Katalog

12 EKÎM 1981 Cumhunyet 7 Yunanistan'da secim var (Baştarafı 1. Sayfoda) Sooyallst Hareketl» (Pasok Partisi). Iktldara aday Ikl partl. Birlncl8l. 1974'ten berl sür tfürdüğü Iktidarının başarılı olduğunu vurgulayıp. bu gldişin devam etmesind© fay da olduğunu, Pasok'u dene menin ctehlikell» olacağını vurguluyor. ikinclsl Ise, tabil aeıl şlmdlye kadarkl gidişl başarısız ve > tehllkell bulup. Françols Mltterrand'ın eloganını tekrcrlıyor: «Değlşlm..» Seçlmlere bu fkl partkJen başka, doha 12 partl ve grup katılıyor: Blr yandan, «llerlch> adını taşıyıp eskl cunta<» Albay Yorgios Papadopulos'u haplsten çıkartmaya çalışan koyu «sağcıslara, öte yandan «komünlst» v« clo komünlst» partilerl de •ağda sayıp beğenmeyen tdovrlmd komünlst» v« «MarkslstLenlnist Komühlst» adlı daha hıztı «sol Ankaro (Ba$tarafı 1. sayfacUt) kırok nitelendıniıyor. Ayrıca Nasır doneminde TürkMısır llişkılerınde egemen olan soğukluğun Sedat donerninde aşıldığı hatırlatıhyor.. Gozlemcılere gore, TürkMısır tiışkıîerı Ncsır doneminde bırbırı ardına geien bunalımlara sahne olmuş, bır donem Turk buyukelcısı Hulusi Fuad Tugay'ın istenmeyen adam ılan edılerek ülke sınırları dışına çıkarıl ma&ına kadar varmıştı. Bu donemdekı soğukluğun boş lıca nedeni Nasır'ın Arop dunyasını saran ve rhımarl buiunduğu Arap mıllıyetçi lıği Ideoıoıısının teme! unsurları arasında Turkıye'nin hedef alınmasıydı. Ayrıca Türkiye'nın Bağdat Paktı de neyi de bölgedeki ABD nüfu zunu kırmaya cahşan Nasır'ı Türkiye karşısında me safe koymaya Itmişti.. Nasır'ın ölümünden sonra Enver Sedat'in başkanlıfia gelmesı ile birlikte Ankara ile Kchire arasmdakl buzlarcJa blr cozülme süreclne girildl. Bunda Mısır'ın Ortadoğu'dakl ABD'ye açılarak farkiı yönelışlere girmeel kadar Türkiye'nln böl gedekl !ma|ı l!e ligill oldrak zaman fakîörünün eîkisinln payı da vardı. Enver Sedat Başkanlığı doneminde Türklye'ye yakın gözüktü. Ancak bu da mesafeli bir yakınlıktı. Sedat donemlndekl uzakhğın nedenlerl de şöyle sıra lanabilir: B Türkiye ile Mısır başından beri bölgede en güçlü o!maya sıvanmış fki ülkeydi. Bu da Ister Isîemoz Mısır'ı güçlü devlet kıskanc lığına Itmskteydl.. S Mısır'ın Camp David •ürecine katılmasını Ankara onayiamamışîı. Türkiye, Arap üikeierinin büyük blr çoğunluğunun tepki göster diğl bu aniaşma karşısında dış politikasının gereklerl doğruitusunda mesafeli davrandt.. • Turklye, Mısır'ın dddl bir şekilde çeklştiğl Llbya Iie yakın ilişkller içlndeydl.. ANKARA'YA GELEN MUBAKEK'İN İSTEĞI Mısır Camp Davıd anlaşmasını Imzaiadıktan sorıra, simdi rejımln en güçlü Isml haifne gelen Sedaî'ın yardımcısı Hüsnü Mübarek 1978 yılında destek aramak amacıyla Ankara'ya uğramıs ve görüşlerinl dönemın DışIşleri Bakanına lletmiştl.. Camp David ile bölgede ken dlnl bile bıle yalıtan ve yalnız kaian Mısır, Türklye'ye yanaşmak gereğınl duymak taydı. Mübarek, Camp David 8urecine scdık kclacakiarını belırterek şu mantığı getır mıştl: «BSz Filistin davası İçin cok savaştık ve bu yüzden topraklarımszı kaybettik. Şimdi onları geri alacağız.. Savaşmak isteyen savaşsın. Biz savaşmsyoruz..» VERİLEN YANIT Kendisino verilen yanıt da şuydu: O Camp David sürecl ba rışı amaçlasa da eksiktlr.. Filistin unsurunu dahil etmeyen bir barış süreci başarısızlıkla sonuçlanacaktır. Bu yüzden bazı kuşkular doğurmaktadsr.. Ortadoğu sorununa kapsamlı blr barış ancak Filistinlilerln bağımsız devlet kurma hak kı da dahil olmak üzere bü tün haklarının tanınması İle mömkündur.. 9 Camp David sürecl Arap dunyasını parçalayacaktır.. Arap Dünyası'nın bü yuk blr bölümünü karşısına alan bu nitelikte bir gnlaşma bölgaye başka kuvvotlerin glrmeslne yol acacaktır.. Bu da bolgeyi süper güçle nn çekişme sahası haline gctırecektir.. Türkiye VVashlngton'dan galen telkinlere karşın Camp Davıd surecinl onaylamadı.. Aynı gunier Türkiyen^n Ortadoğu'ya açıîma polüıkcsının başlangıcına da rastlamaktaydı. Bu tutum, İsrail ile üışkılerın don durulması, FKÖ ile yakmlaş ma, Arap ülkelen ile ekonomlk ilışkılerde kaydedılen sıçramalar ıle pekışerek bu gune kadar geldı.. Seçim künyesi Nüfus; 9 miiyon 706 bin 687 Seçilme Yaşı 25 Seçme Yaşı: 20 Seçmen Sayısı: 6 milyon 889 btn 421 (Erkek: 3 milyon 432 bin 841 Kadın: 3 mityon 456 bin 380). dan da, çlm «ietemJ v kampanya uygulamalorı opısından da llginc.. 2 Konırya sadece Türk Yunan Hlskilerl yönünden bakacak olsak blle, bunu başka şeyleri de görmeden yapamayrz.. Kampanyalarda Türkiye hakkında söylenen •özler, onları söyleyenlerin aklına, gökten Inen ilhamlar »ekHnde gelmlyor.. Yunanistan'ın ve Yunan Insanla rının başka sorunlarıyia, ya pılarıyla, biriklmlerlyle, birllkte geliyor.. Ali SİRMEM (Baştarafı 3. Sayfada) Ayetullah Ruhullah Humeynî molla takımının da kendısınin de ulkeyl yönetebilecek düzeye geldiğinl düşünüyormuş.. İnsanın Iran'ın haline bakıp da, maazallah ya bir de tülkeyi yönetecek düzeye gelmeselerdi, ne olurdu?...» dıyeceğl geliyor.. Evet bugün İran'da kendl dsylşierlyle tibadedl slyaset, siyaseti Ibadet» olarak gören molla takımı Jktidardadır. İran'a olanlara bakıp, Ibadatl slyaset, slyasetl Ibadet oiarak goren düşüncenin blr ulusun basına neler açtıÇım görmek gerek. Beîkl de Humeynî'nin kanlı molla d.ktasının tek yararlı yonü de bu olmuştur. İran'daki kurban bayrammın obür İslâm üSkelerlnkin den bir başka ayrılığı da, tüm İslam ülkslerinin arife ve bayram gunü kurban kanıyla sulanmış oirnaaına karşın, iran'ın çoktan beri. hem de Insanoğlu kurbanların kanıyla sulanmckta oluşudur. Billndiğl gibi kuröan bayramı, inanışa göre Tanrının, erkek eviat isteyip, sonra onu kurban edeceğini vaadeden Hz. ibrahım'e sözünü yerıne getırmesi Içın. oğ!u İsmali'i kesmesini önlomek üzere, Cebrail aracılığıyla blr koç oörıdermesine dayanmaktadır. Kurban bayramı geleneği inanışa göre bu olaya dayandığına gör© zavallı İran halkının da herhalde, Tanrı'ya, Humeyni'nln kanlı mci!alqr diktasınm Insan kurbanlarma 8on vermesl Içln koc göndermesi amacıy la yakarması gerekiyor.. Ne var kl, İran Humeynî ve Mollaları sayesinde Şah dönemlnl bile geride bırakan öyle blr salhaneye dönmüştür kl, blr iki üç beş koç koyun gözünü kan bürümüs moüalara yetmoyecek, Tanrının gökten sıra sıra sürüler göndermesi gerekecektlr. m»lara kadar» Bunlardan bozısının, teçlm tisteminln başlangıçta açık tuttuğu olanaktan yararlanarak üçerbeşer mllietveklll çıkarması, ama ge ne seçlm si8teminin Iklnci aşamodakl cllveslyle o kadarla kalıp etklnliklerlnl yltlrmesl olağan sayılıyor. Ama86çim sistemi sonuç ola rak asıl büyük partllerin lehlne işlese de Ikl büyük partl de tek basına hükü met ooğunluğu •ağlayomoz •o tabli yenl mecllste o üçerbeşer klşilerln de söz hakkı olur. Blzde Yunan eeçlmlerlne ilgi, şlmdiye kadar daha cok polltlkacıların Türkl ye ile Hgili sözler söyleme81 sırasmda oldu. Oy8a: 1 Bu seclmler, kendi yapısı İçinde de llginc. Yu nanistan'ın Türklye dışındo kl kendi sorunlon açısın Bu Ikl noktayı göz önünde tutarak, Atlna muhabirlmlz vasll Danllof'la birükte Yunan secimlerlne daha «ge nia açılı» blr objektlften bak maya, eeçimln koşullarını ve Insanlarını da görmeye oalısacağız.. Bugun, İlk olarok, ötekl blr sutunda Yunan secim «Istomlrtl anlatıyoruz.. Blnu aynntılı ama, eanıyorux M llglnç bW »lttem> Ne (Baştarafı 1. sayfada) İHrakalım. O basit nlsbi temsil usulüyle yapılıyor. Ama, Yunan Parlamentosu için seçlm sisteml oldukça aynntılı bir sistemdir. Kaynağını nisbl temsil esasmdan alır. Pakat bir defada verilmiş olan aynı oylan tiç ayn değerlendlrmeden geçlrmesi ve bu değerlendirmeler sırasında uyguladığı barajlar dolayısiyle, klasik nlsbi temsil sistemlerinden büyük ölçüde aynlır. Biraz karmaşık gibi görünen bu sistemi ana hatlanyla «nlatmaya çalışalım: Yunan Parlamentosu'nda S O milletvefclll vardor. Bunlardan O 288'i 56 seçim çerçevesinden seçilir. 12'si Ise, «Devlet miUetvekl11» adını taşır ve parti listelerinden büyün Yunanistan'ı temsil edecek şekilde seçilir. OY PUSULAS1 Partiler her seçim çevresi için oy pusulalannı aday isimlerinl alfabetik sıraya göre, düzenleyerek hazırlarlar. Üçten fazla milletvekili çıkaran seçim çevrelerinde milletvekili sayısından lki fazlasını, üç ve daha az milletvekili çıkarıp seçim çevrelerinde bir fazlasını aday gösterebilirler. (Bu fazla aday gösterebilmek usulü ilk defa bu seçimlerde kurulmuştur.) Oy pusulalannda alfabetik olarak yer alan adaylann asıl sıralanması tercıh oyların değerlendirilmesiyle sayım sonrasında olur. TERÖH OYD Seçrnenin, Atma ve Selanik seçim çevrelerinde lki, ötekl »e> çim çevrelerinde bır adayı tercih etme hakkı vardır. Eğer isterse bu hakkını, onun adının yanındaki haneye bir çarpı işareti koyarak kullamr. (Daha fazla tercih işareti kullanılan puaulalarda tercih hakkı kullanılmamış sayılır.) Böylece parti listesindeki adaylann alacaklan tercih oyu sayısına göre, sıralanmalan mümkün olur. Yalnız Bunun blr istisnası vardır. Parti liderleriyle eski başbakanlar (başbakanhğa parlamento üyeliğinden geçmiş olma koşuluyia), tercih oylarına bakümaksızuı otomatık olarak liste basına geçerler. OY SAYIMI VE BÎRtNCt DAĞJTIM Seçim çevrelerındeki ilk oy sayımından sonra yöyle bir lslem yapılır. örneğin, Kuzey Yunanistan'daki Tela' seçlm çevreslnden 5 milletvekili çıkar. Diyelim ki, oylar sayıldı. Kullanılan geçerli oy sayısmın 120 bin olduğu saptandı. Nisbi temsil sisteminın klasik uygulanmasında, milletvekili •eçilme katsayısım bulmak için, kullanılan geçerli oy sayısını miletvekili sayısına bölmek, yani örneğımızdeki katsayı olarak, (120.000:5=) 24 bini almak gerekirken bu Yunanistan'da 1977 seçimlerinden beri böyle değıldir. Kullanılan geçerll oy «ayısı milletvekili sayısından bir fazlasına, örneğimizde (5+1=) 6'ya bölünür. Ve batsayı (120.000: 6 = ) 20 bin olur. Diyelim kı; (a) partisi 42 bin oy almış, (b) partisi 38 bin, (c) partisi 22 bin, gerıye kalan 18 bin oy da Oteki küçük partiler arasında dağılmış. Birıncı dağıtımda, 20 bin kat sayısını lki defa geçen (a) partisi 2. bır defa geçen (b) ve (c) partılerı birer milletvekili çıkarmış olurlar. Geriye kalan bir mılletvekilinin hangl partiye gideceğinin saptanması ikıncı dağıtıma kalır. KUÇÜK PARTİLER BÜYÜK PARTİLER Yunan seçimlerınde küçük partılerin mületvekill çıkarabilme şansı sadece bu bırinci dağıtımda vardır. Hatta, milletvekili seçilme katsayısının 1977 seçımlennden ıtıbaren belırttiğimız bıçimde • düşurülmesıyle, bu şans, bır ölçüde artırılmıştır. Ancak, ikinci dağıtıma geçılmesiyle küçük partilerin sadece şansları değil, adları da ortadan kalkar. Ve sıstem artık sadece büyük partilerin ve onlardan da en büyük olanın, daha doğrusu en fazla oy alanm lehine işlemeye başlar. Bunun da amacı bellidir: Parlamentoda mümkün olduğu ka dar fazla bir çoğunluğa sahip güçlü bir hükümet kurulabilsin. tKİNCÎ DAĞITIM İÇİN BARAJ Diyelim ki; 56 seçim çevresindeki binnci dağıtımda, «Devlet mületvekiileri» dışındaki, 288 milletvekilinden 218'i belli oldu. 6O'ı ikinci dağıtıma kaldı. tşte bu 60 mılletvekiliyle ilgili ikinci dağıtım ancak, belirli barajı aşan partiler arasında yapılır. Baraj oldukça yüksektir. Bunu aşmak için bir partinin büttin ulkede verilmiş olan oylarm en az yüzde 17'sini alması gerektir. Seçımlere koalısyon halınde katılan partiler grupları için ise, (¥unanıstaı/da boyle bır olanak ve uygulama vardır) bu baraj daha da yüksektir. İkı partinin aktılacağı seçim koalisyonunun bütün ülkedeki oylann en az yüzde 25'ini, üç ve daha fazla partinin seçim koalısyonunun ise, en az yüzde 30'unu alması gerekir. Bu barajlan aşamayan partiler, ya da partiler koalisyonlan ikmci dağıtımın dışında kalır. İKIYİ GEÇEMEDÎ Son zamanlardakı Yunan seçımlerinde barajı aşan partilerin sayısı ıkiyi geçmemıştir. (Geçen 1977 seçımlerinde şimdi Baş» bakan Eallis'm temsil ettiği yeni demokrasiciler oyların yüzde 41,8'ini, Andreas Papandreunun Pasok Partisi 25,3'ünü alarak barajı geçmışler, ötekılerin hepsi yüzde 17'nin altmda kalmıştı.) İkiden az olması ıse, zaten mümkün değildir. Seçim sistemi, barajı sadece bır partmın geçmesı, ya da hıçbirinin geçmemesı olasılığım da düşünmüş, bu gıbi durumlar için bir istisna kuralı koymuştur: Durum böyle olursa, ikinci dağıtıma, baraja en yakın olan ıkmcı parti (ya da barajı hiçbir parti geçememışse ıkı parti) katılacak, yanı ikinci dağıtım, her halde en v az iki parti arasmda yapılacaktır. BÜYÜK SEÇİM BOLGESÎ İkinci dağıtıma katılma hakkmı bu şekilde kazanan partiler arasmdakı bu dağıtım, birincideki gibi 56 seçim çevresi Üzerinden değıl, bu seçjm çevrelerının bölüm bölüm birleştirilmesı ıie oiuşan 9 büyük seçim bölgesi üzerinden yapüır. Örneğın bızım 5 milletvekili 'Pella' seçim çevresi, Selanikte ve cıvardaki başka bazı seçim çe/releriyle birlikte bu dokuz «Büyük seçim bdlgesinden» de 6 numaralamasına girer. Ve Pella'nın orneğımızde ıkınci dağıtuna kalan 1 milletvekili ile Selanik ve çevresınden kaian örneğin 7 milletvekili, o «Büyük seçim böigesi»nde birlikte belirlenır. Bunun ıçm o «büyük bölge» içinde artık • sadece barajı aşan partiierın aldıkları oylar toplanır. Ve «milletvekili seçilme kat sayısı» bu oylara göre, (artık birinci dağıtımdakl gibi milletvekili sayısına 1 eklenmeksızın) saptanır. Diyelim kı; ülke çapmdaki barajı aşan iki büyük partinin 6 numaralı «biiyiik seçim bölgesi»nde aldıklan oylann toplamı 400 bin.. tkmcı dağıtıma kalan milletvekili sayısı 8... 400 bini doğrudan doğruya 8'e böleceğiz: îkinci dağıtımda milletvekili çıkarabilme katsayısı 6 numaralı «büyük seçim bölgeribnd* 60 bindlr. DÖRT YIL ÖNCEDEN BİR GÖRÜNTÜ 1977 Becîmîerinde, bugün de Iktldara en yakın gözüken Yenl Demokrasl Partisi, 171 müietvekill çıkarmıştı. Onu 83 milletvekili İle Papandreu'nun PASOK'u Izlemlştl. Fotografta 1977 kampanyasından blr görüntü.. örneğin, (a) partisi 260 bin, (b) partisi 140 bin oy almış. öyleyse 50 bini 5 defa geçen (a) partisi 5, iki defa geçen (b) partisi 2 milletvekili çıkarır. 1 milletvekili de üçüncü dağıtuna kalır. ÜÇÜNCÜ DAĞITIM Üçüncü dağıtım: Bu şekilde dokuz «bflyflk seçlm bölgesUnden de belirlenmeyip geride kalan mületvekiileri için bütün ülke çapmda yapılan bir dağıtımdir. Burada birinci dağıtımdan sonra uygulanan baralı aşan partılerın örneğımizdeki (a) ve (b) partilerinin bütün tiikede aldıkları oyların toplamı yeniden ele alınır. Bu sayı (üçüncU dağıtıma kalan milletvekili sayısına), ikinci dağıtımdaki gibi bölünür. lki parti bulunan katsayıyı kaçar defa aşmışlarsa, o mllletvekülerini de o şekilde paylaşırlar. «ARMACAN» MİLLETVEKtLLtĞl Eğer bu paylaşmada da seçilmeyip arta kalan mületvekilliğl olursa, o da, otomatik olarak, iki partiden en fazla oy almış olanına geçer. Yunan Siyasal Literatüründe bu şekilde belirlenen milletveklllerıne «armağan milletvekllllği» deniliyor. Sistem, zaten, belirttiğimiz gıbi, ikinci dağıtımdan itibaren, büyük partilerin lehine işlemekte ve son aşamasında da onlardan en fazla oy alanına bir avantaj daha tanımaktadır. DEVLET MİLLETVEKİLLERi «Devlet mlüetveldlleri» adaylanmn •eçilmesi iae, birinci dağılundan sonra barajı aşıp ikinci dağılıma kalan partiler arasında olur. Burada bu partilere bütün ülkede verilen oylar ele alınır ve ikinci dağılımdaki katsayı uygulanır. Bu milletveküleri için gösterilen adaylarda tercih oyu kulbelirlerler. Listeyi alfabetik sıraya göre değil, seçilmeslne en önem verdikleri adaylardan başlayarak düzenlerler. «Devlet milletveküliği» usulü büyük partilere bazı önem verdikleri kişıleri, seçim mücadelesine sokmadan parlamentoya alalanma olanağı olmadığı ıçın, adaylann sırasım partiler kendUeri bılmeleri olanağını veriyor. BIR GECEDE BİTER Yunan seçim sisteminın bütün bu aynntıh ve karmaşık uygulamaları, seçim sonuçlarının elınmasının uzun süreceği izlenimı veriyorsa da, oyların sayımma geçildikten sonraki işlemlerde uzman olan ekiplerle, bütün «dağılımlar» kısa zamanda sonuçianuırılabüiyor. 18 ekım seçiminde de bir yandan tutanaklarla yazılı işlemler yapılırken bir yandan da elektronlk beyinler çalıştınlacak ve hiç olmazsa gayri resmi tahmlnl sonuçlar aynı gece belli olabilecek. GEÇEN SEÇtMLER Birinci, ikinci ve üçüncü dağıtımlar için somut örnek olarak geçen seçim (1977) sonuçlanna bakarsak, bunun tablosu söyle olmuştu: DAĞITIMLAR I. III. D. Toplam 116 Yenl Demokrasi: 6 «3 164 (Muhalazakâr) 61 88 Pasok (SosyaÜst) 16 16 Edik (Markez) 11 11 KKE (Komüniat) . § EJ>. (UQ Sağ) 6 S Simahia s (Solcu Koalisyon) 1 K.N. (Liberaller) s 213 66 Toplam 388 (12 devlet mUletvekilinln İae, 7'ainl Yenl Demokrasi, 5'inl Pasok almıştır). Tabloda da gOrüldügtt gibi, »istatn, küçük portUere ancak. birinci dağıtımda seçünıe hakkı tanımakta, ötekl dağıtımda büyük partller lebJn* lşlemektedir. Berekefli (Baştarafı 1. Sayfada) li'ne Avusturya, Belçika, Kıbrıs, Danimarka, Fransa, Federal Almanya, Yunanistan, iz* landa, irlanda, Italya, Llechtenstein, Luksemburg, Malta, Hollanda, Norveç, Portekiz. İs panya, Isvec, İsvlçre İle Ingiltero katıldı. Tony Moliere (Sl nema Yazarı), FrançolsGeorges Dreyfus (Straabourg Be: lediye Başkan Yardımcıeı), Mar8chall Von Bleberstein (Av rupa Konseyl Bilgl ve Kültür Müdürü) İle JeanJacques Ce lerle (F.R. 3 Alsace Radyosu Bölge Müdüru)'den oluşan Se clci Kurul yaptığı degerlendlrme sonunda yarışmanın tek ödölö olan Grand Pr!x'yl «Be rekfttü Topraklar Üzerlnde» fiknlne verdl. Aynı yarışmada geçen yılki ödülü dünyada ge nlş yankılara yol açan, Franeeseo Roel'nln «isa Ebollye Uğ ramod» fflml kazanmıştı.. Yonetmen Erden Kıral tarofından Orhan Kemal'ln aynı adlı romanından beyazperde ye uyariayan «Bereketll Toprak lar Üzerinde» fllml daha önce de yurt dışmda Nantes Fllm Festlvall Jürl özel, Fransa Sanat Fllmlerl Büyük ödüiü'ne değer görülmüş, Olkemizde lM dokuc ödul kazanmıştu (Baştarafı 1. sayfada) tıldı. Ancak bu arada ikinci ve üçüncü sınıf lokantalarda yine de palamutun porsıypnu bayram suresınce 300 lıradan aşa ğıya inmedı.. İstanbul Vaiisı Nevzat Ayaz ve Beledıye Başkanı Korgeneral Ecnıel Kuîay'ın da yakından ızlediğl balık akını nedsnıyle öncelikle Kurban Bayramı'nda kapalı olan buzhane ler açtırıldı. Et ve Balık Ku rumu'nun başlangıçta açmak İ8îemediğl buzhaneler Vali'nln emri ile açtırılırken Kurum'un soğutmaiı 4 kamyonu da oteki kentlere balık gönderilmesi ıçln alındı. Başbakan Bülend Uiusu'nun da konu İle yakından llgılenmesi sonucu açtırılan Zeytinburnu, Beşıktaş, Adapazarı ve Bursa soğukhava depolan tonlarca palamutla doldu. BAŞSAKAN'IN AÇIKLAMASI a.a.'nın haberine gore Baş bakan Bülend Ulusu. yaptığı yazılı oçıklama ile serbest ihraç beyannamesi İle yapılan saiışlara ek oiarak konslnye satışlara da Izin verildiğini be lirterek, bayram tatili süresınce ihracatçıların, gümrüklere vsreceklerl taahhütname İle balık ihracatı yapabıleceklerinl bildirdi. Bu şekilde gercekleştırılen ihracata ılışkin gerekli işlemlerın bayram tatilınden sonra tamamlanmasına olanak tanındığını büdiren Ulusu, yerlilerinin yanısıra yabancı plâkalı frigorifik kamyonlara da 15 gün süre He otomatık taşıma Iznl verildiğini, ayrıca balık yüklemek icin Türkiye'ye gelecek Yunan kam yonlanndan Izin belgesl aranmayacağını acıkladı.. Son 15 yılın en büyük bolık akınınm havaların lyl gltmesinden kaynaklandığını soy ieyen balıkçılar, akının önümuzdeki guniorde de sürmesl nl bekledıklerinl blldlrerek şunları so/ledı: «Karadenlz sert denlz olmostna rağmen bu yıl havalar cok lyl gltti. Eylül sonu İle ekim başmda görülen ve blrçok bnîıkçın:n öîümüne neden olan Kestane Karası fırtınası blle bu yıl olmadı. Ayrıca, troüe avlanma yasağıntn sıkı bir şeki'do denetlenmesl milyonlarca yumurtanm tutmasını soğiadı..» «PALAMUTLARI LAKERDA YAPIN» Bu arada doktorlar, yağda kızartmamak koşulu İle haşlama, fırın ve ızgarası yapılan palamutların sağlığa son derece yararlı olduğunu, en büyük proteln kaynağının balık ta bulunduğunu söylediler. En kolay sindirilen besınlerin ba şında balığın geldiğınl de be lırten doktorların yanısıra ba lıkçılar da temızlenlp tuzlanmış palamutların 5 günden fazla buzdolabında tutulmaması gerektiğinl söylediler.. Balıkçılar günlük yenilen palamutların dışmda vatandaşların lakerda yaparak balıkla rı değerlendirebileceklerini de belirttiler. Lakerda yapmak için balıklarm temizlenip yıkandıktan sonra herhangl blr kabın icine bir sıra balık, Ozer lerine örtecek kadar bir sıra tuz konarak dizilmesl gerektiğl nl ve son sıranın üzerine da bir tahta kapatarak serln bir yerde 10 gün kadar bekletllme slnl önerdiler. 34 ay sonra bile bu balıklarm yenebileceğini söyleyen balıkçılar «Lakerdanın tuzunu akıtıp, temiz sudo çalkalayıp palamutları ızgarada veya fırında pişlrebilir, sıcak olarak da yiyebilirsiniz..» dediler.. LOKANTALARDA FİYATLAR DÜŞMEDl Son 15 yılın en büyük balık akmının ve 2 mllyona ulaşan sayıda palamut yakalanmasına rağmen Istanbul'dakl lokantalarda palamut ve lüfer fiyatları düşmedl. Bayram sü reslnce.rpalamut'un tekl balık çılarda yaklaşık 75, Beledlye zabıta denetıminde moîorlarda 4050 liraya satılırken, çok sayıda aldıkları İçin daha da ucuza mal eden lokantalarda ya rım palamuttan oluşan porsiyonlar 300450 llradan satıldı. Kumkapı, Sahll Yolu ve Boğaz' daW Iklnci. hatta öçuncü sınıf lokantalarda blr porelyon Içln 300 llra Istenirken, çeşltil semtrerdekl 1. sınıf lokantalar da bu rakkam 450 liraya ulaşıyor.. Palamutlo karşılaştırılmayacak ölçüde olmasına karşın geçen yıüara göre oldukça bol olan, hatta amatör balıkçılar ca Galata köprüsünden ve Sa rayburnu'ndan avlanan lüferln fiyatı da lokantalarda bir törlu inmedt. Bayramda kazaSarda (Baştarafı 1. Sayfada) Istanbui'da Kurban Bayramı nedenlyle 1. Ordu ve istanbul Sıkıyönetım Komutanı Orgene ral Haydar Saltık v Q istanbul Vaiisl Nevzat Ayaz ayn ayn kutlamaları kabui ettiler. Bayramın ilk günü İskender Şebik yönetimindekı 34 UF 634 plakalı araç, Ankara asfal tı üzerinde yoldan geçmekte olan yaya Fatma Alkılıç'a çar parak ölümüne neden oldu. Ahmet Cavuşoğlu yönetımln deki 34 FY 561 plakalı arac ıse bısiklete binmekte olan Ve II Kocatürk'e carparak yaralan masına, BCılent Civil yönetimin deki 26 EE 398 plakalı oto da yaya Anne Artel'in ağır biçlmde yaralanmasma yol açtı. lzmir*de Kurban Bayramı, ge rek Emniyet Müdürlüğü'nün ve gerekse Belediye'nln verdlğl bılgllere göre olaysız geçtl an cak trafik kazalarında 8 yurttaşm yaşammı yıtirdfğl belirtll dl. Menemen'de, 4'ü Menemenspor'un futbolcusu olan 6 yurt taşın öldüğü kaza büyük üzün tu yarattı vo cenazeler öncekl gün toprağa verlldl. Menemen Foça yolundakl trafik kazasında da 3 yurttaş öldü, 3 yurttaş yaralandı. Gür8el Yılmar, Muzaffer özden ve Mehmet Tamtürk'ün öldüğü kazada yaralanan, Mustafa Gökmen ve Ahmet Demirbaş Msnemen Dovlet Hastanesi'nde tedavl altına alındılar. Ereğlı llçesinin Ambar köyünden Halll Garip'in yönettiğl 42 HZ 165 plakalı traktörün devrllmeslyle Ertuğrul Ata, Mahmut Koç'un yönettlğl 07 DS 859 plakalı kamyonun Höyük yakınlarında devrilmeslyle de Musa öz yaşamlarını yltirdiler. Mustafa Göl'ün kullandığı traktör de devrilerek Dursun Aksoy, Emlne Güzel ve Dudu Göktaş yaralandılar. All Tanrıkulu'nun yönettiğl 34 F 3460 plakalı özel oto ismail Tunç'un kullandığı 34 NZ 563 plakalı yolcu otobüsüne carparak ismail Tunç, ismal! Çoban, Mu harrem Karakuş, Mehmet Seven ve Nazml Babacan ağır bl çimde yaralandılar. Trabzon'un Caykara llçesinde Salt Kaçan yönetimlndeki 61 AD 281 plakalı kamyonun freninin patlaması sonuçu De rebaşı mevkiinde uçuruma yu varlanmasıyla meydana gelen kazada Yusuf Kaçan öldü, kam yon sürücüsü Saıt Kaçan ve muavınj Musa Kaçan İle Mustafa Bılicj adlı yurttaş yaralandılar. Bitlis'in Ahlat llçesine bağlı Güzelsu köyünde plakasız bir traktoıün şarampole yuvarlanması sonucu Mehmet İnan ve kımlıği belırlenemeyen bır yurt taş öldu, 3 kışi da yaralandı. Erzurum'dan İstanbui'a gıtmekte olan Yılmaz Potur yone timindeki 34 VE 976 plakalı yolcu otobüsü Aşkale'nin Tırnakkapan mevkiinde dsvrildl. Kazada Zeki Akdoğan, İpek Mınkara, Ahmet Mınkara öldü, 16 kişl de yaralandı. Van'ın Çatak ılçeslne bağlı Kaçıt köyü yakınlarfnda piaka 8iz blr traktörün devrilmesı so nucu meydana gelen kazada Barış Karakaş ile Cavsin Nilli öldü, sürücü Şaban Aydoğart ağır biçlmde yaralandı. Ortadogy'da (Baştarafı 1. sayfada) filmesl, Camp David anlaşmasınuı kaçımlmaz sorunu haber vermekteıUr» dedi. Birleşik Arap Emirlikleri'nde yayınlanan El İttihad gazetesl ise, «Şimdi, Mısır'ı Arap dünyasına yeniden kazanâırmayı denemenin zamanıdır» biçimin de yorum yaptı FKÖ Guvenlik Şefi Selah Ha lef de yaptığı bir açıklamada, Sudan'a çatarak, «Bugün Sedat, yarın Numeyri ve diğer tüm ajanlar» dedi. Enver Sedat'm öldürülmesinin yankıları ülke dışında bu şekilde sürerken, Mısır Savunma Bakanı Ebu Gazala bir açıklama yaparak saldurganlarm herhangi ülke ya da siyasal gruba bağlı olarak hareket etmediklerini ancak, aralarında fanatik bir Müslümanın bulunduğunu söyledi. Ebu Gazala gazetecilere yaptığı açıklamada bunun bir «darbe olma* dığuu ve saldırganların dört kişi olduklarını» belirtti. Gaza la bunlardan kaçının öldürülüp, kaçının yakalandığı konu sunda ise, herhangi bir açıklama yapmadı. Libya Haber Ajansı Jana, Sedat'm ölümünü kutlamak için 11 Ekim pazar gününün «Ulusal Bayram» olarak ilan edıldigini acıkladı. Kararm, Libya'nın «thanetin sembolünün ortadan kalkışmın tüm A* rap ulusunda yarattığı sevinç katılmunı» vurgulamak amacıyla alındıgı kaydedildi. tran Devrim Muhafızları da, Mısır halkma bir çağnda bulunarak, hükümete karşı ayak lanmalanm ve halkm desteğina dayanmayan hükümeti devirmelerini istediler. Mjsır'ın eski Genelkurmay Başkanı Şazli ise Devlet Başban adayı Mübarek'in Enver Sedat gibi bir suikaste kurban gitmesinin kaçımlmaz olduğunu ileri sürdü. Bu arada Enver Sedat'a yapı lan saldın öncesinde Amerikan haberalma görevlilerince hazırlanan ve Mısır Devlet Başkanı adayı Mübarek'i konu alan bir rapor Washington' da yetkililerin incelemesme su nuldu. Mübarek'in Sovyet askeri okullarmda eğitim görmesine karşın, «Anti Sovyet» olduğu ve Sedat'm yolunu izla yeceği görüşünün savunulduğu raporda, Mübarek, «cana yakın» olarak nitelendi. Assyut kentinde perşembe sabahı başlayan çatışmalarda, çok sayıda ölti ve yaralı oldu ğu bildiriliyor. Ancak, bunlann kesin sayısı belirtilmıyor. Çok sayıda tutuklamalar yapıldığı da gelen haberler arasmda. Ülkenin güneyindekl Assyut kentinde bayram namazından sonra bir grup aşın dinci Müsltiman kentin polis komutanlığına saldırmış ve komutanlığı işgal etmişti. Makineli tüfeklerle karargâha sal dıran dincilerle guvenlik kuvvetleri gün boyunca çatışmışlardı. KTFD'de (Baştarafı 1. sayfada) çıkanlan ve söa konusu alanlardaki eylemleri suç sayan yasayla suçlandıkları tüm eylemler, yeni yasayla affedildi. Bu yasayla, «Mahkemeler, ceza, polis, sendikalar, seçim ve halkoylaması yasalanmn» bazı maddelerindekl eylemleri işleyenler konusunda kovuşturma yapılamıyacağı gıbi, açılmış olup da hükme bağlanmamış da valar da düşüyor, aynca behrtilen eylemlerden dolayı hükmolunan cezalar mahkumiyetlerin bütün sonuçlanyla birlikte ortadan kalkıyor. Yasa, «a* dj suç cezaları»nı kapsamıyor. KTFD'ndeki muhalif siyasal partiler, işbirliği sonucu çıkardıkları «Af Yasası*ndan sonra, «Devletin, sdyat»! partilere yardum artırarak dxş etkenîere karşı güçlendlrmesi» yönünda de ortak tavır alıyorlar. Bu işbirligiyle Toplumcu Kurtuluş Partisi'nce Meclise sunulan iki yeni önergede, partiîere devlet yardımı üç katına çıkarılıyor. Araplar ve SovyetBer törene katılmadı (Baştarafı 1. sayfada) Bakanlığı sozcusu gorüşmeler ds bolgemn güvenlıği ve Sedat'tan sonraki donemde ABD' nın sürdüreceği polıtıkanın ele alındığını belirttı. Haig ayrıca Mısır'ın yeni Boşkanı oiacağına kesın gozüyle bokılan Baş kan Yardımcısı Hüsnü Mübarek İle de göruştü ve kendısinl Başkan Reagan adına Wa«hıngton'a davet etti. Mübarek* in ocak ayının İlk haftasında ABD'ye gitmesl beklenlyor. Hüsnu Mübarek'l© ayrıca Nixon, Carter ve Ford da göruştüler. SSCB TEM3İLOİ YOLLAMADI Cenaz* törenJn» Sovyetler BlrHÖl'nin resmi Tass A|ansı yorumunda, törende alınan olağan Ü8tü guvenlik önlemlerins dlk kat oekerek, Cemal Abdülna8ir*ın cenaze törenlyle bir kar şılaştırma yaptı. Sudan, Soma II ve Umman dışındckl Arop Olketen yonetlollerirtki t6r«nl boyhot «ttiklerini hottHotan AlaiM, «TAren günO kenU kuşataıi askerlerl* pollslerin dışın da tokokkmn hemen hemen boş eMuğunt» belirtti. Ajans, ayrıca Kahlre'de önceki gun garlp Mr hova estlğlnl ve töre Gece elektrik kesintüeri ay sonunda kaikabilecek ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Serbülent Bingöl elektrik ]'esintilerinin ay sonunda kal* ılacagını acıkladı. tstanbul Bayram Gazetesine bir demeç veren Bingöl, 1983 yılı sonuna kadar her türltt elektrik kısıntısrnm kalkmasrnı sağlayacak yatınmlann gerçek leştirilraesinin ilk amaç olacaftuu büdlrdL Mr yastan cok kutlamaya « n t «Ord«,