Katalog

CUMHUK1YET 26 AGUSTOS 1980 üç Polonya'da sosyalist uygulama yeni bir aşamada D»$ Hob«r!»r Servısı p o . lonyo Kornumst Partısı Bırınci Sekreten Edward Gıere* oncekı gece raclyo ve televızyonda yoptıgı 19 dakiKalı* kcnuşmada huKumetın grevdekı ışçılere genış kapsamlı odunler ver meys hazır oldugunu açıklamıştır. Sıyasa! goziemcılenn «hayret uyandırıcı» oiarak nıteledık terı konuşmasında G erek, rejımın geçmışte bır dızı styasal ve ekonomık hatalar yaptıgını. jeleştınlere va ışç! s»tnsfmın uyanlarına yetennce kulak vermedıgıni kabul etmış ve «Devlet n ve partının polıtıkasında koklu donüşüm yapıvoruz, .gunumuzun gerceklerl ne kendımıa uyduracağız» demıştır. Gıer&k Işcl sınıfına daha •ozla ozgurluk tanınacağını vs üikenın ekonom k yonetlmlne işcı smıfıniT katılrno payının «gercek aniamda» genişletılecs fiını soylemıştır. SENDİKALAR Gıerek, temel anlaşmczlılt konularından b,rl olan sendlkalar sorununda da önemll odunler vermeye hazır olduklarını belırterek şoyle demıştır «Sendıkalar konusunda ışcıle fn uyanlarını gozonünde tuluyoruz. Her ışletmede yenl Gierek: «Işçi sınıfına dahageniş özgürlükler tanıyacağız» sendıka yönetıcllerınl betırlemek lcın seçımler yapılabılır. Bu secımler gızll oyla ve tomamen demokratık bıçımde ya • BİRİNCİ SEKRETER ÖNCEKl GECE YAPTIĞI KONUŞMADA PARTI ILE DEVLETIN POLITİKASINDA fKÖKLU DONUŞUM» YAPACAĞINI VE EKONOMİK YÖNETIME ISCİ SINIFININ KATILMA PAYININ «GERÇEK ANLAMDA» GENIŞLETILECEĞIN1 SÖYLEDİ. • GİEREK HER IŞLETMEDE YENİ SENDIKA YÖNETİCILERİNİN BEURLENMESİ AMACI İLE tTAM ANLAMIYLA DEMOKRATIK VE GIZU OYLA» SECIMLERIN DUZENLENMES1N1 ÖNERDı .. • BiRiNCI SEKRETER GECMISTE BİR DIZI HATA YAPILDIĞINI KABUL EDEREK «ESKIDEN UYARILARINA KULAK VERMED1Ğ1M1Z YOL DAŞLARIMIZI ŞIMD1 ÖNEM Ll GÖREVLERE ATADIK» EDVVARD GIEREK «Parti ve devlet polıtıkosınDEDI... do koklu degışım yapıyoruz > da yanlışlıkiar yapıldığını be lırterek şoyle demıştlr: «Ulke ekonomısını birkac yıl lcınde duzluğe cıkarabıleceğımızı ummuştuk Ancak ekonomık programımızın toplumun desteğını sağlayamadıgını gorduk Bu durumda programı değıştırmek ve gunumuzun koşullarına uydurmak zorunlu oldu» TARIM B'rıncı Sekreter Edvvard Gısrek tarım sorununa da değıne rek «Bırleşık Koylu Partısı Ile bırlıkte tarımsal uret mı teşvık etmek ve artırmak ıcm onlemler alacağız» demıştır Gıerek, ulusal bırlık cağrı»ında bulunarak şoyle demiştır «Hepım'zın en onemlı gor w ! ülkem'Zi ıcınde bulunduÖu güc durumdan kurtarmaktır Bunu ancak elbırlığl ve karşılıklı anlayış havası lclnde başarabilırlz » «ANTİSOSYAÜST DEĞIL» Ote yandon Gdansk Komünıst Partcsl Tadeusz Fızback oncekl gun radyoda yayınlanon demecmde grevci ışcüerın antl sosyalist olmadıklarım ve onlor hokkında boyle bır deyımln «yanlıslıkla» kullanılmıs olabıleceğıni soylemıştır Bılınd gı gksı resml yetkılıler qecen hafto işcılerın eantlsosyalıst» elemanlar tarafından dan greve kışkırtıldığını ıleri Burmüşlerdı POLİTİKADA SORUNLAR .ERGUN BALCI. Polonya Olayları olonya olaylannı saglıklı bıçımde değerlendırebılmek ıçın bu olaylan Polonya mn sLtnrları dışında daha genış bır çerçeve ıçıne oturtmak. dıger bır deyışle çagımızda Dogu Avrupa ve Sovyetler Bırılgı nde sosyahst uygulamanm ışıgı altında ıncelemek gereklı gıbı gehyor bıze Once halen Polonya da suren grevlerle 1953't« Dogu Almanya da 1956 da yıne Polonya da Poznan'da ve 1968 de Çekoslovakya'da meydana gelen ayaklanmalar arasında bır benzerlık var Bu eylemlenn hepsı başlaagıçta ekonomık ısteklerle ortaya çıknııs, ancak kısa sure sonra sıyasal nıtehge burunmuşlerdır Dıger bır deyışle ekonomık talepler, temelde yatan sıyasal özlemlenn dıle getınlmesı ıçın bır bahane olmuştur 1953 te Dogu Almanya dakı ayaklanmanın Stalın ın olumunden uç ay sonra. 1956 yılında i<se Poznan ve Macanstan olaylannın, Kruçev'm ünlü 20 kongrede Stalmızmı kınamasından ve Sovyetler'de polıs rejımının yumuşatılmasından kısa bır sure sonra patlak vermelen anlamlıdır P pılacak fabrlkalar seclmlera Is tedıklen kodar oday gösterebıleceklerdlr» Gıerek, konuşmasınm llglnç blr bâlumünd* Is» şöy'e demlş tlr fEskıden ça'ışma yaşamındakı duzensızlıklere d kkat ceken, ancâk bızım o zaman lor kukık vermedığ mlz yoldaşlorımız onemll gorevlere otadtk» Gıerek, »konomık polıtıkoda Işçiler özgür sendika isteminde direniyor VARŞOVA, (Dış Haberler SerVlsl) Polonya da Polıtbıro ve Hukumette onemll deg şıkl k ler yapan ve ışcı ısteklerının buyuk bolumunu kabul eden Gıerek yonetımımn grevcılere verdığl odunlerın grev komıtelerı tarafından yeterlı bulunmadığı gorulmektedır. Grevlerln odak noktasını oluş turan Gdansk bolgesındekı ışcı lıderlerı yonetımın bugune dek verdığı odunlerın kendılerı lcm buyuk başorı oldugunu, bu mucadelenın ılk raundunu kendıierının kazandığını, ancak odunlerın yeterlı olmadıgını soylemışlerdır Işcl lıderlerl ozgur sendika ıstemının kendılerı ıcın vazgecılmez oldugunu ve bu la leplerı hukumet yetkılılerınce kabul edılınceye dek eylemlen nı surdureceklerıni kaydetmışlerdır. Gdansk bolgesi grev komltesı başkanı Lech Walesa <Gıerek'ın verdığı odunler bızım lcın buyuk başarıdır. Ama ben polıtıkacı değllım, hükumettekl değışıkiıkler benı ılgılendırme7 Özgur sendıkalar, bızlm icln vazgecılmez koşuldur ve ancak bu ısteğımız yerıne getırlldığınde bız kesın başarıya uloşmış olacağızt demıştlr. Gdansk bölge6l Işcl liderleıinden Anna Waleniinowıtz ise. Po lıtburo ve hukümet değışikliğının onemlı, ancak yeterelz bir adım oldugunu soylemış. «Bozı taşları yerinden kıpırdattığımız ıcm cok mutluyuz. ama ışcılerın kesın zaferını elde edinceyo ka dar bızl kımse durduramayacaktır» demıştır Grevdekı işclerin lıderlerl, grev komıtelerıyle goruşmelerl surdurmek uzere bır hukumet komısyonunun oluşturulmasnı bıle kendılerı ıcm buyuk bır başorı saymokta ve bugune dek Polonya nın tarıhınde hukumetın grevcı ışcılerı ılk kez taraf olarak kabul ettığıne dıkkatı cekmektedırler Cumartesı gecesi hukumet komısyonunun başkanı Jagıelskı ıle grev komftelerl arasındakı resmı toplan tınm yapılabılmış olması da, grevcller taratından kazanilmış bır hak olarak nitelenmektedır Hatırlanocağı gıbı bu toplantıdan 24 saat sonra Polıtburo ve hukumette onemıl değışı<lıkler yapılmıştır. 1956'da Poznan'da işçılenn ekonomık isteklerle başlattıklan ayaklanma, kısa sure sonra, Stalm aleyhtarlıgma donuşerek ıktıdardakı Stalın yanlısı bürokrasıyı hedef almış ve ayaklanma sonunda Stalın'ın Tıto'cu olmakla suçladıgı mıllıvetçı komunıst Gomulka ışbaşına gelmıştı 1956 da Poznan ışçılennın ısteklerı arasında. Sanayının ışçiler tarafından denetlenmesı ve aşın merkezıyetçı burokrasmm ekonomi alanındakı egemenlığıne son venlmesı dıleklen de yer alıyordu. Halen Polonya'da grevde bulunan ışcılerın öne surduklen Istekler arasında çok ılgınç bazılan basımmızda yetennce yer almamıştır Sendika kunna özgurlugu ve ekonomık taleplenn yanında şunlan da ıstıyor Polonyalı ışçıler• Yalnızca part] uyelen ıle guvenlık mensuplar nnın alışvenş yapabıldıklen ozel magazalann kapatılması Guvenlık mensuplannın ayncalıklannm kaldınlarak herkese eşıt aıle yardımı yapılması • Ulkenın ekonomık bunalımdan kurtanlması yolunda saglıklı adımlar atabılmek ıçin halka sosyoekonomık durum hakkmda eksıksız bılgı venlmesl v e ekonomık programla reformlann. toplumun tum kesıtlennce tartışılabılmesının saglanması • Ifade, konuşma ve yazı özgurlüklenıun tarunması. Bu Istemler aslında sosyalızmln temel ılkeleri arasındadır ve ekonomık taleplerle ortaya çıkan ışçı grevlennın temelde sıyasal nedenlerden kaynaklandığını gostermektedır Soruna bu açıdan bakıldığında, Polonya'daki olaylan daha genış bır çerçeve ıçıne yerleştırmek mumkün olabıhr Bıze gore Polonya dakı olay burokrası ıle ışçı sınıfı arasındakı bır surtuşmedır Işçı sıpıfınm. onun adma ekonomık kararlar alan burokrası ıle bu hakkı pa>laşma çabası. kararlara katılma isteğıdır. Çagımızda çogu ülkelerde sosyalist uygulamada en onemll sorun polıtıka ıle ekonomi arasında dengeh bır ılışkı kurulamaması şeklmde ortaya çıkıyor. Dıger bır deyışle jonetıcılerle uretıcıler ya da burokrası ıle kıtleler arasında saglıklı bır dıyalogun kurulamaması tavanla taban arasındakı kopukluk uygulamada onemh eksamalara yol açmakta. bu olgu sosvalızmm temel ogelennden olan gerçek ışçı demokrasısmın gerçekleşmesını engellemektedır Işçi sınıfının ekonomının planlanması \e yurutulmesı ışlemme katılamayışı, tepedekı kaıar mekamzmasının tabanın eleştınsıne açık olmayışı bır noktadan sonra randımanı duşurmekte, gınşımcüıgı ve yaratıcıhgı baltalamaktadır. Otonter bır yönetım. merkezj planlamadan sorumlu bır burokrası başlangıçta, ulkenın kalkınmasında onemlı rol oynamakta planlı ve dibiplınh yatınmlarla buyuk hamlelen gerçekleştırmektedır. Ama burokrası bır noktadan sonra bu nıtehgını yıtırerek. uretıcılenn devlete yabancılaşmaiina vol açmakta, uretıcı guçlerın daha saglıklı gelışmesını engellemektedır Marx, «Ekonomi Polltığın Eleştınsıne Katkı» adlı yapıtının on sozunde kapıtahzmın çıkmazını şoyle anlatır Toplumsal gelışmenın behrlı bır aşamasında, toplumun maddı uretım guçlen o zamana dek ıçınde hareket ettıklen üretım ılışkılen ıle çehşkıye duşerler Bu ılışkıler uretıcı guçlenn gelışmesımn sonucu olan şekıller olmaktan çıkıp bu guçlerın önünde engeller nıtelıgıne burunurler O zaman toplumsal de\rım çagı başlar • Katı burokratık uygulamanm bır sü'e sonra sosvalıst rejımlerde de aynı olguya yol açtıgı soylenebılır •New York Tımes» gazetesıne demeç veren Polonya konusunda uzmanlaşmış bır Alman ıktısatçısı, Gıerek'ın başlattıgı hızh sanayıleşmenm planlanmasınm ve uygulanmasının aşın merkezıyetçı oldugunu ve esnekhkten yoksun bulundugunu soylemıştır Planda zorlamalar yapılmış tanm kesımı 'hmal edılmış ulke bu yıl dışardan tahıl ıthal etmek zorunda kalmıştır Burokratık kemıkleşme kımı So\yet hderlennm de üzerıne egıldıklen bır sorundur Stalın ın olumunden sonra 1953 te başbakan olan Malenkov tuketım sanayııne daha faz'a agırlık venlmesını ve ozellıkle o zamanlar son derece acıl bır sorun olan konut yapımının hızlandırılmasını ıstemış ancak ağır sanayı sozculen ıle ordunun dırenmesı karşısında gerılemek zorunda kalmıştı Kruçev ıse Moskova burokrasısıne karşı en buyük savaşı aran Sovyet hdendır Kruçev katı merkezcılıkten ademı merkezıvete vonelmış 92 Yoresel Ekonomık Konsey kurmuş \e ekonom'k kararlann ahnmasında yoresel konseylere özerkhk tanımıştı Ne var kı bu reform gırışımlerı tepedpn geldıgınden ve tabana vansımadıgmdan olumlu sonuç ahnamamiştı Kruçev ın Moskova bürokrasısınden aldıgrı ıktıdar yöresel burokrasılere geçmış ama ışçı sınıfına ulaşamamıştı Kruçev m devnlmesınden sonra başbpkan olan Kosıgın 1965 evlulunde Merkez Komıtesınde yaptıgı konuşmada Kruçev ın ekonomık po! tıka«ımn ülkeyı çıkmaza soktugunu belırtıyor 92 Yoresel Ekonomık Konseyın kaldınldığım ve ekonomık planlama rnekanızmasının yıne Mosko\ada merkezılestınld'gını açıklıyordu Kosıgın dogru sö\ luyordu Kruçev ın ekonomık polıtıkası gerçekten ıflas etmıştı Ama bunun çaresı yıne katı merkezcıhge donmek degıl Kruçev ın başlattığı yuzeysel demokratlaşma gmşımin) gerçek demokratla^maya donuşturmek ekonomık ve sıyasal karar mekanızmasında ıktıdarın asıl sahıbı olan ışçı sınıfına soz hakkı tanımaktı Nıtekım Kruçev m devnlmesınden 16 vıl sonra 1980 de Sovyetler Bırlığı dışandan i5 mılyon ton tahıl ıthal etmek durumundadır Sosyalızm ancak ekonomıyı denetlej n n devletin, toplum tarafından denetlenmesi halınde saglıklı bıçımde gelışebılır Aksı taktırde aksaklık ve puruzlerin çıkması önlenemez.. SOVYETLER'İN AFGANİSTAN'A UÇAKLARLA 10 BİN ASKER İNDİRDİĞf BİLDİRİLİYOR YENİ DELHİ, (a a ) Modern sılahlarla donatılmış 10 bın Sovyet askerının gectığımız hafta ucaklarla Afganıstan Iran sınırma yakın bır bolgeye indırıldığı bıldırilmektedır Naklıye ucakları ile getlrllen Sovyet askerlerının cotışmaların en yoğun olduğu Herat eyaletlnın 50 Km doğusuna Indakı Sovyet askerlerının sayısının 80 bıne ulaştığı belırt.lmıştır. Afganlstan hükümet radyosunun haberlerıne gore beş gunden bu yana Sovyet bırlıklerl tarafından bombalanan He rat kentınde yakıcı sılahlarla blrcok Musluman dırenışçı yokalanmıştır İran, Irak sınırındaki ordularını kırmızı alarma geçirdi TAHRAN, (a a ) Gectığımız hafta ıcmde Irak askerlerlnm uc kez Iran'ın Kasrı Şırın bolgesıne saldırmaları uzerıne Iran hukumet1, Irak sınırında bu lunan ordu bırlıklennl kırmızı alarma gecırrnıştır Pars Aıansı'n ın verdlğl habere gore, cuma ve cumartes! gunlerı, Irak askerlerının saldırısını gsrı puskurturken b'r Devrım Muhafızı ve bır subay olmuş, beş er de yarakınmıştır Irak Ise, konu hakkında hıc bır yorumda bulunmamaktadır. YENİ KABİNE Bu arada Tahran radYOSu, yenı Iran Kabınesınin Parlamentonun onayına muhtemelelen bugun sunulacağını bıldırmektedır Yenl kabınenın onayı ıle, rehınde 296 gunlerlnl yaşayan Amerıkalılann kurtulması olasılığının artacağı sanıl rraktadır Ancak iran yetkılılerı, rehıneler sorunundan once ulkenın cozumlenmesl gereken ıc sorunları oldugunu b9 lırtmektedır. Yeni atananlar yönetimi eleştirdiklerî için gözden düşmüş kişiler VARŞOVA, (Dış Haberler Servlsl) Polonya'da hukumet ve polıtburoda yapılan değışıklıkler, ve yeni atananların Klşılıklerl, Gıerek yonetlminın ışcılerın ısteklerını karşılayabılmek goruşunden yola cıktığını gostermektedır Nıtekım Edvvard Gıerek kablne değışıklıklerınden sonra yaptığı radyo televızyon konuşmasında kendılerının buyuk hatalar yaptıklarını kabul etmış ve bu hatalarını kendilerine hatırlatanları da yonetımden uzakiaştırmış olmalarından uzuntu duy duklarını kaydetm ştir Gıerek bu kışllerın tekrar kılıt noktalanndakl gorevlere getırıldıklerınl duyurmuştur. ömegln eski Dışışlerl Bakanlarından olan ve gecen şubattakı buyuk kabine değışiklığı sırasında polıtburodan da unı olarak uzakloştınlarak Doğu Berlın'e Buyükelcl ola rak otanan Stefan Olszawskl partıdekı gorevinl ysnıden ustlenmış ve bu gelışme Işcl çevrelerlnde memnuniukla karşılanmıştır. Styosol gözlemcıler Polanya'dakl otaylann Gierek'm d« görevden cekılmesıne deK ulaşması hallnde bugunku koşullarda Polonya Komunıst Portisi Bırınci Sekreterlıği lcın en guclü adayın 49 yaşındakl Olszavvskl olduğu göruşunde bırleşmektedlrler Gıerek ın yokın calışma arkadoşlarından olan Jozef Pır>kowskl'nın Başbakanlığa atanması da iş01 çevrelennde memnunlukla karşılanmıştır. özgür sendıkalara kesınlıkle karşı olan Polltburo uyesl Tadeusz Szydlak'ın ve Başbakan Yardımcısı Pyka'nın gorevlerınden uzaklaştırılmaları, grevci ışcılere verılen bu/uk bir ödun olarak nltelenm&ktedır. MESUT KORKMAZ 26 Ağustos 1979'da Nallıhan da faşıstlerce katiedıldı Anısı yaşıyor NALLIHANLI DEVRIMCILER (Cumhurıyet 4781) • Edebiyat Dergllerl Kolleksıyonları Yazışma: P K. 176 İZMIT J İŞTE HER YERDE KULLANILABİLEN NIKELKADMIYUM AKUMULATOR SERİSI Tek boşına ya da başka kaynaklaria kullanılabllir. 1 25 V nomınal voltaılı bır tek pille 3 75 V'dan 80 Va kadar kapasıtelı batarya yapabılirsiniz. Eğer gereksınmenız GUÇ KAYNAĞINI2IN OTOMATIK ÇALIŞMASI ise servıs süresince bakım tstemeyen ortaboy, nıkel kadmıyum batarya kullanabılırsınız. Nıkelkadrnıyum batarvalanmır, madenlerda kullanma dahıl, ÇEKME IŞLERİNİZDE sayısız tatbık alanı bulur. Oekme bataryalan 30 V'dan 140 Va kadar ımâl edılmiştir. Çok guclıı, guvenılır, sağlam, deşarjo doyanıklı SOVYET MAU NIKELKADMIYUM BA TARYALARI ALANLARINDA EN USTUNDUR. NİŞANLANDIK Fatma Mebrur* GİRAY Cafer Sadık ATAMAN ANKARA 20 Ağustos 1980 DlSK'ln kurucusu işcılerın yiğıt önderl Genel Başkanımız KEMAL TÜRKLER 1•r (Cutfltiıırıytı* 4785) • Mallye Mufettışllğl hüviyetımı, Sehır Hatları serbest glrış belgemı ve Sorıyer Orduevı mısafır glrış kartımı kaybettım Hükumsüzdur. Kwnat CİVELEK Büyukçekmece, Kavakh köyunde, suyu, elektnği ve dört dönüm arazı ıçınde 150 m2 bması olan arazı satılıktır. TeL 58 20 82. 22 7.1980 günu faşıstlerce şehlt edıldi. Kanı boşa akmadı. kavgomızda bayraklaştı. Aılesının ve sınıfımızın başı sağolsun MADENİŞ 10. BÖLGE TEMSİLCILİĞİ ADANA 1. Dıyarbakır • Caterpıllar Grevci işçıleri 2. Sarmak 3 TZDK Işletmo 4. TZDK • Diyorbakır 5 Tekımal Sınates 6 Temsa 7. Caterpilkır Adana 8 SS.YB. Atolyesl İŞCİL E R1 1 1 JFi (Cumhurıyet 4778) DİSK'in kurucusu Türkiye Işci smıfinın buyuk önderl G«nel Başkanımu KEMAL TÜRKLER'in anısını yaşatacağız. T. MADENİŞ SENDİKASI 3. BÖLGE ŞAFAK DÖKUM Çamdlbi v» RENAULT MAIS İŞÇILERİ 1431980 günü Urfa'da faşıst katıllerce katledilen Ankara Tıp Fakültesı oğrencısl, işcı Sağlıgı buromuzun özverılı uyesl, ENERGOMACHEXPORT Abdulgani BİLEN'in Korp.4,1 Degunınskaya, Moscovv 127486, USSR, Tet. 4873182 T e l e x : 411965 ENEK SU 411926 ENEK SU (.Basın: 334451 477» • Nufus cüzdantmı, slgor ta kartımı kaybettlm. Hükum suzdür. Saffftt KALELİOĞLU • Nüfus rtüvryetımı kaybettim. Hükumsüzdür. Nurullah UCAR onısı, yetışen genc heklmlerce sonsuza dek yaşotılacoktır. ANKARA TABİP ODASI (Cumhurlyet: 4782)