Katalog

1 Cumhuriyet OLA^IAR ve GÛRGŞLER «Yargı erRl, devletln, Anavasanın, Insan o» nurunun koruyucusudur..» Bu söz AtatCırk'undur. ArJalettn var olmadığı bir verde devletten de söz edilemeveceğini cok W 9örmös v« göstermis olon blr dev l let adamıdtr Atatürk. Devlet adaletle vürör, cdalet'e vaşar. odo. letle güç kazanır. tAdalet ulVenin temetidir» sözü bu aercekten doârmjstur Devletin bulunduŞu verde düzen vordır. disiolin vordır.. Dev!e! düsüp.cfsi basıbozukiuöun, kargasarm her cağda karştstndo olmustur. Gercek bir devlet'n voMıöı hukuk ve ada'ete. hukuk ve cdnieîin varlığı da devlete ul^s^rmısttr topturnlan.. Bu nedenledlr kl adaletslz devlet otamaz.. Adolet erkl, devletl yaratan en önernli guclerden biridlr. Yarqı erkinin aücsuz olduöu ü'ke'srda devletin oücunden söz edllemez. Devletin aücü vorrjı erkinin aücünden doğar.. Yorgı erkl r e karlor çıuclö oiursa, dev let <\t>. o ko<icr auclü olur. Ama unutulmamaiıdır kl varaıntn qücö ba Sımsızlıömdon ilerl aelir. Yargı baöımsız o'ma lıdır. Gerek 1924 Anovasasında. aerekse 1961 Anayoscsmda vosoma ve vürütme organlarıntion avn, cntardan baöırnsız blr vargı erkinin düşünütmesl bu gerceğin blr sonucudur.. Her Iki Ancryosa döneminde d e vargıclor kararla rını yasamo ve yurutme organlarının lsteğine, buyruğuno göre değll, Turk utusu odına ve vlcdanlannm doğrultîisunda vermişlerdlr.. ••• Bağımsız vargı hukuk devletl lle e ş anlam dadır.. BlllndiÇjl gibl hukuk " devlett kavromı, hukukun ustöntüğüne davanır. Ve Idarenin bü tun Islemlerlnin vargı denetimlne bağ'.ı olma sını gerekll kılar. Bir ülkede hukukun ustunlüğu gecerll değilse. orada hukuktan, hukuk devletinden söz edüemez. Ca3tmızc!a. ıBir toplumun hak anlavısf» biclminde tantmlanan hukuk. her şevln ustünde tutulmaktadır. Oevlettn değerl de hukuka tanıdığı deö>r!e ölcülmektedir Demokratlk blr devletin temeiinde hukuka baö,lilık dusöncesl vatar. Bcşto parlomentolar olmak Ozere tum kurum ve kurulustar. tüm özet ve tözel klşl ler, davranışlarındo yasalan göz 8nönde tutmak, ev'em ve Islemlerinl yasalaro uvdurmak zorundadtrlar. Her hangl bir torjtuma uv gar toplum denebîlrresl Için, orada «Yasa lonn hukümet odomlarından daha cok saygı görmesl». yasaiorın ustünde hic bir kuvvetin bulunmaması pereklidir Bu nedente, «haogl devleti secersin?» sorusuna bir zamanlar Vol taire şu yanıtt vermiştir; tYasalardan başko hlc blr şeve boyun eğilmeyen devletl secerim..» Yasaların üstünde. hukukun Ostunde blr kuvvet düşünmek, hukukun ustünlüğü ilkeslnl tanımamak demektir. Billntnelidir kl. flnson. yasalardan ayrıldığı zaman yaratıkların en kötüsü olur..t Onun icir» doğnı duşünebılen ğımsız Yargı M. tskender ÖZTURANLI Eski Izmir Barosu Başkanlarından Insanlor yuzyınar boyu hep yasalara Inanrnıs lar, vosodan başka efendi, yasadan boşka otorite tonımamışlardır *•* Turk ulusu yuz yıl', aşkın blr suredir hukuk yolunda savaş vermektedir. Bu savaş, Danıg toy'ın kuruluş tarihi olan 1868'terds başlomış tır. Bu sovaşımın sonunda ulaşılan nokta çudur «Hcngi ned'snle olurso olsun. hukuko boS h demokratik cumhuriyete gölae düsürecek davramçlordon kacmmak...» Hukuka bağlı In sanı, hukuka bcâlı devleti, huVuka baölı too lumu yorotmak... Cağdas uygorlık duzeytne ulaşobilmek ve o dözeyl aşabilmek lc'n yüce Atatürk'ün hukuk anlayısı Izinde Inançla yü rumek. Dunyanın en böyuk borışcılarından blrt olan Atatürk, aynı zamanda en böyök cosyal adaletcilerinden ve en büyuk hukukculanndan dır.. Turk ulusunun cağdas uvgartık düzeyine erişeb'.lmesl tcln, ör>ce hukuk alanında blr Otılımı gerekll g5rmustur. Teokratlk devlet ve teokratik hukuk slstemin' blr yonn atarak, laylk devlet ve laylk hukuk stetemlne y5nslmlştlr. Bu, tek sözcükle hukuk alonında blr devrimdlr Dünya hukuk tarihlnde görOlmemlç bir olaydır. «Uyqor ve duzenll bir devletin mo klnası, eski yasaloria Işleyemez» demiş ve çun lan eklemistlr sözlerine: «Yüz yıl. beş yöz yıl. bin yıl önce vosoyon blr toplunn lcln yopılan yasatarla bugunku toplumumuzu yönetmeve kolkismok aymazlık (gafleM ve bl1gistz!lktlr.,. Hukukta lşl oluro bırakmak. eski masalım sı gâreneklere bağlı kalmak, uluslan uyanıklıktan alıkoyan oğır bir karabasandır.. TOrk ulusu ustune karabasan (kâbus) cökmeslne Izln veremez.. «BusbOtün yenl yasalor duzenleyerek eski hukuku temelinden yıkmak giriçimlndeylz» diye hovkırmıştır 1925 yıhnda.. Adalet ve hukukun her sevin temell olduğunu belirtmlştlr.. oeşitll söylevlerinde.. <Türk hükumetlnin llk görevi halka Ö7gürtök ve adolet vermektir.,» de mistir 1935 yılında. Kurduğu cumhurtyetln te mellerini hukuk ve adolet sevgisine dayandırmak Istemistır. Savaşiardan ve zaferlerden gelen yenllmez blr komutan olmasına karşm, 1925 yılında Ankara Hukuk Fakültesinl acarken. cCumhuriyetin vapıcısı ve kollayıcısı olan bu büyük kuruluşun acılışmda duyduğum mutluluğu hio bir davranışımda duymodım. Bu nu bâylece beiirtip ocıklamaktan da avrıco sevlncHyim» diye konusmuştur genc hukukoulo nn 6nunde.. Hukuka saygı ve ven düsüncesinin en belirgin örneğini «ermış tlr bu sözleriyle.. Ataturk, yargının bağırtısıziığmi ve yargıc ların guvenceslni her zaman savunon bir dev let adamıdır,. tBir hükumet ancak odalete da vanabilir. Bağımsızlık. özgurlük ve her sey odaletle var olur... Insonlar gönöl rahatlığı lcln de calışmak ihtlyacındadır. Bu Ise toplumu yö neien deviet ve hükumette adoleün sc!t egernen olmasıyla mümkündür. Bi' O'kede adclet olrnazsa o u'kede anarşi var demektir. Orada özgurlük yok demektir» dlven bir toplum yöneticlsidir.. Ne var W AO^törk'ten sonra yargıc göven cesl de. bağımsız yargı slsteml de zaman za man sareıntılar gecirmlştlr yurdumuzda.. Gun gelmtş yargıc'ar slyasal Iktldarlar doğrultusun da karar vermedlklerl lc'n kentlerden kentlere sürulmüşler, «KoracOppelller» olorak nitelenmlsler ve suclanmışlardır. Cağ geimis, Anavo salann acık hukumlerlne karşm, mahkeme ka rr"inrı devietl vönotenlerce uvo'Jlonmamısttr.» «Büyük Millet Mecllslnln verdiği karar son ka rordır» dlyen Başbakanlar, Danıştav kararları nı hice saymişlar, yöz yılı aşkın suredir onur lu kararianyla Türk devletine savgınlık kazandıran bu yöce Mahkemenln karorlannı uy pulamayacaktarını acık secIV ilan etmtslerdlr. Her şeyl kendUerinln yapabileceâinl ve salt egemenli<5in kendllerlnde olduğunu sanan sl yasal Iktidorlar. «Hukuk devletinln hukukun OstunlüğO temell özerlne oturduf.unu» anlavamamıçlar. «Hukuk devletl demek. idarenin Işlem ve evlemlert yargı denettmine bağlı olon devlettlr» gerceğlnl blr yana atmışlardtr Bu nedenle Olkemlzde bir de yargı kargaşası ya ratmısiar, hukuka savoı duygusunun hırpalan. mas;na, 6rseler\mesine yol acTiışlardır BOtün bu davronısların sonucunda Türk ulusu. Ataturk'ün yuzüncu doğum yılını kutlodığı blr sırada, veni bir Anayasa yapmak durumu ile karşı karsıya bırakılmtstır.. ••• Son ytllarda demokratik ve anayasol duze nln lşletilememesi, s'ıddet eylemlerlnin ve yıl dırmın ustesinden gelinememesi, layiklikten ödunler veritmesl. parlamentonun en onuriu görevi olan devlet başkantnı bile seçememesl nedenleriyle Turk Silahlı Kuvvetlerl vönetime haklı olarak el koymak zorunda kalmıştır. De mokratik düzen veni bastan kurulocak, top »umsal yapı Atolöri? »Releri dogruttusunda y« nlden bellrlenecektlr. Gecicl blr sure özgurlük lerin. hatta hukukun askıya alınmasını doğal saymak gereklr. Türk ulusu bunun billncindedir. Attk acıkco ontosıimiS toplumun ces"l' < i birimleri ve We 5m!erin':e onav'nnmiÇtır kl Vur tıılus voiu Aicturk dOsönoesinin eaemenliğin© bo<5iıclır Ama A^aturkcölöfün tam baaımsız bir r O'kerie tnm bnfiTisız vn oı çi^temi "lompk ol dufıj aözden u^ak tutulmomalıdır.. Ataturk'ün «Adl'vesl baö'msız oiTiovon bir uiusur» tîov let olarok varlığt kabul edilPTıez.^ âzdevişl hiç bir zaman unutulmamolıdır Ancak boğımsız vargı sistemlnln eon c» karılan vasalarla büyük blr yara aM>3ına Qzülerek tamk olmuş bulunmaktayız. Özgürluk lerin ve hukukun gecicl b'r ?ure askıva alınrrasını hosoörü !!e korşıladığım'Z haide, Mert s! icin Valıcı oiorck cıkarılan bu vesa'arı hos pörü l!e krsrsılavamıvoruz.. Bilind'^l q''bl «Yük sek Hoklmler Kuru'.u» ve tYüksek Savcılar Ku ruiu» 2461 savıli vasa ile ortadan kaldırıtmıs. «Hak'mler ve Savcılar YOksek Kurulu» cdı i'e r veni bir ku ul olusturu'mak istenilmist'r.. Ku ruiun baskam Adalet Bakonıdır. Kurul «Hakim ve savcılan meslede secme. atama ve yer de ğiştirme. aecicl vetki verme, her turlü vüksel me ve birinci sınıfa ayırma. kadro daöıtımı, mesiekte uvaun görülmayenler hakkında karcr verme. dlsiolln cezası uvgıılamc, oorevden uzakiastırma» gibi vetkiHlerle donatılmıstır. Ku rulun kararianno kar?ı Oanıştav'a basvurma hoklan yargıcların elinden alınmıstır Bundon bövle bir tu'.anak kâtibl, bir mübaçlr öz lük isleri nedeniy's vargı orqanmo basvurab'ie c»ktir de. bir voraıc va dn bir savcı bâvle bir istemde bulunomavaccktır.. 246? savılı yasa ile de tYargıclor Wnrt aörevlsri yönunden Adclet Bakanır.r! ba$',an mıştır.. Oenetlemeleri de Adolet BnVantnın atayacağı müfettislerce vapılacaktır.» Actkca sâvlemek aerekirse bu vasolor varqı bf.^'msızlığına aö'ge düsOreceV nitol"M°d!r Buqüne kadar bazi yasalar nasıl Millî GüvenltV Kon seyince lctenllkle ve anlavısla deftlstirlldivse, bu Iki yasa da hlc «okit qecirilmeden tekrar gözden geclrllme'idir, Cunku bu yasalar hazır lanırken. devleti devlet yapan gucün bağımsız yargı gücü olduğu bürokratlarımızca unutulmuştur. Bogımsız yargının korunmasının vs yaşatılmasının, Ataturkcü'üğun korunmast ve yaşatılması demek olduğu gâzden uzak tu tulmamalıdır.. 19 Mayıs günu Samsun'da. «AtatOrk'ün actığı vol akıl. mantık ve dinarnizm yoludur.. Bu yolda insanlık bağımsızlık, özgürluk, eşltlik ccğdaçlık ve aydınlık vardır» diyen Saym Dev let Başkanımızın ve Millî Guvenllk Konseylnln değertl uvelerinin bu yontişlıgı duzelteceklerin» aönöiden inan'yoruz. i4 Patlama,,? İİUcerniıde 24 (ya da 25) Ocak kararlan diy© i | a m l a n ekonoaıi poliükasma 1980in başlan'»gıcında girildi. araaan l.s yüa yakın bir *aman geçmişür. Buna karşın geçen hafta yaklaşık 6070 milyar liralık bir zam paketi yurürluge girdL Oysa 24 Ocak 1980 Kararlanyla 400 milyar lir a zammı lçeren fıyat artışlan yururluğe girmiştL Daha sonra yapüan zamlarla birlikte bu sayııun 600 milyar Uraya çıktığını hesaplıyanlar var. 24 ocak 1980'd© dolann resmi fiyaü 47 Ura iken (serbest piyasada 57 liral gerçekleşünlen devalüasyonla bir doîar 70 liraya çıkanldı. Demek ki dolar resmi piyasaya göre 23 lira, serbest piyasaya göro 13 lira zam gördu. Peki. bugun 1 dolar kaç lira? Ekonominin 1 numaralı adanu Turgut Ozal. blr gazeteye verdiği demeçte diyor ki. Son iki ayda dolar 89 üradan 103 Uraya yühseldi.» Dolar 105 liradır bugun. 24 Ocak 1980"den bu yana dolar gunden ^VOB ttrmanarak 70 liradan 105 liraya ulaşmıştır. Arada 35 lira var. * Peki, acaba dolar 105 Urada duracak mı? Bir bakıma durması gerekir. Bir bakıma durmaz. Niçin durmaz? Çünkü Turkiye ekonomlsi dışalıma (ithalata> dayah bir yapıya bağlanmıştır Dışa bagımlı ekonomidir sö7'',onusu olan. Böyte bir ekonomide döviz her zaman istek uyand'raTi bir mal değerini taşıyor. Üikenin dışalım satım açığında yuvarlak rakam 4 milyar dolarhk, dış ödeme dengesinda 2 milyar dolarhk açık sürmektedir. Türkiye'rün her yıl 2 milyar dolarhk borç bulması gerekiyor. Bir dışsatim patlaması perçekleşmsden durum de^işmiyecek ve dolara istem (talepl sunudan (arzdan) daha çok olacaktır. Peki. dışsatımda «patlama* var mıdır? ' Bu patlamanm çoktan gerçekleşmesi gerekirdi. 24 Ocak 1980'ds 47 lira olan doiar bugün 105 liraya yükselmiş. Saka değil. arada 53 Hra var. Böylesine bir devalüasyon oranı sonunda Türk sımn de%eri katlanarak küçulünce dışsatımm tırmanması gereklrdi. Aradan 1,5 yıl geçmesine karşm dışsatun neden yeterince artmıyor, ya da «patlamıyor»? Turklye'nin tarihinde bu kadar kısa surede b u ' çapta devaluasyon görülmemiştir. Buna kr.rşm Cumhuriyefte 24 mayıs 1931 günü ekonomi sayfasmda yaymlanan ilgi çekici bir haber yorumda yılın ilk üç aymda dışsatımda toplam değer artışının yuzxie 43 olduğu büdiriliyor. Bu gelişme bir iyimserlik dogurabilir. Ns var ki resmi indeksler© p5re Turkiye nin dıssatımı 1970'te 100 iken 1980'da 250'ye çıkmıştı. Dışalım indeksinde 1970'teki 100. daha büyük bir sıçramayla 1980de 350'yi aşmıştu Bu çıkmaz süregelmekte ve sürekli devalüasyonla büyümektedir. Türkiye'mn sürekli devalüasyoa içinde sormam gereken şu sorular vardır: 11 Dışsatım miktar oiarak artıyor mu? 2) Hangi mallarda yükseliş var? , 3) Dışsatvma yönelik mallan üretmek İçtn n» kadar ve kaç dolarlık dışalım gereklidir? 4) Dtşsatım katma değeri sıfır ya da eksl olaa mallara da devlet deetegi saglanıyor mu? Böyle bir yaklaşım. Turkiye'nin dışsatımda (retçek durumunu ortaya koyacak: ve ekonomide daha «ciddi» bir durum muhakemesine yol acacaktor. • Sonuç olarak 24 ocak 1080" den bu yana 1,5 yıla yakua bir zaman geçmesine karşın Türk ürasının düşuşu durdurulamamıştır. 2am paketleri hazırlamak gereği duyulmaktadır; iç piyasada durgunluk yogunlaşmaktadır. üreüm gerilemiştir; dıçsatım «patlaması» beklenlyor. Evet, bekliyelim. Ancak bu bekleyi?. ekonomlk göstergelere da ha «ciddi» bir yaklaşım ıçinde olsun. Nereye gittiğimizi görmek zorunda değil uc/cıplcıifiıcı okurlardan.. •İBurhan Burhan 1ARPAD Toplumdan Yana Gerçekçilik urkiye Cumhurlyett'nde llk roman 6dulü înönü adına 1947'de verildl. Halide Edip Ad> var'ın Sinekli Bakkal romaruna. Sonra Varlık Roman Ödulü kuruldu, 1958'dSL tlk ve son. Yaşar Kemal'in înce Mehmet romanı kazandı. Turk Dil Kurunm, daha önce vermeğe başladığı değişik edebiyat türünde ödüllere 1958'da romanı da kattı. TDKnin ük roman ödülünu Orhan Hançerlioğlu «Ali» adh eseriyle kazand». 1970'lerde blr ödüller patlaması oldu. Orhan Kemal. Madarah, Peyami Sefa, Ömer Faruk Toprak. Nevzat Üstün. YAZKO. Akademi Kitabevt Sabahattin Ali, Milüyet ve Cumhuriyet gazeteleri yanşmaları. Sedat Simavi Vakfı, blrbirini izledi. Böylesine yuklü. bir ödüller kervaruna en son Mehmet Ali Yalçın roman ödülü kaüldı, Bu ödulü ötekilerden ayıran bir yaıu Tan Aday ©serlerin toplumcu gerçekçl edebiyat RVrmına uygun olması. baş ilke sayılıyor. Mehmet Ali Yalçın, onbeş yıla sıkışürdığı yoğun ve çok yönlü yayımcıhgında telif. ya da çeviri. gerçekçüiği toplum yaranna değerlendirmiş eserlere agırhk vermiştL Adına verilecek ödülun toplumcu gercekçi edebiyat akımına uygvın olması gerekirdi. Ödule aday otuz. dört roman bu ilkeye uygundu. Buradan yola çıkan seçiciler kurulu üyeleri (Dinamo. Bezlrci, Kurdakul. Toy, Arpad) sanat kcaygusTinu bir an bile unutmadıklan için, gunlerce süren dostça çekişae ve tartışmalara ragmen birinci ve Ikinci ödül için gerekli en az üc oy çoğunluğunda birleşemediler ve uçunculüğu iki roman arasmda böluştürdüler. iki romanı da övguye değer buldular. Beş üye bir edebiyat gerçegini yakından yaşamıslardı. Toplumcu gercekçi roman yazmak zor isti. Gerçeküstü. bujıalun, seks ilişkileri, yeni roman ve benzert Batv burjuvazisi ö^^ntisi Kitaplar dökturmek gibi kolaya kaçıslara olanak tanmuyordu. Askerlik ve sınav heklentileri mız kaldı. Bu yıl lclndekl »ınavlardan başanlı cıkamazsak okuldan kaydımız eilinecek ve yıllardır verdiğimlz emek bosa gidecektlr. ö t e yandan. yaş haddl n«deniyle bakaya olduğumuz tcin askere gltmemlz gereklyor. Askere gidecek olsak ylne sınav haklarifnız yanacak, cunkO Izln alamayız. olsak bile ders calışamayacağımız l > çln başanlı olamayacağız. Böy lelikle de okulla lllşkllerimlz kesilecek ve yıllardır verdiğlmlz emek boşa gidecek. Üstellk ışin Içinde yakalanorak zorla askere götüruimek olaeılığı da vardır ve bu nedenl« kaygılanmız böyöktür. Zorta askere alırtarea her bakımdan mağdur olacağız. Cünkü askerlik dönüşümüzde yaşımız 32 ve daha yukarı olacağından, lise mezunu larak lş bulabll memlz mümkun olmayacaktır. Durumumuzu altı ay 6nce toplu holde Milll Guvenllk Kon seyl'na llettik. Ayrıccı eerbest kureü aracılığıyla da llgill <na kamiara duyurdum, ancak şu ona değln blr sonuc v» yanıt alamadık. Bütun bunlann yanısıra Issiz ve parasız blr durumdayız. Hangl Işyerlne başvureak tecll belgesl istiyorlar v« blz de bllinen nedenlerle tecll olamıyoruz. Bu nedenle cok zor durumdayız. İçlne düştügü muz caresizllkten kurtulabilme mlz İcin gecerll blr yasanın c<k masını Istlyoruz. Durumumuzu lceren blr yazınm ıigiiı makamlara hltaben gazetenlzln sutunlarında yayınianmasını saygıyla beklh/oruz. Btr Grup öğrend T Saytn BCryüklerimlz, Blzler takülte ve yuksek okullann son sınıfında okuyon blr grup öğrenclylz. Türklye genellnde sayımız yuzlercedir. önceki yıllarda okullarımızdakl olaylar yuzünden sınav hak lanmızdan yararlanamadık ve yaş:mız otuz v« daha yukan oldu. Böylelikle askerlik yönünden de, yaş haddinden ba kaya durumuna düştük. Yatnız ca bu yıl lclndekl sınav hakkı Yaşam boyu sağlık deniyor, ama hiçbir uygulama görmüyoruz G«rek TVden gereksa basmdan «Yaşam Boyu Sağhk» k o nulannı tzliyoruz. Kentimlzde de atletizm faaliyeUeri düzenlenir diye aylan kapsayan antrenmanlar yaptık. Çalışmalannna «OT koşuîlar altinda gerçekleşü. Blr yandan tests v« malzeme sorunu, diger yandan maddi olanaksızlıklar. Buaa reftmen yümadık. Ama sonuçta hayatın tçinde hiçbir uvgıü&ma Körmedik, Bu konuda temas etöghnis töşilerden hep olumsua yanıV lar aldık. ÇoSÛmuz Kündüz ekmek parasj içtn çahsıp geceleri, arabalar. atom larlan, softui, vafimur demedetî antrenedeoeğisı. Gönül ister ki, yazımıa Genolik ve Spor 'Bakanlıgınft ulassnv. Büyüklerimia bu komıda yardımcı olsunlar. Gerekli izni versinler. UUeburgaJs'ds »ÜBtiznı taaliyetleri düzenîensin. Gençllk de kahvehane ve meyhane köşelertaden kurtulsun. Mehmet ÖZBtLEN LtUEBURGAZ Gözlük çerçeveleri için hâlâ 100 lira ödeniyor Maüye Bakanlığınca memunara ödenmekte olan g&zlüh paralarında cam ücretleri yeni tariieye uygun olarak ödendiği halde çerçeve paralan on yıl öncesinde olduğu gib\ 100 lira uzerinden verilmehtedir. Oysa on yıl önce 100 Uraya kalitesiz de olso bir çerçeve alınabüiyordu. Ne var ki, bugün en feo Utesiz bir çerçeve dahi bin üramn üzerindedir. Ma~ liye Bahanlığı yetkililerinm bu konu uzerinde durmalartnı ve çerçeve varalanmn da cam ücretinde olduğu gibi günumüz koşullanna uydurulmatuu dilerim. BÎR OKUR Belediye otobüsleri temiz tutulamaz mı? Yeni Belediye Başkamnm î» tanbui üe UgUİ ginştmiertai yurekten dcsteiüiyorüz. Haükaten, blr çok aianâa gayet olunolu işler yaptılar, yapıyorlar. Ama, ÎETT otobüs ve txoleybüslerinin pısligj yürekler acısı. Bugün trim ağnru açsa, şehrin güzeUeştirUrDesınden söz ediyor. Bu araçlar da şeh rin bir parçası degıl mi? Eenim kanimft göre Belediye Baskam isterse bir emirle bütün belediye otobüslerinin tertemus sotere çıkmasmı saglayabUir. Duyduklannuza g&re btr zamanlar yok fraksiyondu yok eylemdl derken taaüyet göste remeyen ÎETT'nin 12 Eylül'den sonra artüc böylesl şifeiyetleri olmamaU. Bir sürü görevli, ytrrttaşiann verdıklert vergüerle, ödedikleri ücretlepla geçiniyor. Bunlann blr göre vt &t> nalkın kullandUgı araçların temMiginı vapmaa degü mi? Hayai otobüslerto içıni yurttaşlaT ktrletiyoı diyeum. Dışını kim kirletiyor? Eger B a < lediy Baskam Sayın Akansel Pasa bu konuyı eğilecek vaMt buiabiUrse. samnz her gün yüz lercesini görmek zorunda olduğumuî tETT araçlartnnı yol larda tertemiz seyrettiginl laleme iT/ıkâtn bulurua. Semlh» Afcsaray tSTANBÜl BULMAGlt SOLOAM BAĞAt 1 Efce kemüüertato <ttm seürtll* ( * « « . a lu biött yaprtJı •• »abuklan » Üe fcendisme «üael biı kofcu vorllml" olaa «.cırcurak blr ç»»it lçM Hlndistan'da BJlbracedea krüçüiı büküjiMi». 3 Tütek Kibt kuUanüar»k tokct atan blr sllah Esîri dilde =u * CtaSooun «Imgesl Bebek y«me?l 5 Blr cislmdeM sjcakhgın ftrtmasmfi neden olıai tiılisel erke İstem dıjı yapüan hareketleı. 6 Madert tmı'.acmRya yarar »let. 7 Blr görevliyi lştoöen a«n p twıkt» bırait aolammâa « n l ı Bir sayi * Hertestn yasal&Tla tanınmı; olaj; bakinnı rermek, 9 EaK dı'.cie soo, en soo Ctttk d b t lsc« O7uk TOİ. 12345678 91 Beş üyenin üç oyda bile anlaşamaması, toplumcu gercekçi edebiyat eserine duyulan içtenbkU saygındandı. Ne var ki. toplumcu gercekçi Turk romMuna kuşkuyla bakan. ard hesaplar arayan göruşlere. gunümüz Turkiyesinde bile rastlanıyor. Ulke islerinin aksayan yanlannı. yoksul yıgınların yürekler acısı dunımlannı dile getirmeyi bir politika göruşu saplantısı diye kötuleyenler var. Toplumdan yana gercekçi deyimini bilerek kullanıyorum. Zira gerçekler sadece dış g6runüşleriyle de£il, o dış görünüşe neden olan toplum düzeni ve ekonomi koşullarıyla elo ahnmalıdır. Yakın ve uzak ulkelerir. toplumcu gerçekçl yazarlan ve kimi romanlan sıralayacak değilim. Fakat Turkiye insanlannm çüelerini büyük bir açıklık ve yureklilikle vermiş olan kimi öncüleri v© romanlannı hatırlatmak Isterim. Ebubekir Hazım Tepeyran, Küçuk Paşa» romanım (1910) Osmanlı İmparatorluğunun ust düzeyde bır bürokratı olduğu yülarda yayınlamışü. R Rahml Gürpmar «Hakka Sığındık» ve «Hayatvnakiklye Sahneleri» romanlannı, Osmanlı Imparatorlugu çökuş yıliannda bastırnuştı. Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun «Nur Baba», «Sodom ve Gomore». «Kirahk Konak» romanlan da yine o yıllarda yayınlannuştır. 1028'de yayınlanmış olan Reşat Nuri Güntekin' in «Yeşü Gece» romanj da çok ilginçtir. Çökmuş olan Osmanh tmparatorluğv kalıntısı feodal ve bürokrat çevre kişüerinin, veni yönetimi nasıl ele geçirdîklerini apaçtk eözler önune sermektedir. Köşe başlanm hemen tutmuş kişilor, Yunan işgalinde kirli geçmişlerini unutturmayı becenrler ve «Yeşil Gece» insanlanyla ömür boyu savaşmış olan Şahin efendiyl gericüik ve ışbirlikçilikle suçlayarak. Sarıova üçesinden kaçınrlar. Yazar'uı, Şahin efendi'nin agzından söyledigr! cümle ilginçtir: «Çok doğru söylemişler... tnkılap denilen çey blr sründe olmuyor.» Rpşat Nuri Göntekin usta doğruyu eoylüyor: Devrım bir erunde gerçekleşmiyor. tjlksnin safelıkh bir toplum düzenine kavuçm»smda «toplumcu gercekçi> Turk romanının katkısuu unutmamalıyız. Sümerbank'tan aldığım ayakkabı 6 ayda parçalandı nİn tntıimımrtın) yalnnnnalr \çir\ Beykoz SümerbarA AyaKrabı Pabrikasında görevli bir bekçi yazıyorum. Sümerbank*m Sirkeci'ö.ekl sa üs mağazasuıdan almı? olduğum ayakkabı altı ay sonra tabamndan üdye bölününce sotaş magazasına gjttim. Burada görevli memurlar isendilerinin bir şey yapamıyacatuu Beykoz dakl labrikaya gidersem orada ya tamir edilecegini ya da değıstirUebüecegiDİ söylediier. Çünkü ayakkabı Uanci ayaükatn ldi birüıcisi de yine alta ayda tabamndan ikiye bölünmüstü. Tanışlıgımız oradan geüyordu ügMlerle! 20 tnayıs günü gitügim tabrtkada daha Kapıdan dondUrüldüm. GörevîîleT müdUr beyin «Bftyle ufafe meseleter için ra> hatstz edilemtveceStni» aöyle> diler. Orüara yanıtımı sizlere de aktarmalî, şütayetimi gnzetenlz aracüıeıyla üetmek istedim. Acaba yüzblnleroe dar gelirli yurttaş aldıfclan ayakkabılannın altı ayda oarçalanmasından rahatsız olmayacak da müdür bev rru rahatsı» olacak? Görtl$emed!Şim tnüdUr bey rcu öaMîak beni kendisi tle Böröstürmeyenler gibi düsünmüyor dur. Garf ÖZBÖLER Meiek Habut Mah. E1H Lamet Sok. Mnrat Aî>. Çehremmt / tSTAKBÜt. Karaköy'deki biralıanelerin hali lcerlsl blr olem. ylyenler icenler ve lcip lcip ylyen 'er« Gareonlar ha blre taşıvor dubielerı. Ve de kosaya oturmuç potronun çekır.esine paralan doldur maktan başka blrsey düşündüâö yok. Blr de ayakustü blraha nelerın dış cephesl: Cephede. hemen camın altında blr yağlı tava, lcmde kızaran sosisler ve mid veler. onun yanında yan mış siyah blr ızgara ustünde kokoreçler plşmek ten. kızarmaktan dolayi sıcrayan yağlar okmıs dısarıya. yanından gecene de sıçrıyor. Ruzgârlı havada ucu$an tozların tcin de elinde maso garsonlara sosis. kokorec mldye tavası yetiştirmeye calışan Işd... İcerisl llgllendlrtnlyor ge len geçenl, ama dışardan bokınca duman kokulan V Cinde sıcrayan yağlardan klr lcindakl birahanenın cephesl üzüyor vatandaşı. Yamndakl arkadaşı He ko nuşuyorlar. « Yahu 8u pisilöl g&ren yok mu?... Ne olur Içerde gözukmeyen blr yerde kızart saia' da üstumüze sıçramosal... Adam temlzllğl değll menîaatinl düşünüvor. v a geîiyor pislik temlzlik Evet, hergün Karaköy' den geçerken uzülerek sey rettiğim manzora ve 100 metre ilerde Böled'ye zabı ta eklplerl. Velnasu sürup gldlyor hazin manzaranın mevcudiyetl. yazık hem de cok yazık.. Fertt OOÖRU Beşiktas Muradlye Mah. Deryadil Sokak. 61/7 YUKJU11DAM A Ş A G I T A : X Meyv» ve sebze üretlcJlcrl Ue manavlu ar&smda ara ralık yapan Sümse î Aman venoax, bic scunayan. csna fayıcı 3 Inca pamuk ıpliğinden yspüas doiruına Dü seltooe. lylleştinns. yol* setirtoe. « Aytu kökten çıiap »ynı ülkede yaşavBn ve bır başıa yeücea altında bulunac allâler toplolugu, Kabıle Evci) bir hayvan. S Lokomotlf tt« »*Konl«.nn roeydana getlrtll*lert ÜXÜ. « Blı aftıdîk ölî'J btılml. 7 tnınai babeı t devrtnda «ehzade eglt trerü, Isla. 8 Muslümarna n n tapıssgı EsJst bir uj garHk. 9 Ayaksu; olduSu lçt yılan sanılao, solucao la sîeçlnen blt <;eşit DC'NKtJ BL'LHACANIN ÇÖZtMt SOLDAN SAĞA: 1 Latarr.a. 2 A*ap Aîan. S Nitelut. 4 Om Rapor. 5 Yiv Lak. 6 İ» Ta? yO 7 Na! Ptr 8 Pafta Hu. 9 Sal Aylak, TVK\aiDAN AŞAĞITA: l Lanolin. S Azta Sapa. 3 t a t Ral 4 Aperitli. 5 Lavanta « Naip ta. 7 Alfcol. 8 Rayiha. S Ana Koruk. Cumhuriyet Bahlht: Cumnuriyet MatbaacUüî ve Gazctecilik TA.Ş. adına NADÎR Nı Genel Vayıc Müdürü „„.„. HAS\N CE5 MUessese Müdürü ....^^. T O ..... EMtNE UŞAKLl Yaa tşlerl Mtldürü OKAS GONEN Basan *e Yayan: Comhurlyet Matba&cılık ve Gaze lik TJI.Ş., Cağaloglu, Türkocagı Caa 39 41, F Kutusu 346 tSTANBUL T E U : 20 9ı 63 BÜROLAR: • ANKARA: Konur SoVcak 24/4 TEN1ŞEHIH Tel.: 17 58 25 13 &8 68, Idare : 18 33 35. • IZMİR : Haüt Ziya Eulvan N o . : 6&, Kat 3. Tel. : 25 47 09 13 12 3(3. • ADANA: Atatürk Caddesl Türk Hava Kurum hanı, Kat 2, N o . : 13, Tel. : 14 550 19 131. T A R V I M S6 MAÎIS l"8l t Gfin«9 O*!e Ikindi 5^3 13.11 11.09 Okurlardan Rica BU KÖŞEYE GÖNDERİLECEK YAZiUARIN. MEKTUPLAR1N BİR SAYFAUK ÖLCÜYÜ GEÇMEMESİ, OKUNUR OLMASI. OLANAK BULUNURSA OAK.TIUO İLE YA2ILMASI. ZARRN USTÛNE«OKURLARDAN KÛŞESİı İBARESİN1N KONULMASIN1 RİCA EDERİZ.