Katalog

CUMHURÎYET 2S EYLÜL 1980 irk+ic YEDÎ HÜKUMET PROGRAMI MGK'NE SUNULDU (Baştorofı 1. Sayfado) eclışmalan yapmok hukümet olarak ana gorevlerlmız arosmdadır 0 Bunun yanında sıyası, l<fon, eı\onomık, sosyal ve kulturei konulardakı ana mevzuot tıkanıklıklan da tesb't edıle re* gerekl: değışıkhkler yapılacoMır • Idarenln tarn blr torofsız!ık ic nde vatandaşın hızmetine koşrrası sağlanacaktır Türk ka mu yönetımı teşkılatı butunüyle gozden gecırılerek, uzun recganızasyon calışmalarına gldıimeden kısa surede, protık dü zenlemeler yapılacaktır. • Gorev. yetKi ve sorumlulukior Insıyatıf ve calışmayı îesvik edıcı şekılde tevzı edı.ecek. bunıarı tam oiarak kollanmayanların sorumlu tutulucaktorı acıkço belırtılecektır. • Devlet kadroları lcmdekl aşırı şışkınlıkter blr za^an sürecl ic>nde gıde' Imeyo cal'sıloeak. Devıet Memurları Kanunu ve dığer personeı mevzuatımız su'atle e'e almarok yeniden ^uzenienecektlr. YENI YASALAR CIKARILACAK Hukumet programmda rrahallı Idarelerm etkınlıgınln artırılacağı da belırtılerek bu konuda kaynak sağlamak ıcln fınonsman konjnu cıkarılacağı ve yen! teşkılattanmayo gıdıle ceğı kaydedilmlştir Programda daho sonra yenl cıkanlacak yo solor üe yen.den değişıkllk yooıloco* vasalor şövle sıralonmıstır • Olaöanüstu Hol Konunu en kısa zornando hazırlanocaktır. • Jondarma ve Emnlyet Teş kllotı Kanunları yenıden hozırtonocak Polıs Vozıfe ve Selahl vfit'srı Yosası gözden geçlrılecektır • Dernekfer Kanunu todll edilecek topiantı ve gosteri yuruyüsleri mevzuatmdakl boştuk lor doldurulacoktır • Kacakcplıkla. ozelükle sllah ve merml kacokçılığı tie mucadele ıcin sürotle mevzuot hazırlanocak. • Barko'or ve öze) Işyerteri nir» korunması icın ozel çüven llk teşkılatı kuruirrası sağlana cak • Guvenlık kuvvet'erl ıte IIgılı rakdı tozm rot ve avltk bağlanması kanunu yürürluğe konuiacck DEVLET GÛVENLİK MAHKEMELERf Prog'amda ancş! v» ter6run e'kıU bır bıcımde önlenme sS Uyn crkarıtacak ycsalar vo vasalarda yopıiacak değ.şıklıkier de şöyle acklanmıştır: • Anorş, ve te'orü etklll b!r 86<ıide önleyecek ve slyos! istfkra'ı sağloyocak uikemiz şart lcrıno ve hukuk sıstemlrnlze uygun yasal duzenlemeiere gldılecek, Slyasi Partiler Kanunu, Secım Kanunu, Devtet Güventlk Mchkemelerl Kanunu, Türk Ceza Kanunu, Ceza ve Hukuk Muhakemelerı Usullerı Kanunları, Meshut Sucların Muhakemesıne Oaır Konunlor ıle ceza hükünn'erını ıhtıva eden dığer konunlarda değışıklık yapılacok'ır EKONOMİK VE MAU İSTİKRAR Proararrda ekono'nik v« mo I! konularda yapılacakia' da 6zet!e şöyle stralanmıştır • Komu horcamaları. scğlom kaynoklardan fınanse edtîecek, mevcut ekonomık istıkrar programın n uygulanmosıra devon clunacak bu prcgra mı tamamlayıcı vergl değışıkl'klerl ve ço ışma bcrışını sağloyıcı düzenlemeler suraıle ger çekleştırılecekfr • Pıyosa ekonomfsmln kuralannın Isledığl bır ortam lclnde ekonomık soruniarın hot ledılmesıne ca'ışılacak, bu duzen lcınde fıyat mekanızrnasına gore cahşar, teşebbüs gücünü gelıştıren bır onlayış ıle vatandaşın cahETia ve dıledıği Işl tutma hurrıyetıne sah'p bu lunması esas olocaktır. gavret mohsülü olmayan havadan pa ro kazanma yolları kapatılocak ttr • Esnek kur polıtıkasmın uy gulanmasma devam ed'tecekVr. • Ekononnde ısîıkrarı sağlayocak para kredj poi'tıkası uyflulamasına devom olunacck, komu ıdares'ndekı israflar onIsnecektır Kamu sektorunün fl pansmun ıht vac an sağlıklı kaynaklardan saölanacak açık fmansnan yol'arından kaçırıVERGİ • /e>gı kacakçı! ğını ur'eyecek temel düzeniemelere gtdhecek, bütün kazanc ve gelırlerden makul oranlarda verq\ clınması ıçın gerekli duzenlsmeler yapılacaktır • Vergı yukünun mükellef flrup'an ve sektorier arası gay n odıl dağılımı duzeitılecek, verg' oranla'inın yenıden duzenlenmesı ve en oz geçım ınriırımının yökseltılmesı gıbı ted b'rierle ücrethler ve sab't gelırlıier üzer.nde yoğunlaşan ver 0i vüku hafıfletı'ecektır. • Yabancı sermaye yotınm 1ar îc n basıtleştınim'ş bu'unan muracaat ve değerlendırr e uyg'jlarras'ia devamla. ya bancı sermayeden kayrak teknoloji ve pazarama alanlorındo rr>ıllı ımkanlarımızı tak^ıye edıcı unsur olarak azamf Istıfode sağlonaccktır • Ihracat icın teme! a!t va pılardon bırısı o'an Ihracat slgortoaı eıstemmın uyguianmas na geçllecekKr OIŞ EKONOMİK İÜŞKILER • Dış ekonomık ilışkılerımız de OECD ülkeierl ve mılletlerorası ekonomık ve fınons kuruluşlarırın destektedıgı ekonomık ıstıkrar programımızın uygulanrrasında me/cut anlaşma lar çerçe/esmde bu kuruluşlor>a yakın ıştırlığı sürdürulmeye devam edılecek illşkılerimız gelıştırılecektır • Gumruklerde yapılan ruşvet ve kaçakcılık olayları kesm olarak önlenecek gumrük kanunu ve kaçckçılığın men ve takıb, hakkında kanun yenıden düzer lenecektlr. Kaçakçılığın TIR'larla yapılmasını önlemek icn TIR kontrol zıncırı kurulacakt r SANAYİ VE ENERJİ Sanoyi ve enerıı yatırımlanno oncelık venleceğı kaydedl(en huKumet programmda tesıslerın kuruimasında gerl kalmış yöretere öncelık venleceğı ve modem teknolopden yararlonılocağı kaydedılmı$tır Kömur ve petrot rezervler.nir arastırılmasında kamu ve ozei kesımın yanısır0 yurt dışı ımkanlardon da yarorlanılacaği koyded'lmıştır. Tarım, orman bayındırlık ve ulaştırma alanlarında uretımın artınlması ılkes ne önem ver'leceğı kcydedılmış ve şoyle devam edılmış tir• 1973 yılımto ve onu tak:p eden yıllardo uygulonmasına başlorılan toprak ve tarım reformu tatbıkatı ve memleket gercekleri gözönunde tutularak btr toprak ve tarım reformu ka nunu hazırlanacaktır CALIŞMA VE SOSYAL GUVENLIK Calışma hayatınm ncsıl duzenleneceği de hâkümet progranında şöyle acıklanmıştır• Çalışmo banşıns blran 6n ee ve devamlı olarak kurabllmek maksadıyla toplu )ş sözfeşmesi grev ve tokavt kanunu, sendıkaiar karunu, ve ış ka nunu süratle gözden gecırilerek gerekli değışıklıkler yapılacaktır • Tarım sekîöründe calışankırın sosyal guvenlık semsıyesl oltına alınması icın gereklı colışmalar yapılacaktır Emekll dul ve yetın aylıklorının verı!mesınde eskl ve yeni emeki ler orosındakl farklılıkların da gıdenımesıne çahşılacaktır. MİLLİ EĞİTİM Programda rnilll eğ'tlmln Ataturk mıllıyetc.lığlnin yenıden yurd'jn en ücra köşelerıne kadar yaygınlaştırılacağı belirtllerek, cEvlatlarımızın Ataturk II keierl yerlne yabanct ideoloMlerle yetışerek sonunda blrer am:rşi8t olmastmj tztn vermeyeceğız» denılmişttr. Milll eğltım konusunda özetle su Hkel«re yer verilmıştir. • öğretmer ve yönetlcller politıkadan tümüyle orındırılocak ve derneklerin amac v» taaliyetlerl ne olursa olsun ke slnlık'e polıtıko dışındo tutulmaları ıçın her turlü yasal ve idarı düzenlemeler yapılacaktır. • Mıllı eğıtım temel kanunu v« ünıversıteler kanunu üzerinde gerekli düzenlemeler ve c o lışmalar yapılacaktır • öğrencı yurtları her turlu oşırı cereyenlardar arınmış olarak vatanm bütünlüğüne man mış, memleketı ve miMet.nl seven genclerımızın hlzmetıne tah sıs edılecektır MİLLİ SAVUNMA VE DIŞ POLİTİKA Hukümet programmda milll savunma ve dıs polıtika konularında da boşlıca şu ılkeler yer olmıştr• Turk Sllahlı Kuvvetlerlnın savaş gücü bütün ımkanlar kul lonılorak en ust sevıyede tutulacaktır • Sılahlı kuvvevtlerımız n modemızasyonu planı (RE • MO) hedeflerıne ulaşması ,cfn gerekli tedbırler alınacak, çımdıye kadar vakı olan pecıkmelerm telafısine calışılacakdr • Dış polıtıkada temellerl Buyuk Ataturk tarafmdai otılmış Cumhurıyetımızın ge'ene*sel barışcı tutumu surdurü'ecek, bu amacla tum O'keierle bağımsızlık egemenlık, topraK bütünluğune saygı, 'Cışlertne karışmama ve hak eşıtlığı ılke lerıne doyalı ılışkılerın sürdurulmesıne ve gelıştırılmesıne caba harcanacaktır • Turkıye'nın taraf olduğu her alandaki tk 'ı ve cok taraflı onlaşmaıar gecerlıdır Karşılıklılık ılkesl cercevesınde hukumetımız tum anıaşmalardan doğan yü^umluluklermı ye rıne getırecektır • özellıkle NATO ittifOMyte ve başta ABD olmak üzere bu i'tıfakın butun uye'erıyle olan ilışkılerımız gelıştırılerek sürdu rülecektır Hukumetımız NATO' nun uluslararası barışın temeII o arak güvenllk dengesl 0çısından hayati önemını koruma/a devam ettığl ınancındadır • AET Ile llışküerimtz. nlhal olarak Türkiye'nın topluluk (çınde Ankara Anlaşmasında öngarülen yerlnl alması amacına yonelık olacaktır. Avrupo Konseyl ve demokratık ülkelenn üyesi bulunduğu dığer kuruluşlarla ilışkı'erımız ve ışb.rlığımız parlamenter duzene donus kororlılığımızdan esınle necektir • Islam ülkeierl Ile llışkilerırrız güçlendırılecek, bolgemızdekı anlaşmaziıklar karşısında Turkıye'nın yaklaşımı adalet ve hakkanıyet, her mılletın kendl kadermı bızzat tayın etmest, kuvvet yoluyla toprak llhakının reddı glbl ilkelere dayanacaktır. Bu Ilkeler korşısın da Ortadoğu sorununa karşı tutumumuz ve Fılıstın halkmın haklı davasına desteğımız aZımle surdurüleceHlr. EGE VE KIBRIS Başbakan Buıent Ulusu tOrafından okunan hukumet prog ramında Yunaniston Ile ılışkıler, Ege ve Kıbrıs sorunlarma da şu ılkelerle yaklaşılmıştır • Hukumetımız, Yunanlstan Ite aramızdakl Ikill sorunlarda toraflann hak ve cıkarlarını gözeten adıl cozumlere goruş me'er yoıuvlp varıimasını temennl etmektedır. Bu çerçevede daha once Yunanıstan lle mutabık kalınan muzakere yöntemlerl sürdürülecektır • Ege'dekı hak ve cıkarlarımız Turkıye ıcm hayati onem taşımaktadır Ege adalarının andlaşmalarlo belırlenmış olan statüsüne uyulmasını ve Batı Trakyadakı soydaşlarımızın hak ları ıle ılgıli anlaşmalara rıayet edılmesını ıstıyoruz • Kıbrıstakı toplumlorarası anlaşmazlığa daha once varılmış olan mutobakat cercevesınde gorüşmeler yolu ıle ıkl bolgelı, ikı topiumlu federal bır cozum bulunmasını ıstıyoruz Hukumetımız halen sür durülen toplumlararası goruşmelerde taraflar arasında varılacak cozumlerl destekıeyecektır Hukumet programınm sonunda ana hedefler acıklandıktan sonra, «Mıılı Guvenlık Konseyının ve buyuk Turk mıl etının guven ve desteğı guç.uklen aşmada ve başarıya ulaşmada en buyuk dayanağımız oıacaktır» denılmıştır 24 OCAK KARARLARI Ulusu Hukumetı nın progromınaa 24 ucak kararlarına aeğınılerek ozetle şoyle demimış tır. «1977 yılının ortaıarından sonra hızlanan enf asyon, muteaK p yıllarda %100e yaklaşan oranıara yukseımış, sosyal ve ekonomık dar bogazlar baş gosiermıştır Yatınmıar ve uretım azainnış planlı donem uy gulamasında llk dsfa o arak kalkınma hızımız nufus artışımızı karşılayamaz sevıyeye duşmuştur Ocak 1930'den ıtıboren uygulama/o konulan ıstıkrar tedbırlerınden kısa surede olumlu sonuclar alınmıştır Ancak bu tedbırlerın zamanlan ması ıcm gereklı vergı kanunları ve calısma hayatını duzen leyen mevzuat yenılıklerı, yasamo organının ışiememesi ve sıyasl ıstıkrarsızlık sebsbıyle kanunlaşamamıştır» 1961 ANAYASASI Ulusu Hukumetı programınm «temei düzenleme alan.arı» ara başlığını taşıyan bolumunde 1961 Anayasa sıyla getırd.gı re |im ele aımmıştır 1961 Anayasasının «lyınıyetle» hazırlanmış olmasına rağmen bu Anayasanın «devlet tahrıpcılerının kalkanı halıne» getırıldığıne değınılen hukumat programmda bu konuda ozetle şoyle denıimıştir: «Tarıhlmlzde görülduğu gıbl. başlangıcta ulkenın ve mılletln lehıne ve daha fazla hurnyet ve adaleti sağlamak ıcm alınan tedbırler ve yapılan huku kı duzenlemeler, ne kadar lyl nıyetle düşunu'ürse duşunülsün, uygulamada gelısen olavlar ve memleketın kendıne mahsus şartları sonucu devletın bütunlüğünu güvence altına almada ve yurttaşlarımızın hu zur ve gjvenınl sağlamada yetersız hale gelmıştır Devletın dayandığı temellerln mutlaka sağlam olması gereklıdır Cumhurıyetmızın daycndığı ılke erı vazeden Buyuk Ataturk. aynı zamanda bu ılkele r i ko'u/acok ve uygulanmaeını sagla"3cak yol ve yontem lerde getırmış gercekcı, OMI ve manîığa dayanan, dogrolardon uzak bır ufuk acmıştır Ancak uvgulamada anaycsa kanun ve csşıtlı mevzuat beklenenl verrrem ştır Özell kle 1961 Ana/asası I'e başlayan son yrmı yıll'k öo nerrde mevdana gelen oıavlarda, devlet organların n dayandırıldığı ve Turkıve nın bunye6ine u/madığı buq^n ıvıce anlasılmış oion bozı temel yöntemler n rolu bu/üktur Sınırlcrı belırsız bır özgurlui' anlayışı devlete karsı dahı kuılanılab len bır tarafsızl k ddıası. hukuk devletı ıisn surulerek yürutme organımn ıs'emez duruma getırılışı dev'et ıcınde devlet olmayo vönelık bır ozerklık gorusü ve bılımsellık kısvesi oltında sıyaset yapılması hep bu bunyeye yabancı nıtelıkler ve devlet ycpısının kuruluşundak hatalardan kaynaklanmıştır Bu belırsızlık bczan en basıt usul konularına kadar uzanmakta parlamentoyu calıştırabı'ecek Devlet Baş kanını seçebılecek yoüar dahi bırkac hamlecen sonra tıkana bıîmektedır Butun bunların so nunda ıse. Turk Devletı duşmanlarının tahrıp ve tecavüzlerıne karşı savunmasız bırakılarak yok olma tehlıkesı lcıne duşebılmektedır Israrla belırtmek Isterlz kl, hukumetırrızın ana gorevı devletın temelındekı duzen.emelen Ataturk ılkelerı ışığında yapmak ve Cumhunyetımız b r daha zor durumlara dusu^mevecek tedbırlerı aimaktır DıOer butun gorevlerımız bundan son ra celmektedır 1961 Anayasosı, başlangıcta 1 lyl nıyetle hazırlanmış olmas na rağmen Anayasa nın kuvvetler ayrılığı ılkesının blrlıkte getırdığı sorumluluk anlayışının gereâınce teesous etmemıs olrrosı, uygulamanın kuvvet er çotışmasına donüşmesıne neden olmustur Memleket çerceklerlnl nazon ıt bare almar yan hukuk anlayışlan ve bı ki6im Anayasal kurjluşlann gö revlerınl gereğı g'bı yaDmcnalorı 1961 Anayasasını maa'esef devlet tahrıpcılığının ka'konı halıne getırebılmıştır Son otuz vıllık tecrübelerden faydalanarak yenı Ana\a8a'nın hazırlanmasında gereklı calışmaları yoomak hukumet olorak ana gorevımız arasındadır.» Petrol boru hattının (Baştarafı 1 teıık konuma sahıptır BAĞDAT BOMBALANDI iran ucakiarı ıse onceki gece Irok başkentı Bağdatı bom baladıktan sonra dün ıkıncl kez kente saldırdılar Bu kez hedef olorak Bağdat ın ıcınde soyılon Mutesna as kerı havaalanı secıldı İran ucakları ayrıca dün petrol bo! gesı Kerkuk'u de bombaladı'ar TURK İŞÇİLERİ İran'ın hava saldırılarından en cok Irak'ta colışan Türk ış C'lerı etkılenmektedır Turk fır malorın aıt bu şantıyeler iran'ın en cok saldırı yonelttiğı boigeierde buiunmaktadır. Bağdat havaalanı yakınında ca lışan Turk ışcıleri burayı ter ketmek zorundo kaldılar IRAK'IN İDDİALARI Ote yandan Irak Sılâhlı Kuv vetlsrı dün yayınladığı blldırıde Irak bırlıklerının ayrıca Somer, Naftas ve Amman Hassan'daki İran tes sler nı ağır hasara uğ ratt ğı ılerı surülmuştür B'ldınde ayrıca Iran'ın en buyuk petrol raf nerısınin ds kuşatılmış olduğu ve düşmek üzers bulunduğu belırtilmıştir Bu arada gozlemcıler Iran'ı ist laya gırısen Irak birlıklerlnm saysının 55 bin dolayların da olduöunu belırtmektedlrler Irok Sılahlı Kuvvetler Gonel Komutan'ı^ı iran'ın uÇrodı ğı koyıp'ar konusunda da şu bıh yi vermıstır • «Sıtorl kesımınde 40 tank ele çecırllmıstır Ayrıca 106 mm lık 4 top, 88 mm capındakı bır too'a calısan zırhlı nok l'ye arc«ı 8 orta caplı mak ne II tüfek, 16 cesıtlı copta tüfek 130 mm lık top, 4 adet te'sfz ve savas telefonları ve bır uccîk ele gecırılmıştir • 63 tonk 18 naklıye zırhlı O'acı 9 elektronık tOD. 106 mm lık 3 top 2 hava topu ve 2 gemi tahriD edilmıştır Bu ara da bır helıkopter düşürülmüş ve Snttularap'ta Abadan kentl yaknlarında bir hücum bot rrü rettebatı ıle bırlıkte batırılmıştır 9 Carpışmatar sırasında IraT lılar 80 ö'ü ve cok sayıdo ya ralı vermıstır» iroK Sılahlı Kuvvetlerinln Ise bu harekat sırasında 16 şe h't ve 14 yaralı verdığı, ayrıca İkı zırhlı arac ve ikı top kay bettı<*ı bı'dırılmiştlr. İRAN'A GÖRE Öte yandon İran ordusu tarofndan yayınlanan bir bildlrl de Ircn , donanmasının Basra Korfezınde mevdana gelen denız sovaçında buyük bır zafer kazandığı ılen surülmuştur Bıl dırıde «iran dononması Irak donanmasını bozguna uğrotmıştır Hürmüz Boğazr kont rolü tamarren İran donanması nın elınde bulunmaktadır» de nılıyor Ancak b Idırıde savaşın ne zaman ve nerede mey dana geldığı hakkında bır acık lamada bulunulmuyor Irok ıle 6 gundur devam eden savaşlarda tarafların kayıp larıyla ılgıli olarak bır bıldırl yayınlayao İran Sılahlı Kuvvetlerı bu savaşlardo Irok kaybı nın Iran'a göre oldukco kabarık olduğunu ıddıa etmıştir Beyrut'tan verılen ve Tahran radyosu tarafındon okunan bıl dıriye göre ikı ülkenın kayıpla rı şoyle sıralonmıştır Irak 72 ucak 3 helıkopter, 114 tank 6 roketatar. 2 tlcoret gemısı iran 8 ucak, 11 helıkopter. 16 hücumbot 1 gemı ve 1 ro ketatar GÖZLEM denlz savaşlannda yaralanan ve hastalanarüarla 11gıh insancıl onlemler benımsenmıstır Bınncı Dunya Savaşından sonra 1929 da s»vaş tutsaklan ıle ılgıli bır anlaşma kabul edılmlş, tkıncı Dunya Savaşından sonra da 21 Nısan 12 Agustos 1949 tanhlen arasında Cenevre de dört ayrı antlaşma ımzalanmıştır Bu antlaşmalar Kara savaşında yaralılann ve hastalann ıvllestlnlmesl sozleşmesı» «Deruz savaşında yaralılann ve hastalann ıyıleştınlmesı sözlesmesı» «Savaş tutsailan ile ılfill sözleşme» ve «Savaş zamanında sıvıl halkın korunması sozleşmesı» başhklan altında toplanmıştır İkı dünya savaşında yaşanan acı olaylar 194» Cenevre sözleşmelennın öncekılerden daha da aynntılı bıçımde düzenlenmesını gerektırmıştır Savaş altındaki sivıl haJkın. yaralı ve hastalann onbeo yaşından küçük çocuklann ve yedl yaşından kuçük çocuklann sağlık ve guvenlık bölgelerinde banndınlmalan. bu sözleşmelenn ana amaçlannı olu> turmaktadır Yıne bu sözleşmelerde savaş altındaki sivll halkın her türlü gereksınmelennın karşılanacağı belirtılmektedır Işgal altındaki ülke insanlannm toplama kamplanna göndenlemevecegi tutuklanamayacağı sıvıl halka ışkence yapılamayacagı bu lnsanlara zorunîu çalışma yükümlülügu getirllemeyecegi de bu sözlpsmelerde ver almıştır Ne acı ki banş dönemlennin bu süslü hukuksal metınlen savaş alanlannda hep unutulmuş sivil halk savaşın acımasız koşullan altındi ezilmiştir Sanki bu hukuk kurallan uyulmak lçin değll çlgnenmek lçin konulmuştur ve sankl yirmmci yüzyıl bunca sözleşmelere bunra bıldırgelere ve anayasalara karşın hukuka karşı uluslararası kabadayıhk çagıdır' (Baştarafı 1 Sayfada) Savaş sonunda dünyanın en büyük petrol alanları yangın yeri olarak kalacak BAĞDAT Ûnce tiz bır sıren sesı duyuldu ve daha o bıtmeden uçaksavarlann, makınalı tüfeklenn tarakalan başladı iran ucaklan sa*»ha karşı tam 3 30'da geldıler Saat 4'e kadar tüm gok yüzu ateş ıçındeydı Yanm saat boyunca Irak uçaksavarlan gokyuzune dogru *leş kustular Herşey bıtınce tle bu kez cankurtaranlann sırenlen başladı Ancak sonradan anlaşılaıgnna gore iran uçaklannın asıl hedefı Bağdat degıl ken tın Guneydoğusundakı petrol rafınensıydı ikı taraf da tum guçlsrını karşıdakınm petrol merke7İPrıne yöneltme ye devam edıycrlar Irak da öncekı akşam Tahran rafinerısını bombaladı ikı taraf da bu saldınlardan sonuç alıyorlar Bır yanda iran'ın en buyuk petrol merkezi yan maya devam edıyor dığer yanda da Kerkuk ve Musuldakı tesıslen onemlı hasar gören Irak tü TI petrol sevkıyatını durdunnak zorunda kalıyor Çeşitli kaynaklar savaşın bu şıddetıyle en çok iki hafta surebıleceğını belırtıyorlar Ancak ılk 6 gunde ıkl tarafm ugradıgı zararlara ba kılırsa bu 2 hafta sonunda dünyanın en önemh petrol merkezınden genye yalnız koca bır yangın alanı kalacak Bu arada Irak gazetelerlnde Şah ın surgundekı eski generallerınden Bayram Ayrama nın iran dakı yonetımt devırmek amacıyla çalışmalara başlamak uzere bugun Parıs ten Ortadoğu ya gelecegı bıldırılıyor Bu da savaşın kısalması ıçın ışın ıçme başka çabaların gırecegıni gosterıyor Merkez Eankası (Baştaratı 1 Sayfada) lan temmuz ayında beiırlenen oranlarla karşıiaştırıidığındo ortaya şu tablo cıkmaktadır Yenı reeskont oraniarını belırleyen teblığ dışında dünku Rssmı Gazetede bır teblığ daha yayınlanmış ve banka plas manıarının en az yuzds 15 ının sanayı ürunlerı dışsatımıyla IIgilı kredılere ayrılması kararlaş tırılmıştır YENI ORANLARIN ANLAMI Merkez Bankasınm reeskont faızlsrtnı duçjrmesı korarı Merkez Bankasından ÖZ3 ban kalara kaynak aktarmak anloKredı türu Kısa vadeli kredilerde mım taşımaktadır Reeskont kredılerınde oran yuksek olduğunda, malıyet yuksek demektır Ve bu durumdo özel bortkalar Msrksz Bankası kaynaklanna başvurmakta daha cekımser davranmaktadırlar. Bu oranlarin duşurulmesı mallyetlerde b r duşukluk onlarnını taşımakta. dolayısıyla Merkez Bankası kaynakları eskıye göre daha ucuza gelmış olmaktadır Faızlerı duşurerak kredl malıyetınl ucuzlotmak da. bankaların eskıye göre Merkez Bankası kaynaklarına daha sık baş.'urmalarına yol açmaktadır Eski oran% Yenl oran % a) Genel olarak 28 b) Ozel olarak 1 Zıraat Bankasınco kuflandırılan tarım kredılerınae 22 9 2 Sanayı kredılerınde 25 3 Halk Bankasınca esnafa, kjcuk sanayıcıye, esnaf teşekkullerıns kullardırılan melekj kredılerae 1S.9 Orta vadeli kredııerde a) Genel olarak 26 b) Tarım kredılerinde 25 5 c) Gıder verg sınden yarartonan kradılerde 20 9 B«ş ytldan uzun vadeil kredilerd« (tesvik belgell) a) Genel olarak 28.5 ti) Tahvıl ve oltın üzerln* ovans işıemlerlnd» 14J28 Yenı kararın bır başka yönü, duşurulen faız oranları ıle bellı alanlardak, yatır<mların ozen dırılmes'dır GsraK tarımda, gerekse sanayıde reeskont oranlarının duşurulmesı ozel bankaların daha cok kaynak sağlamalar. \ie bunu kredıyi kullanacaK kışılere daha ucuza sunmaıarı ve bu alanlardakı yatırımlann ozendırılmesı anlamını taşıyabılır. Tarım ve sanayıdekı reeskont oranlorı duşurulurken gıder vergısı ıst.snas ndan yararlandırılan kredilerde *a z oranı yuzde 20 5' den yuzde 21 5'e yukssltılmıştlr Bu b>r başka deyıml9, tuke tım sanayıının ku'landığı kredıler pahalılandırmış olmaktadır Dolayısıyla, tuketım sanoyımde herhangı bır özendırmeye gıdılmemış olmaktadır Yenı oran tüketım malları üretıml nın bır anlamda dolaylı yoıaan frenlenmesl anlamını taşımaktadır PARA DAHA UCUZ OLACAK Konjyla ııgılı ücüncu bır nok 25 153 Irak dıs (Baştarafı 1. Sayfada) Irak Fransa'nın ikıncl buyuk petrol sağlayıcısıdır italya. is panya ve Japonya'nın da karardan olumsuz yonde etkilene ceklerı belırtılmektedır , Irak, OPEC ülkeierl arasında Süudı Arabıstcn dan sonra gün de 3 5 mılyon varıl petrol uretımı ıle ıkıncı qelmektedır. Bu uretımın 3 mıl/on vorılı ıhracata g tmekte ıdı Buna rağmen kısa vadede ellerınds buyuk petrol stoku bulunan batı uıke'erın n bunalımdcn s md 'ık etkılenmeysceklerl bı'dır Inekted r 5 DOLAR FIRLADt lraı< ın petrol ıhracatını dur durma kararı spot pıyasasında petrol fıyatlarını hemen et kılemış ve Detrolün varıl başına fıyctı 5 dolar fırlamıştır. Bağdat a ulasan haberlere gö re Irak hükume'ının acıklamasından sonra Nnerya petrolunün spot pıvascda fı/atı vorll bcsına 32 do ardan 37 dolara yukse mıstır Mısır petrolunün spot fıyatı da 29 doiardan 34 dolara yukselmıştır Savas baş layalı berı tankerler Basra Korfezındekı İran ya da Irak lımanlarından petrol yuklemesı yapamamışlardır 18 75 219 28J 15.75 YABANCI ULKE (Baştarafı 1. Sayfada) nuyordu Evreo ın sağ yanındo Devlet BaşKumıgı Genel SeKrsterı Orgeneral Haydar Saltıı<, so! yanında ise Mı'lı Guvenlık Konseyl Genel Koordına toru Tumamıral Işık Bıren yer aimıştı. Hukumet programınm okurtdugu salonda MüK nın aort j yesı, Kara, Hava. Denız ve JGndarma Geneı Komutanları ı'e 23 Bakan ve 25 Bakanlık MLS tsşarı olmak uzere toplam 52 kışı bulunuyordu. Salonda ızlayıcl locaları olarck odlandınlan dort ayrı locada ıse şoyle bır düzenleme yapılmıştı Basin locosı, her zamankl ye rlnde yerlı ve yabancı basm mensuplan ıle dolmuştu Kordıpıomatık 'ocasmda ıse, herzamanki hukurrot programlarının okunuşunda geneliikle cok fazla bulunmayan koordıplomotık tümüyle yerınj aldı ABD, Ingılız, Israıl, Sovyetler Bırlığı, Çın Büyukelcılerı, Yunanıstan Müsteşarı, Arnavutluk, Isveç, Avusturya, Irak Büyükelcılerı ön sıralarda dıkkot cektiler. Turkıys dekı yabancı mısyon şeflennin duayenı olan Vatıkan Büyukelcısı de Kordtplomatık locasında yerini aldı. Basın locasının ustündekl dınleyıcı locası askeri erkana ovnlmıştı Askerî erkanın kor şısında ve kordıplomatık locasınm üstundeki dınleyici localarında ıss mülkı erkan bulunuyordu. Anayasa Mahkerresl Baskan ve Uyelerf, Yargı Organlarının Başkanları, Ünlversıte ve Akademı Başkanları, Di yanet İşleri Baskanı'nın bultınduğu bu locanın sol tarofı ıse Bakan ve Konsey üyelsrının eşlerıne aynlmıştı Dev'et Bakanı Orgeneral Kenen Evren, saiona en son gırdi ve hekes ayağa kalktı. Evren, baskanlık kursusune oturduktan sonra, «Mı'lı Guvenlık Kor>seyi'n'n dordüncu bır'eşıminl ocıyorum» dedı ve gundem gereğ1 hükümet procraTimm oku nucagını bıldırerek, Başbakan Bulent Ulusu'yu kursuye dave! ettı. Ulusu kursuae, 27 soyra olorak hazırlanmış o'an hukumet programmı blr saat 15 dokıkada okudu Başbakan Bulent Ulusu, hukumet programmı gcne kle sa kın ve ınce bır sesıe OKUGJ. Ancck, «Yarının temınatı olon evlatıârımızın AtJturk l'.ke.örı yarme, yaoancı laeoiojılerle ye tışerek, sonunda oırer anarşıst oırnalarına ızın vermsyeceg z » dsrKen, bır ae, «UerneKlerm amaç ve foalıyeîlsrı ner ne o.ur sa olsun kesınlıkıe, pclıt <a dı^ında tutulması ıç'n her turıu yasaı ve ıdorı duzenlemeıerm yapılacagını» soy erken sesını ty ce yukselttı ve adeta Dagırdı Başbakan sözlerınl bağlarken yazılı metınde yer aımaVOT bır cümle de e><leyerek, «Alıah hepımızın yardımcısı olsun» ded<. Hukümet programınm okunmasından ve sa'ı gunu göruşulmesı kabul edıldıkten scnra, once Devlet Bakanı Orgenerol Kenan Evren ve Boşkanlık Dıvcnı salondan ayrıldt Daha sonra, MGK üyelerı salondan çıktı. Bu arada Denız Kuvvetlerı Komutanı Oramıraı Neıat Tumer ve Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Sedat Cela8un, Başbakan Bülent Ulusu'r r.un yanma gıd3 ek elını sıktılar ve tebnk eltOer. ta, son gunlerde ışveren çevrelenn.n «uretımın duşmesı ve pa ra polıtıkasındakı sıkılıKtan» ya kınmalorıyla ılgaıdır Merkez Bankası kredılerıno uygulanacak reesnont oranları auşürülunce, para eskıye gore daha ucuz olacak ve doıaysıyla bugune dsk uygulana gelmlş bulunan «sıkı para polıtıkasınaa» bellı olçüler içmde blr gevşaklık gorülecektır. Bır dlğer teblığte banka p\at manlarının en az yuzde 15'lnln sonayıı urünleri dıssatımınrj yö nelık olarak kullandırıiması zo runluğu da, son vıllarda «dı$so 1 tımın ozendırılmesı » onlemleri arasında yer alacak yeni blr karar nı'elığındedır Bu kredl Icın foız oranı 1980 arclık sonuna dek yüzde 10, 1981 sonuna dek de yuzde 15 olarak be'tr lennvştır Dolayısıyla dıâ.er oranlarla karşılaştırıldığında sonayl ürünleri icın dışsatım kredı faız oranındcıkl duşüklük ken dılığınden ortaya cıkmaktadır. Humeyni (Baştarafı 1 Sayfada) imam Humeyni ıse ulkedskl tüm Irak askeriermin kovulma sı amacı ıia iran ın sonuno dek savaşacağını soyledı Bu arada Pak stan Devıet Başkanı Zıya Ul Hak İran yetkılılerı ıle goruşmelerd9 bulunmak uzere dun akşam Tahran'a gel d' Zıya U' Hok ın Tahran'a gel mesmdan k sa sure once de Fllist'n Kurtuluş Örgütü onderl Yaser Arafat İran Baskentıne ge'dı Arafat öncekı gün Bağda''ta Saddam Huse/m ve diÖer Irak yetkılı erl ıle görüşmuştur DANÎSTAY BASKANI TARTAN: «YARGISIZ TOPLUM, YARGISÎZ DEVLET OLMAZ» • TARTAN, tDANIŞTAY'IN BIR SURE YUKSEK DERECELI MEMURLARIN ATAMA VE NAKILLERI ILE ILGILİ ISLEMLERE BAKMAYACAĞ » YOLUNDAKI HABERLERI YALANLADI DEVLET BAKANI Fransız pohsinın saldırganlan ele geçırmek amacıyla soruşturmaya başladıfı ve Turkıye nın Fransa Büyükelçılıgının de konuyla yakmdan ılgılendıgı behrtılmıştır. Ote yandan Devlet ve Dışişlen Bakan Vekıh Ilhan Oztrak Fransa'nın Ankara Buyükelçısını dün sabah makamına da%et ederek Turk hukümetı ve kamuoyunun menfur suıkastten duydugu teessur ve endışeyı bıldırmıştır Dışışleri Bakanhğı Enformasyon Genel Mudurlugu tarafından dun yapılan açıklamada şoyle denılmıştır «Bak»n Ilhan Öztrak^ Büyukelcve bır zamandan berı Fransa da Turk gorev hlenne ve mısvonlanna yöneltılen su'kast ve saldırılann onünun alınamamasının taraf'mızdan vahım bır durum olarak degerlend nldıtnm, Turk hükumetının Fransa'dan bu son tecavuzu açıkça ve kararlı bır bıçımde kınamasını f°ı'lerının suratle yakalanarak cezaiandınlmalannı ve Türk gorevlılerının aılelen fertlerının mutlak guvenhçını saglayacak et kilj önlemlerm suratle (Baştarafı 1. Sayfada) bokıma alınan Bakkalbaşı'nın saglık durumunun endışe verıcı olmadığı b Idirılmıştır Münih'teki (BoşMratı 1. Sayfodo) tedlrler Gorgu tanıklarından çöp tenekesınır bıraz otesmde olanlardan bırı. «Gozümun onürdebırden şımşek gıbı bır şey çak tı ve ardından havada ucan kollar bacaklar gordum» demış tır Olay yerıne gelen cankurtoronlardaki doktorlar ve hemşırelar yerlen kaplayan kollar ve bocaklar arasında yarahlan toplayaraiç hastaneiere taşımış lardır Kurtarma hareketıne özel oraba sahıplerı de katılmış iardır. Yaralılardan bir boiumu run durumu ağ>r olduğundan olu sayısının artmasından end se edıtmektedır Bır hafta önce başlayon ve normal olarck 5 ekıme kadar suren B.ra Festıvalının yaDildı Öı yerde oıay gecesı 100 000 kl smın bulunduğu tahmın edılmektedır. ANKARA, (Cumhurlyet Bürosu) Damştay Başkanı Ragıp Tar tan «Danıştay, Dava Daırelerı Kurulu da dahıı olmak üzere tum doırelerıyle ışlerını, her za mankı g bı gorevlerını yapmaktadırlar Danıştay'ın tYüksek derecelı devlet memurlarının başka gcreve atanmalarına ve gorevden alırmalarına ılışkın o'arak ocılmış bulunan davala ra bc/madığı» yolunda cıkan haberler doğru değıldır» demıs Vr Tcrtan «Bu haber'erln doğ roluk derecesi yok» dıye eklerr çtır cYargısız toplum yargıs^z devlet oimaz» dıyen Donıştay Başkanı Ragıp Tartan doğru olmayan boyle haberlerın bazı cevrelerce, bazı kesımler, "<endı arzuları, yonünde yonlendırme amacıyla ortaya sürulduğu nu sardığını ıfade etmıştlr. Bu arada Irak Dışısleri Bakanı Sadun Hammadı «Irak dünya banşına özen göstermıştır Bu savasa hıçbır zaman nıyeth bulunmadık ve iran topraklarında asla gözümüz yoktur dedı Sadun Hammadı Irak devletının baglantısızlar hareketının çerçevesı ıçmde ve tarafsızhk ılkelenne dığer butun ulkelenn mılh egemenhklenne kanşmamaya ve bu suretle dunya banş ve guvenlıgıne saygılı olduğunu belırterek daha sonra şöyle devam ettı •Irak karşılıkh ihşkilennl devam ettırmek ıçın elınden gelen butun gayretı harcadı ancak iran Irak tarafından yapılan butun uyan ve ıhtarlara cevap \ermemıştır Herhangı bır tarafca Iran a yedek parca sağlantnası olavını Irak a karşı gınşılen duşmanca bır hareket olarak n'telendırecegınız gıbı bu olayn Irak'la o ülke arasında etkıler yapacagı da muhakkaktır Irak sadece kendı mıllı egemenlıgmı meşru haklannı. yer, toprak butunluğünu muhafaza etmek amacıyla bu harekete geçmıştır» masını bekledlğımızl» blldlrmıştır Pans Bâyukelçımız de Fransa Dışşlen nezdlnde aynca gınşımde bulunmuştur Basın Yavın G«n9! Müdunj Cemıl Unluturk, Selcuk Bokka.bası'na gfeçmıs olsun meso|ı gondermış ve olayı protesto etmıştir Fransa da (Baştarofı 1. Soyfadc) Fransa'"in boyıe oır karar atması yadırganmıstır Bu karar Fransa 1 e her clanda daha da gelıştırme/e caba gosterdığ'mız ılışkıler.mızın rununa ters duştüğu gıbı Turk va'andaşlan acısınoan Avrupa Konseyıne u^e dıgsr ulkelsrın vctandaşları nozarınaa a/rımcı bır muamele o'usturmaktadır Kaldı kl, Fransa nın vıze anlaşmasınm tatbıkatını durdu r urKaı Almarv ya nınkıne benzer bır sebep 1lerı surmesmı haklı gosterecek bır durum da voktur Fnansa nukümetı nezdınde bu karar'o ılgıli g nş mler ısrarla sü'düruiscekti'» Öte yaidan Pa^iS BüvüVe'cl mız Hamıt Batu'nun Fransa nın vıze kararını Türk hukümetıne resmı olarak duyuımosından sonra Fransa Dışlşlerl Bakon'ığı nezdınde eeşıtl! glrtşımlerde bulunduğu öğrenllmlştır.