Katalog

26 EKtM 1981 EKONOMİK YASAM Cumhuriyet 5 EKONOMİDE Enflâsyon yüzde 35'in üstünde t ENONONİ NFLASYONUN, hele hele üç rakamlı enflasyonun ekonomıde gelır ve kaynak dağılımını bozan, pek çok kımse/e hesabınıkıtabını şaşırttıran bır «belâ» olduğu sanırız açık.. Turkıye'de enflasyonun bır yılda yuzde 100'lerden bugunku duzeylere ındırılebılmış olması da kuşkusuz kayda değer bır olay. Şu uÇ sorunun yanıtları Ise aynı derecede açık ve tartışmasız değıl: (1) Bugun Turkıye'de enflâsyon oranı ne kadar? (2) Gelecek yıl Turkiye'de enflâsyon oranı ne kadar olacak? (3) Enflâsyon aşağı çekilirken nasıl bır bedel odenecek ve bunu kımler odeyecek? Mevcut fıyat endeksleri Turkıye'de enflasyonun yüzde 3540 arasında seyretmekte olduğunu gosterıyor. Devlet İstatistik Enstıtusu'nun son mıllı gslir tahmınınde kullandığı 1981 yılı fıyat deflâtoru yuzde 43; yanı bu yıl bu oranda bır genel fıyat artışı ongörülüyor. Pıyasada iş yapan, fıyatları «hısseden»lere sorarsanız enflâsyon yuzde 50'lerde Nasıl hesapladı bılmıyoruz ama Prof Neumark'a gore ıse yuzde 5055. Her halde şu andakı enflasyonun en iyım ser hesapîa yuzde 30'larda değıl yuzde 40' larda dolaştığını soylemek mumkun. Son ayların rakamlarına bakarak ve ekonomıdekı dığer gelışmeleri de hesaba Endeksler eylülde artış gösterdi Doların kazançh haffası Ekonomi Servisi Hafta ıçınde başlıca Avrupa paraları karşıSıiıda değer kazanan ABD doları cuma gunu gerıleme gost«rmesıne karşın haftayı kazançh kapattı. ABD'de kısa vadnlı faız oranlarının duşmesının beklenmesı cuma günü doları aşağı çekıcı bır etkı yaptıysa da ABD eylul ayı enflâsyon oranının yuzde 1,2 ojarak belırlenmesı ve Polonya'do gerginlığın artması doların duşuşunu sınırladı.. Türk lırosının dolar karşısındakı dovız alış kuru da hafta başında 124.80 lıradan hafta sonunda 126.65 lıraya yukseldi,. ABD dolarının bazı paralar karşısındakı haftabaşı ve hafta sonu değerlerı şoyle oidu: Hafta başı Hafta sonu Alman markı 2.2430 2 2730 İsviçre trangı 18775 1.8900 Fransız frangı 5 6195 5.7200 Hollanda florıni 2.4720 2.5160 Japon yenı 230.40 233.50 Ekonomi Servisi Türkıye' de düzenlenen fıyat ve geçınme endekslerının son gostergelerıne topluca bakıldığında ulkemızde enflasyonun yuzde 35'ın hemen ustunde seyrettığı sonucuna varılabılıyor. Çeşıtlı endekslerın 1981 ve 1980 yıllarının eylul ayları arasında kalan onıkı aylık surede gosterdıklerı artışlar yuzde 30,7 ile yuzde 38 arasında değışıyor. Bu rakamlar eylul 1980 ıle eylul 1979 arasındakı onıki aylık donemde saptanan yüz.de 80 ıle yuzde 100 arasındakı artışlara oranla buyuk bır gerılemeyı gosterıyor Ne var kı yalnızoa eylul ayının fıyat artışlarına bakıldığında son bır yılın artış oranını zorlayacak rakamlara rastlanıyjor. özelhkle Ankara, İstanbul ve Adana geçınme endekslerınde yuzde 5'ı bulan hatta aşan eylul ayı artışları, kuşkusuz kı, yuzde 35'ın bır haylı ustune oikacak bir enflasyonun gostergesı oluyor Bu geoınme endekslerındekı eylul ayı artıslannın 1980 eylulun dekı artışların üstunde bulunması da dıkkatı cekıvor ve «acaba enflâsyon yeniden hızlanıyor mu?» sorusunu akla getirıyor. Tıcaret Bakanlığı ve ITO'nun toptan eşya fıycıtlarının ıse 1981 eylulunde hem geçınme endekslerınden heıiı de geçen yılın eylulunde QQ^lenen toptan eşya fıyatı artışlarından daha yavaş arttjğı gozlenıyor. Çeşıtlı endekslerın alt grup larına bakıldığında ise, gıdo maddeleıı fiyatlarınin son bır yıl icm'Je genel endeksten da ha hızlı arttığı goruluyor. DIE verılerıne gore, son bır yıl ıçınde gıda maddelerının fıyatları Adana'da yuzde 42,2; Bursa'da yuzde 40,6, Ankara'da yuzde 39; İzmır'de yuzde 37,9 ve İstcnbul'da yuzde 34 artmış bulunuyor. OsmanULAGAY Enflâsyon ve Ücretler katarak 1982'de 1981'dekinin çok altında bır enflâsyon oranına inilebıleceğıni soylemek de kolay değıl. Paramızın kaçınılmaz olarak suregelen değer kaybı, yüksek falzlerın ve KİT gırdilerı dahıl pahalılaşan gırdılerın yol açtığı malıyet artışları da ül'kemızdekı enflasyonun geleceğı konusunda çok iyımser olmayı guçleştirıyor. Bu tablo karşısında Sayın Başbakan Ulusu'nun «1982 maaş ve ucretleri yüzde 25 enflasyona göre belırîenecek» yolundaki sözlerı buyuk bır onem ve anlam kazanıyor, hem işverenlerı hem de ışçı ve memurları /akından ilgılendırıyor. Enflasyonu gerıletmenın başlıca aracı olarak kullanılan kısıtlayıcı parakredı polıtikasının olumsuz etkılenni her geçen gün daha çok hıssetmeye başlayan sanayıciler, artık enflasyonda sert değıl «yumuşak jniş» ıstıyorlar Enflasyonu yuzde 40'lardan yuzde 25'lere duşurecek ölçude kısıtM bır para kredı polıtıkasının ve ıç pazar daralmasının ırıiıufaklı pek çok fırmayı daha sarsacağını, zor duruma düşureceğını belırtiyorlar. Ucret ve maaşlar yuzde 25'lık bır enflas yona gore ayarlandıktan sonra bu enflasyon hedefmın tutturulamamasmııs ucretlıler ıçın ne anlama geleceğı ıse her halde yorum gerektırmıyor E Başlıca Endekslere Göre Fiyat Artışları * Dünyada ve Türkiye'de alttn Ekonomi Servisi Bır ara sınırlı da olsa yükselme eğılimine giren dünya altın fıyatları geçen hafta önemlı ölçüde geriledi. Hafta başmda Londra borsasmda 445 dolar olan altınm onsu, hafta sonunda 429,50 dolara kadar düştü. Zürih'te de 12 dolar değer kaybeden altın haf tayı 432,50 dolarlık bır fiyatla kapattı. Türkiye'de ıse, altın fıyatlarının dunyadakı düşüşten fazla etkilenmeyerek geçen haftaki düzeyı koruduğu görüldü. 15 ekim gunü 11 700 11 800 liradan islem çören Cumhuriyet altmı 22 ekim günü 50 liralık bir artışla 11 750 11.850'den işlem görürken 24 ayar standart külçenin fıyatı geçen haf taki gibi 1800 1815 düzeyinde kaldı. Tic Bak. İTO İTO Tnptan Eşya f. Toptan Eşya f. Istanbul geçinme enfd. DİE Istarbul geçınme end. Tıc. Bak. İstanbul geçinme end. Tıc. Bak. Ankara geçınme end. DİE Ankara geçınme end. DİE Adar.a geçınme end. DİE ızmir geçınme end. DİE Sursa geçınme end DİE Eskışehır geçınme end. Eylül 80 Eylül 81 Eyiül 81 Aylık Yıllık artış Artış %36.6 %2 9 %35 3 %3 5 %5 4 %38.0 %32.9 %3.1 %34 3 ' %4 8 %30.7 %4 4 %31.3 %5 0 %36.8 %5 6 %34.4 %3 5 %33 9 %1 8 %33.0 %0 5 Merkez Bankası mevduatları ANKARA, (THA) Merkez Bankası'nın 9 ekim tarıhlı du rumuna gore 16 ekımde Merkez Bankası mevduatlarında 84 mılyar liralık bır artış meydana getelı. Buna karşılık kredı lerde 11 milyar lıralık bir gerıleme oldu.. 9 ekım'de 5031 mıl yar lira olan mevduatlar toplamı 16 ekim tarihı ıtıbarıyle 587.1 mılyar liraya yükselerek yuzde 16 7 oranında bır büyüme gösterdi. Merkez Bankasındakı resmi mevduatlar yüzde 39 9, banka mevduatları yüzde 5.2 artarken uluslararası kuruluş ve dış yardım karşılıklarında bır değışme olmadı.. 9 ekim'e göre 16 ekımde 11 mılyar liralık daralma gosteren kredıler ise 828 9 mılyar liradan 817 9 mılyar lıra duzeyıne ındı. Kamu kesımine göre daha buyük azalma gosteren ozel kesım kredıleri 6,5 mılyar liralık bir gerilemeyle 322 milyar liradan 315.5 milyar liraya düştü. Kamu kesimı kredıleri ıse 506.9 mil yardan 315,5 mılyar liraya duştü. YAPI KREDKDE SIRDASHESAP"S!RDASFAİZ Tasarruflarınıza ıt.çeşitli mevduat sertıfikaları onerebılırler! Siz, Yapı Kredi'ye gelin. Sırdaş Hesap sahibi olun. i/ı rans YAP1 TESİSAT VE SANAYİ TEKNOLOJİSİ SERCİSİ İstanbul Sanayı Odası (İSO) nca düzenlenen «1. Yapı Tesısat ve Sanayii Tehnolojısi Sergısi» 1 aralıh sah gunü açılacak. Odakule'deki İSOSEM salonlannda açılacak ve 11 arahk cuma gunüne değın sürecek olan sergiye 40'a yakın kuruluşun katılması bekleniyor. • ULUSLARARASI TEKSTÎL SEMPOZYUMU Ege Üniversitesi Tekstil Fakultesi'nce düzenlenen «Uluslararası Tekstil Sempozyumu» 24 kasım tarihleri arasında İzmir'dö yapüacak. • DERİ İHTİSAS FUAR1 TÜYAP A.Ş. tarafından düzenlenen '1981 Deri İhtisas Fuarı» 15 aralıh sah gunu Etap Marmara Oteu'nde açılacak. 21 arahk pazartesı günune değın açık kalacak olan fuarda, den ve guderi konfeksiyon kurk, kemer ve deri aksesuarlarla çanta, bavul ve deri hedıyelik eşya sergılenecek. • İSLAM ÜLKELERİNDE İŞGÜCÜ MÜBADELESÎ VE SOSYAL GÜVENLİK KONFERANSI İslam ülkeleri İstatistik Ekonornik ve Eğitim Merkezi'nin düzenlediğı «İslam Ülkelerinde îşgücu Mubadelesi ve Sosyal Guvenlik» konulu konferans bugun Ankara'da saat 9 30'da Hacettepe Üniversitesi (R) Salonu'nda yapılacak. • TAVUK YETİŞTİRİCİLİĞİ SEMPOZYUMU TÜBİTAK Veteriner ve Hayvancıhk Araştırma Grubu tarafından «Batı Anadolu Tavuk Yetıştıricıliği ve Sorunları» konulu sempozyum, 26 • 27 ekim günlerinde İzmir Ataturk Kultur Merkezi'n de yafiılacak. f Bonkalann toplanfısı ANKARA, CANKA) Banka temsilcileıinin mevuat ve kredi durumunu gozden geçirmek amacıyla 16 Kasım pazartesi gunü yeniden bir araya gelecekleri öğrenildi. Ev sahipliğini İstanbul'da Hisarbank'm yapacağı toplantıda, mevduat faizlerinde «taviz» verdigi saptanan bazı bankalann durumunun ele almabileceğl belirtıldi. "İhraeaf Prefinansmanı^ ANKARA (ANKA) îç kaynakların giderek pahalılaşması sonucu, Türk bankalarının dış fınansman ola naklarını zorladıkları gözleruyor. Bu amaçla, Merkez Bankası aracüığıyla girişımler surdürüluyor. İstanbul Bankası Genel Muduru Ozer Çıller, gırışımlerm başarısı ıçın ıhracat ışlemlerının hızlandınlması gerektığıni ve gerök naklıye, gerek se şıgorta sorunlanna çözüm getirilmesjni istedi. Bugun, ıhraoat prefinansmanı konusunda bır basın toplantısı yapacaklanm hatırlatan özer Çıller, «thracat prefinansmanı» konusundata çalışmalar konusunda şu bilgıyi verdı: «Finansman, en büyük darboğaz olarak karşırnızda duruyor. Bu kornı» da Türkiye'de büyük bir deney birikimı yok. Bankalsr yeni yeni dışanya açılıyorlar. Mevduat faizlerinin çok yükselmesi, yani iç kaynağın maliyetinin öneınli düzeyde artması nedeniyle, ban kalar önünde sonunda dış kaynaklara yönelrpe tiurum dalar.» ATO'nun seçimleri ertelendi ANKARA (THA) Ankara Tıcaret Odası'nın 1981 1984 doneml ıçın 6 kasım 1981 gunu yapılmas, gereken, «Meslek Komfteleri'ne üye seçimleri», Merkez İlçe Seçım Kurulu'nca seçim esaslarındakı bazı teknık zor luklar nedeniyle iptal edildı. Oöviz kurlan Dövlz Alış 126 65 144.13 7 94 55 65 3 33 17.33 22 20 50.48 22 66 66.80 Döviz Satış 129.18 147 01 8.10 56 76 3 40 17.68 22.64 DÖVIZİN CINSİ 1 ABD Doları 1 Avusturalya Doları 1 Avusturya Şılıni 1 Batı Alman Markı 1 Belçıka Frangı • Danimarka Kronu 1 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florım" 1 İsveç Kronu 1 İsviçre Frangı 10.51 100 İtalypn Lıretl 5431 100 Japon Yenı 105.11 1 Kanada Dolan 447.83 1 Kuveyt Dınarı 21.16 1 Norveç Kronu 23025 1 Sterlin 33.04 1 Suudi Arabietan R. Efektlf Alış 126 65 136 92 7.94 55 65 3.16 17.33 22 20 Efektif Satış 130.45 148.45 8.13 57.32 3.48 17.85 51.49 23 11 68.14 10.72 56 40 107.21 456.79 21.58 50 48 22.66 66 80 9.98 51.59 99 85 425.44 22.87 51.99 23.34 66 80 10.83 56.94 108 26 234.86 37.78 20.10 230.25 35.18 461.26 21.79 237.16 38.15 SIRDAŞ HESAP SAHIBIOLU SIRDAS FAİZİN SAHİBİ OLUN $