Katalog

CUMIIURiYET 9 LYLJL 1C3D • Eylul 1922; BirTnc! Öîînya Savoşı sommda yurdumuzo saldıran çeşitli düşmanlann Millî BırHk ve BeraberliğımizJe denıze dökutduöü vs Güzei Izmirımıze kavuştuğumuz mutlu blr tarıhtlr. Bu tarıh; aynt zamanda Kurtuluş Savoşırmzı yurülen tAnadolu ve Rumel) MüdafoaI Hukuk Cemlyetımtn, Mustafo Kemai'in uğraşısıvlo ıHalk Portisl» adıyla siyasal bir portfye dönustugu gundur. 0 Eytut lc düşmonlo «avaşımın başlangtcı tıygarltğa yönelışimızln kutsal tarihıdir. 15 Mayıs 1919'da emperyalıst devtettertn yardımıyla Yunanîıların elıne geçen bu güzel kentımız; düşmona ılk kurşunu attıjjımızdan 9 Eylül 1922'ye kadar 3 yıl, 3 ay, 24 günlük bır oyrıl'ştan ve dayarnlmaz acılar çektikten sonra ost! sahıplerine kavuşmuştu. Başkomutan GazJ Mustafa Kema!, Genetktsrmay Başkonı Fevzl Çakmak ve Botı Cephesl Komutanı İsmet Inönü, izmır*o ertest günü yanı. 10 Eylül'de gırmışler. e% karışık zcmanlorda btle ordunun an safhalarmdan oynlmamtşJardı. Bu öc büyük komırtan n« birlikte tum komuton ve er'erımizin büyük anılorı önünde saygı tle eğı8r, hızmetteflnl şükrânla korşılanz. Atatürk'un tutumunu en lyi deflertendlren Gcrp Cepoesl komutanı, Inönü. izmiı'e Ilk girdiklerı günün onılarmı şöyle özetlemfştl: «...9 Eylül günü önde nerteyen önculerin roporlan elimıze gelmeye başlamstt. Ortalıfc ağanrken soboh 5'ts Sobuncubeli'ne iterleyen sövari tumenınin öncü Teğmenl Enver kormıtos;ndokl keşıf kolu düşmanın orolardan çeklldığsni onlamış. llerl cıkınco, Horikulode bir manzara ile karşilaşmtş. Sabah güneşlnin tat)ı ışıklon altında bir toblo glW belıren güzel temır, önünde mavl sularıyla Akdenlz ve buntoıı çevreleyen kıtıf yeşillıkterie yüksek dofllcrdan biıieşık tabii bir tablo... Üzerındekl kam noktolor. körfezdekl yabancı harp gemılerl Idı Bu batıtfyar subcy raporunu yazarkert; Boşkcmutan'ın verdlği «Akdeniz Hedefine» itk uloşanın kendisi olduğunu düşünerek onun *• kodar heyecanlandığını tahmcn etmek guc de$>ldtr. Çünku biroz sonra gelen raporlardon tumenlerın öncülerl de aynı hatta varmıs hep beraber ilerlemeye bostarrışlardı. Bomo/o üstündekt tepelerden gelen haberlerde yüksek ev lenje yabancı bayraklann sallanmasından buraya Fransızca bılen Bınboşı Atıf Bey gönderllerek onlorın ve herkestn güvenliklermın sağlondığı anlatılrnıştı. Tümen, Mereınli'ye doğnı öncu Yüzbaşı Şeratettın Komutasın playlar ve görüşler 9 Eylül ve Sonrası Enver KARTEKİN öğrettm Oyesl (fa îterieyen (kl bötukten seklz er, Herl hatto giderken Hatkapınar*da Tuzakoğlu Fabrikasındon ccılan oteş ponucu dördu orada şehit olmustu. Yuzlerl izmlr'e doğru. silâhtarı ilerıya dönuk gözterl açık olarak yatan bu vatan evlatları için bugun oraya bir anıt yapıtmış bulunmaktadır. Alırtan roportar durumu en inc» noktaiara kadar yansıtıyordu. (Kordon boyunda ilerleyen süvanierimizın nal sesleri. uo yıldanberl rıasret çeken Akdenızin dalgalarıyla birleşerek halKtn olkışlarına karışıyordu) diys yazılan bir keşıf raporu çok hoşumuza gecmıştı Pasaport Iskelesl önunde, çok yorgun olduklan halde dımdik yürüyen oskerlerinvzl ingılız Filosu erlerlnin 80tamladıklan haben geldL Kapılannı kapayarak boşalttıklan lzmlr Hükümet Konağına, Yüzbaşı Şerafettin bey torofından Turk Bayrağı'ntn birkoc erie gönder* çekıldığl, halkımıztn gözyaşlan lcinde alkışlayarak oroda dualar ettığı raporu geılnce. artık Büyük taarruzun sonuna geldiğlmizi Ulu Gozl Başkomutanımızın ağzından Işiterek bırıblnmln sarılarak öpüşmüştük. Bıraz sonra Tümen Komutanı Mürsel Poşa (Bakü) Hükâmet konağına halkın coşkun gösterıleri arasında gtrmış, Fransızlar'ın teklıfl üze rine Ankara'ya, durumu Fransızlann tetslzleriyle bıldırmlştl. Bız, bu monzarayı; Belkahve denılen yerde tzmır Körfezı'nin yüzune vuron bir Izdüşüm hollnde seyredlyorduk. Geceyl Başkomutammız, Genelkurmay Başkanımız vo ben Belkahvede. Kuru Incir dolu çuvallar üzennde geçlrdlk. Mus tofa Kemal Paşa son derece neşelı tdl. Bir ara hep beraber memleket şorkılan söylsdik. Ertesl sabart saat 1000'da halkın Mvtno gözyaşlan arasında Izmır'e girdık. Limandakt j Ingillz Fllosu'na bağlı bir subay ge'erek bttJ selamladt. Fıio Komulanı nın bir yGzısın> verd) Bıze «İngılızier ıle savaş halınds mısıntz, d» ğı! mısıniz'' » dıye soruyo>'du «Aramızda henüz sulh ycpılmamıştır. İstanbul Hukümetl, yapılan baskılar sonunda Sevres Barışını ımza etmiştı. Bız onu tanımıyoruz» dıye karşıl'k verdık. Sonunda ne çıkacağını bılmiyor, fakat ergec bızımle görüşmeye yanaşocaklarını anlıyorduk. B z oradan Izmir Hükümet konağına gittik. Bir süre sonra İngılız konsolosu gelerek Başkomutan tle görüştu Ben, arasıra yanlarına gıtdıkçe aralarında sert konuşmalar gectığınl, onun Izmır'dekı Hırıstıyanlar ıçın ısteklerme Mus tafa Kemal Paşa'nm tepk gosterdığinl anlıyordum Bızde. o gunlere ait en acı hatıra: Ilk gunlerde çıkan izmır Yangınıdır. Zaten, Izmır'e gelınceye kadar yurdumuzun bırcok yerlnden yan gın ıcındsn gecmıştık. Izmır'ı almıştık amma. bu guzel şehrımiz de, yurdumuzun yansıyla beraber kül olmuştu Bu yangın olayı blzı karamsariığa. kötüm8sr!ığe süruklemıştl. Ancak. Mustafo Kemai'in kuvvetll azım ve Iradesl hepımlzi kolumuzdan tutup karamsarlıktan cekıp çıkarmıştı Ümıtsiz zamanlarda herkese azım ve neşe vermek îçin dünyaya gelmış olan Mustafa Kemai. yanında bulunanlara (Izmırı almakla büyük davayı kazanmış olduk. Bu yongınlar, yıkıntıtar kısa zamanda giderlHr. Yapılacak daha COk Işlerlmlz. başka ceşıt ve görunmez düşmanlarla savoşlorımız olacak Yılmayınız. başaracağız.) dernişti.» Ondan sonrakl günlerdo, ylno onun Baskomutanlığı'ndo iç Duşmonlardan Kurtulma Sa vaşımıü SaşTamıştı 8lî1n'dig' gW: Oevrimler. Dintmızln yanlış uyguianan yerlennin düzeltilmesı, Yasal, Sosya! ve Turk Ulusal kültüru Ile >igılı değ şmeler. Ulusal Endüstri ve Ekonomisı'nin temellerının atılması ve ceşıtlı devrımlenn gerçekfeştırılmesi donemine başlanmıştı. Bunlar 1922 193* arasında gerçekleşt1rılmıştı iç duşmaniardan Kurtuluş Savaşlan'nın sonunda, Türkıye çağdaş uygarlık duzeyınde yer almış, ınsanlık aılesmın saygın btr ogesl olmuştu Artık, her yerde cTurk'üm ve mutluyum» dıyebılıyorduk Bu saygınlık ve onur donemı Atatürk'un ve onun sılah arkadaşlarının ışbaşında bulunduk lorı süre en yüksek doruğuna ulaşmıştı... Onlardan sonra sarsıntıvo uğradığı açık bir gercsk olarak görülmüştür özellıkle son yıllarda: onun Kılıcından kurtuiabılenler, kıhk değıştırerek ceşıtıı bıcimlerde bir tdkım kuruluşlar holınde ortaya çıkmaya başladılar Bunları sorumlu bazı görev sahıplerının de destekledığını üzülerek görmekteyiz Anayasamtz. kesınlıkle oianak vermedığt halde layıklığe aykırı davranan kutuluşlaro, der neklere, ve kürsülerden bu yoida nutuk atanla ra goz yumanlar, Ataturk ün resmının altına gecerek onun kurduğu devlet kürsüsünden Mussolinı edosıyla etrafa gerdan kırakıra layıklığe aykırı konuşmalarta halkı a'datmaya co Iışonlor, dın sımsarlığı yapanlar Ataturk. daha 1924'de cocukların, genclerın gec dımağlarının poslondırıcı v& uyuşturucu gereksız bilgılerle doldurmaktan kacınılmasını, verilecek ulusal eğıtımin dılınin ve araçlarının da ulusal olması gerektığını ılke olarak belırtmışti Bugün, dünyomn gidışıne sıyah gözlükle bakarak cocuklorımıza ve aenclerımıze Aropca ögretmeyi öngörenler, Atatürk'un tam bağımsızlık IIkeslnl unutarak bunu yabancı devletlerın ekonornık desteğınde arayarok memleketi yoksul luğo ve 70 sente muhtac kılanlar. daha 1 arolık 1921'de €... Pan Islamizm. Pon Turanizm ve bütün hoyollerden uzok Türkiye Türkcülüğün» dayanan bir devlet olduğumuzu herkes Ile blrlikte dünya da bllmelldir » diyen Atatürk'un bu re|ım anlayışına aykırı davrananlar kafo tascılığa özenenler şunlar, bunlar yanlıs yolda oldağunuzu acaba ne zaman anlayocaksınız?... Bütün dOnyo Atatürk'un Izinde yurumege calışırken, bız nereye gidıvoruz1»... Bu kodar Türk evladının kanı canı ve malı bahasına el de ettığımtz 9 Eylüllerın sonu bugün boyle ml olmalıydı''... Ankara Metrosuna Karşı Savaşan Bakan..* Metro, Fransızca «metropohtaın»ın kısaitumışıdır Buyük kentlerde kıtle ulaşımmı sağlamak ıçın, bazen yenn altında, bazen ustunde oluşturulan demıryoluna metro denır Yerustundekı metro bazen toprağa doşenır, bazen dırekler ustünde havada kurulur Amaç nedır"* Kentın trafık damarlarını tıkamadan daha az masrafla, daha ucuza, daha az parayla halkın bır yerden bır yere gıtmesııu kolaylaştırmak .. İlk metro 1863'te Londra'da kurulmuştur Önce buhar gucüyle calışan bu şebeke. 1890 da elektnkle ışler duruma getınldı. Pans metrosu 1855'te tasarlanmış 1900'de ışletmeye açılmıştır Dünyanın büyuk kentlerinın metroları da ünludur Berlm, Moskova, Newyork metrolannm yanısıra bır dızı şehırde metro vardır Israıl'in Hayfa kentmde bıle 1059'da bır metro açılmıştır Istanbul'un kuçücük tünelı de bır metro mınyaturüdur. onemlı ışlev gormektedır Ne var kı hem istanbul da hem Ankara'da metro gırişımlen oteden ben bılmçle baltalanmıştır. Çünkü Türkıye'yı demıryolu polıtıkasından uzaklaştınp karayolu pohtıkasına bağlayan somürü odaklan bu alanda da etkınlıklennı gostermışlerdır. Bugün Turluye'de petrol tüketımının yuzde 40'ı ulaşım kesımmdedır Karayolu demiryolu çatışmasının büyük kentlere yansıması, halkın kıtle ulaşımmı ucuza sağlayacak metrolara karşı köku dışarda kapıtalızmın engellennı olusturmaktadi'• Ankara metrosunun öyküsünü bu kapsam içinde yerh yenne koymak gerekır Başkentm Beledıye Başkanı Ali Dınçer, çevreslne bir dizi genç bılim adamını, mühendlsi, teknik elemanı, planlamacıyı toplayarak bir metro projesi gehştırmiştir. Bu metro, daha çok yerüstüne devinecek trenlerle oluşacağından hem ucuza gelmekte, hem Türk demıryolculuk geleneğınden yararlanmaktadır. Türkıye'de demıryolculuğun tanhsel kökeni ve azımsanmıyacak olanakları bulunmaktadır. Olkeyi dışa bağımlı otomotiv endüstnsme baglayan ıç ve dış sömürücüler ıse bıhnçhdırler. Bugün Turkiye'de kent ulaşımlan özel arabaîarla, doltnuşlarla, sayısı az otobüslerle yapılmaktadır. CHP'll Beledıye Başkanlan hem Istanbul'da hem Ankarada özel otobüs yollan saptayarak olumlu bır aşamayı gerçekleştırmışlen böylece kıtle ulaçımmda bazı adımlar atılmış, halkın bu yolda bılınçlenmesi sağlanmıştır Ancak dışa baihmh kapitalızmın polibkacılan tehhkeyi 8ezmış!ordu. • İmar ve îskan Bakanı Turgut Toker. Ankara'da metro girişimine karşı çıkarak dıyor ki: Gecekondu kanununu uygulanm... Ne demektir bu? Gecekondulara karşı polıs ve jandarma destaginde buldozerlerin kullanıldığı ve sık sık yıkma ışlemine girildiği görülmüştür, ama bugün Türkiye'nm 20 milyonu aşkm nüfusu kentlerde ve bu sayının yansından çogu da gecekondularda yaşamaktadır Gecekondu kanunu gecekondulara karşı uygulanamaz duruma gelmış, üstelık gecekondu semtlennde apartıman yapanlar, gecekondu ticaretine yönelenler gebşıp güçlenmiştır. Gecekonduya karşı gecekondu yasasını işletemiyen Imar ve Iskân Bakanı metroya karşı gecekondu yasasını nasıl ışletecek"? Çünkü efendım Türkiye devletınln demıryolculuk gücüne dayanarak köku. dışarda olmayan bir ulaşım şebekesi kurulursa. komprador kapitallzmının ışıne gelmez. Devleti dış çıkarlann çarkını dönduren bir örgut nitelıgıne dönuştürenler şımdı de halka hizmet etmek ısteyen Beledıyelere karşı savaş acmışlardır. Bakalım bu savaşm sonu nasü noktalanacak? HESAPLASMA A «Kesmece Bunlar» Burhan ARPAD Bir Vıyı nceslnln Turlstik' tarlfell otelinde var(ık\ı ktşıler hafta sonu geçırıyor. Yıkyapsatçılar, Mafıa"nın orta kıyım tsmsılcıleri, vurgunculorın her çeşidi, yorgunluk çıkarıyor. Yan salonda onbınlere kâğıt oynayarak. ya da vıskl şişelerlni boşaltarak. Akşamlan restoranda cengl oynatmakdon da hoşlanıyorlar. Hele cengının alnına boynuna, meme üstlerıne, gobeğıne bınlık yopıştırıvermeğe bayılıycrlar öylesme hoşlanıyorlar kl. bir yırml daklkodo cengının her yonı btnlıkle örtüldu Hep bınlık. Ylrmı dakika çengıliğın emek karşılığı eliı bın Türk lırası. Emekontn yıllık emek karş.lığına eşıt Varlıklı kışılenn hofta sonu dınience oerçegl, bır başka gerçeğı duşundurdü. Bm lırayla şu sıra ne sotın oiınabiiır? 3 kılo orta boy zeytin, 3 kılo yavan kaşar peynıri (2 kito yaOlı koşar) 4 kılo beyaz peynır. 2 kıio tereyağı 12 kılo çavuş uzümü 2 50 kılo et 4 kilo zeytln yağı 6 kılo sarı leblebt 1/2 şışe Vıskl (kacok> 1/2 kı o kuru kohvs (kacerfrt 10 paket Amerıkan cıgarast flcacc*> 1'2 çekı odun (taşıma ve ıstif parasıykr) 5 kılo soğan (kışiık) 11 kılo pırınç 1/2 kılo çıkolato 1 gıdış Yesılkoy'e tokstyl« 1 erkek gomleği 1 erkek pantalonu (konfekslyon en ueuzundonl 8 kılo lımon 5 tane karpuz (büyük boy) İstanbul sokaklarına sınmış o kendlne özgu: «kes1 1 1 msce bunlar », «Kes kes al » «kabağına para yok » sealenyle daha bır kaç yıl oncesı bır kaç ılraya satılan korpuz 1980 yazında 200 lıra1 Turkıye'nın özellıkle son on yıtaa yaşamakta olduğu vurguncu • soyguncu düzenın bır benzerını başka kapıtalıst ülkelerde bulamazsınız. İMF zoruyla arka arkaya değer yitıren Türk parası gerçeğı şu sıraladığım vurguncu fryatlara gerekca gösterllemez. Zıra on yıl öncelerı 100 Türk llrası Avrupa borsalarında 1820 Mark getırıyordu. 1980 yıiında ise 1000 Türk lırası gerekıyor 1820 mark alabılmek için. Türk parası on kat değer yıtırmış. Oyso, ıç pıyasa alışverış etıketiert Türk lırasının yurd ıçınde bıre eitı, hatta bıre yüz değer yitırdtğınl göstenyor. 100 Turk lirasına 1820 mark alınabildiğl on yıl öncesınGe: Uzum, ya da şeftalının kılosu 1 lıraydı. şimdi 50100 lıra. Beş kıloluk korpuzun tanesl bir liroydt, şımdi 150200 lira. Beyaz peynırin kllosu 25 llraydı. şımdi 250300 lıra. Odunun cekisi 80100 llraydı, şlmdl 1600 lira. Erkek pabucu 100 llraydı. Slmdl 2000€000. Erkek kostümü ısmarlomo 500 llraydı, şımdi «n azından 15000 lıra. Bir şişa şarap (a70'llk) bır lıraydı. şimdi 150200 lıra. Şu kısa döküm, bizlm bıllm odamianntn pek üzerlnde durmadığı bir çarpıklıflı ortoyo koyuyor. Turkrye'de ne kapitalıst, ne sosyalist, hatta ne de karma ekonoml modeli uygulanıyor. Cllke ekonomısl Vurguncu'. 'aracı' mekanızmasına göre işliyor. Bir de kaçakcılar oğır basıyor. Kanıtiayıcı bır ömek, şu kahve oyunu. Büyük şehırtarde ıkı bın Iırayı verebılen herkes dilediğl kadar kahve buiabilıyor. 15002000 lırayı ödeyebılen vurguncu istedığı kadar Vıskl satm alabilryor. Gelln görün « . bu ve daha benzerl malları Tekel getirtıp yine aynı pora karşılığı satmıyor. Karşı gerekce, bu dövlr dortığmda kahve ve vıskı dış alımı yapamayızl Bu aldatmacanın leyüzu daha başka. Kacakçılık ve yosa dışı örgütlerl işletenler bol para kazansınlar dive dış altm yopılmıyor. Aslında koçak viskl de, kahve da dövizle öd«nıyor. Bır farkla Döviz transfefinı Merkez Bankası deflıl, Tahtakale Merkez Öonkası yapryor. Kocakcılık, Italyonların deyimlyie Mafıa. Türk ekonomlslnde ağır bastyor. Ağır basabilmek icin partl örgutlennın rwr duzeyinde •odamlan'nı çalıştınyor. Şu son haftaiardo Avrupa bostnında söz konusu edllen Türk uyruklu kaçakçıkjr orosında politıkacılara rastlonmıyor mu? 1940 1950 arası part\. ya da yüksek düzeyde yönetıcılık yoluyla vasa dışı büyük vurgunlar sınırlıydı. Şımdi sınırsız. öylesme sınırsız kl. nerdeyse herkesin «II başkastnm cebındet Turkiye'de son on yıtda Türfc parastnın alı» gucu kuculdükoe kuculdü. İMF on kez küçülttu. Yeril Maflocıiar ve polıtlkacı ortaklan. 20, 50. 100 kez kuculttüler. On yıl öncenin beş l'ralık karpuzu 200 Ilraya satılıyor: «Kes kes al!» «Kesmece Bunlori» dlye. norşı ve terorden sonra ulke gündemınde yer alan başka bır önemlı sorun da üretım ve tuketım dengesının bozulmasıdır Basıte ındırgedığimizde bu olgunun nedenını ürettığimızden fazla tuketmış olduğumuza bağlamamız olasıdır. Ancak temeideki önemll nedenler) de gormemezlıkten gelemeylz. Sorun nereden kaynaklanmaktadır? Kanımızca bu soruya yanıt verebılmek ıçın konuya ıkı nok tadan yaklcşmamız gerekmektedır. Bunlardan bırı tarım otakısi ds sanays kesıminın gerceklerıdır. Tarım kesimlnl ele aldığımızda gorunen şudur: Bu olandakı ınsanlanmızın coğunluğunun az topraklı ya da topraksız olduğu bılınen bir gercekttr^ Çun ku ülkede yıllardır toprak refor mu gerçekleştırılememıştır. Bunu n da otesınd» eldekı toprakların gun gectıkce mirascıiar arasında paylaşılmast sonucu ekılebılir alanlar iylce kuçulmüştur. Bu olguda birer üretım alanı olan kırsal kesimden buyük tuketım alanlarına yonl kentlere göçü zorunlu kılmıştır. Pek doğal olarak da kırsal kesımde et, süt, yumurta ve ek mek gıbı temel tüketim malları nı üreten insanlor kentlerde ay nı mallan salt tuketen insanlar durumuna gelmişlerdir. Son yıllarda sanayı kesımınde de umut verıcı ve şevindırıci gelışmelere tanık olamıyoruz. Bunun başlıca nedeni. yatırımiann plân ereklerıni uygun bıçim de gerçekleştirılememesıdır. Ay rıca kımi gırdılerın dış aiım yo luyia sağlanması zorunluluğu ve dovız aor bogou mevcut ış letmeierınde düşük kapasıteyle caiışmasına yol açmıştır. Bu ıkı etken hem .cağdaş anlamda bır sanayı toplumu oimamızı engellemış, ayrıca üretımın de buyuk çaptg duşmesıne neden olmuştur. Bunlardan başka son yıllarda KiT'lerın üretım artışı yerc ne ısdıhdama yönelmelerl soru nu daha da büyutmüştur. YERLEŞEN EĞIUM Saydığımız tum bu «tkentertn bugun kıml malların dartığı sorununu gdndeme getirdığınl florüyoruz. Bu sorun ıse IstedıÛı malı zamanındo ve yetennce bulamıyocağı kaygısı ıle ge reğınden fazla satm olma gıbi toplumsal bır eğılımln yedeşmesine neden oimuştur. Bu aroda böylesıne bır psıkoloıık ortamdan yararlanmak ısteyen kımseler türemiştir. gibi bunlann tek omaçlori: Eilenndekı mallan Istedıklerl zaman ve Istedikleri fl yata satmaktır. Basvurdukton en etkın yöntemde. Darlık yaratıp flyotlann yükseimeslni sağlamak omacıyla mallan ortaya çtkarmayıp saklamaktır. Işte son yıllarda ütkede yoşanan olgu budur. Hukuk dilın» de lYığımcılık (Stokculuk) ve VURGUNCULUK (Ihtikâr)» suc ları olarak tanımianan suc turünün yaygınlaşmasına bu of gu yoi açmıştır Ekonomık yaşamda Oretlm ve tuketım bunun sonucu olarak da sunu ve Istek (arz v» Yığımcılık, Vurgunculuk DEVLET. DENETİM GÖREVİNt YAPMAU VE BİR AVUÇ VURGUNCUNUN KARŞISINA MUTLAKA DİKİLMELİDİR Naci ÜNVERYARGIC tolep) dengeslnin tüketıcl zararına bozulması sonucu orta ya çıkan bu suçların Turk Ceza Yasasının 401. maddesınde yaptırıma bcğlandığım goruyoruz. Madde yalan haber yayarak ya da başka h leii yollora başvurarak et, ekmek, odun, kömür gib «anuyi gerekll yryecek ve esyanın darlığına ya da fyatının artmasına ne"!en olan kırrselsrın ceza'andırılmalannı ongormektedir. Maddeye göre Bu gıbllere 1 yıldan 5 yıla kador hap,s ve ayrıca bın hradan 15 bın llraya kadar ağ.r para ceTOSI vorılebılecektır. Ancak madde kapsamınrj olınan mallar sayılırken sonuna eklenen tglbı» sözcuğüne dayanarak YARGlTAY uygulama kapsarpmı genişletmış bulunmaktidır. ö*enin Içınde bulunduğu koşullar gözlenerek maddeye Yargıtayco getırilen yorumun gerekçesi şu gorüşlere dayanmaktadır «Anılan madde kamu İcin gerekli yıyecek ve eşyayt kapsamıno aldığına ve soyılon mailarm sonuna do tglbii sozoOğO «klendiğlne sö re uygulamanın otekı zorunln tü ketim rraliarını da lcermesl gerekır» işte bu yoklaşımın sonucu olarak günümüzde mar gann, tupgaz, benzın, cay ve kahve gibl bircok tüketim mad desi uygulamanın lclne alınmıs buiunmaktadır. HuVuksal anlamda Türk Ceza Yasasının 401. maddesinln uygulanmasınt gerektirlr bir suçun oluşumu »cln şu koçutların gercekleşmesl gerekmek tedlr: A Yalan hoberler yayınlomak ve yaymak: Bu bosın yoluylo ya da öteki araclarla bir malın fiyatının artacağı ve pıyasada buiunrradığt yolunda olobıllr. B Vevo başka hilell yollara başvurmak: Buna örnek olarak bir mal varken yok demeyl ya da sattlmış glbl göstermeyi soyabillrlz. C Eylemin konusunun ko muya çok gerekli ytyecek ve »Sva olması do gerekmokte dlr. Tum bu koşutlar dışında yo malların yığınlanması yapılarak darlığına neden olmok ya da yaratılan psıkoloıık ortamdan yararlanılorak flyat artışına yol oçmak gereklldir. Bunun dışında maddenin uygulanması olanağı yoktur. YAPTIRIMLAR YETERSİZ Bu aşamada Insanın usuna ister istemez şu soru gelmektedır: Günümüzde bu uygulama ıle yığımcılık ve vurgunculuğun önune geçılebilınmış mıdir? Ne yazık kı geçılememıştır Çünkü ekonomı cok yonlü bır slstemdır. Bu nedenle salt yaptırımsal uygulamalarla düzenln sağlanması olanaksızdır. Kaldı ki günümüzde tüketlciyl zarara sokan kiml eylemlerln yasalordg karşılığı yoktur. Ya da cok önemslz yaptırımlor vardır. ö r . neğın? Salt fazkı fiyatla mal satmak gıbl Üstelık kımı malların üretımınden pazarlamasına değın tüm sureçlerl denetlmınde bulunduran tekeller de devlet denetıminl büyük öleüde ortadan kaldırmışlardır. Buna örnek olarak yağ sanayiinı gösterebılirız. öyleyse şoruna çözüm getırebilmek içın neler yapılmalıdır. Kanımızca ilk aşamada Türk Ceza Yasasının 401. Maddesi kapsamı ge nışletilerek günümüz koşullarına uydurulmalıdır Bunun dışın da zorunlu tüketim malları üretım alanlarında tekelleşmeyl önlemek açısından bu alanlarda üretime dönük yatınmlar yapabılecek kooperatif sektorune güç kazandırılmaldıır. Boşka bır deyişle Anayosanın kooperatlfcılıkle ilgili 51. maddesine tam bır Işlerlik kazandırılmalıdır. Ayrıca KİT'lerde üretıml hızlandırıct düzenlemeler gereklıdır. Bu arada yerel yönetımlere plyasa denetiml konusunda genış yetkiler veren yasal düzenlemelere de gidilmelidlr. Özetlersek; Devletln ekonomık slstem lçındeki denetım ve yönlendirme işlevınin tam anlamıyla yaşama geclnlmesi gerek mektedir. Tüm devlet kurumlan yerl geldığınde bır avuc vurguncunun karşısına mutlaka dlkilebilmelidır. Geçim zorluklan içınde bunalan geniş kltlelerin rahat soluk almalan İcin bunun tek çıkar yol olduğu da unutulmamalıdır. MEVLİT Yonva eşrafmdan Topçu Kaymakamı Merhum Ncfl Bey ile Merhume Adıle hanımın oğulları Demokan aılesmın büyuğu, Enson aılesmın yeğenı, Arıpmar, Ölçer. Serbetçıoğlu. Atılla, Güneray, Aslan, Cağlar, Pekyoman, Taşkın, Dıker, Özgür aılelerının enıştelerı Hacer Demokan'm sevgıli eşı, Gaiatasaraylı 50 yıllık gazetecl Prudential Lines INC'nin Türkıye Müşavın New York'ta vefat eden; Mehmet Feridun DEMOKAN'ın oziz ruhuno Ithaf editmek üzere 10 eylul çarşamba günü Beyazıt Camıinde öğle namazını muteakip Hacı Hafız Nusret Yeşılçay'ın yönetımındekı seçkıo hafızlar ekibi tarafından mevlit okunacaktır. Akraba. eş. dost ve cumle Müslumonların teşrrflertrrt rlca ederiz, AİLESİ TEŞEKKÜR Kurduğu teslsiertyle sünnet olayını eğ1encey« dönöştüren. Sıhirbazı, Hokkabazı. Vokalıstleriyle tüm çocuklora unutulmayacak dakıkalar yaşatan, bu güzel günü video banta alarak renkli televizyonda bızlere anında gösteren. gelıştırdığı cağdaş sistemi ıle ocısız, ağrısız ve ağlamasız erkeklığe ilk adımı arttıran, ünü yurt lcınden yurt dışına taşan; Sünnet Uzmanı Turkıye'nın tek haftalık haber dergisi YANKI • Kemal ÖZKAN'a sünnet ve sonrası özen ve ilgilerlnl devam ettlren yardımcıları Tahsin ÖZKAN, Ender KAMBER ve Muhıttın ŞEN'e. törelere göre dıni vecibeierl yerıne getıren; Hafız ve Imam Rcsim Scrgisi 922Evlüll980 Nîyazi 10R0PRAK • Mustafa TAŞOVA'ya Hokkabaz Zekl ARMAĞAN, Sekreter Muyesser ZULKADIROĞLU ile Sünnet Sorayının tüm personeline, bu mutlu gunun gerceklesmesıne yardımcı olan bobo dostu. kirvom Turgut DİNSEL'e, düğünüme katılan tüm akraba ve mısafırterımize. telgraf ve telefonlo bizteri arayan dostlarımıza tesekkür ederlm» YALÇIN NEBİOĞLU • ÜMÎT'fflSfiR™ SfiNflT GALERtSt Istıkhl CnMesı Pasobolıçe Yöm lapıknr Hon. ttot) W « * 6 Î Î • (Cumhurlyet: 5101) Cumhurlyet: 5095 t Sahia : CnmHurtye» Gazetedlik TJi 9 sdına : NADt> NADİ » Geoel Tann UthtOıfi: Oktay KOKTBÖKB • U O M M UOdOifl : t MOdOra : OtMa EEtNÇ t Basas «e T»y«o . Oam&artyrt MılM«rm» »e Gazetedllk TJVfl CMaloghl TftrtKK» Ct Cad Ko.i » 4 1 . Poeta K M D M : MB ISTANBCI, Telelon : 30970* CUMHURIYET BâSIN &BLAK X4Sâ8IMâ TJYMAYI TAAHHtT EDEE • BÛBOLAR : &NKARA Komn 34 4 yenlşehll Tel , 17 S8 66 17 5846 0 tZMİB: Baltt ZSy» Bulvar. No «5, Kst S Tel: 354706 13 12 30 # âOANA : AtatOtk Cad. Türk Hava Kunmro i ş B a s Sat:3Ko:U Tel : 14 550 » « I ABONE ÜCRETLERİ */** Ytst M n TAKVİM e tranfe «.47 tktndl V ,1 Güaet 133 «k«*m ,9 29 Ö|)e U U Tıta 11.03 • t m a • JMo SJKO Tnrt dtp eoo ı^oo *.«oo 1300 Ocac Oeıet] gruplanoa ve mSabfcaa tfin tynes uygolaaır. ABOo» v»ÜaoTel. 1BJ3» Haftonın en ilglnç olaytarı en ilgınç uslOp Ile YANKI'do KAPAK KONUSUNDA Uderıne dırenen eskı Dışişlerl Bakonı • Hayrettln Erkmen ve Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı Münıf Islömoğlu. İC OLAYLAR BÖLÜMÜNOE: Eroın dosyası • Erbakan hedef oldu. Oğuzhan AsHtürk «Eroın 30 Ağustos.» Atatürk konusunda 90rüşler.» New York Times'in göruşü «Türkıye tedh'şle yoşamayı öğrenıyor», cezaevleri fırar>ar rekora gidlyor. DtŞ OLAYLAR BÖLUMUNDE: Polonya: başlangıcından bu yana olaylar . kızgın lşçiler ülkesi. EKONOMİ BÖLÜMÜNDE: Eskl ve yenl Malıye Bakanları v« sanaylcıler ekonomık durumu tarttılar: Zıya Muezzınoğlu: «Yenl zamlar ve devalüasyon var» ismet Sezgın: «Asgari ücret artmamalı» Keran Bulutoğlu: «Uranın yumuşak dalgaiandınlması iyl» Rafet Ibrahtmoğlu: «Tedblıier enflasyonu durdurdu.» Yavuz Zeytmoğtu: «Önlemler uretimt ve yatınmlar rı azulttı» Ayrıca savunma, basın. modem hayat. Insonlar, hoyat böyle geçer. turizm, rodyoTV, sağlık, kitap. s«k» YANKI'nın incelemesl bölümleriyle YANKI «sizl herşeyden haberdar edsn dergi» HER HAFTA YÜZBINDEN FAZLA KİŞİ YANKI OKUYOR DÖRT RENKLİ OF3ET BASKI, 34 SAYFA, 15 ÜRA. TURKIYE'NIN HER TARAFINDA YANKI ARAYINIZ.