluların en onde gelenle' nden. Onun adı anıldıkça mılyon larca ınsan huşu ve saygı dolu blr gonülle egı lıyor Sevgısınden fmest» oluyor: Duşuncesıne, yaşantısına ve yerine gore ışıne Hacı Bek taş Velı'nın ılkelerı ışığında yon verıyor. Onu gısınl klşının ve '3plt»mun ruhuna işıetmlştlr Uygarlığın ve ınsanlığm oncusu, büyük «fıkır» akıncısı Haoı Bektaş Velı'nın, tarıhsel bır değer olarck ger~ek değerıyle, bı ım ve sanat anlayışı Içerısında dünya kamuoyuna tanıtmanın kültür davamıza buyuk ycrorlar sağlayacaĞı kuşkusuzdur. E| surulrremış denebı'ecek zengın kaynaklar üzerınde yapılacak bılımsel araştırmalar ınsanlığa ve dunya duşunce evrenıne konu uzerınie venı ve gercek bılgıler kazandıracaktır Hacı Bektaş Velı'yı seven nsanlar bunu yurekten ozlenektedır ( x ) Anadoluya o cağlarda verilen od /Vehbı BELGİL! OKTAY AKBAL Nedir Bu Kitap Korkusu ? Bir Öykü u hofta tlzlere d©CI?lk blr konu, daha doğrusu bır D llmsel oykuyu sunmak ıstedlm. Wang Yang ın bcşından geçen olay.arın kendl ağzından oyküsu şoyıe. Uç yılı aşkın bir «üredlr »ag gozum siş vs lltıhaplı Idl. Sol flözüm d« llerl derecede hlpermatrop olduğundan, muayene lçln Talpeh Hastanesıne glttlğlm gun hemen hemen hlç bır şey göremlyordum. Hastalıgım tkeraklt», yani korne lltihabı idl. Başka birlnın havlusu ile kuru'onırken veya blr yuzme hovuzunun suyundan bona geç mlş olabfllrdi. Cünkü, blr subay okulunda yüzme hocası kllm. Dr. Çu, blr ölünün gözünden komo nokll II* goreblleceğlml soylüyordu Eve donunce mese leyl karıma actım. Blr an IçJn yuzu karıştı, sonra koşup banka cuzdanını getırdl. Hesobında 20 bln dolar b.rlkml?tl. Amellyat Için bu kadan yeterll Idl. Karım: «Bu yetmezse daha da buiuruzı dlyordu. Bunun üzerıne, odımt, Dr. Çu' nun «bekleyenlen üsteslne yaz dırdım. Doktor Tayvan'da llk kome nakll yapmış bir uzman dı. Blr hafta sonra blr »aboh benl telefonla aradı: «Araba ka zasında ölen bln, butun vucut organlarının satışa çıkarılıp top lanacak para lle çocuklannın gecimınln sağlanmrsını konsına vas.yst etmlş. ölünün korn» slni 10 000 do.aıa a.aı. .ırız ister ml9ln?» Ameliyat va hostane gıderleriyle blrllkt» bu Is bana 18 bln dolara patlayacağı Içln teklifl derhal kabul ettim. Blr gün sonra da omeliyat oldum. Ken diml çok talihll sayıyordum. Çunku, yıllarco korne bekleyenler vardı. Yln* d« b«kleyeceklerdl. Ameliyathaneden çıktığım sırada kızım kuloğıma fısıldadı: «Amellyat başanlı geçtl. Annem korktuğu lçln gelmedl.» Aslındo kanmın hastaneya gelmemeslnl söyleyen bendım. Bundon öncekl hastalığımda da aynı şeyl yapmıştım. Nedenl şu Idl: Ben, annemle babamın tsrarlan uzerine 19 yaşında evlenmlştlm. Babamla karı mın babası, gencliklerindsn beri yakın arkadaş olduklarından çocuklarmı, blrlnln kız, öburunün erkek doğması haünde birblrleriyle evlendlrmeye and Içmlş'erdl. Karımı, llk kez, araba lle »vlmize getlrildiğl gün gördüm. Gerdek odasında kırmızı Ipekten duvağını kaldırdığım zaman dehşete kapıldım. Kanmın yuzü çiçek bozuğu Idl. Burnu, blclmınl kaybetmiştl. Kirplklerl, kaşları seyrek seyrektl. Goz kapakları, ylne çlçekten, ameliyat dikişlerlyle dolu gibl vs şlşmls glbi Idl. Yaşı 19 olduğu halde kırkında görunüyordu. O gece gsrdağe girmedlm. Annemin odasına koşarak sabaho kadar h.ckıra hıçkıra ağladım. Ben bu kadınla bülün ömrumO nasıl blr arada geçl B Blr IİSB ögretmenl, 21 temtnuı » t y ™ , mavl trenl» Aniara'ya gitmek Uzere Kadıkdy'e gelır. Ankara'dan d» otobüsle memleketine gıdecek, yaz tatillnl orada geçlrecektır. Gecenln saat onudur. Kadıkoy'de Vakko Mafazası onünde birkaç görevli yolunu keser. Eündeil çantaya baimak isterler. Yolou çantasında ne olacak, çaomjıriar ve tattlde okumak Uzere yanına aldığı kitaplar. Kltaplarl... Zaman zoman «Mtap» denen Ollımsüı doger, en tehllkell madde, nerdeyse suç kanıta halme gelir ülkemizde Oiruyan klşl, kuşkulu bır yurttaş sayılır. Klmln gozünde? Herhalde yasklann, ya da yonetıci kadronun gozünda değü.. Olsa olsa deneysız, biigısia, kraldan çok kralcı bir takım gorevlilerın gozüııde! Bu Jtadan da yetıyor okuyan yurttaşın üzuntulü anlar geçırmeslne, okudugu, okuyacagı kıtaptan soğumasıim, okuduguna olcuyacagına pışman olur hale geimesiae! Çantayı açar bakarlar. Gerçekten lçj.de btr kag kltap vardır, aynca bir kaç da oergl. ögretmen okumm, askerlik gorevüü yeni bıtırmlş olduğu lçln geçen ayların «Gosteri» ve «Yazko» dergilerinl alamamış, son dort beş sayılannı çantasına yerleştırmıştır. Kıtaplar da şu yapıtlardır: Atılla Ilhan «Hangi Atatürk»; Halikarnas Balıkçısı «Tüm Eserlerı»; Hegel «Çagdaş Dıyalektıgln Kaynağu»; Çetln Altan «Golgelerln Gölgesiı»; AU Gevgıllli «Yükseliş va Düşüş»; Niyazı Berkes «Tılrklye tktısat Tah Gdnlyorsunuz, hepsl da açık açık aatılan, hig bıri yasak olmayan yapıtlar... Na var ki gece vakt! çancap araştıran gorevlilerın gozüllda «kitap okumaiu, «kıtap taşımaky en ea buyük kuşku kaynagıdır... Aynca ögretmen OK.UI. şiırler de yaznnştır ozel deftermde.. Kitap okuyan, şur de yazan bır kımse, gece vaktl eiinde çantayla Aniara'ya gıdıyor! Işin İçınde bırşey vardır dıy»rek alırlar oğretmeni karakola gotürürler. Okurum şoyle yazıyor: «Tum çabalarıma ve nanic sozlerime karşm gorevlilerın benı karakola davet etmesıne memnun oldum, çunkü butun bu kıtapların her yerde, özellikle Kadıkoy ıskelesmdekı kitapçıda satıldığmı bu klşılere anlatraak olanaksızdı; karakolda anlayışlı bın çıkar dıye düşundüm. Ama gerçek dxam daha sonra basladı...» Bır gorevli kıuplan gonir, bu kıtaplan »îar.m ögretmen olduğunu da anlayınca başlar soylenmeye: ögrencıleri zehırlemek, vatan hamlığı, bütun bu kıtaplann «yasak» olduğu.. Bu arada ögretmen okurum da aacık hırpalanır, gozlugu faıan ytrlere duşer. «Atatürk Turkıje'smae kitap okudugu içuı bır ögretmen, bır aydıa boyle bır muamele ıle karşılaçiyordu. Işta o an kahroldum. Kıtaoı ögretmen okumayacak da kün okuyacaktı? Neyse, tren de gıtmiştı artık. O geceyı nezarethaneae geçıraım. Ertesı gun evlm arandı, hıç bır suç kanıtı bulunamadı. Bırıncı va Ikınci şubelere de gotüruldum. Eır geceyı de beton üstunde ujüklayarak geçirann. Sıkıjonetıme gonderıldım. Mahkeme, evraklan inlnceledı, bır saç unsuru bulamadj, bera serbest bıraktı. Yazdıklanm bır yakınma ya da başka bır duyguyla degil, uzunıuyıe kaieme alınmıştır. Takdır sizındır.» Boyle mektuplar, bojie yakınmalar son zamanlarda goze batacak kadar çoğaldı. Bır takım genç ve deneysu kunseıer bılmeyerek çok yanhş ışler yapıyorlar, bu vuz den hem yonetıcüer, hem Adalet uygulapcüan «or duruma duşuyor. Hıç yoktan suç \e suçlu yaratmak, hele hele kitap okuyan nerkesı «korkunç ve tehlıkelı» Jdşıler saymak, elınde kitap gorulen, çantasında mtap çıkan «aydınslara duşman gozujle bakmak Atatürk devrimınra ılerıcı, çağdaş ujgaruk ve kultür çızgısınde yürüjen, yurumek zorunda olan Turıuye'yi yanuş bır yola, bir çıkrnaza coğru suruklemek gonınumu vermektedlr. Atatork Turkıye'sınde okumak, ogrenmek, aydınlacmak, çağımız uygariığınm duşuncesın^, bıLmım, kultürunU edinmek ayaın oımamn, bu çağa yakışan bırer yurttaş olmanın te^ ve kaçınılmaz zcıunluğudur. Hele ögretmen olan yurttaş^ann kitap okumaları kadar doğal bır durum olamaz. Bojleyken, evet boyleyken, şurda burda bır takım deneyımsız gorevlilerın bojle yanıış va tatsız işlere kalias^ıkla^ı svk sık goruliıyor, auyuluyor. BurJar da yurttasda uzuntu ve umut kmklığı; gıderek büıme, tültüre, sanata kdrsı bır ılgısızlık uyandınyor. Kıtapan korkmak, kıtaplann yaygınlaşmasmı lstememek, kıtap yasağı koymak, çağın gensmde kalmak anlamına gelır. Bunu hıç kımse ıstemez, hele Atatürk Tariiye sını, Türk demokrasısını çağdaş uygarlıc düzeyuıe çılmrmak isteyen ve bu, ozleroı sık sık dile getıren gunumuz yonetıcılen hiç mı hıç istemecler. Ne var kl Kitap duşmarJığı, kitap korkusu lçinde çırpınanlar up. var aramızda... Özlenen, Sıkıyonetım yetkılılerinln, hükumet sorumlulannın bu jersu «kıtap duşmanlıgı» havasını kokonden yok edecek onlemlerı bir an once almalandır. Ataturk'ün su sozu unutulmamalıdır: «Içınde bjlunduÇumuz uygarhk toplulugunda bize yaraşan ycn bulacagız ve onu koruyacağız Gonenç, mutluluk ve insanhk bundadır » Annem durmadan benl tesellı edıyor, cırkın kızlarm uğurlu olduklarını tekrarlıyordu. Ben Ise bir turlu tesellı bulcmıyordum. Sonunda, o gsceden başlıyarak, çalıştığım okula taşındım, karımı evde bıraktım. Ben!m lcln sankl oyl» blr klmse yoktu. Yaz totlllerlnde bli« eve uğramıyordum. Böyl* blr kaç yıl geçtl. Bir gun babam benl ev« çağırttı. Gittlm içerl girdiğlm za man karım sofrayı hazırlıyordu. Benl gorünce başmı kaldırdı, gulumseyerek sefam verdl. Karşılıkto bulunmad.m. Yemek ten sonra annem benl blr kıyıya çektl. (Oğlum, karına zulm edlyorsun. Evet, yüzu güzel değil, fakat aitın gibl blr kalbl var. Dünyanin an anlayışlı, en hamorat kadını, sabahtan aksama kadar her Ise o kosuyor Bcbonla ben ne yiyip ne Içlyor, ne giyinlp ne kuşanıyor sak hep onun ellnden çtkıyof. Isina koyuluyorrtu. Bu do banl «iradasl, Sanln kandısine bu yaptığtndan aynca kızdırıyordu. blr kez olsun yuksünmedl ,şıkö kışıliğl olmayan blr zavallı» dlyet etmedi. Ama emin ol, ıcın yordum içlmden. 30 yılı aŞkın den ogiıyor, mahvoluyor. Her evllilk yaşantımızda bir kez olInsan, çırkın de oisa, guzel de sun gu.umsemedlm kendisine. olsa bu fanl dünyaya blr kez Dısarı çıkarken onu yanıma ol gelıyor. Herkesln tek Istegl, mıyordum. Hanl olduğunu Istagunlerinl mutlu gaçlrerak goç mlyor da deglldlm. mek. Bu yuzden, karım mutIşta kanmın hastaneya g»)m« suz yaşatmaya, kocası varken Slnl bu yuzden yasaklamıştım. kocasız yaşatmağa hokkın yok Öbur hastalann kendlslnl görKarın sana, evlne, çocuklarına mesinl Istemlyordum. lyl bokarsa doha ne istersır.? Karım Ise bana, hlç klmsaSen kendini onun yerine koy, dan görmedlğlm blr sefkat va ona göre duşün » savgl ile davranıyordu. Hattâ, Bu sozlerden sonra karımlo astsubaylık maaşımın hem gehayatımı blrlestirdım. Fakat, çlmlmize, hem ev klramıza yet bu durum, kendlsl horkkındakl memesl uzerine, boş zamanlahısleriml değiştirmedl O Isa nnda evdo hasır orerek, hasır yanımda hep golge gibl doloşı şapka yaparak alla butçeslne yor, benl rahatsız eder korku katkıda da bulunuyordu. Eve, su ile yavas, yumusak blr ses çocuklara cok Iyi bakıyordu. Bu le konuşuyordu. Sert bır şey yuzden, gorev aeregl haftalarsoylediğlm zaman > uzume ba ca eve gelemediğim zamanlar, kıp sezsizce gülumsuyor, yine da goziım arkada kalmryordu. Iki çoouğumuz olmuştu. Kızım yuksek oğrenlmlnl bitirmiş, hocaık yapıyordu. Oğlumun kurmay okulunu bltırmesina blr kaç ay kalmıştı. Kızıma, ameliyatımdan kardeşlna soz etmemesinl tenbih etmlştlm: Cocuk uzuntuye kopılıp sınavlarda başansızlığa uğrayabilirdi. Taburcu olduğum gün arabasıyla eve donerken kızıma: «lyice lylleşlr iyileşmez llk Işlm, bana komesl takılan adatnın mezarını zlyaret edlp soygı duKonusunda en az 3 yıl tecrübeM rusımda bulunmak olacakı Almanca veya lngılızce'yı ıyi bılea dedlm. Kızım yanıt vermedl, garlp blr sessizllğe büründu. Dınamik. inisiyatıf sahıbı Evimden Içerlye tam ylrml Askerliğıni yaprnış blr gun sonra llk adımımı attıAzami 33 yaşmda ğım sırada karım eiinde blr tep erkek eleman aranmaktadır} sl lla mutfoktan çıkmak uzere idl. Benl gorüncs başını önüne îşyen Gebze'de olup, eğdl: «Sefa geldin, geçmlş ollojman tahsıs edılecektır. sun» dedl Teşekkur etlm, kan Ücret tatmınkârdır, dısl sayeslnda tekrar görmeya başladığımı söyledlm. 30 kütlgilenenlerin lasa hal tercümelerl T« sur yılık yaşantımızda kendlslbır adet resımlerıyle ne l'k kez teşekkur ediyordum. Bu onu çok duygulandırdı, blr P.K. 1329 Karakdytstanbol den hıçkıra hıçkıra ağlamaya başladı. adresıne müracaatları rıca olunur. 1931 Cumhuriyet 16 AĞUSTOS 1931 Mehmetçiği ziyaret Anksrs 15 (Telefonla) 30 afustosta Dumiupmar' da şehıt Mehmetçigin merannda yanılacak muazzam memsımi hazırlarnak üzere Turk gazetecıler birlıginin teşebbüsuyle teşekkul eden komıte bugün Dahıliye Musteşan Hılml Beyin başkanlığında toplanmış, 26 ağustosta Ankara'da ordumuza verllecek zlyafetle 30 ağus tosta Ankara ve Dumlupınar'da yapılacak mera sım programlannı müzakere va tetkiklerde bulunmuştur. 30 agustosta An kara'dan hareket edecek olan hususl trenle ilgılı temaslar da sonuçlandınl mıstır. Bu arada ögrendı ğımıze göre evvelce Uzennde sadece bır bayrak cureği bulunan Dumlupınar Karatepe'dekl Mehmet çık abıdesı ıçın Türk bayragı tutan pırınçten büyuk bir el Avrupa'da ddkulmüş ve yerine konulmuştur. KtNÖAYÜKSEK MÜHENDÎSl ARANIYOR Otomobıl tamirhaneleri Lastik ve diger tamir meselelen lle ilgili olarak otomobıl ve kamyonlann tamırci dukkanlan önünde durmalan Beledlyece yasaklanmıştır. Ta mıri lazım gelen otomobıl ve kamyonlann içeri girmesıne musait oln^ayan bu gıbi tamlrhaneler gereklı tedbırlen almazlarsa altı ay sonra kapa tıîacaklardır. Yeni açılacak olanlann ıse vazıye^ lerının uygun oldugur.a da:r Beledıveden ruhsat almalan gerekmektedır. CENNET ÖRENİN İNCİSt VİLLA nız. Lâle OREN İNDİRIMLİ TATİL OLANAĞI SUNUYOR Totlllnizden önc« ödeyınlz, Indirlmden faydalanı Tatilınlzl yapınız. Daha sonra zamsız ödeylnlz. VİLLA LÂLE ülkenln en lüks, en ucuz, en temiz motelıdır. 2 KİŞ! TAM PANSİYON 2650 T L 2 KIŞİ YATAK 1000 TL KAHVALTI 125 T L VİLL LALE'da tam panslyon zorunluluğu yoktur. ÖREN BURHANİYE TEL: 343 Tam bu sırada kızım fırtına gibl bir onda İçerl glrdi ve an nesine boğırdı: «Anne, söyle, söyle kendisine. Bakam, takılan komenln kazada ölen blr adamın kornesi değil, sanln sol gözünun kornesi olduğunu öğrensin * Blrden ney» uğrodığımı şasırdım. Karırm omuzlarındon tutarak dikVmle gözlerlna boktım. Sol gozü, gerçekten, donuk blr comı ondınyordu. Ame llvotton öncekl benlm gozüm gibi idi Kanmın hız'a omuzlarını sMkeledim: «Neden, neden yaptın bunu Altın Clcek'» 30 küsür yıllık evli'ik yasontımızda karıma ilk kez od! lle seslenlyordum. Yanıtı su oldu: «Ben sariece aöreviml yaptım. Cünkü kocamsın Sonra sen okumus blr Insansın Hf>r zaman göze IMIyacın var Benim glbl okumamış b'r in«san Iss oörse de kördür, tek göz bana yeter» Sonra ba'îmı omıızuma daya Cumhuriyeî 8ahlbl: Cumhuriyet Matbaacılm ve Gazetecılık T. A. Ş. adına NADİR NADİ Genel Yayın Mudüru HASAN CEMAL Muessese Muduru EMINE UŞiSKLIGIL Yazı Işlen Muduru OKAY GÖNENSIN Basan ve Yayan: Cumhuriyet Matbaacılık ve Gazetecilık T.AŞ. Cağaloğlu Turkocağı Cad. 39 41 Posta Kutusu. 246 İSTANBUL Tel: 20 97 03 • • • BÜROLAR: ANKARA: Konur Sokak 24/4 YENIŞEHIR Tel 17 58 25 17 58 66, İdare 18 33 35 IZMİR: Hant Zıya Bulvarı No 65 Kat 3. Tel 25 47 09 13 12 3J. ADANA Atatürk Caddesı, Turk Hava Kurumu !şHanı. Kat 2 No 13 Tel 14553 19731 T tmsak 4 12 Gflnpş «08 A K V I M Akjam 20 07 Yatm 2149 16 AĞUSTOS 1981 O«!e lldndl 13 18 17 03 r»hl ı'ım?