Katalog

COİHURİYET 7 AĞUSTOS 1980 POLJTİKA VE ÖTESİ MEHMED KEMAL Baştakiler (2 TURKlYE'DE DUMYADA EKONDMI / TICARET lerini belirten Ügili çevreler, «Bu durumda TARİŞ göstermelik olarak piyasaya girecak ama tüccar daha önceden ürünü kapattığından bir şey alamayacak. Bu durumda da TARİŞ işlevlerini yerine getiremediğinden iflas durumuna düşecekür. TARİŞ ayn ca üreticiye daha önce verdiği krediyi avansları da geri alamayacaktır. Çünkü üretici ya ürunünü tüccara satmıs olacak ya da ayçiceği ek miş bulunacaktır. Bu durumda TARİŞ'in ayçiceği destekleme a!" 11 ' yapması gerekmektedir. Üretici d e ayçiçeğinin destekleme alımıyla ahnması durumunda borçlan nı ödeyebileceğini şimdiden duyurmaktadır» şeklinde konuşmuşlardır. Cumhuriyet EKOIMOMİ SERVİSİ Usak seclmlnl AP kozondı, «Dcmokrosinfn zaferi» Imış, Paki, yitirse idi demokrasinin yenılglsi mi olocoktı? Hangi tür demokrasinin zaferidir bu? 1957 genel seçimlerlnl Adnan Menderes kazandığı zaman, «Demokrastnin zaferi..» demişti. Oyso üc yıla varmadı demokrasi hacamat oldu. 1965 ve 1969 seçimlerini Adalet Partisi tek başına kozanmıştı, «Demokrasinm zaferi...» dediler. iki yıla varmadı demokrasi yeniden hacamat olmadı mı? 12 Mart gelmedi mi? «Uslan ey dil, uslan artık ihtiyar olmaktasın!> Demokrosi bir halk kandırmacılığı olmadığı gibl, İki parti arasında bir «Konlı Nigar» oyunu da değildir. Hani Uşak seçimi lle kostaklanıp da, ellerinden gelse, erken seçime gitseler ve de kazansalor, ne değişecektir? Demokrasi berberini bekleyip bir daha kon aldırmak lcin hacamat olmayacak mıdır? Denge iylce bozulmuştur. Demirel, partisi merkezde Iken iyica sağo kaymıştır. Ecevit de merkezin solunda iken iyice orta sağa gelmlştir. Şimdi yöneticileri böyle olan ikl parti gereksiz yere sağ. sol kavgası vermektedirler. Blri sağa iyice kaymanın, öteki soldan kurtulmonın şaşkınlığı icindedir. <Millet ne yapıyor?» dtye somyorsanız, o da bu saşkınlar diyaloğunu seyrediyor. bir o yona, bir bu yana yalpalayıp duruyor. Bilmem hatırtar mısınız? 1961'den sonro, İsmet Paşa'nın Başbakanlığı dönemlnde. yapı işçilerl çıplak ayakla Meclise yürümuşlerdi. işıllerin başında Fukora Tchir diye bir bizden, Thalmayer diye bir de Amerika'dan sendikacı vardı. işçilerin çıplak ayakla Meclise yürümeleri coğu kişinin gözünü korkutmuştu. ismet Poşa'nın hükümeti de tatara titirl, bir koalisyon hükumetl idi. Her kafadon bir ses cıkıyordu: «Asmalı, kesmell, birkaçını sallandırmalı..» falan filan... Paşa, hlc birine kulak asmodt. <Bu işçilenn başını kim cekiyor, onu bana çoğırın!..» dedi. «Aman Paşam, ayak takımı lle pazarlığa oturulur mu? Etmeyin, eylemeyin, sonra yol olur.» «Cağırm gelsinler!..» Ayağı çıplak, başı kabak Işçl liderterl başlarında ^ukara Tahir olmak üzere huzura. Paşa'nın Meclisteki Başbakanlık odasına geldiler. Paşa, hepsini yukardan aşağı şöyle bir süzdukten sonra. kendıne özgü konuşmasıyla sordu: *Ne istiyorsunuz benden?» / •Dertlerini anlattılar. Dinledi. Sonra elindeki kağıdı IŞıCi lıderlerıne uzattı, bu hükümet programıydı. •' tBunu okudunuz mu?» <Okumadık Paşam.» <Sizin istediklerlnizln hepsl bu kağttta yozılı... B«n f)« bunların hepslnl yapacağım dedim. Ama şurada daha kac aylık hükümetim? Ben bunlan nosıl yapoyıtn? Herkes benden bir şey Istiyo.r bekleyeceksiniz. herkesin istediğini vermeye calışacağız.» Çıplak ayoklı yurüyüşcüler pes ettiler, bir daho yürümediler. Paşa, demokrasiyl ve onun zoferini lyi sağlamaya calıştı. Aralarında toplanryorlar: «Şöyie edeceğlz de, böyI© edeceğiz...» Anladık ama, bir de şu başkaldıran genclerln llderlerl lle konussamza, onlan. Ismet Paşa glbt karşınıza alsanıza: tNe Istiyorsunuz?» Yapmryorlor. Yetkl de. yetkl... »Öidürdükten sonra bir d© kozığo cckılır.» diye vetkı alsonız re olacaktır? Şaşıron r e r iktidar oynomasım bilmeven geline benzer. «Hadi. gelinim bir de sen oyna!..ı «Yerim dar.» Yerl genişletlrlen «Hadi, bekliyoruz oyna!~» fYenim dar...» Hem oynamasını bllmlyorsunuz, hem öe oyun bozuldu, kurallan değişti. 1980 yılmdayız. Bereket, Anadolu halkı hâlâ ne versen, onu ver. Ya daha çok şeyler Istemesinl bir bilse!.. Bir öğrenmlş olsa!.. O zaman ne yapocaksınız? Kıtlık, kıran çelmerrişse Anadolu toprağı kendl Insanını hep doyurmuştur. Zaten bu doygunluk değil mldır ki, gelip geçen imparatorluklara beşıklik etmiştir. Bildiğtmlz kadarıyla Bizans'tan berl zulüm görun buna karşın kendl toprağında kendl doyar. Kacor. göçerdlr, ot yer, madımak toplar, birkac baş hayvan güder, gene de karnını doyurur. Cok uzaklara gitmeyetlm, Ittlhatçılar dönemlnde Ittlhatcı zengin!erini: tek parti döneminde tek parti zenglnlerini, demokraside de demokrasi zenglnlerini bu topraklar cıkarmıştır. 1950'ye değin zenginimlz, dış alım satımla şlşinrriştir. Dışardan alır iceriyi kazıklar, içerden alır dışarı satar, gene içeriyl kazıklar. 1950'den sonradır kl, halk adına işbaşına geien bir savaş sıkıntısmın kasalarda biriken dövizieri ve altmları ile haromzade zenginierlmizi fabrikacı yopmak istediler, Teknlği, standardı. hammaddesi, yedek porcası bizden olmayan. çocukların oyuncak trenieri çibı bir fabrıkacılık aidı. yurudu. Anadolu'do pcrcsinı topraktoki küpe gömüp koramaya çaiışan hangi haramzadenin oğlunu soracok olsanız: «Hacı Emmi'nin oğulları mi, onlar fabrikacı oldu...» derlerdi... Fabrikacılık. yent sömürünün yenl adrydı. Kendi halkındon başkasını sömörmeve gücu yetmeyen sermaye, sıvasal olaylar hangi dozda renk venrse versın. kendine nas:\ davranıyor, ona bakar. Scmayecıve ve serrmveye dokunrrovan sivasal olayın adı ister demokrasi oisun, ister ortonm solu, ister 12 Mart foşizmi aldırmaz. Kendine dokunmayan yıian bın yıl yaşaın!.... Bundan öturüdür kl halkımız blraı semiren paralıya «Patron», culsuz siyasetciye de «solcu» der. Olup bitenler cullu ile culsuzun kavgosıdır. Hâlâ bunu görmüyorsanız, ne diyeyim! Bu fırtıno hepimizi önüne katıp. sürukleyecek güçted'r. TARİŞ, FARKLARI ÖDEMEYİNCE PAMUK ÜRETİCİSİ TÜCCARIN ELİNE DÜŞTÜ Banş KUDAR İZMİR TARİŞ'in ureöci ortaklara vereceğini açıkladığı kiio başına 5 lirahk avanslar ödenmezken, tuccar ve ihracatçılann pamuk üreticilertne yüzde 46 faizle kredi vererek ürünlerini sim diden kapatmaya başladıklan ögrenilmiştir. TARİŞ'in geçen yıl derlet destekleme alımlan ile aldığı pamuk urununün çeşitll nedenlerle artaa fiyatla sablmasına karşın ureticl bundan payım alamamıştır. Geçtiğimiz gunler içtnde TARIŞ Pamuk Birliğinin Yönetim Kurulu bir karar alarak üreticilere kilo başına 5'er lira dağıtılacafını açıklamıştır. Ticaret Bakanhğmm bunu onaylaması durumunda dağı ı tım işlemlerinin her an başlayacağınm bildirilmesine karşın ureticilere bu para verilmemiştir. ÜRETİM DÜŞÜK Bu arada yapılan saptamalara göre pamuk urunü rekoltesinin gecen yıla orania düşük gerçekleşeceği görülmektedir. Rekoltenin düşük olmasmdaki en büyük nedenin üreticilerin özellikle iyi para eden ayçiceği ve buğdaya yönelmeleri olduğu belirtilmektedir. Ege'nin pamuk deposu olarak bilinen Söke ovasmda geçen yıllarda 230250 bin dönüm ekilirken bu yıl 180 bin dönüm pamuk ekilmiştir. Geçen yıl 70 bin ton olan pamuk rekoltesinin 1980 yılı sezonunda 39 bin 600 ton olarak gerçekleşmesi beklenmektedir. Bu arada Söke ovasmda geçen yıl 27 liraya degin alıcı bulan ayçiçek ekimi yaygınlasmıştır. 1980 yıh içln ekilen ayçiçek alanı 130 bin dönümü bulmuştur. Bu alandan elde edi lecek rekoltenin 2028 bin ton dolayında gerçekleşmesi beklenmektedir. Ancak nakit para darhgından ve üreticilerin kredi alamaman nedeniyle tüccann aralık 1080 va deli olmak üzere 1718 liradan ürün almaya çalıştığı gozlenmiştir. YÜZDE 46 FAtZLE KREDİ Soke ovasındaki pamuk ureticileri TARİŞ'in dagıtılacagım bildirdiği 5'er liralan almak için hergün ilgili kooperatif merkezlerine başvurmakta olduklannı ancak, hiç bir yanıt alamadıklan gibi horlanıp kovalandıklan gözlenmektedir. Konuya llişkin olarak Söke'li üretici Hüseyin Uyanık yakınmalannı şoyle dile getirmiştin •Geçen yıl pamuk lyiydi. TARİŞ bizlerden 25 liradan pamugu aldı. Bunun da çogu kesintiye gidiyor ya neyse. Kiloda 5 lira daha vereceklerini gazetelere açıkladılar. Biz de bayram öncesi, çapa öncesi deyip, parayı almaya gidiyoruz. Adamlar bizi görünce şeytan görmüş gibi oluyorlar. (Ne parası? Para mara yok hadi defolua) diyorlar. Hepsi de yeni ahnan adamlar bu işi ne bilirler. Biraz diklendin mi de masaıun Tüccar, üreticiye yüzde 46 faizle kredi vererek, zaten düşük olan 1980 rekolteslni şimdiden çok ucuza kapatmaya başladı. altını gösterlyorlar. Masalan nnı alü hep taş dolu. Geçende birini bunlarla dövdüler. Kredi diye Milli Aydın Bankasına başvuruyoruz. Ama onlarda da para kalmamış ki. Krediyi hep tüccardan alıyoruz yüzde 46 faizle. Bunlann vadesi de ikj aylık. Pamugu tarladan kaldırmaya basladık mı bizden bunu bir lira. iki lira eksiğine alacak adamlar. Baska türlü de ödemeye gücumüz yok.» Öte yandan TARİŞ'in tüm birtmlerinde uygulanan politika nedeniyle üreticinin kooperatiflerden uzaklaştınlarak tüccara bırakılmasının amaçlandığını öne süren ilgili çevreler üretim azhğından şimdiden tüccann rekoltenin büyük bölümünü almaya başîadıgmı söylemişlerdir. Rekolte zamanı da hu kümet tarafmdan ilan edilecek taban fiyatlann düşük tutulacağı izlenimini edindik i i Fiyatlar 16 milyona çıkınca şoförlerin Otobüssahibi,, olabilme olanağı kalmadı Ayda 750 bin ile 1 milyon lira taksifle satüan otobüsleri 35 kamyon veya otobüsü bulunan kişilerle bü>ük şiıketler alabiliyor. Soğuk hava düzenli otobüslere istem yoğun, ancak önce döviz sorununun çozümlenmesi gerekiyor. Reflk BALC1 BATI'DAKİ İŞSİZLİĞİN TEMEL NEDENİ: OTOMASYON Cumhurly*t Elıoftom» S«rvlsi Federal Almanya'da yapılon bir araştırmada Batı dünyasının buyük bir sorunu hallne gelen işsizliğin büyük ölçüde otomosyona baglı olduğu, giderilmesi icin çalışma saatlerini değtşik bir düzenleme icine sokmak gerektiğı sonucuna varılmıştır. tOtomasyon nedenJ ile işsiz kolanların bu makinalann üretitninde iş butorok çalışacakiarı düşüncesı, otomobillerin kullonılması ile boşic kaian atların otomobil üretiminde Işe yaroyacagı» düşüncesinden farklı bir şey olmodığırn ;leri süren Nobel ödülü kazonmış ATerikalı Profesör Vassili Leontief'in görüşlerinirı gerceklrk kozandığını vurguloyon araştırmacı, teknolojik yeniliklerin issizliğe yolaçtığını belirtmiştir. MİKRO ELEKTRONİK DEVRİM: Sociol Report adlı dergide yoyıniarıan araştırma, Almanya'da bu yıl yopılacak bir mıkroelektronik devriml© 1990 yılında 4 milyon kişinin daha işsız kalacağımn aevlet yetkililerinc* açıklandığını belirtmiştir. Yeni bir ekonomi polltikosı Izlenmedtkç» bu sonucun kaçınılmaz olduğu oraştırmockı vurgulanmıştır. Otomasyon n«d«nl H« ortaya çrkan ls*!ztlğin diğer bir sonucunun da büyüm* hıîını düşurmek olduğu vurgulonmıstır. Aîmon ekonorrislnin buyum« hızının bu yıl Vuzde 2'nin d» altında otocağını bellrten araştırmacı, bunun enfiasyon hızınaa yuzae 11'ijk bir ortışa yoloçacağı sonucuna varmıştır. Bu problemlere cözüm olorak doha kıso oolışma soatieri uygulamasına çırilmesi gerekliliğlnin ortaya cıktığı savunulmustur. Şimdiye kadar olan uvgulomalorda, yeni bir ekonomi poütikası cizmeden güçlüğünun ortayo ctktığını bu nedenlerio kısm) duzenlemeierin bile sorunun cözumuıie yardırrcı otacağı beiırtilmiştır. Bu düzenleme için önerüen öniemlerr ONLEM ÖNERİLERİ: Haftaîık calışma saatîennin azallılması. Yıllık çalışma mlktarmın azaltılması. Tum çalışma yaşantısının kısoltılmcsı. Eğitim «uresinin uzun tutulmosı, \z\n bicimlnde işten ayrılışların uzotılması. (Homtlelik Izntnin doha uzun tutulmosı) Calışma soatlerlnin yeniden duz»nlenerek parttime calışma biciminin yerleştirilrresi olarok belirtilmiştir. Bu önerilere çeşitll sendikacıkjr karşı çıkmışlardır. tKısa çatışmo soatlerl akılcı ve yereldir oncak bir krlz düzenlenmesl olmadığı durumlarda» dfye görüşıerini beiirten sendrkacılar, catışonkjr yoranna yapıtocak bir duzenlemede vertml ortıncı fo1«;t6rlerin gözetilmesl gersktiğini öne sürmüşlerdır. Cumhuriyet Ekonomi Servlsi Karayolu yolcu taşımacılığında yüzde 90 dolaylarında payı bulunan ve halk arasında «302» diye tonımlanan Mercedes otobüslerinin bayi cıkış fıyatı 9 milyono, serbest pıyasa fiyatı Ise 16 milyon liraya yükselmiş; bunun sonucu olarak da ücbeş kamyon veya otobüsü bulunmayan kışi yo da kuruluşların taksüle otobüs aima olanağı kalmamıştır. Yaptlan belirlemelere göre, sürekli devalüasyonlar ve Türk parastnın hızla değer yitirmesı, yan sanayilerde meydano gelen buyük fiyat artışlan, 1968 yılında 280 bin lira olan otobüs fiyattntn 16 milyon llrayo yukselmssine yol cçmıştır. Ban ka faizlerinln serbest bırakılması serbest piyasadakf otobüs ffyatlarının dahg da yükselme sine neden olmuştur. Birbirini tamomlayan bu gelişmelerden öturü, bayı fiyatları lle serbest pıyosa fiyatları arasında yüzde 80 dolaylarında farklıhklor orta ya cıkmıştır. Serbest pıyasada sözkonusu otobüsler, chiç peşınsiz» koşulu ve aylık bonolar 750 bin ile 1 milyon lira arasında duzenlenerek işlem görmeve başlamıştır. Ancak en rantabl biçim d 9 caiıştırılan bir otobüsün ay da net 150 bın lira kazanablldigıni belirten llgiiller, «Artık bu durumda ücbeş kamyon veya otobüsü bulunmayan kişl ya da ortaklıkların yenl otobüs alabılmelen mümkun degıldir.» demişlerdir. Piyasa ilgilileri. daha öncekl döneme illşkln uy gulomalor konusunda şu bilglyl vermlşlerdlr: «Eskiden üç şoför serbest pl yasada 500 bıni peşın, 6 binden 100 bine kadar bonolu olmak şartıyla otobüs alobiltyordu. An cak günümüzde bonolar 750 bin ile bir milyon lira arasında değişmektedir. İki şoförün isa. ayda 150 bin liradon fazla kazanç sağlayabllmesi mümkün değildir. Bu nedenle, artık ücbeş kamyon veva otobusö olmayon kişfler otobüs alamayacaktır. Bu durumda veni otobüsleri, büyük şirketler alabllecekler, şoför'erin de otobüs sahıbi olma 'tnkânı ortadan kalkacoktır.» SOĞUK HAVA DUZENLİ OTOBÜSLER öte yandan, karayolu yolcu taşımacılığınm günümüzde 6zellikle, şırkstleşmiş kuruluslar acısından kârlı bir uğraş olduâu bilinmektedir. Nitekim ulkemizde dg caiıştınlmasıno Izın verilen soğuk havo düzenli otobusier pıyasada sozcüğün tom cnlamıyla «kapışılır» olmuştur. Fabrika cıkış fiyatı normallerine oronla 2 milyon lira yüksek olan bu otobüslere istemin kısa sürede yoğunlaştığı görnl • müştür. B;r otobüs işletmecîSt. bu konuda «Soâuk hava dü zenh otobüslerde diğerıerine oranlo 150200 lira yüksek fiyat lo yolcu taşımck mümkündür» c'emiştir. Firmo yetkilısı, yolcu bulmakta guçluk çekmeyeceklerınî de savunmuşturOtobüsıeri üreten kuruluşun yetkiliıeri, soğuk hava düzeninin dövtzie ılişkil; olduğunu, so öuk hava düzen'ı her otobüs : ıcın 10 b n DM'lik bir doviz har caması gerektiğini bildirmişler, «Bakanlık. bu konuda döviz tah sısi yoparsa. istenildiği kadar soğuk havo düzenli otobüs üre tiriz» demişlerdır. «Maliyet garantisi» uygulaması yaygınlaşıyor Cumhurtyat Egs Bürosu Türk lirosında meydano gelen sürekli düşüşler nedenıyle, ceşıtli kuruluşiar «malıyet garantılerı» vermeye başlamışlardır. Buzdolabı, çamaşır makinesi ve televizyon ureten kuruluşlordan sonra ilk kez İzmir'de bulunan bir A.Ş. kurocağt kooperatlf sltelerl lcin maliyet garantisi vereceğini açıklomıştır. İzmir'de kurulocak olan bir kooperatif sitesj İçin Merkezl İzmir'de olcn bir inşaat anonim şirketi sürekli devalüasyon kararlarına karşı ortaklonna noterden onaylı bir cmaliyet garantisi belgesi» vermektedir. Konutların yapımmın başlangıcmda öngörülen maliyetler ile bitiminde ortaya cıkan maltyet farkmın bir çok kişiyl guc duruma sı~ktuğunu, bunun inşoot şirketleri ile ortaklar arasında mahkemelere varan tartışmalara yol açtığını ileri suren şirket yönetim kurulu üyesi ibrahim Tarhan. bunu noterden onaylı belgelerle gidermeye ca lıştıklarını söylemiştir. izmlr Balçova, NorİKJere, Bornova, Aliağa olmak üz«re dört ayn bölgede 1685 konutluk bir İnşaat yapacok olan İLKE anonim şirketi Türklye'nin ceçlt li bölgelerindekl yaklaşık 10 ayn kooperatifin birleşmesinden oluşmuş bir kırruluş. Ortok '.an aro8inda Kara Kuvvetleti Armonl Yapı Kooperatifı de bulunmaktadır. Serir myakın, u Kapalı teklif almak suretiyle muhtelif inşaat malzemeleri satın alınacaktır 1 Bu işe ait şartname müessesemizden veya SirkecideM 5. Vakıf Han altmdaki Irtibat büromuzdan temin edüecektir. 2 Teklifler 15.8.1980 günü 15.00'e kadar müessesemizin Beykozdaki Merkeztnde Muhaberat Şefliğine verilecektir. 3 Teklifler arasmda şartaameye ve ihtiyacımıza en uygun olajüan terclh edilecekttr. 4 Müessesemiz dilediği miktarda almakta veya alıp almamakta serbesttir. SÜMERBANK DERİ VE KUNDURA SANAYlt MÜESSESESt Patates böceği Konya'da zarara başladı Beytnen Bayramdan önce, SeriSonu Magazasında, arife kalabalıgına kalmadanserisonu ama hâlâ moda Beymen olan Beymen kadmerkek SeriSonu giysi, ayakkabı ve aksesu Magazasına arlannı hesaplı fiyatlarla mutlaka ugrayın. alabilirsiniz. Yararlanacaksınız. NASILGfDtLtR? Londra Asfaltı, Hava Alanı. Kavsagmdan önce, BP Benzin İstasyonu yanmdan, AltmyıldızBeymen fabrikalanna sapılır. KONYA, (UBA) Konya bölgeslnin önde gelen tarım ürünleri orasında yer alan patates için büyük zarara yol açan patates böceği bu yıl daha da yaygınlaşarak, etkisini sürdürmeys başlamıştır. Ziraî Mücadele ve Karantir>a Konya Bö'ge Başkant Hasan Sonkur. Konya'da 65 bin, Afyorı'da 40 bin dekar alanda patates eklml yopıldığını hotırtatorok, «zararlının görülmesl üzerine derhal kimyasal mö cadeleve başlanmış, üretlcfter *» eâltilmiştlr. Mücadele. devlet halk Işbirliğl şeklinde surdürülmektedir.» demlştlr. Zarnrlınm Konva'ya bo^'! vedl ücede ve Burdur I' n»rkez1nd« beliriendlğl öflrsnümiştlr. SeriSonıı ^cumartesipazar f her Rün acık' 1242) 4397 18T78İ 4392