Katalog

26 ARALIK 1981 Cumhuriyet 7 AVUKATLAR BELIRLENDE (•ottarafı 1. Sayfada) •atını Ttrtnesl üzerine iae yaıgıç OUvener, «Sanıklaıdan ricanıu tek tek avukallarun göyleyeoeklerdir. Tevlcll ett.ikleri' derlerne, buraya blr avukat cU gallr 100 avukat da gellr. Müteakip oelsede söylrdilderl nvukat gelmeısci, yenl bir avukat Uyln edebllirler. ŞUndi soruyorurtı. avukatınu ktmülrî» feklınde konustu. Yargıcın bu konusması Uzerihe Mvunma avukatlarından Ercüment Tahtroglu ayaga kalkarak söse girdi ve «Sayın 1'urKiÇ ara karan hakkında lconuçınak Istlyorum» dedt. Tahlrofr ' ı ittvle konustu: TARTIŞMA BAŞMYOR < < U.ilıkemeniıı verdigi karar, aavunnıa avukatı lutyısının 52'yle tınırlandırılınası yolundadır. Bu kararda her sanık içln blr avukat savnnma yapaoaktır diy* blr srv ynktıır. Her sanık blr vekil aeçmls deflldlr. Tek tek Isim sorulmaeı. mahkemenlıln ars karanna aykırıdır. Bu konuda aorun çıkarOmamaaını utUyorum.* Tahirogiu'nun bu sözlerl Uftenne Vargıç Gtlvenar «Biz so» run çıkarmak Içln değll, adaleMn tecellMne çalısıyoruz» şekllnde konuştu ve Abdullah Başttlrk'ten yoniden avukatırun kim oldugunu sordu. BastUrlc bu kes «Ercttıtıent Tahlroğlu» şekilnda yarut verdl. BaçıUrk'Un bu yanıtından sütıru savunma avulcatlaımdan eskı İgışlyrı BaKaııı Ha.s;ıtı Fehmı Glıneş söz almaK ıstedı, ancak Vurgıç tarafmdan kendulna söz verünıeyerek yerıne otıırması !st«ndı. Yargıç dahh •onra Sıkıyönetim Askert SavCIBI Albay SUleyman Takkecl'den mütaİMRinı gordu. Tak keoi, savunınanın müşterekllSı nl hesaba kattnak suretiyle mahkemerun mtldafi »ayısını 53 olarak sınırladıftını belirtt.i ve «Bu karar ışıSında hrr «anık mUütnklİpn hlr mUdafl tııtmak haklcına ishlptir» $eklıncie mUtAlaasını bildlrdl. Bu arada Hasan Pehrru OU ne? yeniden söz lstedl ancak, duruşma yargıcı »üz v«rmeyerek konuya ilişkin şu kararını verdl: «Savunnıanın müşt«reklljhn« vn »anıkların adcdlne blnaen, mukaddrm crhpılo alınnnıj nlan avukat nayımnın SZ nlman n ı dalr karnnn, dayanmış oldu^u prenstpten harrkrtle ve huturda bıılunan nanıklann ancak birer avukat tarafından tematl edijeblleoeklert ve bu husunun tenbîtlne nazarıın kcndllerlııdnn savıınmalannı vapacak avukat Islmlerlnln lütenme«lne oyhlrllJHvle karar verildl.» Vargıc kararını yudırdıktan •onra «Bu konudakl Urtı?manın blttjjtlnl» bildirdl ve yeniden srtz lsteyen Hajsan Pehmi GUneş'e SÖTÎ vermedl. Daha sonra Ba?f(lrk'e avukatının adım yeniden sordu ve DİSK Oenel Sekreterl Fehml Işıklar'a IŞIKFAR: «SEÇtM YAPAMAM» Fenmı İsiklar, «Ufendlm ft•Ur dller1m»lo bajladıCı nOzlerini, «Aralannda Orhan Apavdın'ın da hulundujfcı avukatlann hepsi de benlnt avukatımdır. Arnlarında blr seçlm yapamam. Hep»l avukatım oldııjfu lcln buyrun xlz aeçin» diye bltirlnce, yargıç Güvener sOzlerlnl kestl ve şflyle konuştu: «Burası TUrk mllletl »dına yarırılama vapan batımmz blr mahkenıedlr. Blz Meçmeyiz. Blz kimsenin ııyduıu değillzl'olpınlfe elrmeyln. Türkiyc'dekl her aviıkat «Izln.. AvukatıniT. Relm«rtlg1nde azledersltıiz, yenl blr avukat tayln ederalnlz..» Bıınıın Uzorıne Işıklar 16 aydır tutuklu bulunduklannı va paralarırun bulunmadıftıru blldlrda ve şftyle konıı^tu: «<^ebimlzde beş kııruşıımu/ yoktur. Avukat tııtacak paramu yoktur. Blr avukata vekâletname Ucreti 1100, llradır. Ben avukatınu tevkll yoluyla tutuyorum. Manrariıtn o yapıyor. Her trün naaıl noter para •ı vereoeflni? Blr avukat blrden faıla sHnıftuı »avunınaaını da flmienehlllr.» Yargıç Güvener'ln «Bu, aınırlandırmada olamaı» «eklinde yanıt vermesl Uzerlne, Uıklar yeniden «Arzedeylm efrnıllm» •elcllnda konujmaga çalıştı. Ancak GUvener bu sözlerlnl, «Sabaha kadar arzedertılniz blı de dlnlerlı..» «ekllndekl sözlarlyle kestl. I?ıklar, bunun uzerlne, «Yanl erendün Krcllment Tahlrntlu 5 ki^tnln dava«ını alumaı mı?» sekltnde blr soru iordu ve yargıç Güvener'ln «Alabillr Ubll... demesı Uzerlna ün az öncekl sörlennl yan a» anladıfını bellrterek, «O zaman blı nlze. kolaylık olnun dlye her Mbah bir llate verlrlı ve bu llstede o gün blzlerl klmln «ıvunaoatını bellrtlrlc» dedl HAKtM; «TİCARETHANE DEGtL. Haklm; «Her Mbah olmaı» dedl. IşiKlar'ın «Belkl avukatımın o ıriln başka blr durusmatı var ve Kelemeyecek?..» demeıl uzertne İse varfcıç GUvener, «Vok efendlm yok. Buraaı tlcarcthane deflldlr. tateyen latedljfl zaman Kellp Rİdeme«.,» yanıünı verdl. Işıklar'ın «O zaman avukatlar acuıdan tilıün demeslne karşın «Söyleyln klmdlr avukatınız? seklinde sordu. Daha sonra savunma avııkatlanndan Hasan Fehml GUnef SÖE alarak, bu konuyla llglii olarak yasanın 88. maddesinde bir kural oldugunu belirtti ve «Kğer bizi de hlr ımıkam olarak görüyorsanız, savunma nı.ı lvamı olarak hiz, alınan karara uyacak ve 32 •ayısını asmayatatız. Durusmadan önce kolay lık olması Için, blı avukatlaı llsteMİni ıtize ııld^tırdık. Bur:tda 21) sanık oenl tek ba^ına vekil tayln edebllir. Vekalct müessescgi buna ııyırundur. O zaman hurada ben tek ba^ıma mı oturacağım?» şekllnde konuştu. Yargıg OUvener bunun Uzerine GUneç'e bu söelerl ııapta geomeyecegını bildirdl ve oturnmsını ıstodı. Ouneş'in «geçln efeııılim. ktııdi söy'edlkler'nH!' de Reçiıı» denıesi tizerine de «(ieçnılyorum ef«'ndim. dK'çiT' •em, zabıt avukat lfadelerlyle dolar» şekllnde konustu. Av. Turgut Kazan töz aldı ve ceza muhakemelerl usuİU kanununda vekalet verme zorunluîu bulunmadıgını, kendilerlne eğer savunma hakicı tamnacaksa, mUda/1 Uateslnl her sabah verecekierlni blldlrdi ve «sanık duruçmada avukatım budur, dedjRİ H m ' n bu vekalet yerlne geç*r Stizlii vekalettlr.» decli. «ZABITIAIIA (İIOÇİVOR. Yargıtay Ceza Genel Ku nüu'nun konuya lllşkln kararı nın metnlni sundu. Kazan aynca, blr dilekçe vererek 1402 sayılı Sıkıyönetim Yasasının 10/J maddesi ve fıkrası uyarın cu, mahkemede zabıt tutulurken steno ve tesv kullanılmasını lstedl, konusmaların blr bölUmunU zapta geçmedlglnl vurguladı. Durusma yargıoı daha sonra Savcı Albay SUleyman Takkecl'nln mUtalaasuu gordu. Suvcı Takkecl mUtalflasında şöyle dedl: «Hall bazır duruma före mUdafl seçUmeal muallakta dır. Kendllerlnl mUdafl olarak föstermek Isteyenler vardır. Ourusmayı vörüngeslnden çıkarmak İçln ellerlnden ne »ellrse yapmaktndırlar. MUdafiIIk durumları belll olmadıjına göre, m ıhkcmenlıln, vpıllcr. dllekçelerl dikkate almamaaını Istlyorum. öncellkle avukatlar klmdlr, onlar teaplt edllsln.» Savcı Takkecl'nln bu mllta laasından snnra sanık avukatlarından Eroüment Tahlroglu söz almak lstedi, ancak yargıı; GUvener söz vermedl. Mahkeme heyrtı daha sonra bu konuyu görüşmek Uzere saat 11. 34'do müzakcreye çekildı. Btlt SAAII.IK ARA Mahkeme heyetinln lstemlerl tartışmak Uzere verdigl ara bir saatten fazla Rürdil. Duruşma yargıcı Güvorıer, duruşma agıldıftında aşagıdaki kararın almdıgını bildlrdl: «Askerl ımhkemelerde rtlyet nlunan davalar yHnünden 1402 sayılı ve 353 sayılı liaıııın hükümlcrinin tatblk cdilmekte olmastna blnaen nötlü vek.ilrt name möe»ie«eslnin uyguian masına dair talebin rcddlne. 1402 sayılı kanunun İK/J matl dc ve rıkrasının uv>sulanıp uyKulaııııı.iyarafcı ınahlifiıifiıin lakdirine taalluk ettiğimlen i? bu ynne mUteveoclh talebin da lıl reddlne. Mukaddrm oelsede avukat sınırlandırılmasına matuf alınan kararın uTifUlanmı»»ına açıkhk eetlrmek Uzere her sanıgın müstakllen kendlslnl bir vrkll marlfetlyle temail ettlrebileceğine, Bir vckaietname lle blrden faxla saıııgın mUılaflli(inln deruhte edlleblleceğlne, bu halde aaıl müduflln yoklufunda bulunan veıine asıl mlldaflln tevkll etmls oldugu, mUdafllerin, aslına vekaietname vermis bulunan sanık adedl kadar davaya katılabllecekierlne, Bu ynlda uyjulamanın saglanabllnıesi içln aanıkların talep etmly olduHu mehillıı verllme»! ne, durusmanın aaat 18.00'e ertelenmesine karar verildl.» Saat lS'de açılan oturumda, vekili sorulan Abdullah Bastürk, avukat arkadasları arasında blr tercih yapamıyacağını; bu sorunun avukatları lle mahkeme heyeti arasmda çözUmlenmeslni iatediklerlni söyledl. Haklmln dlger sanıklann da görUslerl aynı mı sorusuna «evet» yanıtı gellnce cevaplar zapta geçlrlldl. Savunma avukatlarından Hasan Fehml GUnes sabahkl tartısma dogrultusunda konuya açıklık getlrmek lstedlglnl, söz lerlnl kendlsl adına degtl tum avukat arkadasları adına aöyleyeceglnı belirtti ve söyle konustu: «Malıkenıcıün karannda b<> llrtllen &'t avukat ıınırlandırmasına »amlınlyetle uyulacaktır. Anu avukatlaruı blr arkadaslarına vekaletname verdlrerck, bu arkadaşlarına, scn glr ııııı, senin tcvkil yoluyla verdJ gln vokaletnamıyle IJİZ (tlrellın dedirterek, blzl hllel şerra düşürnıeyin.» Güneş'ln bu sözlerlnden son ra duruşma yargıcı Güvener, mahkeme kararının kesın oldu ğunu, degiştirilemeyecegini yineledl ve sanıklardan yeniden lsim söyleyerek avukatlarını belirtmelerinl lstedi. Başt.ürlc yeniden «Ben lcendıml temsll edecek avukat lsınl vermiyorum» dedi. Fahmi Isıklar da «Yasal ularak vekaletiın olan bütUn avukatlarımın Isını nj verlyorum» yanıtuıı verdl. tiV\ÜH ÇIKAK1LD1 AU Rıza üüven lli ııydan berl lskence gördüğunU üne sUrmesl Uzerine uuruşma yargıcı GUvener tarafındun «durusmanın inılbatını bozdugu» gerekçesiyl* durusma salonundan a tıldı. Yargıç GUven'ln sözleriyla olay eapta söyle geçlrlldl: «Bu sıruda sanık Ali Uıza Gü ven 16 aydaıı berl lskence ıctir mekteylm. Askeri savcıdan rUs vet istemiyorıun dedl, durusma Inslbatını bozdııfıı Için salondan çıkartıldı.» Yargıç GUvener daha sonra yeniden sanıklardan tek tek lsim vererek avukatlarını blldirmelerlni lstedl. < Ancak sanıklar «mahkemeys saygılı oldukları, gadece oku^ yazar oldukları için vekalet so rununun müvekkülerı lle güzum lenmesl gerektlgi, teke tek vekalete maddl olanakları olmadıgı» tUrunden yanıtlar verdiler. Kenan Akman avukat adı verdi. Nusret Aydın İse İki avukata blrden vekalet vermek lstedlglnl söyledl. GUvener bunun uzerine «asıl avukat varken, tevkll rdllmis avukatın durusnuüara rlremeyeceğlnl» belirtti. Söz alan DİSK Genel Sekreterl Fehml Isıklar ise «mesaia huzurda bu lunan 52 sanık olarak avukat A'yı mUdafl oiarak seçtlk. Avukat A, 200 avukatı tevkll ettl. Avukat A duruymaya gelmedigl takdlrde adrdimlz kadar, ya n( 52 avukat bizlrrl topluoa savunabllecekler ml?» diyerek açıklama istedi, Haklmln olum lu yanıt vermesl uzerln» de, «Demek kl blz kararı tam anlıyamanııpız. Bu, açıklık içinde zapta eeçerse, ortada blr sorun kalmıyor» dedl. Karar yenlden okundu ve bu anlamda kullanılabilecegi vurgulandı. Bütıin sanıklar, «Mahkcme kararını anludıkiarını ve katıldık larını» scyledller. tek bir asil vekil saptamak içln 15 dakıka mehil aldılar. 16.30'a doğru yeniden başlıyan duruşmaya bir önceki otu ruında çıkarılmıs olan Bıza Gü ven de alındı. Duruşma Yargıcı Abdullah Baştürk'ün vekillerini bildirmesıni istedi. Baştlirk bülün arkadasları adı na avukat Güzln Aikış Malkoç' u vekil tayln ettıklerinl belirtti. Bu arada söz alan Kenan Akman, Nusret Aydm, Şaban Aydın, Recep Koç va All Ta.şer farklı kişllerl asıl avukat scçUklerini belirttller. Böylece 47 sanık admu GtUın Alkı$ Malkoç'un asil vekil tayln eriiinnş olduğu saptandı. Daha sonra salonda mevcut müdafilerin durumu hakkında yargıı; savcı dan mütaİRa lstedl. Söz ahın Savcı SUleyman Takkecı, «lıeyetin vermi» olduğu karar dogrultusunda mUdafl meseiesl halledtlmistlr. Eğrr 47 sanıftin mUdafl tayln ettiklerl avukat GUzln Alkıs Malkoç saionda bulunan avukatlara tevkll yapıyorsa, burada kalmalannda blr sakınca yoktur, aksl halde huıurda bulunmamalan g«reklr» dedl. Yargıç salonda bulu nan GUzln Alkıs Malkoç'dan ne dediglnl sordu. GUzln Alkış Malkoo da vekaletinl salonda bulunan avukAtlara tevkll edeceğlnl ancak bunu blr sonraki duruşmaya reamen getlrebilece ğtni bildlrdl. Mahkeme hem GUzln Alkıs Malkoç'un hem de tevkll ettlği avukatlann sa londa kalabileceğl kararıru verdl va daha sonra salonda bulunan avukatlann vekil ola rak Islmleri zapta geçlrildl. Bu lslemin bltirllmeslnden •onra İse yanlden lddianamenln okunmasına geçlldl. Durusmalarda «avunma gttrevini yurUtecek akuvatlar şoy le: Orhan Apaydın, Turgııt Kasan, Hasan Fehml GUnes, Ercüment Tahiroglu, Hallt Celcnk (Ank Barosu), GUlçin Çaylıgil, Ahmet GüryÜz Ketenci, Müşür Kaya Canpolat, TJrsen Sansal (Ank. Barosu), Osman Sultuybek, Nezalıat Gündognıuş (Ank. Barosu), Nermin Aksm, Rasim öz, Ozan Bengisu, Ergln TÜrsoy, Fikret tlkiz, All Şen, Turan Benll, Tevflk Erdoğan, Semray Tastan, Metin Somuncuoğlu (Ank. B.), Gıyasettln Subası, Bahrl Bayram Belen, Ufuk Dinç. Kadri Necatl Markoç, Ümit Osman Kırkız, Nevzat Helvacı, LUtfi Gulergin, Mustafa özkan, Tugrul Çakın, Maclt Akman, Emina Gönel. Türkiyeden • Irak Yiiksek öfrretinı ve Billnısel Araştırnıalar Bskanı AbdlJl rezzak El Ilaslnıi dün Ankara'ya Rcldl. Tumaalarııı.ı baslayan Ilaslml dün Milli Ejtltlın Bakıuıı llasun Saftlanı. DışislfH Ba kanı tlter Tiirknıen ile Ba»bakan YardınıcuM Turgut Ozal*l ziyaret ettl. • Tİırkıyn ile Yuguslnvya arıısuıda Türk yurttaşlarmın YUROSlavya'dan geçarken karşılaştıklnrı Borunların tla ele alındıgl BorüşniPlprdp Yugoslav hUktlmetinin ltlrkl«rin çeşıtli sonın lurının K'derilmrsı ve trafik lcazaldrının rtnlenmesı ıcin finlfm alıtıast kararla$tırıldı. Dördtlncü dHnem toplantısında iki iUko arasında turlzm alanıııda i^blrlığini öngören bir protokol ınızalandı. • AUtiirk'iin Ankara'ya gellslnl canlandıran fllmin, Ata'nın An kara'ya Bellşinln «2. yıldöniimü olan pazar günii televizj'ond» Köstcrlleoeği avıklandı. 0 Istanbul'da tüpgaz muayene Ucretlerine zam yapıldı. Yanl t*> rıfeye göre plknlk tüpler 40, ev tUplerl 65, sanayi tüpleri d« 130 liraya muayene edllecek. • tstanbııl Beledlyesl. yıırttaslann elektrik, hsv»»a»ı bedelle. rinl Vakıflar. Denizclllk, Etlbank ve Halk Baııkası'ndan »onr» Ziraat Bankam şubelerlne de yatırablleceglnl blldlrdi. 0 şişlı Cumhuriyet Caddesi'nde blr isyeri soyuldu. Ahmet K v yırıcıya ait işyerine gelen silahlı bir kişi dükkân sahibinin 140 bin lirası ile kol sautinl gaspederek kaçtı. GUltepe Pako İİBÇ Fabrlkası tinünde ise, Osman Yıldız'ın 20 bin liraaı gaapedildi. • Danısma Meclisi Biitçe Plan Komlsyonunda KlllrUr Bakanlıtı BUtçMil Ur«rlndekl eleştlrilert yanıtlayan Turizm ve Kültür Bakanı tlhan Kvllyaoğlıı «Slnrma Kanıınu tasanaı ttserlndekl valıvmnlarııı fürdürüldüfünü, yakında Meclise günderileceginl bUdlrdL GÖZLEM (Bastarafı 1. Sayfada) sındo blr doğışıklik yoparak, düşuk Cumhurbaşkanı Celai Boyur'ın olum cezasına çarptııılmasının hukukeal engeılerml kaldıran «blllnı kurulu» ıçınde görev yaponiar dun ıdarr, sehpasına flondermek icin çabaladıkiarı Insanlann cevreıerınüa bugün, cübbelerıni savura savura fır dönmuKıedırler. B>r hukuk adamı ıcin, kendlni gercakten «hukukpu» sayan bir inaan içln, en buyuk ayıp «şu şu sanıklann savunmeları yapılmaz» dıye düşünülmesldır. 21 Mayıs Ihtıiaiınden sonra o günlerin ihtıla! coşkularına kenaıierlnı kaptıran nice ünlü hukukçu ne acıdır kl bu ayıbı ışıemişlerdiı. Ylne boz. ceza hukukçuları, evrensel ceza hukuku kurallatını yok sayarak yasa değlşikllklerıne Imzalarını atmışıordır. Ny derler? «Sel gider, kum kalır..» işte o günlor peçtl, geriye bu imzalar, geriye, bugün artık klmsenın (doğruydu» dlyemoyecefll tutumlar ve aavranışlar koımıstiı. Klmseye onur vermeyecek tuturrı ve davranışlar, Ce/a yasarında altmışbeş yaşını asmıs klşllerln ce?osına carptırılmaları lcln yapılan yasa değlşlkdu>on VJ asistanlarının bu Işe karıştıflını gören unlu bir ceza hukuku profesörü, kendlslnl de bu komlsyono caflıran arkada$larına dönüp; Ben tarlhten korkanm... demiştl, Gercakten de torlhtsn Korkmak gereklr. Işte aradan gecen şu ylrml yıl blle bırden blre «tarlh» oldu. Bunlar hlc unuıulmuyor, adalet terazisi'ıc'e ve tarlhln yanılmaz hükmü karşmnda herkes yerlnı buluyor. Pek o kadar da gerl gltmeyellm, 12 Mart donemlnln Oilü «Makabllne Şamil kanun çıkorırız» sozüne bugün kım. «bunlar benlm flkrimdi, o gunün sartları ıclnde boyle duşürmüştüm» dıyobılıyor? Tersıne, bu «Mokablln» Şamll kanunt formulünun sahlplerl, bu açıklamanın sorurnlııluğunu ustlerlnden atabllmek lcln cllt cılt kltapiar yozıyorlar, görmüyor muyuz? Cunkü «tarlh korkusu» yuvaş yavas Içlerlne slnmeye bışlamıstır. Çünkü, o günlerln koşulları çok ama cok cabıık urutulmuştur. Tarlh tekerleâl Iste hep böyle dönmüstur. Bundan sonra du böyle donecektir... Ylrmıncı yüzyıl blr uygarlık cauıd'r. Bu uygarlık caflmda taıihe maiolmuş bunca blldlriler, toplantılar, konteranaiar, llkeirr, inanclar Anayasalar giinümüze •hukuk dev'etl» dlyc blr yüce kavramı armagan etmlçlerülr. Hukuk devleti ıçınde yargısal surec ikl onemll aşamadan gac»r ilk aşama, sanıklann Ifadelerlnln alınmasıdır. Bu ifade ulmo işleminde işkenco kesınlıkle yasaktır. Yalnızea lskence değil Işkencenln daha haflf blclml olan teılyel» yapmak da yasoktır. Yargının, sondan blr öncekl duroflı ecvunmadır. Savunma, acık durusmanın her aeama3indu, hukme, adalete, dolayıeı lle yargıçlara yardım «'ler. Acık durusmalarda karşıt görüş ve tutum, savcı va ovukai arasmda gecer ve bu tartısmo hükmün mayasını yofluıur. Bu nedanln savunma hakkı, hukuk devletlnln vazgeclimez haklurından ve kurumiarından birldlr... 27 Moyıs Ihtılallnden hemen sonra yapıldığı gibl «düşüklorln davası alınmaz» gibislnden, hukuk mesleğ\ adına ııtonc verici tutumlara başvurmuk, savunma hakkın. oıtadan kaldırmok, bir kişiyı Idama mahkum edebllmek ıcin ceza yasasında deglşiklikler yapmak, tarlh karsısındü ne bağışlanmaz suçtur. Iste bunlaria bazen yüzyüze, bazen gözgö/eylz. Her halde diyoruı, adalet tanncası, bu glbllerlnl görmemek İçln yüz'inü kopotmıştır. Ey tarlhln yanılmaz yargısı, senln karşında Inean olarak do, hukukcu olarak da başını dlk tutabılmek ne büyük orur ve ne büyük erdemdir. Polonyada (Baatarafı 1, Sayfada) Glemp, yenı yıl dolayısıyla bırer mesaı yayınladılar. Jaruzelskı, mesajında, hedeflerıne ulaşıncaya dsk, aldıkları onleınlere devam edeceklerınl adyledl. Saşbakan Jaruzelskl. Vorşova radyoaundan yayınlanan konuşmusındu özetle şunları •oyledi: «Polonya tarlhinde Tanrı ile «eytun araıında dea.ll de, iki şvytan arasmda aeçlm yoptna zorunluluâu blrkoc kez ortaya çıkmıştır. Blz do bu ••çirnt yapmak zorunda kaldık. Tarlh, seçimlmlzln doğru mu yanlış mı oldugunu gösterecek tlr. Heplnlz «Polonya nereye gıdlyordu» eorusuna kendlnlz /yonıt verln. Blz hleblr şekllde kan dökülmemeslnl Istlyoruz. Bunun İçln çoba harcıyoruz. Ancak bazı olayları önlemekte başansu kaldık. Sıkıyonetlmin llonından sonra votandaşlarımızın klşlsel güvenllklerl güvence allına alınmışlır. 8ı kıyö'netlm, sıkıyönstimln uygulanmasının gerekmeyecedi gün« dek sürocektlr. Sokağa cıkma yasagı gerefcendan daha uzun olmayaoak, gerektlâi kadar blr süre devam adecektir. Düzen rayına oturtulduktan ve ülkenln koderi •orumsuzların •M«rind«n kurtarıldıktan sonra normol kofullara dönülecaktlr* Boşplskopos Glemp ise, me8ajında «Polonyalı allelerln •aygı v» korkularını paylaşıyorum» dsdl. Ülkede bir kardeş savaçı tehllkesl olduğunu ballrten Olemp, Polonyalıların şu an blr tak dilekleıi bulunduflunu. bunun da yenl yıldan önoe tıkıyönetlmin kaldıniması olduğunu söyledl. Clemp, 8özlerinl şöylo sürdürdü: cO*c«rll bir n«d«n olmak•ızın cezalandırılan, umutları •öndürülen, haptedllan v* Iftlra «dllen alMar* na «dylanablllr?» Bu aroda ABD Başkanı Ronald Raagan'ın Polonya lle tlcarl lllşkllerln askıya alındığı yolundakl domeclna gösteriien tepkllar surüyor. Varşova radyosu Reagan'ın açıklamasının, ABD'nin Polonya'nın lclşlörlne karışmak anlamına geldlfllnl bellrtlrken. Sovyet resml Tass A|ansı da ABD'nin Polonya'ya karşı uygulamaya bcşlodıflı •konomlk yaptırımları kınadı. Tass, bu önlemlerln Polonya llderlsrl üzerlnde ekonomlk boskı yorotmak, antlsosyalist ve karşı devrimcl flüclerl harekete gecirmek ve yasal otorltaye karşi ayaklanmayı kışkırtmak amacıyla alındığını öna surdü. ABD Dışlşlerl Bakanı Halg de şu anda •allantıda olan Polonya ekonomlslnln toptan cökmefllnin kacınılmaz olduflunu ve ülkedekl sıkıyönetlm uyOulamasına olan dlrenisi kamCilayaoağını söyledl. Ülkedekl gellşmelera lllşkln yenl blr habor BBC radyosundan alındı. Amerlkan AP ajansının BBC'yo dayanarak verdl01 habere göre Varşova'dakl askerl araclar kent merkezınden çekllmeyo başlodı. Polonya 8okaklanndakl askerlerln ls« holk tarafından değişlk kar sılandığı blldirlldl. Bazılorı askerlere coy ve glysl varlrken, bazıları da saldırıyor. Bu arada Anadolu A|ansının blr hab«rine gure ülkede en az S moden ocaQı askerl kontrol altında tam kapaslte lle calısıyor. Varşova'dakl otomobll fabrlkasırtdo Ise, sıkıyönetim llantndan bu yana tek blr otomobll uretllmedlfll kaydedlllyor. Polonya'dan yabancı ülkelen lltlcalann da sürdüğü haber verildl. Son olarak 6 balıkçı. Amerlkan sularından geçerken, gomlden atladılar ve ABD den sıflınma hakkı ıstedıier. The New York Tımes Gazetesl, Ronald Reogon yonetıminln Polonvadc sıkıyörıetim ila nını BM'ln crtrüsüne açma haZirlıklorı yaptıöını bildırdı. Ancok Tlnes konunun BM'e gltmesl lcln d^er üyelerın dfi deste(jine q')rek olduğuna dıkkat çekme<ie. lyîmserligin kaynakları ( Ba»ıaratı 1, Sayfada) ve dolasımın terbest olacagı blr ekonomlk blrlik yapaoağız. 2 Sonra da sınırların bUsbütün kalkacagı blr slyasal bütUnleşme.. Belki blr Avrupa Konfeüorasyünu., Belkl devletler üstü bir Avmpa devleti.. Bu bUtunlesme, ötekl demokratlk Avrupa devletlerlnin bellrli koşullarla katılmaama açık olacak ve günun blrinde bUtun 'Avrupa'yı içine alacaktı. Altı Ulke arasında, ikincl amaç dogrultusunda olmasa da, blrlncl amaç doğrultusundakl adımlar, hayıl hızlı atıldı. Aradan geçen zaman içlndekl bazı duraklamalara, gerilemelere rağmen, gümrtlk blrllgl, ekonomlk yasa va kurailann blrblrine ııydıırulması, Uretlm ve ticaret k o »ulİBnnın rtengelenmes1 bUyUk ölçllde saglandı. ötekl Ulkelerden bazılanyla blrlikte 1960'ta Yunanlstan ve ondan hemen sonra TUrklye de, günün blrinde Ortak Pazara glrme nlyetlerlnl açıkladılar. Ancak tabil, ekonomllerinl Ortak Pazar koşullarına yaklastırmaiarı içln zamana lhtiyaçlan vardı. Bunun kademeli blr gellsmeylo gerçeklegmesıııi saglamak Uzere Ortak Pazarla ortaklık anlasmaları lmaaladılar. TUrklya İçln bu kademelerln Keglrllmesi. en az 23 yıllık bir süreci öngörüyordu. Ve bu 22 yıllık süreç da uıayabllecek, blr asamadan ötekl asamaya Keçl»te duraklamalar olabllecekU. Nlteklm öyle de oldu. Yunanlstan İse, 1974'te yeniden demokraslya geçtlkten sonra, tam terslne, bu süreci daha da kısaltmak lsted.i Ve topluluga 197ö'te glren Jnglltere, Danlmarka va Irlanda'dan »onra, 1981 ba^uıda tam üyellglnl gerçeklestirdl. Böylece AET'nin simdlkl adı, avvaloa «fliar. Ucen, flmdl «Irt'lar» hallne gelmis bulunuyor. ÜÇ RAKtP KENT «10'lar»ın karar ve yürütme organlan, daha «d'lar» «amanındajı itibaren daha çabuk «ellstl. Topluluga Uya Başbakan va Bakanların Bakanlar Konseyi olarak nk sık blraraya gelmelerinln yanmda, asıl, devamlı olarak görev başında olan «Topluluk Komlsyonu», bir nevi devamlı Bakanlar Kurulu glbi, topluıuğun ortak çıkarlarını temsll edlp, uygulamalan yurUtta Toplulufun yasama organı olmaaı gereken, «Avrupa Parlamentosu» ise, uzun süre, tıpkı Avrupa Konseyi'nde olduğu gibl parlamentolardan gbnderilen delegelerden kurulu bir danısma meclisi halindeydl. Birkac yıldanberl ise, «Avrupa parlamenterleri», Ulusal Mecllslerin dışında, Ulkelerde yapılan ayrı blrer seçimle doftnıdan doğnıya seçillyor. Uygulama öyle kl, blrkag lstlananırı dışında, bir kimse hem kendl parlamentosunun, hem Avrupa Parlamentosunun Uyesi olamıyor. Peki Avrupa pariament«rlerl nerede toplanacak? Va toplantılar' artık çok sık olduğu içln, Avrupa Parlamenterleri nerede oturacak?. îşte son zamanlarda toplulugun an önemll aonınlanndan biri buydu. «1'opluluk Komlsyonu»nun merkesd Brüksel'de olduğu lçın, Parlamentonun da orada olması, mantıgm geregtydi. Avrupa, llerideki amaca göre bir devlet gibi dUşUnülürse, brnegln hükümet merkezl Ankara olan ulkenın Parlamentosu baska yerde toplanır mıi Ama o amaç daha hayll ueakta bulundugu ve henüa Ulkeler arasmda bu gibi konulardakl rekabet çok kuvvetli olduğu içln, buna bir yandan kUçUk Lttıemburg, bir jnandan büyük Fraıvia itiraz ettl. LUxemburg, 410 parlamenberln, jrUzlerce memurdan, lşçlclen kurulu parlamento sekreteryasuun va bu yUaden gelişerek blr trafiğin, hela kendlsl glbl blr Ulkeya suğlayacagı ekonomik ve siyasal avantajların bUyUk olacagını gdrüyordu. Derhal kolları sıvayıp, teknlgln en son olnnaklarına dayanan modern toplantı salonlarıyıa donatılınış bUyUk blnaların lnşasuıa glrlsti. Ve baskentlnl, parıamento merkezl olmaya aday gösterdi. Pransa ise: Efendlm diyordu, daha benim Strasbonrr'umdakl bUyiik Avrupa Konseyi blnaaı yenl yapıldı. Konsey toplantıları, parlamentonunki kadar sık defril. Orada ynın büvük kısmında atıl blr kapasite var. Oraaı dururken, baska yere eltmenln aleml var mı?. Tabii kararı parlamenterler verecektl. Üç Ulka da onları etkilemek lcln, ellerlnden gelenl yaptılar.. tç Ulkenln dışmrlan gelen parlamentarler lsa, önce bocaladılar. Üç Ulkell arkadaslannın hlçblrlnl gUcendlrmemek İçln bir süre, sırayla ayn ayn kentlerde toplandılar. Ama bu da her seferüıde, kâgıtları, kitapları, tutanakları, çevtrl mekanizmalan, elemanlarıyla, kilometrelerce öteye ev taşımak, daha dogrusu koca bir apartmanı, hatta gökdeleni taşımak gibi bir şey oluyordu. Sonuııda, biraz da Avrupa Konseyi geleneglyie çok daha muntazam ışledlğinl gözönUnde tutarak Strasbourjj'taki blnayı tercih etmeye başladılar. Şlmdi artık toplantılar, Renellikle orada yapılıyor. Bu is Için çok masraf etmiş olan zavallı LUjcemburg'a da bir «leselli ıniikSfatı» verllir eibi. senede birikl toplantı İçln orası zlvaret edillyor. GENE STRASBOURO Bu bakıından Tiirkiye'nin frllncelllğlnln Strasbourjf'dHİtı artış grafığı, sadece Avrupa Konseyi dolavısıyla de611, bir de Avrupa Parlamentosu dolayısıyla hulandı. Avrupa Parlamentosunun, Uyesl olmayan TUrklye'ya merakı, her ulkeye yönelen gonel «denıukrasi ve inaan hakları» meıakımn y.uımUa bir de, onunia Grutıt Paaar arasuıdakı OrUıkhk Ania$nıası oüııusmüajı geliyor. Sun sıralardakı nemeıı her toplaııuda bu meraKiıı etkllerl, görüşUlen konularla ilgisl olsunolmasın, ortaya oıiuyor. Blr ömek: Kasımm 16'sında baslayan toplantı dönaminde, gundemde hiçblr TUrklye konusu yoktu. Ama blr gensi gürU»me sırasında, çımcll faaliyetl durmuş bulunan AET TUrklye Ortak Parlamenterler Komlsyonu eskl £9baskanı ve Sosyalist Grup Süzcüsü Alman Fellermaler mlkrofonu kaptı va TUrkiye üzerlnde uzun blr konusma yapU Avrupa parlamenterlerlnln buyulc blr bölUmunun TUrkiye'ye nasü baktığını görmek Için bu konusmadan bazı bölumleri özetleyerek aktarayım: FELLERMAİER ... TUrklye İçln Avrupa Kkonumlk Toplulugu'yla l^blrüii açuından özel blr danısma mekanlzmaaı geçerlidir. Tttrkiye hukukrn olmaaa aa, flilen toplulugumuzla lşbirU{inln içludedir. özel ortaklık an» 'ffyrn»1 Avrupa alyaaal isbirlijti çerçevaslnde böyle bl» konsUltasyonu gerektlrlr. BAyle olduğuna göre, Sosyallst gTubun da cörUsuna före, toplulugumuzun Dıslsleri Bakanlanna da blr gtt> rev dtlşer: Blzlm bu konudakl rörUflerlmlzl Türkiye'o» kl meslekdaflarına açıkça bellrtnıek.» Goçmi» dönemlerde TUrkiye'ye çok de(a gelmis, AET ila TUrkiye arasındaki lUşkllerln geiişmeslne çalıanus olan Fellermaıer, oldukça dertll bir blçlmde demokratlklesme sUreolyie, tutuklama uygulamalarıyla, lddianamelerln hazırlanması ve tutuklularm bu halleıinin devam etmesl suresıyle llgill görUalerlnl bellrtirken, aynı camanda, topluluk bakanlarını da, uzerlerme dilşen görevl yerine getirmedikierinı öııo sUrerek «iddetla suçluyor va •öyle devam ediyor: Bazı »eylerl Avrupa kamuoyuna kabul ettİMnenln olanacı yoktur. Orneğln sadece, siyasal partllerm kapatılması ve mallunııa el konulmıuı olayını protesto rtUfci Için, eski Basbakan BUIent Kccvlt'ln dort ay hapse maJıkunı edllmtslni.. Avrupa Parlaıııentosundakl demokratlar lçiıı, AÜT Türkiye Ortak Pazur KumiayODUauıı uzun yıllar Eşbaşkanlı^ııu yapan klşlnln yurt dışına çıknıasuun önlenmesinl kabul etmeniu olanagı yoktur, ym da BUIent Ecevlt'in Haınburg Üniversltesinde mlaa/lr olarak «Atatürk'iuı Yüzilncü Yılı» konfcnuuuu vermesinln önlenmesinl.. ... 12'ye bes kalmuun vaktl *eçmi»Ur. Saat arük 13'ya blr vardır. Avrupa ToplulugundAkl demokratUruı duruınuou.. (düsiinülmesi lâzundır.)* Fellermajcr, uzun konuşmasuıda aynca. tarlhtekl bazı otonter yönetımlerden de sözedıp bazı sonuçıar çıkanyor ve bakanlara yaptığı bu konuya llgistz kalma lthammı tekrarlıyor. VON HASSEL'İN KONUŞMA81 TUrklye'dekl durumla llgül uımlı baska tür blr Jtonuama metnl, Alman Parlamentosunun aakl Beskanı aakl Mllll Savunma Bakanı, Hırlatiyan Demokrat Avrupa Farlamenterl Kal Von Hasael'indir. Daha öncekl çesitli Elyaratlerlnden sonra Avrupa Parlamentosu adına da TUrkiye'ye gelmis va blr rapor hazırlamıs olan Von Haaael; TUrklye'dekl askerl rejimla, baska Ulkelerdekl askerl rejlmler araamda benzetma yapmanuı yakuıtsız olduğu karusındadır. Şöyle diyor: Ben lyünserllgunl funa> dayaöyorum: Tttrhiye'dakl aakerler, tam blrer demokrat olarak yetl*mlşlerdlr. Türklye'nln halkı nesillerden berl demokraılyi oenlmsemlştlr. Türkiye'de, demokraslnln yeniden kurulması hedeflne yöneilk adunları desteklemeyan hlç blr olddl Idsiye rastlamak milmkün deeildlr.,. Blz, TUrkiye'ye, kendl çıkarlarunu açısından da, demokraslya glden yolunda yardım atmeUyte« MaJl, akonomik, slyaaal askerl alaniarda. Bununla blrlikte Türkler de rOıOnflnde tutmab> dırlar kl, demokratlk Avrupa'nın İnaan haklartyla ll|rlll beill görttsleri vardır... Askerl yönetlmin (geçtnlştekl durumun sonuou olarak) slyaaal partilerl feabetmesinl Insan anlayablilr. Bana iae bu. gereksla blr şeyml» ftibl (tellyor.. Ve hele eski Ba«bakan Btllent Eoevlt'e, blr kanunu bUtiln şlddetiyle uygulamak, dif dllnyada blr bellrli gttvensizllk uyandırıyor. Böyle adımlar, generallerln a » mokraal yolunu gerçekten Iziemek lstemedlkleıi iddlalanna delll olarak kullatulıyor. Bu frttvenslzllk. TUrklye içln faydalı deglidlr. TOrldye'nlıı güvene Ihtlyacı var. Fakat o da, blzlm Batı Avrupa'dan endişeyle beUrttlgimlz hususlan blraz clddlye almalıdır. Ve blz yardım edersek, TUrkiye'ye fftivenimlzl artınrsak, sabredersek, ve Türldye'deki yönetlcller de (o yolda) davranırlarsa, ortak hedefimize (demokrasl hedeflne) blrlikte varılacaktır. Sosyaüst Fellermaier'in de Hıristiyan Demokrat Von Hassel'in de Türklye'ye ötedenberi besledlklen llgl, Ulkemlzi çok yakından tanıdıklan vo geçmişte Türklye'yle Almanya. Tttrklye'yle Ortak Fazar arasındaki Ulşkilerln gelişınpsıne katkıda bulunduklan bllinlyor. Blr de Türklye'ye bu pozle deftıl. başka gözle bakanlnr var.. Bazı Yunanlı Avrupa parlamenterlerl.. Onlnrdan da y;ırın sözpriecegia. YARIN: KOMİSYON VE BAKANLAR. İran devrimine (Ba*'aratı 1. Sayfada) dakl haberlerl yalanladı. Uışlsları eoKunngı sozcusü Büyükelcl Nozml Akıman bu konuda sunları söyledl: « Halen ülkemızie İran arasında en lyl düzeyde Idama attirilan dostluk va yakın komsuJuk lllşkllerln* gölge dü sürmeye matuf olan mantıksız va meanetten yoksun bu iddıa lar kosinllkle gercek dışıdır » Londra'da yayınlanan Sunday rimes ve Dally Telegrath gazetelerlne atfen Bazı yabnn cı yayın organlarındo, Doğu Anadolu'da İran devrıml karşıtı bazı klşller Inrafındon bir ordu kurulduğu ve bu ordıınun Iranın kuzeylnl Işgal ede rek Iran'ria yenıdsn monnrşl re|imlnl kuracaflı yönünde lıaberler .'avınlonmıştı. DÜZELTME DtSK durusma»! İla llgill dUnkU haberimlzde blr dizgı yanlıslıgı olmus va mahkema heyetlnl olusturanlardan baskan va yargıcm adları «Bask&n Pllot Kd. Blnb. Çetin GUvener, Uye Yargıç Haklm ön. Aib. Orhan GUrkan» yazılmıstır. Asil «Baskan Pllot Kıdemll Al bay Orhan GUrkan, Yargıç Hakim Blnbaşı Çetin GUvener» olacaktır. DUzeltlr özür dileriz. Inönü (Ba*'arafı I. Sayfada) Bu arada, feshedılon CHPnln bazı eskı parlamenterlerl nin de Inonu'nun ıııezürını zlyaret ettıkiur. goruldü. MEVHİBE İNONÜ MEVLİT OKUTTU Inönü'nün ölüm yıldönümu dolayısıyla eşi Mevhibe Inonü dun evinda Inönu Icin mevlıt okuttu. Mevlldde, Fohrl Koruturk'ün eşl Emel Korutürk, Ne|at Tümerin eşl, ilıson Sabrl Cağlayongil'ln eşi, Necdet UÛur'un eşi, Şevkat Müftüöil'in eşi, Ferlt Melen'ln eşi, Lütfü Doğan'ın eşi lle Başbakanlık musteşarı ve inönunun özel kalem müdürü Necdel Colp ila eşi de bulundulor. Kastelli, sermayesinl 1,5 milyar liraya çıkartıyor ANKABA (ANKA) Banker KasteUl balan 500 mllyon lira olan sermayesinl 1,5 milyar lıraya çıkartıyor. Banker Kastelil'nin aermayeaine haklm olduğu MKNTAŞ ile BİMTAŞ'ın sermayeleri de 500'er milyon liraya yükseltıle cek. Sermaye arttırımı kararlan, Banker Kastelli, MENTAŞ ve BIMTAŞ yöııetinı Kurullanuııı dün yaptığı toplantılarda alındı. Sernıayo nrttırımma, Malı ye Bnkaniıgı'nın, menkul kıvmet satisına aracılık yapmak kunıluslann sernınyplerlnln en az 200 milyon lira olması vc>lundakt son dilzeıılemtısı nlyla gıdıllyur. Eski AP Milletvekill Sarıoğlu için 6 yıla kadar hapis isteniyor ANK ARA (UBA) Feshedilen AP'nuı eski mılletvekıUerinden Adeın All Sunoglu 18 eylül 1978 yılmda devrın EflŞbakanı Bülent Ecevite çektıgi tolRrafta, hUkümetin manevi salıslyetinl tahkir ve tezj'if etmek suçundan Ankara 4. Aftır Ceza Mahkemeslnde yargılanıyor. TCK'nun 15B/1 ınaddesı gfreglııcp yurgılanan sanık hokkında Savcı 1 8 yıl arası hapıs ceznsı istemmde buhındu. Sanık, hUkümetin mnnevi şalısıyetlni talıklr ve tozyil etıııek amncıyla Bülent Ecevıt'e tflyraf çekmediKmı. amacımn ypliii7cn o dönpınrlf sıkmtısı (.(.'kilen gıda mmldclerl sonırmtnın gcizürnİPnmesl İçln Bnşbakana uyarıda bukıncluptmu savundıı. 1 > 1 A i Kadrlve Onur ile Mehnıpt KorkniH/ Kvlondıler. 25.12.1W81 KESAN KAYIP Nufus hüvıyet cüz danıını koyht.ttım Hukum'uzdur. Mustafa Kamol ZİHLİ