Katalog

Curnhuriyet nlversitelsrdo glderek hjzlanan verim duşuklüğüne 40 maddeyle sağlanan ek ders olanaklan dışmda ıki parasal etmen daha neden olmaktadır Bunlardan üki, 1750 sayılı yasayla ıyice sapan «tam gün çalışma» ilkesi. ıkıncısı ıle yme aynı yasay'a getinlen «Doner Sermaye» uygulamalandır. 1750 sayılı Unıversıteler Yasasmın 38. maddesı bır yandan yürurlüğe gırdıği tanhte ünıversitede çalışan ögretım uyelenne dıfardaki ozel ışyeriennı kapatınalan ıçın ıkl yülık bır sure tanımış bır jandan aa soz<te aylıklannm cc 4rj1 tutarındakı tam gun Cdentislnden ve döner sermaye gelir pavmdan yoksun bırakarak 8 saathk yasal çaIışma süresı dısında özel ış yapma olanagını vennıştır Daha açık bır deyısle tam gun çahşmajan ögretım uyelen zorunlu olduklan, ancak genellıkle denetlenemedıklert 8 saathk çahşma suresı jçmde ders ve uvgulaınalarına gırecekler asıstanlanm >etıştirecekler, araştırma ve serruner gıbı bıhmsel etkınlıklennı sürdurecekler varsa yönetsel görevlenru yürutecekler • e saat 17 00 den * •onra da özel ışyerlermde halka ve uygulama alanlama hızmet gotureceklerdır. R ve GDRGŞLERo 6 OCAK 1981 Ü Tam Gün ve Döner Sermaye Prof. Dr. Metin ŞENGONCA Ege Ünıversıtesı Ogreüm Üjesi bile özerkîigl gölge'edıgl gerekçesıyle konu> a Danıstaj a göturmekte zaman yıtırmemışlerdır Ne \ar kl. bır sonrakı sıyasal kadronun Sashk Bakanı, yasanın uygulamasını tam tersıne çevırmış ve bugun he men tum muayenehaneler yenıden açı'ttuşfcr Ancax +um bu tartışmalar sağlık kurumlannda uygulanan tam gun ükesının universıtelenn tum raeslek dallannda gerekli oldugu kanısım iyıden ıyıye yaygınlaştırmıştır Bugün kamuoyunda yaygın olan Inanç, yenı yoneümın de bu göruşu benlmseyeceğl Y8 ünıversıtelere gerçek anlamda blr tam gun çalışma ılkesırun getınleceği bıçımindedır Bu umutlar gerçekleşebılırse ve tum unıversıte ogretlm üyelen arasmdaki büyük gelır farkhl'klf rmı ortadan kaidıracak blr yasa çıkanhrsa, üniversıtelerln yaşammda yepyeıu bır dönem açılacaktır Her meslekten ogretım üyelen mesleklenyle öğretim üyelıgl arasmda kesln bır seçım yapacaklar; isteyenler unıversıtede kalıp. kendılenni bıhmsel etkınlıklere verecekler, İsteyenler de özel işyer'erinde bol para kazanmak yolunu seçeceklerdır Bu da herkesın en doğal hakkıdır Çurutü ögretim üyehğı gerçekte özverlyi gerektıren sorunîluluk ve görsvlen 8 saathk çalışma süresıyle sınırlandınlamayan bır meslektir Bu ozveriye salt kendısı degıl aılesı de katlanmak zorundadır. Mes'.ek farkı gözetilmeden katlanılan bu özveri, olabıldıgınce eşıt parasal olanaklarla ödüllendınhrse. ünıversıteye gerçek huzur gelecek bıhmsel etklnlikler hız kazanacaktır Bu ıse, 1750 sayılı yasada yer alan 38 madderun yennl. «üniversite ögretim üyelerl ve yardımcılan, yüksek ögretim kurumlan dışında resml ya da özel ücretll ya da ücretsız hıçbir görev alamazlar, iş göremezler, mes'ek ıcra edemezler ışyen açamazlar» türaceslnm aimasıyla kolayca saglanabılecektir blr başka konu da ünîversiteler'n uygvlama alanlarna yardmı \e doner sermaye uy gulamaland'r 1750 savılı Unıversıteler \asası run 39 maddesı unıversıtelenn uygulazna alanına jaraım amacıvla unıversıte dışından kuıuluş va da kışılenn ısteyeceklen plan proje, bıhmsel goruş, araştırma, analız muayene sag'tım ve benzen hızmetleri yenne getirebıleceklennl öngormektedır Aynca bu hızmetlerden elde edılecek gehrlenn de yasanın 74 maddeslnde kanalmasma ızin venlen doner sermaye ışletmelenne yatınlmasını ve bu gelirlerin blr bölumünun emeği geçen ogreüm uye ve yardımcıîanna dağıtılmasını emretmektedır. 39 madde slk bakışta ünlversıtelerın kapılannı uygulayıcılara açmasına olanak verecek olumlu bır duşüncenin lirunüdar Böylece genç bJım adamlannın uygulama lçınde yetışmelen de sağlanmış olacakür Maddenin buraya degin eleştuılecek bır yanı yoktur Çunkü bu gelirlenn blr bölümunün universiteye kalması da, özellikle ünlversitelertn çok sınırlı ödeneklerle çalışmak zorunda kaldıklan gunumuzde bıllmsel çalısmalara büyuk destek saglayacaktır Ancak, bu gelirlerin bir bolumünün ögretim üye va yardımcılarına dagıtılmasının öngörülmesi, daha sonralan bu guzel amacın yozlaşmasına yol açmış, uygulama iki önemli sakıncayı blrUkte getlrmışUr Kışilere sağlanan p*rasal olanaklar, bu gibi nıtin çahşmalan bıhmsel çahşmalann onüna geçlrmistir Dolayısıyla döner sermayeyle çalışan fakült»lerde ve ünıversıtelerde döner sermaye ba»langıçta bir araç iken, zamanla amaç olmaya başlamıştır Gelır dagıtmayan fakültelerde bile üretım ön plana geçmij, ögretim v» uygulama amacıyla kurulan tesısler hızla uretıme yonelmıîlerdır Kıml unıversıteler, kurduklan vakıf ve benzeri yan kuruluşlar elıyle etkınl'klennı vergı bıle ödemeden ınçaat ve mobılyacıhk gıbı ış alanlanna kaydııpıışlardır Hatta söylentılere gore, bu vakıflara ait kimı sırket'er, vergl bagışıklıgından yararlanarak, devlet lhalelennl kazan mışlar, raensupianna «c gennor g î lardır Bu soylentılenn dogruluk aeroceal büınmemekle birhkte en azmdan ünlversıtelerın kamuojunda > ıpranmalanna yol açıruşlardır Yukarda da behrttigımiz gıb\ bugün universıtelenmız vaxhklannı ve çahşmalannı çok s^nırh butçeler'e surdürmektedırler Gunumazde çok pahah olan araştırma et kınlıklennıa bu olanaklarla surdurulmesı gun geçtıkçe g cleş*nektedır Türkıye de teme' bılımler dallarınaa ve uvgulamah alan larda yurutulen araştırmalan koordine etraek ve des^ekîemek gorevıj^e jrukumlü TIJBITAK ditık arAştırm<ı proıelennden çok araştıncıîan desteklemeVedir Desteklenen p ojelenn araştırma unıtelenoın ve dolayısıyla kurumun but'esi ıçınde araştırmalann ge"çek gerecs nımlen ıçın Konulan ve harcanan para'ar. tam \e yarım zamanh elemanlarla araştıncılara telıf hakkı ve benzeri adlar altında özluK hakkı olarak ödenen paralar yanmda devede kulak gıbldır. Tüm bu nedenîerie üniversıtelerde kurulacak döner sermaye ışletmelertnın parasal destefıne bugun de büyuk gereksınm» vardır Ancak bu doner sermaye işletmelerının amacı ünıveısıtede bılimsel çahşmalan desteklemek deg*' de öğretim üye ve yardımcılanna ek gelır sağlamak Ise. bunun yenı yasada yer alacagı soylenen gerçek anlamda bır taro gün çalışma ilkesinl k'sa surede yo7İaş*ıracagından kıışku duyulmamahdır Bunun sakıncası saglık kurumlanna getiriîen tam süre çalışma yasası hazırlanırken önceden gorulmüj olmalı kl. tam sure çahşmayı kabul eden sağlık personehnın doner sermaye gelırîerinden yararlanmalan kesınlıkle önîenmişti Kısaca özetlemek gerekirse lerde huzurlu ve venmli bır çalışma ortamı yaratmanm yolu, kanımızca ek ders, özel işyeri ve kurum içınde döner sermaye gibl ek gelir kapılarını kapatacak gerçek anlam da bır tam gün çahşma ilkesinın yenl yasada açık seçik yer almasıdır Uygulama alan lanna yardım kışisel degıL kurumlar eliyle götürülmeli genç araştıncılar, meslek yaçamlannın belirll dönemlerinde üniversltelerden izınli sayılarak uygulamanın içinde yetışmelidirler Ünlversitelerde meslek ayınmı yapılmadan tam gun çahşon ve kendinı universiteye ada>an akadejruk personele eşlt deülse bile blrbınne ya^nn ve durumlanna yaraşır parasal olanaklar saglanmahdır Ancak ek ders döner sermaye ve benzen ek gelır kapılan açılarak, kışıler ve ünıv ersıteler gerçek amaçlanndan aynhnamahdırlar. Trilyon... flrtçcmizde trilyon «ye b!r s«z yoTt. Bisrîra katarcuz sajıların adını behıh bjr sırura aek koymuj B99 995.. 999 996., 699 967, 999 969Yanı jazıya voruldukta dokuz yuz doksan dokuz bm dokuz yüz doksan dokuz Sonra? Mılyon. Mılyon dedınlz mi frenkçe konuşmaya başladınız demektir Mılvon, mılyar. bllyon trilyon Insan düşuncesi sayıların cJiıni sonsuza dek uzatabılir Ad koymak önemli ml° Eğer sayı kavramı kafamızda o'uşmuşsa. bır rakamın onurdekı sıfırlan çogaitarak büyuyen sayılara ıstedıgımiz gıbı ısimler takabılinz. Bu işın yeni doğan bir çocuğa ad koymaktan ayn nıtel'gı oldugunu sanmıyorum Bın, mılyon mılvar biîvon, trıîyon (ve istersenız uyduralım) frilyon. krilyon zrilyar zırzınlyon . Hanj dıyecegim şu ki tnlyonlan telaffuz etmeye alısmak» hıçbir ise yaramaz NiteKim yaramadı Türkıye nın butçesi trilyonu aştı, ama, Türkiye' nln butçesinin 1 tnlyonu aşıp 2 triîyona dogru tırmandığı yıl Türkiye nin ulusal gellr* (yirmi yıldan beri ilk kez) yuzde 2 duştü ve temel maddelennde uretıml geriledi Bu t«rs orantı. içinde yaşadıgımız bunalıımn da açıklamasıdır. Trilyon konnsund» sayra oîrurum Esat K Ertur'daa bir mektup alıp yayınlam'ştım. Özetle söyleydi Trilyon 10 üssu 18 demektir 18 sıfırlı bir sayıdır «Mılyar çarpı milyar» tnlvon eder Mılyardaa sonra tnlyon gelmez, bılyon gelır Bılyon 10 üssü 12' dır 12 sıfırh bır sayıdıı «mılyon çarpı mılyon»dur Tnlyon ve bılyon eski anlamlanyla kargasaya yol a^tıklan icin artık kuHamlmaz olmuslardır. Sozgelıml uluslararası istatistıklerde bir sayı 1600 000 000000 ise 1600 milyar (bın altı yüz mllyv) diye yazılır okunur » Bu yaza çıkınca mektup yağmaya başladı Meğer ne çok merakhsı varmış Turkıye'dg başka ış yokmu? gıbı herkes tnlyonun. bllyonun, milyann ne anIama geldıgınl merak etmış amiklopedıler, «özlukler açılmış tartışmalar baslamış: bazı okurlarım çeşitll matematik kıtaplanndan fotokopiler çekerek yollamak zahmetıne bıîe kaUanıyorlar Zengınln malı zügurdün çenesinl yorarmış çar«ı pazar dolaşırken boynu bükülen ne kadar akılh dost •arsa. tnlyonla ugraşmaya başlamış olacak ]d ardı arkası kesılmaden mektup gelıyor. Olrarlanmm bazılan Ingillz, Amertkan, Traaaıx. Alman iisteralerinden aöz açarak dogruyu anyorlar. Gerçek şu kl bazı slstemlerde eskı den bılyon sflzcügü mılyar anlamına kullanılırmış Kanşıkİık buradan kaynakîanıyor tkınci Dünya Savaşından sonra dunya butünleşip istatıstik çahşmalan belirll merkezlerde toplanınca ve billm çahşmalan •vrens«lleşnıc9 tek sıstem benımsenmlş, 1948'den bu y&na Sayın okurumun yukanda yıneledıgım açıklamasına göre bir yöntem geçerll olmua. Ama bize ne bütun bunlardan?. Venüs'e fuze mi atacagız? Yüksek matemaökta y«ıl blr ufuk mu açacagız? Uzayda uydulan mı bulusturacagız? Neymıs? Bizlm Butçe trilyona ulaşmi|. . Bızım Butça ıster trilyona ürmansın, lster mrilyons Çelik üretlmi kaç ton? Enerjl uretıml ne <Ur? Son ondan iıaber ver. ka r Kâğıt Üzerinde Kaldı! Doğal olarak iki yıllık geciş döneml sona ermış fakat hıç bır ogretım uyesi ışyerini kapatıp tam gun çalışma düzemne geçaaemıştır Çünkü, orBegm sağlık bıhmleri dalındaki kuruluşlarda çalışma saatlan og'e dınlencesi bıle •vermeden 7 00 ıle 15 00 aıaKna almmış hukuk dahnda dersler duruşma saatlan dışma konmuştur Ne var kl. bu çalışma saatlan da kısa sure sonra kağıt üzenrıde kalmış, yukanda sajdıgımız tum görevler her nasılsa, yemek dınlencesıyle bırlıkte 45 saathk süreye sıgdınlabılmış hele sosyal ve ekonomik bıllmlerde çalışan öğretım üyelen para karşıhgı verdıklen ek ders saatlan dışında kurumlannda bulunamaz olmuslardır Ozelbkle saglık bıhmleri dışında çalışanlar çeşıtlı özel kuruluşlarda danışnanhk yaparak ya da yüzbınlerce lıra kars'hgı raporlar hazırhyarak büyuk paralar kazanmışlardır Ancak. kapısına resmen tabelasını asarak yasanm verdıfi hakkı kul lanan ve özel Işyen açanlar (özellikle hekim ler) hem tam gün ve döner sermaye ödentismden yoksun kalmışlar hem de tum eleştınlere hedaf olmuslardır Gerekîı alt yapı hazırlıklanndan yoksun olmakla b hkts sağlık kurumlanna getlrilen tam sure çahşma yasası, çıkışından bugüne değın kesılmeyen tepkılerden de anlaşüdıgına göre dışanda hıç de küçümsenemeyecek gelîr'er «»glandıgım açıkça ortaya koymuştur Ulkenın en koklu ünıversıtelen Döner Sermaye Kanımızca yenı Yâksek Ögretira Yasa» sı'nda üzerında önemle durulması gereken HESAPLASMA.. Behzad Butak Dolayısıyla Bnrhan ARPAD örV TlyatroEunun temel direklerlnden Behzat Butak'ı sık sık hatırlarım Vışne Bahçesi'nln bltirlş sahnosinde cBenl unuttular» derken, bir cağı ko> payışinı, Yaraso Operetı'nin Froş rolünü. Moller rollerınl Kavserı Guller nın Bodosakı Efendl kışısınl, karagözler, eskı yazınm en güzel örneklerl ve clnılerl» bezenmış otjrma odasının geniş Hallc ponoramasına bakarak şakalaşmalarını. daha başkc ev hallerınl, kulıste ve tıyatro dışında arkadaşlarm ınceden Inceye takılışlannı gorur ve duyar gıbl olurum Behzat Butak her yonıyla buyuk tlyatro sanatçısıydı Sadece rol başarılarından ötürO değil. Tiyatro sanatına besledığı saygıdan doloyı da. . Şimdı bır konfeksiyoncu olarak kullanılon Istanbul Şehır Tı/atros1 . tYenı Tlyatrot bolümunün daracık sahne arkasında Behzat Butak'la bir rcportal yapıyordum Yıl 1957 Oyunun başlamasına epeyco vardı Ama o, çoktan hazırlanmış perdenin acılmasını, elll yıl öncen n hıc eks Imeyen heyecanıyla beklıyordu. O roportaıın bır bölumunü burava alıyorum. cSahne kapısı aralanmış, ık ncl ve uçüncO perdeds rollerı olon aktorlerden bırkaçı gelmışti Genç aktor1 ler toptan bır «Merhaba » deyıp uzaKİaşmışlardı Elll yıl oncekı rolunu hala ezbere okuyabılmenin heyecanı iclnde olan Behzat Butok dokuza on kalayı gosteren saate bır goz attı, durcksadı ve sonunda dayanamayıp baklayı agz.ndon cıkordı Ben dokjzda sahneye çıkacağım zaman altıbuçuktan daha gece kolsam telaşımdan ve utancımdan harap olurdum Sahneye ılk çıktığım tarıhlerde Kınor Hanım dan utaiırdım Geç geidığımı gorup de benl ayıplayacak dı\e odum kopardı Onların olcusüne v« onloyışma gore aktorun yerı sahna arkasıydı Manokyan Efendı Kumpanyasının bır ramazan hazırlıflını her zarran hotırıanm Artıstler. Kadıkoy veya Uskudardakı evierınden Uk vopurla ınıp oaalarına kapanırlar ve son vcpurla donunceye kadar tı>'atrodan dışarıya Çikmazlardı Az once geleilerden bıri. odasından cıkıp yanımızo gelmışti Son sozlerı duyunca dayanamayıp lafo ka« rıştı Pek ama böyleslne uzun süre ne yaparlardı tlyatroda'' Ne ml yoparlardı? Rollerını caiışırlordı Kıtap okurlardı T yatroculann asıl yeri olan tPerde Arkasundan oyrı'mazlardı Tıyatrodan la» acarlardı Sıztn an ayacağtnız meyhane meyhane . Zıiler calıvordu Perdecı Ipiere asılmıştı Behzat Bulak. puros^ru *ab ova bostırdı Kendıne b r çekl düzen verırken sozunun arkcsmı getırdı dolaşmazlardı Ben tıyafo/u cilardan oğrena m Gercı şımdı benl oyıplayacak Kmar Hanım falan kclmadı ama ben sanatımdan utamrım Dubia>mış senoryoymuş. fılmmış, benı utançtan kb taramaz Ve b raz ofkelı biraz hevecanlı, kulıs kapısını oralayıp sahneye gırdı 1924 yılı Ferah Tıyatro'da yarotılan Rthletl Efendi'nln o mecc sız sesı 1957 vı ının Yenı Tiyatro sahneslnde duyulau Ikı üc daha beş beş daha on.. Seklz daha on seklz Kezal k dord3 çarşamba gününden. efendınln ema ve evıyes nı ve barsaklonnı yumuşatıp. » Şımdı ne Yenl Tiyatro nun sahne arkosı var. Ne Behzat Butoki Meyhane me/hane dolaşanları, dubla| yapanları kımse kınaycmoz Tiyatro sanatını. tüketım ekonom smln Darababclan doha cok kazansm dıye. reklam aracı ycpan an kımsenın yadırgadığı yok Hatta ola^an sayıyor'ar Kokuşmuş duzen gereğı dlyei Boyle olunca, guclu tıvatrorular halı satıyor fllm yıldızları tıraş bıcağı satıcıhgı yapıyor ünlu komedyenler deter|an, ya da perde çıaırtkannğmı ustlenıyor kıml tılm artlstlerl boyalı sular daha cok ıcılsm dıye ıklde bir fOooohh'» sesl verıyor ve bardagın hopürdetıyor Erkeklenn hangl k o kuyu surerse darıo bıt cekıcl olacağını fısıltılı seslerl© yınelayen lonler de var Feodalıtenın cokuşünü ve yenl smıf burluvozlnln ortaya çıkışmı tVşne bahcesı»nde tek bır bitlriş cümlesy'e sovlevebıien Cehov orneğı ortada Çehov. tlyatro sanatma saygılıydı. Behzal Butak da. Anısıno saygı. T ergl ve harçlan yeniden duzenleyen yasalar, bırbıri ardından yürürluge gırmektedır. Vergi konusu, kamuoyunda uzun blr süreden beri tarttşılmış ve daha hakça bu* ver gılendırme yöntemının saptanmasuıda zorunluk bulunduğu. genelhkle kabul edilmış oldugundan. anılan yasalann daha agır yukümlulükler getırmiş olmasına karsın. fazla bır tepki Ile karşılanm» mami9 oldugu gözlenmektedır. Ne var ki, harçlar konusunda ayni uysal ortamın oluştugu savunulamaz. Orneğın, bır tlcari ortaklık kurmak gınçımmde bulunan vatandasın, «Yenl yasada imza başma, yani ortak başına elll bm lıra Noter harcı getırdıgı içın. bizden yüz mılyon lira Noter harcı lstendL Bu durumda çırket kurmaktan vazgeçtık» yakuımasını, Noterler Bırhgı Başkanının «yenl çıkanlan Harçlar Yasası, kuruluşun sarmayesine bakılmaksızın, elli bın Ura Noter harcı getınyor. yirmi bın ortakh şırket kurmak isteyenlenn Noter harcı yüz mılyon lıra tutuyor Kımse bu parayı noter harcı olarak vermıyeceğıne göre bu durum vergı kaçakçıhğını artırmaktadır» yargısını basmdan lzledık Bılındıgı gıbi. vergınin temel amacı devlete gelır sağlamaktır Devlet vergı yolu ıle topladıgı paralarla kamu hızmetlerini yurutur Bu bazmetlerin en başında kuşkusuz, vatandasa guvenh adalet dağıtmak gelmektedır. Gerçekten, hakkı elınden alınan kışmın onu zorla geri alması ceza yasalanmıza göre suçtur. Vatandaş ancak. devletın temel güçlennden olan yargıya başvurmak suretıyle oradan alacagı karan, yme devletin zor kullanarak yertne getırmesıni beklemek zorundadır Bıreyın yargıya başvurması sırasında, istemın hukuksal deyımle davanm tnikta V Pahah Adalet YARGI HARÇLARINTN YÜKSEK TUTULMASI ÇEŞİTLİ NEDENLERLE SAKmCALAE YARATMAK TEHLÎKESİNİ TAŞIYABÎLİR. « . H. Basrl AKGİRAY nna •« nltellglne gore, kendısınden belli bır para alınır. Yargı, ya da, mahkeme harçlan olarak bilinen bu para, nslında hıç bir dönemde ve hıç bır ülkede, hakkın yerlne getırllmesl içın sarf edllen çabarın tam karşıhgı olmamıştır Başka bir deyişle, adaletm bır bedel karşılıgı yenne getınleceği gibi bı r dü çunce, tanhın hıç bır dönemınde saygı gönnemiştır. Şundan kı, adaletın ana nıtelıklennden birl ucuz chnasıdır Eski Roma'nın unlu hukukçulannca saptanıp günumuz de daha güçlü geçerlılik kazanmış olan adaletın, çabuk, ucuz ve hakça olması llkelen, gıderek uyulması zorunlu hukuk kurallan nitelığıni kazanmıştır. Yargı harçlannı önemli ölçüde artıran ve aralık 1980 günü yururluge gıren 234S sayılı yasanın hazırlanmasm da kımlerın etkili oldugunu bılemıyoruz Ama, vergi ve harçlar yasalannın televizyonda açıklamasını yapan gorevlinin <şu hukmü böyle değıştırmek zorunlugunu duyduk, bu madde ile şunu sağladık Bakanlar Kurulu'na böyle bir takdır hakkı tanıdık» gıbı sözlenne bakıhrsa, anılan yasalann Malıyo Bakanlığı uzmanlannca hazırlanmış oldugu kanısına varmak olanaklıdır. Anılan yasa degisikligi 0e harçlarda, blrden, buyuk oranlarda artırma yapılmıstır, ömegin, 10 Ura olan basvurma harcı 500, S lira belge onama harcı. 75 liraya çıkanlmıştır. Bu artışın devleta daha çok para sağlamak ve bu arada dava adedınin büyuk ölçude artışını önlemek amacına yönelık bır tutum oldugu anlaşılmaktadır Oysa, böyle bır tutum cok sakıncah sonuçlan da berabennde getırebılır Harçlar temelde, vergı nltelığınde olmakla bırhkte. salt gelır sağlamak aracı değıldır Harç daha çok, devletin yenne getırdıgı hızmete resmı bır kımhk kazandıran. hukuksal geçerlılıgını ustun bır otontenın saptadıgı herkesçe uyulması zorunlulugunu tamamlayan bır araçtır. Bıreyın parasal katkıda bulunmuş olması bundan sonra duşunulmesı gereken bır konudur. öte yandan harç, devletin gördugu hizmete karşılık alınan bir ücret de değıldır Bu nedenle özellikle adalet dagıtımmda, alınacak harçların Baptanraasında çok duyarlı ol mak gerekır. Ölçü kaçınldıgı takdırde önemli sosyal sorunlar oluşabılır. Örneğın. yenl harçlar yasasına göre. başkasından bın lıra alacag' bulunan bir kişı dava açmak zorunda kaldı Sayın Doktor va Eczacılam «hut kronlk korerter yetmezHSindekl v« ••rebrovasküler bozukluklardakı trombositlerin agregasyon ve adhesionunu onleylcl ğında 500 Tl başvurma harcı + 7 50 Tl nisbı karar harcı + 20 Tl, posta ücretı + 20 TL. dosya bedelL 547,50 TL hemen ödeyecek. aynca karar alırken ve Icra takibl sv rasında bu kadar daha harç yatırmak zorunda kalacaktır. Böylece. bin lıralık bir hakkm alınması lçln vatandat devlete 1200 lira ödemekle yükümlu olacaktır Işte bu, pahalı adalet, paralı adaleV tlr. Dahası var. blr yargı karay nnı devlet kuruluslanndaa binne vermek gerektiginda, bu karann her sayfasmdaa 50 Tl harç alınacaktır örnegın, bır veraset ilamını, iki hakımden birl, tek sayfa öbü rü üç sayfa yazmışsa. kl, her yıgıdın bır yoğurt yıyişi gibi, bu bır yaza biçemi (üslup) sorunudur. bu kararlardan bırlne 50 öteklne 150 Ura harç ödemek gibi. yargıma adaletsızhgi Ue karsı karşıy* kalınacaktır. Bundan başka, yargı harolannm yüksek tutulması halinde. bılegıne güvenen kişller. bir hayli para ödeyip yargıdan adalet beklemek yenne, haklannı zorla almak yoluna gıdebıleceklerdır Öte yanda, namuslu vatandaa, eğer parasal gücü de yoksa, hakkından vazgeçmeyı yeğle yecektır Bovle bır durum kuşkusuz, toplumsal huzuru bozacak güvenı sarsacaktır. Yargı harçlannı artınnakla, her yıl artış gosteren dava adedının onlenmesi amaç lanıyorsa. böyle bır düşuncenın geçerlıgı olamaz. Anlaşıîıyor ki, 43^5 sayılı Harçlar Yasasını hazırlayan komısyonda. eskı deyımla soyleyehm, nef ıl hazıne (hazıne yaranna) düşüncesının tutsagı maliyecılerin yanında bir hukuk adamına yer venlmemlştir MGK nln iyl nlyetle ve ta« sa sürede ülke yaranna bir bölum yosaîan ıvedılıkle yürürlu*e koyma çabası lçinde bazı yanı'güar olgulanmaktadır Çeklere damga resml uygulanması karanndan vaz geçılmesı yönetîcılerimlzua, hatadan dönme ilkesinl ne denlı benımsedıklennı ortaya koymuştur. Mülkün (ülkenln) temell olan adaletl ılgılendiren. yargı harçlan yasasınm da bir kez daha gözden geçinlm». sınde yarar olacagı kanısındayız BULMACA 8OLDAN 8AÛA • 1 Meıalln oisltleaerak yukoju blr ubak» cJu»2 H&rvaoıann uieaerek yak^iiuınuuı e<lemı Hüktündar Oattonu 3 San*yl kenJenmlzden i Son aylar lçlnaa Ç«$lt.| cperai;.onlara Bahne oiin Karadenj; l.çs.ertnuıdeB birl 5 E«M dıîd» yemin GOııey tUerüalzdeo. • Tent esjLt dilos »u Tutnm, tavır Bıröirtr» benrer o anlfttlan bın 7 Eskl Anadoıu ujjaıljclanoduı Çevresi nsyia k»pU kara parçası 8 SeyUn Tersl j * . netlm btrlsılerlsden. 9 Sa kcjinaya yaravan eçval&rdaa. Yerlne koyma YUKAKIDAN AŞ\ĞITA . 1 Ytpı aiesunlannuı öm»dcn haıırl»ntrak taîaaoo kua r»pun yönıeral 3 Alan, gvnijlik Ktrar*d« (MV yumun tlmgtsl S Tfn\ **• mu T u u ı n a çalışai) kıınılu}:»rmuıdaa birtnin s'mgwl Yttlt 4 TSMI yeıyüîu kat> ButnlaruıdBn ttrtnln bilimnl kıaaltılnnşı Bnerjl Orattmln. de önerali rolü olan kunu kofulu?Unmiîd«n birtsin simg*. •1 t Öaemll turtstlk adal*nauıdâD 6 Tenrt istm 1 R«nıa»aB »yı pcclertnde çlft» 123456789 mlnanl«r gerılen lpler üzertndekl ı^iklandınnı ar K&nşık renkH 8 Ejlerali kalkışmaya £&• tı an Bır erkek adı S K&mAlik DIVKC BITLMACAMN ÇÖZUMtî SOLDAN SAÖA : 1 Htvım». F s S tnnrst Aı I mJC Bosna i ArapXlr * tmat» 8 U R* T Tevlj». OM » AU Arama I Sejm» YIKARIDAN AŞAĞtT* t t HiacUstan 3 Anı Et S Vakinövl» 4 Aj 14 I Nebat) yag < ıtoP. Temj 7 skA AA S ^anl Rom 8 Azarlaraak. Trombostaz d i p y r l d a m o l a 7 5 m g ecza depolanna dağıtıld'ğını arz ederiz •FARMEO b!r VEFAT Derneğimlzln kuruculann» dan eskl baskanımız değarII Insan Cumhuriyet Bohlbl: Cumhurlyet Matboocıhk ve Gozetec'l k T A Ş odıno NADİR NADİ Genel Yayın Muduru OKTAY KURTBOKE MÛMMM Müdürü EMİNE UŞAKLIGIL Yq» Hl«1 MOdOru TURHAN ILGAZ Basan v« Yoyon: Cumhurlyet Matbaacılık ve Gazetecllık T A Ş Caflaloğlu Turkocağı Cad No 3941 Posta Kutusu 246 'STANBUL T«.: 20 97 03 B ÜRO L A R • ANKARA Konur Sokak ?4/4 YEN'SEHIR Tel : 17 58 25 17 5B 66 Idaro: 18 33 35 • İZMIR: Halıt 2ıya Bjlvar, No 65 Kat 3 Tel 25 47 09 13 12 30 • AOANAı Atotürk Coddesı. Turk Hava Kurumu I? Honı Kat 2 No: 13 Tel 14 550 19 731 TAKVİM « OCAK 1991 lm*ak Gune» Ö0le llclncfl Aksam Vatsı 8.40 824 13 20 15 42 17 56 19 33 d r a j e kayıp etmış bulunuyoruz. Cenazesl 6 Ocak 1981 salı günu (Bugün) öğle namazınt muteaklp Moda camllnden alınarak Karaca Ahmet Sultan mezarlıöındakl ail« kabrlne defn edılecektlr Kederll aıiesme ulu tanndan başsağlığı dilerlz Avukat Şükrü Alptekin'i I kunıluşudur. {Cumhurlyet 119) KARACA AHM1O SULTAN TÜRBEStNI KORUMA DERNEÖI