Katalog

Cumhuriyet 8 26 ARALIK 1981 DİSK DAVASIİDDİANAMESİNİ YAY1NUYORUZ Fotoğraflar : Ali ALAKUŞ Erdoğan KÖSEOĞLU 1DİSK davosı k*îfonome*n<n boaındo ftonjştırnnonın niieli81 ve kapsamı hakkında bllgl verlllrken. 1980 aralık ayının ikinci ycrısından rtibaren Askerl Savcılıkça yürütülen blr soruşturmc oidufiu vurgulanr/or özetl* şu ociklamalara yer veriliyor: cDİSK v» bu Konfederasyona boğlı sendikalar lle birllkte, bu teşekVü!ten> omoc vsya eylem blrilğl Içinde bulunan kişi, d«mek vssalr teşekküllerl de kapsamı Içlnde bulundurmaktadır. Bu kapsama göre ştmdiden 2000'e yakın sanığı butunmaktodır. Turfchre tjenefmo* teskllatianmayi gozönünde bulunduracak OIUTMA sonık odedtnm Itortd» bu savmın da üstune çncocogt oftododir. Uzun yillor ötednden geton bJr orgonlzasYon (1e bu orgartzasyonur» ortaya koyduğu «ytorn btctmlertnln tahkikinin uzun blr soruşturma dönemino Ihtlyac hasıl edeceği, bunun da rutuklu olup haklarında dava ocılabilecek samklardan bir bölümünün bu dava bünyeslnde haklm önüne cıkarılabilrneieri Imkânını zaruret dışı bir sebepto celbedeceğl gözönünde tutularak Askerl Sovalığımtzca Işbu soruşturmanın, soruşturma ünltelerlne özelllklerf, ortok yanları ve eylemlerlndekl hususryetler Itlban lle bölümler hallnde sonuckjndınlorak ve dava holme getlrllerek ocılması yolu öngörülmüstür. Bu cümleden elarak ilk bölüm dava soruşturmamn başını ceken DlSK'e taalluk etmektedir. Askerl Savctlığımız DİSK'e olt bu Ifk bölum dorvadan sonra bu defa sırosı lle genel merkezl İstanbul'da bulunan sendikalar ve arkasından da genel merkezl İstanbul dışında bulunan sendlkalar lle llgltl somşturmalar sonuclandtnlarak davaları acılacakttr. Bu meyondo şunu da Ifode edellm kl, DİSK ve DİSK'e bğli semfiVolor He ortak atnac Içlnde faallyet göstermte, klşl, grup, demek ve tesefckuller lle llglll olarak yürutütmekte olan sorusturmatar da bu aognıttuda ek» almarak, •omıctondinlmott «ureti lle davo Fkamesl yoluna gldilecektlr.» Iddlanam* «DİSK'ln Anatamtel» boşlıklı blr gsnel degertendlrme ll« btrçlryor. Bu bölömde ozetle su gdrOşlere yer vertllvor «DİSK, tşbu davada, •attoe* mOesses ArKrytrso nlzomınm hOkümlertnl fdeok>|lk acıdan tanrmayan ve bu hükümlere oykırı olan Illegaliteye donük organfc yapıst lle değil, ayni zomanda bu möesses nlzama karşı flllı mücodelesl, uzlaşmaz ve mütecavfz tutum ve davronrşlan lle de gdzler önüne getlTilmefctedlr. Esasen, omoa Itlban lle, (Sosyal blr sımfın, «Hğer eosyat sınrfiar Gzsrind* totwkkümünü teete etmeğe, sosyal blr sınrfı ortadon kaldırmoğa ve memleket Içlmte müesses IktlsotJI, sosyal temel nteomkm topyekOn devlrm«<|e matuf c«irtlvetteri kırrmo, bu cemtyetleıin foallv«tlerinl torttlm elme, bu cemlyet taanyetlerlnı sevk v» Idare etme, bu hususlorda yol Bösterme) otarak TCK 141/1. moddesl rmıhtevosında Ifodeslnl bulan bu tlp blr yasatc cemryetln vorlığı, görüluyor kl. müşahhas blr flllln oluşumuna ve yopılması sartına veya bosko devjşle harlcl a*eme yonsırmf blr eylemln tesbltl şartına baglı «JeglMlr. totörlüğünü ongdrürler. Ama bunu Markslst demokra«4, sosyoi list demokrasl ve sosyollzm tabirlerl lle kormrHe etmeye calısıriar. Amaclan mohalll ve genel grevler sonucu emekcilerir» tevessül edeceğl bir kitle ayaklanmasıdır.. Komünist partisinln bulunmadığı ülkelerde, böyle bir parti kuruluncoya kadar, MarksistLeninist sendikalar parti faaliyetlerinln bir kısmını üzerlerine alırlar.. Bu tlp sendikalar esas Marksist partilerin önderliğinde kurulması öngörülen halk cephesi, faşlzme karşı birleşik cephe, Ulusal Devrlmcl Cephe (UDC) veya Demokratik Platform gibi cepheleri oluştururlar.» iddianamede Ma^sist Leninist sendika tipine örnek olarak Fransız Geneliş Konfederasyonu (CGT) gösteriliyor. Bu konuya geniş bir yer aynldıktan sonra, DİSK'in dünya sendikacılıği icindekl veri: «Görüluyor kl, DİSK, müesses hür pariamenter nlzamı yıkmayı hedef almış Avrupa'daki Ihtilalci ve komünist sendikaların fikir v e faaliyellerini, Türkiye icinde yürütmekte olan bir teşekküldür» şsklinde değerlendirilıyar. Türkiye'dBK sendikol yönden sol haraketlerin olusum ve geliçirni jcıkanırken de TKP üzerinde duruluyor: «Türkiye'de aşırı sol akımiarın bugünkü etüc ve etkinllğln» gelebilmelerinde facliyetlerinl 1920 filındon bu yana. kesintU siz sürdüren TKP'nin oluşturduğu birikimin büyük etkisi bulunmaktadır Her dönemde proletarya Ihtilali amacı.ia dayalı faaliyetlerinde, her türlü imkânı kullanarak örqütlenme, propopanda v» kıskırtmalarım sürdürmüş olan TKP, bu günde en güclü sol örgüt durumundodır. Zira cok eski bir gecmişe ve tecrübeye sahip olup Doğu Bloku Devletlerinden destek görmekte ve direkt oiarak yönlendirilmektedir. Yurt dışından vönehilen TKP, Türkiye'de etkinliğini fazlalaştırmok aoyeSı ile oir kısım örgütler* sızma ve yeni örgütler kurma şeklinde klas'k (Cephe faoliyetlerinde) bulunmaktadır. Köylü kesiminde Köy Koop, gencük kesiminde İlerici Gencler Derneği (İGD), kadın kesiminde İlericl Kadınlar Derneği (İKD), işci kesiminde DİSK, Türkiye Komünist Partisi'nin kontrol ve güdümünde olan kuruluşlardır. Bu kuruluşlar hemen bütün faaliyetlerinde TKP'nin strateli ve taktiklerini. (Bizim Radyo) ve (TKP'nin Sesi) adlı merkezlerden verilen tolimatlora göre ayorlanmoktadırlar. TKP zaman zaman Türkiye'dekl siyasl oluşumlara yön verme amacı lle (cepheleşme) girislmieıinde de bulunmaktadır. Ezcümle 28.7.1977 tarihinde iş başında bulunan hükümetl düşürmekle birllkte yenlden kurulacak olon hüki'mette de etklr» olabilmek amacı lle kendl tabirlerince islmıendlrdlkleri bütün İlericl demokratik kuruluşlara (Siyosi partıler. sendikalar, dernekler) oluşturulmasını öngördüğü Ulusal Oemokratik Ceph* (UDC) İcinde yer olmalan İcin cağnda bulunmustur DİSK aracılığı ile bu cağrı Türkiye'de gerceklestirilmiştir TKP tarafından plonlanıp DİSK aracılığt ile uygulamava konmak istener» UDC teşebbüsü, niteliğl Itiban ile klasik bir 'Cephe) faaliyetidir. CHP'yl yanlarına almayı hedefleyen DİSK'in bu teşebbüsü, CHP'II yönetlcllerln beklenen llgiyl göstermemeleri karşısındo zoyrf kalmış ve uygulamada Istenilen etkiyl soglayamamıştır. TKP doğrultusunda DİSK'ce son olarak da 2 şubat 1980 tarihlnde Ören'dekl toplantılarda karar altına alınan (Demokratlk 6İRİŞTEKİ ÖNLEMLER DİSK duruamasmin yapıldısı Atatürk Ûgrenci SlteaCn* glrlşte, gerek »anık yakınlan, gerekse basın mensuplan v« sovunma avukaflon »ıkı blr şektld« arondılar. Erkekler acıkta v» ayn olarak aranırken, bayanların aronması Icln ayn kopalı blr yer tohsls edlldl. Fotogrotta; duruşmatar baştamodan 6nce, glriş kapısındakl oramalardan blr an görülüyor. Savunma avukatlanndan İstanbul Barouı Başkam Orhon Apaydın, Mr guvenlik gdravllslnc* aranıyor. 44 UDC çağrısi DİSK aracılığıyla Türkiye'de gerçekleştirildi,, Iddlanomed*, »osyal demokrat sertdlkacilığm tonırnlanma« »öyle: «Bu tlp ««ndikatoT komünlzme ulasmak Içln blr tıntf catışmasmı kabul etmekle beraber, proleterya ihtllallnl ve proleterya dlktastnı reddeder. Bu fikrln savunuculan sosyallzms g«cls ve komünlzme nlhoi olarak varış icin çogulcu demokra•lyl blr aroc olarak kultonmok teter. özyönetlml savunan sosyal demokrat sandikalar Avrupa'dakl Işçl, demokrallk, sosyaIMt veya sosyal demokrat partllertn Işblrllğl yapmokta ve sectrrrierde bu partlleri desieklemektedlrler. Bu tlp sendika ve konfederasyon kuruiuşuna en güzel örnek Fronsa' Tüzük hölcümlerinîn yapısal htiviyetine rağmen, zamanında ilgili idari makamlarca onaylanmış olması, bu soruştıırma bünyesinde TCK'nun 141 ve 142. maddelerini ihlal noktasından ele alınmasmı engelleyici bir sebep olamaz. Olsa olsa bu konuda soruşturmanın daha da genişletilmesine amil olan bir neden olur. DİSK'ln Istlkametl, gayesl, dalml blr eğillmle hur demokratlk Ancryosal nlzama karşı mücadeleye tevclh edllmiştir. DİSK'ln Anayasal nlzama karşı mücodeleslnln asıl ve nlhol sebebl Ise, sosyollst (komünist) c«mtyet nlzammı, proleterya Ihtllall ve proleterya diktatörlüğu yolu lle tesis etmektlr. Fazla Izaha lüzum yokiur kl proleterya diktatörlüğu, blr Ihtllal lle mevcut cemiyet ve devlet duzenlnin devrtlmesl sonueu. (halkın haklmiyetinl) değll, bllakis (Iscllerin çalışon ciftçllerle) Ittlfak ederek siyasl haklmlyetlerinl tesls etmelerini Isteyen özel şekilde kurulmus bir devlet biçlmldir.» DİSK'in zaman lcinde değişikliğ» uğromış ona tüzüğü, öye sendikalan icin cıkordığı tek tip tüzüğü gerekse «Demokrotlk sınıf ve kltle sendikacılığının temel llkeleri» hukumlerl orasında, proleterya diktatörlüğu omacının gizlendlği savunulon Iddianamede, şöyle denillyor: Proleterya dlktatörlüğünün gercekleştlrllmeslne yönelik propogandasını yapış usul ve sekll, Iscllerin külturel yönden oğretlm ve egltiml yolundakl Sendlkolar Kanunu'nun yüklediğl görevl, Ihtllal zlrmlyetl lclndekl Iscl smıfının geniş kitlelerinl eğltme ve r«ızırlorna noktasından blr sendlkalar birllğl olarak ldeolo|lk eğltlm blçlmlnde blllnv *el sosyalzm (=komünlzm) esoslonna ve mllitan yetlştlrmeye yönelik şekilde uygulayrs tonı: En kücük mesetelerl dohl lstlsmor ederek kltleierl devlete karşı harekete sevk ve frütün faaliyetlnl IhtlkJlcl blr şekle cevlrmek suretl lle hür demokratlk ana nlzama zarar Iras edecek şekilde hareket etmesl hallerl: Bu goyeslnln yalmz hollharırda değii, kuruluşundan bu yana da meveudlyetlnl oc'kca g&stermektedlr. Özellikle Işaret edellm kl, tüzük hükümlerlnln bu yapısal hüvlyetine rağmen, zamanında llglll Idarl makomlarca onaylanmış olması, bu sonışturma bünyesinde TCK'nun 141 ve 142. maddeteflnl İhlal noktasından ele alınmasmı engelleyici bir seaep olamaz. Olsa olsa bu konuda soruşturmanın daha Ja gen:sletllmeslni aml! olan bir neden olur.» iüciianomede ssndikal yönden so! faaüyetierin oluşumuna gecilreden önce aşoğıda özetlendiği şekli ile bir sendika tanımı yapılıyor: «Bilindiğl glbl sendikalar, herhangl blr meslek veya sanat erbabının ve özellikle işcilerle Işverenlerin, kendl zümrelerini Hgllendiren Iktisadi ve lctlmal menfaatlerini gözefmek üzere vücuda getirdiklerl teşekküllerdir. Bu tesekküllerin bu esprl muvacshesinde devletin siyasi bünyesinde yerleri yoktur. Zira sendikalar, medenl tekâmülün doğurduğu ileri blr iş bölümünun cesitll meslek ve sanat sahiplerinl birer sosval sımf yapmosı neticesinde meydana gelmişlerdir. Bu itibarla, bu tesekküllerin asıl gayesi, kendl meslek ve sınıf mensuptarı arasında karsılıklı yardımlaşmayı saalarnak, mesıek menfaatlerini korumak, ceşitli sosyal güvenceleri tesis etmekten ibarettir » Bu tanımın karşıtı sendikal akımiarın, MarksistLeninist sendikacılık anlayışının uygulanması o'duğu öne sürülen icidiaiamede. sendikalor Bu onlomdo ik, ana gruotc top'anr/or. Özgür sendikalar söyia tanımlanıyor: cBu tip sendikalar, esas Itiban lle hür pariannenter nizama inanan, Işcilerin kısa ve uzun vadede ekonomik ve sosyal çıkarları icin mücadele eden kuruluşlardır. Ozgür sendikacılık hareketinin temel prenslbl (bağımsızlıktır). Hükümetler kcrşısında, siyasal partller karşıstnda, işverenler karşısında bağımsizlık. Bu sendikal anlayışın örneğl olmak üzere ülkemlzden Türkİş'ln üyesi olup hürrlyetcl parlamentorizml eavunan ve Antikomünist Dünyo sendikalarının örgütü olan Uluslararası Hür Pşct Sendikalan Konfederasyonu, Ister hükümet, Ister bir siyasal partf. Isterse Işverenler olsun, sendtkacılığı kontrol oltına alabllen bir tutumun ve buna Imkân ve gecerlilik tanıyan anloytşm örvir sendlkactlıkla tabon tabana z<t olduğu görüşündedir. Bu tlp sendlkalar, Isveren devlet veya 5zel teşebbüs olsun isci sınıfının ekonomik veya sosyal menfoatlerinl savunmaktadırlar. Bu menfaatleri savunmok İcin, toplu sözleşme ve grev pi'ol araclardan Istifade etmektedlrler. Genel grev aneok ve pek nodlren, hürrlyetcl parlarrtenter sisteml lc ve dış düşmanlara karşı sovunmak veya h*rcümere obmjf •konomllerd* rejimln Jclnde kakırok IşcJnln ekonomflc m*nfaatl«rtnl koflamak maksadı lle kullanılmaktadır. Bu sendikalar, düzenl d«ğlştlrmek İcin politik genel greve tevessül «tmedlklerl glbl, k)eolo|lk genel greve tevessül eden sendlkalara karşı öevletln yanında yer olarak mücadele eder.ı Iddianameye göre, sınıf mücadeleaine doyanan »endlkater, Anarko sendlkallzm, sosyal demokrat sendikacılık. Mark«IstLenimst sendlkolar olmok üzere üc oyrı grupta toplanıyorlor. İddianam© Anarko sendikallzml özetle şöyle tanımlıyor: «Bu tip sendikalar, gave olarak komünizml benlmsemlş elmakla birllkte komünist veya sosyallst partller* lOzum kal TKP tarafından planlanıp DİSK aracılığı ile uygulamava konmak istenen UDC teşebbüsü, niteliği itiban ile klasik bir (Cephe) faaliyetidir. CHP'yi yanlarına almayı hedefleyen DİSK'in bu teşebbüsüf CHPIi yöneticilerin beklenen ilgiyi göstermemeleri karsısmda zayıf kalmış ve uyjulamada istenilen etkiyi sağlayamanuştır. ^ 7 7 DURUŞMA YARGICI GÜVENER DİSK davasına bakan İstanbul Sıkıyönetlm Komutanlığı 2 Numaralı Askerl Mahkemesl'nde duruşma yargıçlığı Hâklm Blnbaşı Çetln Güvener tarafından yürütulüyor. MAHKEME HEYETİ DİSK dovasını, Pllot Kıdemll Alboy Orhan Gurkan boşkanlığında, yargıç haklm blnbaşı Çetln Güvener, üye yargıc haklm yüzbaşı Saygı Nalbantoğlu, askerl »ovcı haklm kıdemll albay Süleyman Takkecl, sıkıyönetim yardımcı savaiarı Aytekln Gani Ataman. Osman Gülcük, Akören Kandur ve Azim Kutur'dan olusan mahkeme heyetl yürütüyor. «Askeri Savcılığımızca DİSK'e aît bu ilk bölüm davadan sonra bu defa sırası ile genel merkezi İstanbul'da bulunan sendikalar ve arkasından da genel merkezi İstanbul dışında bulunan sendikalar ile ilgili soruşturmalar sonuçlandırılarak davaları açılacaktır.» Merkez Eylem Komltesl) blr başka cephel«$m« teşebbusü olarak ortaya çıkmıştır. (Cephe faallyeti cephe toktlgi, blrleslk sephe) adlan I I * anılan bu teorinin dayandığı temellerl Lenln (Sol Komunlzm • Bir cocukluk hastalığı) adlı kitabında ortaya otmıştır Lenln Mtabındo, komunistlerin, sosyal demokratlar, ılberaller ve komünist olmoyan diğer gruplarla işbirllğl •opablieceğirH, hedeflerlne varmak İcin hunlarla ittifaklara girîşebileceklerlnl bellrtmektedir. Dünya Komünist Partilerl'nln 1922den göiümüze kodor erlemleri hep cephe taktikleridlr.» idd:anamede dcha sonra Turkiye'dekl sendlkol hareketln. Türkiş'in kuruluşunun blr tarihcesl yapılıvor. DİSK'ln kuruluşu anlatılıyor. «B!r kısım grevlerin gerektiğl gibl desteklenmemesl, Amerikan sendikal kuruluşları l l e yakın l'şkiler tpsis edllmls olması ve izlenen partiler üstü sendikacılık anlayışı bahane •dilerek r izı sendikalar kanalı ile Türkİş İcinde blr muhal«fst grubu olusturulmuştur... İşbu muhalefet grubunun etklnllgl, Türklş lle TİP orasında süregelen Ihtilof doğrultusunda gelişerek 13.2.967 tartMn de Madenİş. Türkiye Madeniş. Lastikİş, Basıniş v« Gtdoiş sendikaları tarafından (DİSK) kuruluşunu hozırlomıştır. DİSK, kuruluşunu taklp eden yıllarda, işcllşveren uyusmazlıklarında benlmsedlğl katı ve uzlaşmaz tutumla, Türklş'e no zaran mensuplarına daha fazla maddi mkon soğ'ayarak gellşme yoluna gitmiştlr DİSK sonrakl yıllarda görülen faallyet ve eylemlerl Ib sendikal mücadeleslnin ekonomik değll. politik sonuçları amocladığın' ortaya koymuş bulunmaktadır.» DÎSK, kuruluşunu takip eden yıllarda, işçi işveren uyusmazhklaruıda benimsediği katı ve uzlaşmaz tutumla, Türk İş'e nazaran mensuplarına daha fazla maddi imkân sas;layarak gelisme yoluna gitmiştir DİSK sonraki yıllarda görülen faaliyet ve eylemleri ile sendikal mücadelenin ekonomik değil. politik sonuçları amaçladığim ortaya koymuş bulunmaktadır. 7 7 DİSK duruşmalarında dinleylcl soyısı 3anık yaKinlan olarak 300 kişiyle sınırlandı. Duruşma kalabalık bir sanık yakınlan topluluğunca Izlendl. En son başvuru saatlerinin darn önce saptanmış olmcsına karşın izleyicilerin kalabalıklığı va bu nedenle üst aramasının uzun sürmesiyle bu saatleri bir saat aştığ: görüldü. Fotoğraita; sanık yakınlarından bir bölümü görüluyor. maksızın sendikal hareketleıi» komünlzme ulaşılablleceğl tezlni savunurtar. İhtilalcl sendikalt2min gayesi Işçl sınıfının pratlk menfaatlerini korumak amacı lle teşekkül etmlş olan sendikalan, siyasl iktldara sahip kılmaktır. İşte bu gayeye erişmek için de uzlaşmacı yollardan gidilmeyecek v» fokat genel grev yapmak suretl ile şiddet kullanılacaktır. İhtlialci sendikalizm anlayışına Batı'da Belclka, italya ve Fransa'da rostlanmaktadır. Özellikle Fransa'do 1895 yılında teessüs eden CGT (Genel Caltşmo Konfederasyonu} başlangıc yıllarında bu tlp ssndlkaeılık oAkıyışını b«nlms«mi«tlr/* dakl (Fransız Demokratlk İş Konfederasyonu) CFDT'dir.» İddianamede geniş yer verilen MarksistLeninist sendıka lar tanımında ise özetle su değerlendirmeler yer alıyor: «Bu sendikalar dünyadakl bütün varlığı.i yaratıcısının emek, dolayısı ile işci sınıf 1 olduğunu savunurlar. Yeni bir düzene gecişte işci sınıfının önderlik etmesini fakat bu gecis safhasında toplumda sömurülen bütün emekcilerin (koylü, memur, hatta kücük sanatkâıiann) işcilerle ittifak kurarok yardımcı olmalarını isterler. Düzenin değişmesinde ve yenl düzenln yön«4lmlnd« is«l sınıfının hakimlyetlnl, yanl proleterya dlk Idd'anomeye gore. DISK'in kurulu$u ile Turk içd horeke ti temelds görüs aynlıkları icine gırdi. Bu bölumde DİSK'in işlevine ilişkin aeğerlendirmeler yapılıvor: «uİSK doktrine' bir kuruluş olarak dogmus ve bu andan itibaren yöneticileri, MarksistLeninist dünya görüşünden hor» ketie, Tü '•• sendikocıHğını bu temele oturtmak istemlşlerdir. DİSK kuruluş isminde de belirtılmiş olduğu üzere (devrimci) bir sendikal öıgüı olarak, sosyolist bir rejimin kurulması 1cin sınıfına gerek'i olan politik bilinci, düzenlediği seminerler ve eğitim çalışınalaı yoluyla vermeye çalışmıştır. DİSK, kuruluşundan bu yana, sendikal çalışmalor odı altında yürü'tCğü bütün faaliyetlerinde, işci sınıfının ekonomik, sasyal ve kültürel kalkınması hedefini sağlamonın ötesinde, İş cl sınıfı önc'jlüğündeki bir sınıf mücadelesi sonucu korulocatc olan (proleterya dıMotörlüğünü) gerçekleştirmeyl ana gay« •• dinmiştir. 1971 öncesi gerek işci ve gerekse öğrenci kesimlerinds oluşan olayiann pe* çoğunda, DİSK'in tahrik ve teşvikleri görül müş, bu olayların MarksistLeninist ideolojl doğrultusunda ka nalize edilmesinde aktif rol oynadığı müşahade edilmlştir. 1971 yıiıtda ilar edilip 1973 eylülünde kaldırılan Sıkryön» timl mütenkip yapııan 1973 secimleri sonrası, aşırı solda 8 * rülen canlanma DİSK bünyesine de yansımıştır. DİSK'ln kuıuiuş sebeplerinden birini teşkll eden söz konu su (sınıf sovaşımı) ilkesi. TKP'ce Türkiye'de gercekieştirilmesl öngörülen devıım'ır ano stratejisinl belirlemektedir.» Arkası 9. Sayfada