Katalog

ON CUMHURİYET 10 TEMMUZ 1980 (Dış Haberier Servisi) Dıkkatlerın Afganıstan ve Ortadoğu uzennde yogjnlaştıgı şu sıralarda Asya nın dogusunda yıne kara bu'utlar toplanmaya başlamıştır Bolgedekı gergınlık yuzeyde bırbınnden ayrı fakat temelde cok yakından ılışkılı olan uo gelışmeye koşut olarak sureklı artmaktodır Bu gelışmeler şu şekılde sıra'anabılır • ABD ıle C'n arasındakı Ilışkılerın Sovyetler Bırlıgı nı kaygılandıracak bıçımde g de rek sıklaşması dıger bır deyış le Carter yonetımmın Sovyet ler e karşı açıkca «Cın kartını» oynamaya başlaması • Hızla gergınleşen V et nam Tayıand ılışkılenn n son gunlerde sık sık s lahlı cat şmalara donuşmesı • Vs nıhayet Cın ıle V et nam arasındakı olaylann son zamanlarda lyıden lyıye yogun luk kazanması. ABDÇİN YAKINLAŞMASI Ankara... Anka... Bu utanç duvarını aşmak gerekiyor... Müserref HEKIMOGLU ABD'nin Ankara Buyuke'cısı Spaın ve eş . bağımsızlıgın 204 uncu yııdonumunu buyuk b r coşkuyla kutlaüıiar Cankaya nın tepesınae Beyaz Sarayın kuçuk bır rrodelı olan elcılıgın bahcesınde askerlerdsn ve sıvıllerden olusan buyuk bır kalabalık da'galanıyordu Bj>ukelcı Spaın ıstakoz gıbı kızaTPi» o gun ılk kez uzun bır tsn s macı yaparak lyıce yanm s Daha oice NATO top'antıları, Muskıe nın Ankara ya gelışı ve de Demırel hukumetının guvenoylaması nedenıy e Aiıerıkalı dıplomatların tenıs oynamaga vaktı yoktu kusKusuz Bancenın bır koşesınde hamburgerler pışıyor konuklar parmakları yanarak Turk ABD dostlugunu kutluyorlardı Kımılerı de Demırel hukumetrın guven oy amasından sag laaığı başarıyı, Dışışlerı Bakanı Hayrettın Erkmen'ı gormeyenler bıraz yadırgadılar Erkmen Kuzay Atlantık Dernegınln duzenledığı bır toplantı ıcm Istanbul a gıtm ş, bu neaenıe gelememış Amerıkalılam bayramına Genel Sekreter Ozdemır Yıgıt yardımcıları oradaydılar Yığıt Dogu Berlm e elcı gıderek COK kışıyi şaşırttı, Ama bu secımden rahat gorunuyor Bu rahatlık atandıgı yerden degıl gorevını vıcdanı dogrultusunda yapmaktan kaynaklanıyor bence Yıgıt ın bır ozellığı bu, duruşu sessızdır, az konuşur, ama garekt gı zaman sozunu esırgemez Hoşa gıtmeye onem vermeden vıcdanının sesını duyurmaktan hıc gerı kalmaz Kapalı kapıiar gerısınde verılen savaşlar kamuoyuna hıc yansımadı ama Bakanlık korıdorlarında cmladı Bır gun tarıhın ışığı da aydınlatacak bu don«mın olaylarını . Bence Genel Sekreterlığe atandığı söylenen llter Türkmen'e de kolay qelsın Turkıyeda soğuk savaş donemının dış polıtıkasını uygulamak gucu yetenegı ne olursa olsun dıplomatlarımız ıcm guc bır görev. Ayp rıca dış polıtıkamızın nasıl, k mlerce oluşturulduğu da cok bellı değıl 9 714 sayılı notamın nasıl kaldırıldığını unutmak olanağı yok . Eskı VVashıngton elcımızın Başbokanlık Dış Polıtıka Danışmanlığına atanması da bıraz duşundurücu 714 sayılı notamın kaldırılmasıyia ıl gılı acıklamayı Genelkurmay Başkanlığının yaptığını anımsayanlar soruyorlar «Dışışlerı Bakanlıgından sonra Bakan da mı devreden çıkacok17» Beıice Hayrettln Erkmen'ın yopısına uymaz bu tur «orular . Vaktıyle dinledığlm bır oykuyu anımsıyorum Fransız tarlhınden bır yaprağı cevırıyor bu o/ku 1870 lerden sonrokl bır donem, FransızAlman savaşından sonra ikl ulke ılışkılerıne yeni bır yon vermek gerekiyor Fransız Dışışlerl Bakanı Almanya ya gıdıyor, sonra da defterıne anılarını yazıyor «Alman Dışışlerı Bakanını iyi bir yaklaşım ıcmde buldum Önerılerı de cok cekıcı geldı bana Ama genel sekreterımın nasıl değerlendıreceğını bılmeden yanıt vermek ıstemedlm » Insan duşünuyor Fransız Devlet adamı genel sekreterın degerlendırmesıne neden boylesıne onem verıyor^ Gucsuzluğunden, yetersızlıgmden degıl hıc kuşkusuz Tersıne .. Bır devlet adamı cevresıyle guclenır, ayrıca dış polıtıkada dosyalar da cok onemlı degıl mı? Donelım yıne Amerıkan Elcılığının bahcesine . Hamburgerler nefistı lckiler soğuk ama soy'^^er cok sıcak ve konuşanlar da nesesiz AP II Bakanlardan Ekrem Ceyhun ve Orhan Eren'i biraz dalgın gordum, komutanları da haylı uzgun . 4 temmuz Çorum'da sıcak bır savaş yaşandı bılıyorsunuz Başkentımızın b rkac saat otesınde kanlı olaylar yaşanırken ulkeyı yonetenler, dalgın ve uzgun olacak e\bet Turkıyem z bır yangın yerme dondu ıtfaıyecı rolunde ıktdar koltuguna oturanlar da yangını koruklemekten başka şey yapamıyor Guvenoyu almak da guvence vermeye yetmıyor Herkes korku kaygı ve kuşku lcınde bu yangın nasıl sonecek, bu sovaş nasıl barışa donuşecek dıye beklıyor Gumhunyet kuşaklan ıcın utanc doiu bır bekleyış bu, dun Kohramanmaraş da bugun Çorum da yaşaran kıyım olayları ıliklerımıze kadar kızaracagımız boyutlarda, Ataturkculuğu hıc kımseye bırakmayanlar bu soykırımdan utanmıyorlar m ı ' Bız bu ırk ve mezhep ayrılıklarını Gumhunyet le bırlıkte gerıde bırakmadık mı? Ataturk un laıklık ılkesınm temel fe'sefesı bu degıl m ı ' Laıklık ılkesını umursamayanlar Ataturkcu lukten sözedemezler Vıcdan ozgurlugunden hıc sozedemezler Ulkemızın bjtunluğunu ve bolunmezlıgını sağlayan temel dıreklerden bırıdır laıklık ılkesı ÇHPnın salı gunku grup toplantısını da bu acıdan değerlendırmek gerekiyor bence Partı ıcı sorunları b r yana bırakarak Çorum olavlarına oncelık verdı CHP Grubu, Olumlu bır aşama bu Turkıye nın gundemınde Corum olaylan ve kanlı tırmanışlar varken GHP Grubunda başka konuların başka sorunlarm oncelığı olamazdı. olmadı Partamentonun gündeminde de bu sorunlar yer alnalı artık ulkemızın her yanında yaşonan kanlı olaylarla ayagımızın alıtndakı toprak kayıyor gıderek Bu topraklar bızım Kurtuluş Savaşında Alevı Sunnı aynmı olmadan, toplumun tum kesımlen kanıııı canını verdı bu topraklara Bu topraklar uzennde ozgur ve bağımsız yaşamak ozlemıyıe savaştı O buyuk savaşcıların cocuklarını torunlannı, başka bır savaşta bır bırını kurşunlarken gormek ınsanı ılıklerıne kadar utandırıyor Bu utanc duvarını asmamız gerekiyor Bu yangını sondurmek. yaralan onarmak akon kanı da kurutmak gerekiyor Ulkenın goruntusu buyken guvenoyu almak ne anlom taşıyor Tayland sınırı >u\in i'ia Vıetnam b r ıkterı Yenı b r bunalım mı 9 .. ren Pol Pot reıımınl tarıhın «en kanlı a ktatorluklerındenj bırı claraK nıteleyen Carter yonetımı ıse bugun Kzıl Kmerlerı dıp lomatık alanda desteklemek te a/rıca Tayland a sığınan Kızıl Kmer gerıllalarına gıda yardımı yapmaktad'r Sovyetler Bırlıgı ıse bu getışmelere sert tepkı gostermekte ve Asya da kendısme karşı ABD Cm ve Japonya dan oluşan bır ıttıfakın kurulmasmdan kuşkulanmoktodır Son gunlerde dunya basınında onemlı yer kaplamaya başlayan Vıetnam Tayland surtuşmesı ıse, bolgede kutuplaşmayı butun butüne hızlandırmıştır Moskova ABD nın Tayland a sılah yardımı yapmasım tbuyuk bır kışkırtma> olarak nıtelerken Pekın hukume'l V etnam ı gıderek daha sert bır sekılde kınamaktodır Tayland Ise Laos ve Kambocya ıle olan sınırlarını kopatmıştır Bu gelışmelere koşut olarck Cın ı'e Vıetnam arasında son qunlerde sınır ışgallerıne ilışk n karşılıklı suclamaların yoijunlaştıgı goze carpmaktadır llgınc b r rastlantı olarak, Vıetnam Tayland sjrtuşmesın n başlamasından sonra Cm le V etnam arasmdakı sınır olavlarında h z'ı bır artış gorulmuşt^r Vıetnam'ın blr yandan Kızıl Kmerter ve Tayland la uğraşırken ote yandan Cm i kışkırtması hıç akla yakın geJmediğınden sınır oloylarının Hanol hukumettne baskı yapmak Isteyen Pekın tarafından çıkartıld gı duşunulebılır Sovyetler Bırtığı'nın Ise bolgedekı bu yenl tırmanmaya uzun sure se/ırcl kalması beklenemez Asya nın dogusunda ylne korc bjlutlar toplanmaya başlamıştır Önumüzdekl gunler bu bulutiarın ne getırecegını gosterecektır ABD Çın yakınlasması Car ter yonetımının Çın Halk Cumhunyejı nı tanıması ıle başlamış Moskova ıse bu olgudan duydugu hoşnutsuzlugu bellı etmekte gecıkmemıştır ABDde bazı polıtıkacılar, Çıne yaklaşma polıtıkasının temkınlı bıcımde ızlenmesı gerektığını. aksl takdırde Moskova'nnın tepkıslnın yenı bır kutuplaşmaya yol oçabıleceğml belırtmışlerdl. Ne vor ki, Afganlstan'ırt Sovyetler tarafından ışgalı, bu kutuplaşma ortamını beslemış ve ABD ıle Cm arasında hızlı bır yakınlaşma başlamıştır Bu gun ıse Afganıstan bunalımından sonra. Tayland konusundo ABD bır kez daha Sovyetler Bırlığı'ne karşı Cm Halk Cumhurıyetı ıle aynı safta yer olmaktadır Sovyetler Bırlıgi Tayland Vıetnam surtuşmesınden öturu ABD Ile Cm ı kışkırtıcılıkla suçlorken, VVashıngton ıle Pekın Vıetnam'ı sert blçımde kınamaktadır Bu ortamda Başkan Carter'ın dun Tokyoda Masayoş! Ohlro' nın cenaze torenınde Cm Başbakanı Hua Kuo Feng ıi» goruşmesı anlamlıdır Dığer bır doyışle VVashıngton ocıkca «Cm kartını» oynamaya, ya do gostermeye başlamıştır VVashıngton ayrıca Çıne askerı araç satmayı da kabul etmıştır. fNewsweek» dergısl Carter yonetımının belırgın Cın yanlısı tutumunun VVashıngton da tar Tayland ile Vietnam arasındaki gerginlık hızla artarken, Çin'le Vietnam arasındaki sınır olayları da son gunlerde yoğunluk kazandı. C IN BIRMANYA Asya'nın dogusunda yine karabulutlar toplanıyor tışmalara yol octıö'Hi mektedır bndlrCarter ın muhaliflerl Başkanın polıtıkasının Sovyetler le Strate|ik Sılahların Sınırlandırılması (SALT) konusunda bır arv laşmaya vanlmasını zorlaştırd ğını oyrıca Moskova'yi 3 dunyada lyeiı seruvenlere» ıtebılecegını belırtmektedırler Georgetovvn Strateıık Araştırmalar Merkezı uzmanlarından Ray Clıne şoyle demıştır cAsya da bır askerl seruven» atılmak rıskını goze olarok Çın \ Bangkok ' / KAMBOCYA ÇIN OENlZi: ruletl oynuyoruz Ama unutrramalıdır kı. tabanca sonuna kadar doludur» KAMBOCYA Guneydoğu Asya da Sovyetler e karşı ABD Cın ışbirlığl özellık e Kambocya konusundo goze carpmaktadır Çın bılındıg gıbı Kambocya da Pol Pot un Kızıl Kmerlerıne sılah yordımı yapmaktadır Ikl yıl oncesıne kadar Kambocya da 2 mılyon ınsan oldu Ülkedeki sıkıntıya neden olarak iklim koşullarının iki yıl ardarda çok kötü olması ve ABD'nin uygulamaktt olduğu tahıl ambargosu gösteriliyor. Tarlayo gldon Sovyet köylü kadınları. Tarım sorunu devom Sovyetler'de son 20 yılın en büyük gıda maddesi sıkıntısınm çekildiği bildiriliyor (Dış Hoberter Servisi) Sovyetler Bırılğı'nde son 20 yılın en Puyuk et ve sut sıkıntısınm boşgosterdıgı bıldırılmektedır Inrçılız «F.noncıal Tımes» gazetesı ı!e «Nevvsvveek» dergısme gore. 1980 yaz ol mpıyatlanna hazırlanmakta olan Sovyetler Bırlığı'rde et ve sutlu mamullerın stokları erımıştr Et bell boşlı satış magazalarında tukenmış durumdayken, süt ıse sık sık pıyasadan yok olmoktsdır. Soz konusu gıda maddelerl sıkıntısının, son cylo'da ukede/ı çeşıtlı sanayı kuruluşlarında mey dana gelon d renış ve grevlere neaen oldugu da kaydedıimektedır Bılındığı gıbı, mayıs ayında Toglıattı ve Gorkı'dekı otomobıl fabrıkalarında ısı bırakma eyleml yapılmış, hazıran ayında da Kama Rıver kamyon fabrıkasında da dırenış gorulmüştur Bu arada Chelyabınskı traktor fabrıkasında da ışçıler yüruyuş yapmışlardır ö i e vandan, Firandal Tlrnss Gazeteslnln IddlaSıra gore, Guney Urallardakı bır sanayı kent) olan Magmtogorskda bazı aıleler, Moskova aakı akrabalarından paketle yıyecek ıstemektedırler Arkhangelsk' de cogu kez sutun doKtor tavsıyesı uzerıne satıldıgı, Kazan da da tereyagın ayda 1 kılo olmak uzere karneyle venldıgı one surulmektedır Gıda sıkıntısınm buyuk olcude hıssedıldıâl bır başka yer olarak da Doğu Sıbırya gosterılmektedır Bolgedekı bır dızı kentte, bır yıldır ne et. ne de tereyağ buiundugundan soz edılmektedır. Bu arada yıne Batı basınına gore başkent MosNEDENLER kova da da gıda sıkıntısı vardır Marketlerde lahana Uretım duşuşünun en buyuk nedenının son ıkı yılve havuç gıbı sebzeler bulunamazken, sutun de pidır kotu hava koşullarının oldugu kaydedılmektedır Ko yasada görulmedıgı bıldırılmektedır tu venm sut veren hayvanlann yem gereksınmesmi Batıh gozlemcıler, Sovyetler Bırlığı'ndekl gıda o'umsuz yonde etkıtemıştır Buna bir d« Bırleşık Amerıka nın uyguladığı tahıl ambargosu da eklenınce sı sıkıntısının var oldugu yolundakı haberlerin Sovyet basını tarafından yolonlanmasının bır şey ıfade etkıntının nedenı daha lyl anlaşılmoktadır Gozlemcıler buna kanıt Bunların yanısıra, teme! gıda maddesi sayılan et medıgını belırtmektedırler ve sut sıkıntısını ortaya cıkaran bır başka olgu da olarak da Sovyet lıderlerının, besın yoklugu nedenıyha vardır Bu da, olımpıyat oyunlan lcın, olımpıyat le yapılan dırenış ve grev yerlerlnl zıyaret etme E Sov/et I derlerinın kentlerı Moskova, Lenıngrad, Mınsk, Kıev ve Tallınn' gostermektedırler Aynı cevreler, de, oyunıar sırasında kullanılmak üzere et ve sut besın sıkıntısı nedenıyle huzursuz olduklarını da kaydetmektedırler. stokunun yapılmakta olmasıdır. ğu be! rtılmektedır Böylelıkle tereyağa ayrnan sut mıktarı kısilmış, buna karşın et sıkmtısından doğan prote n yoklugunu gıdermek ıçın peynır uretımıne hı? venlmış olmaktadır Bu arada et üretımınde mart nısai ve mayıs aylarında bel rgın bır duşuşun goze carptıgı kayded Imektedır Gıda sıkıntısınm ozeıl kle ışciıenn yogun oldugu bolgelerde gorulduou bıldırılmektedır Ornegın Gorkı de et bulunamazken Chelvabınskı de sut scdece scbahları bulunabılmeKte tereyağı bulmak Ise cok guc olmaktadır Kamboçya'da çarpışmalar yoğunlaşıyor, Tass Ajansı Hindistan'ın Heng Samrin Hükümetini tanıma karannı övdü Dış Haberter Servlsl Kombocya'da Kızıl Pol Pot'un Kızıl Kmer gerıllaları ıle Pnom Penh ve Vıetnam bırlıklerı arasındakı carpışmaların yogunlaştığı bıldırılmekted r Tayland komutonlığının ıdd asına gore, Vıetnam ve Pnom Penh bırlıklerının saldırısı sonucu gerılemek zorunda kalan Kızıl Kmer gerıllalorı Tayland Kambocya sınırını 6 km gecerek Ta/kınd'a sığınmışlardır. TASS Tayland Kambocya sınırı yokınında çarpışmalar yogunlaşır ken Sovyetler Bırlığı resrrı Tass aıansı Hindistan'ın Kambocya'dakı Heng Samrin hükumetmı tonıma karannı övmuştur Tass aıansı, Hindistan'ın bu kararının dığer 3 dünya ulkelennl de aynı yoia yoneltebıleceğınl belırtmıçtır. Tass, cHındıstan Heng Somrin hukumetırtı tanımakla, bölgede barış ve Istlkrarın sağlonması yolunda önemlı bır adım atmıştır» demiştir. Tass. aynca devnk Pol Pot reıımınl tanımokta devam eden ulkelere de sert blcımdo catmıştır Tass, şöyle derrıştır: «ABD ve Cm'ın ıstekleri doğrultusunda, Katıl Pol Pot'un repmını tanımakta devam eden ul keler, bolgede gergmlığın artmasına neden olmakta ve ABD lle Çln'ın emellenne hızmet etmektedirler» İngiliz İşçi Partisinin sağ ve sol kanatları arasında mücadele kızışıyor LONDRA İngdtere'de 13 ay önce ıktıdardan duşen Işçı Partısmın sag ve sol kanatlan arasında tartışmalan n lyıce hızlandıgı ve taraflann ekım ayında toplana« cak yıllık olagan genel kurulda yapılacak hesaplaşma>a daha ıyi hazırlanmak ıçın çaba harcadıklan büdınlmıştır. Galler bölgesmde yapılan bır partı toplantısında konuşan parti başkanı James Callaghan partıde bırhğın sağlanması ve mucadelenın Muhafazakâr hükumete karşı yöneltılmesını istemış «12 ayımızı daha kendı kendımız le mücadele ederek geçırmeyiz» demiştir. Partı komısyonu, ekım ayında genel kurula götürulmesı kaçınılmaz olan görüş farklılıklarını şoyle sıralamujtır. • Partı lıderını kım seç«cek''. • Partının seçım progr»mını kım hazırlayacak? • Partının mületvekıllen her secımden once öns©çıme katılacaklar mı? Bu temel konularda cıddi göruş ayrılıkları bulundugunu belırten gozlemcıler, sag kanadın ozellıkle mılletvekıllerıne agırlık tanıyarak bu sorulara cevap verdıgmı sol kanadın ıse daha çok partı yonetım kuruluna oncelık tanıdıguıı soylemışlerdır. Sol kanadın başını çeken Tonny Ben ve arkadaşlan, partı lıderlerının seçımmde ve seçım programının hazırlanmasında mılletvekıllenne tanınan haklann kaldırüma sını ve partıde gucun ulusal yonetım kuruluna verümesinı ıstemektedırler4 % 5 DÜŞTÜ 1980 yılının ılk 5 ayında Sovyetler Bırlığı ndekl sut Bretıml %5 duşüş gostermıştır Bu duşuş, son uc yıl6a sut üretımındekı uçüncu düşuş olmaktadır Fıncnciol Times, tereyağ üretımınin de %8 duştüğunü belırtnrvektedır Ancak bu duşuşün, sut mıktarının bır bolumunün peynır üretımıne ayrılmasından dolayı doğdu BATI ALMANYA'NIN 3. DÜNYA ÜLKELERİNE YARDIMI BU YIL DA SAPTANAN HEDEFİN ALTINDA KALDI BONN, (ANKA . DPA) Batı Alman hukumetınin Uçuncu Dunya ulkelerıne ycptığı kalkınma yardıtnlan inn bu yıl da Bırleşmış Mıl'etler tarafından onerüen uiusal gelınn yuzde OT'n sedefının haylı gensınae tsidıgi büdınlmışür. Çeşıtll bakanlıklar, bu ara da Mahye Bakanhğı lle Eko nomık Işbırhğı Bakanhğı ara sında yogun tartışmalar ve pazarlıklardan sonra oluşturuîan yardım paketının, Batı Almanya'nın ulusal gehnnın yalnızca yuzde 0 4'ünu oluşturdugu. federal hükumetın 1980'lerde bu yardımı duzenlı bır bıçımde artürma taahhüdüne rağmen, yüzde 0 7 oranına 1985 yüında, dahj varılamayacağı yetkılılerce ıfade edılmektedır. TURKIYE Bonn hukümet yetkılılen, bu yılkı yardım programının arzu edılen düzeye yükseltılememesıne gerekçe olarak, Turkıye'ya yapılan llave yardımlarla, Batı Almanya'nın Ortak Pazar bütçesme Ingıltere've destek olmak uzere daha fazla katkıda bulunma karannı gostermışlerdır. Bu arada bu yılkl kalkınma yardımlannın dağıtılmasınd& Batı Almanya'nın. «Demokratlk ve reformcu hukümetlerın» desteklenmesıne ozen gosterecegı, özelhkle Nıkaragua'dakı devrun hukumetı ıle, Zımbabve'de Robert Mugabe başkanlıgındakı yenı sıyah çogunluk huku metının ekonomık bakımdan guçlendınlmesının hedef alındıgı açüdannHştır.