Katalog

CÜMHÜRIYET 12 HAZİKAN 1980 • • Iznik'in bir köyü kuduz tehlikesine karşı karantinaya alındı DOKUZ îstanbul'da çuval fiMfkten sonra öldürülüp cuvollaro konuldukları, Fulya Deresi Şehit Nıyazi İlkokulu yakm larma bırakıldıkları belirtılmiştir. • Siyosi Şubede görevli bom ba ımha uzmanı polts memuru Halıt Örenay, Hasköy Çıksa lın mahallesı Elvan Dırek sokak Şenol apartmonının önün de arabaya binerken sliahlı sal dırıya uğramıştır. Yaralı polis memuru SSK Okmeydanı Hastanesıne kaldırılmıştır. CORUM Bayat ilçesine bağlı Cayköy'de soğ görüşlü ki şilere silah soğloyan bır koçak Ci şebekesinın ortaya çıkarılmosı sırosında güvenlik güçlerrnın yaptığı operasyondo 1 kişı ölmuş, 1 polıs komıseri ila bir komando yüzbaşı da yaralanmıştır. Operasyon sırosında köyü saran güvenlik güclerine oteş açılmış, catışma sırasında kımliği saptanamayan bir kişı ölmüş, Abdülkadır Taşkın odlı polis komıseri av tüfeğiyle yaralanmış ve gözünü kaybetmiş, bir komando yüzbaşısı da ayağından yaralanmıştır. Operasyonla ilgili ayrıntılı açık lama yapılmamıştır. DENİZÜ Kapah cezaevi yönetiminin bozı kısıtlamalar getırmesi üzerine 150 tutuklu v 8 hükumlü aclık grevine baştamıştır. Yönetimin zıyaret günlerinde zaman kısıtlamalan, bahçede gezintiye izin vermemeleri, yayın organlarının okun masını yasaklamalan üzerırre açlık grevine başlodıklarını acıklayan tutuklu ve hükümlüler. dırenlşlerinin süreceğıni bildirmişlerdir. BOR CHP Bor İlçe Birtosı, kımlikleri bilinmiyen kışilerce gazyağı dökülerek yakılmak istenmiş, ancak kısa süra de itfaiye tarafından söndürülmüştür. • Sulh Ceza Yargrcı Ardo Inel'in evinın girişino henüz saptanamayan kışilercg patlayıcı madde konularak hasara uğratılmıştır. ADANA Cumartesl günü kapalı cezaevınde 6 tutuklu ve hükümlünün gırıştiği kacma gırişımınden sonro yapılan sayımda sağ görüşlü 11 tutuklunnn kacmasnda kusurlu görülen Ali Dağlı. Ali Altınışık ve Hasan Hophap adlı gardıyanlar actğa alınmıştır. ANKARA ODTÜ'de dün 6abah 04'de başlatılan arama lar sonucunda bazı afiş ve kâ ğıtlara el konulmuş 50 kadar öğrenci de gözaltına alınmıştır. • Abidlnpaşa lisesinde mey dona gelen olaylarda Alj Demır. Sedat Ata ve Ünal Ayaz. tcbanca ile yaralanmıştır. DİYARBAKIR Diyarbakr. t ' Hakkârl, Sıırt, Mardın ve Ur', 1a İltert Srkıyönetım Komutani lığı, bölgeye etektrık toşıyan bozı ener|i nakıi hatlarındaki kösebent ve clvatalann söküldüğü, bu nedenle direklerin yıkıldığt, böylelikle de enerji keslntılerinin meydana geidıği acıklanmıştır. • BURSA Yasadışı TKPML Partizan uyesı Veysel önce ile Mehmet Yıldırım tutuklanmıstır. Sanıklann yakalandıkları olayda Ahmet Bılır olmüştü. AYDIN İsmet İnönü Ortaokulu resim öğretmeni Hasan Timur'un özel otomobıli bılinmıven kişılerce yakılmıştır. Ayrıca Huseyin Gümüş'e ait gıda pazarı da yıne kimliklerj belirlenemeyen kiş,lerce taş ve sopalarla tahrıp edılmıştır. ESKİŞEHİR Ceşıtli semtlerde meydana gelen olaylara karışan Mustafa Kemal Sır, İrfan Oktar. Aykut Karahan, Sezai Karakaş, Kâzım Şımşek mahkemece tutuklonmıştır. 77 BAHARINDA liraydı ve dalre 1000 altmo alınmış oluyordu. Peki. 1.5 milyon kac altın ediyordu? Sat tığı tarihteki fiyat listelerine baktı, bir Cumhuriyet altını yak laşık 9 bin liraydı ve bu hesupcc daireyi 170 altına satrr,ştı. Gözleri faltaşı gibi acıl öı. Demek ki babası ev alaca ğına o pcrayia 1000 ı iıın alsaydı, bugün 9 milyonluk bir mirasa konuyordu. 15 yılda ve rilecek ev kiraları birkac yüz bin lirayı gecmezdi ve birden bire altın işinin ne kadar kârlı olduğunu düşünüverdi. GÜNEŞTE BIRAKILMIŞ BUZ GİBİ... Bana, «Altın alacağımı dediği zaman, «Peki neyle gecineceksin?» diye sordum. Onun osıl sorununun. artan hayat pahalılığı karşısında «gecinmekı olduğunu biliyordum. Altın alarak, parasının değerini belki koruyacak ve sonra onları yemeye başlayacaktı. Ger Ci son on yılda, altın fiyatlan üzerindeki dalgalanma, enflas yonun cok üstüne cıkmış ve bu borsoda oynayanlora büyük ka zanclar sağlamıştı. 1970'de 1 gram külce altın 17 lıro. 35 kuruştan muamele gorü'ken, bugün altının gramı 1270 1280 lira idi, fiyat on yılda 74 mısli yukselmişti. Daha üc yıl önce. 1977 genel secimleri kompanyosında ve yıl sonuna kadarki sürecte muhalefet, bır Cumhuriyet altınının 1000 liraya fırlayışını ekonominin ıflâsı gibi gösterıp 1976' da 500 lıra cıvarmda satılan altının bir yıl icinde yüzde 100 pahalılaşması. enflâsyon karşısında kendi kücük birikimlerinin değerini korumak isteyen geniş kıtlelerin nasıl bir endişeye kapıldıklannı haber verıyordu. Muhalefet. altın fıyatlarını, hayat zorluğunun bir göstergesı gibi kullonıyor, ekonomi polıtikalarının basarısızlığına bir konıt olarak ileri sürüyordu. Sonra aynı şeyi, 1979 sonbaharında Ecevit'e karsı Demirel kullandı. Se çimin üzerinden 27 28 ay gecmiş ve altının fiyatı 4 bin liraya yoklaşmıştı. 20 ayda her şeyi berbat ettiniz demeye başladı. Şımdı onun iktidarının altıncı ayında altın fiyatlan 9 bin liranın eteklerinde dolaşıyor ve Ecevit muhalefeti yüzde 120'y© ulaşabilecek bir enflasyonun ön haberlerinl ve rıyor. Yani tanıdığım, miras yoluyla elde ettiği 1.5 milyonu enflasyondan kurtaracak bir yol bulamazsa, parası yıl sonunda 700 000 liraya filan düşecek, guneşte bırakılmış buz gibi eriyecek. ENFLÂSYON ATEŞİ 1970 yılında 100 liraya satın alınan' bır mal ya da hızmet, bu seçım dönerrınin başında 322 liraya cıkmıştı ve 1977 baharında miting meydanları pa halılıktan yakınan kitlelerle dolup taşmıştı. Üc yıl sonra, aynı değerdeki mal ya da hızmet ıcin 2600 lira ödeneceği kımsenin aklının ucuna bile ge lemezdi.. On yıl icinde, 26 katına varan bır pohalılık insanın dudaklarını ucuklatıyordu.. Kıt leler, üc yıl icinde 8 misli daha ağır fiyat koşulları icine itilmiş lerdi.. 1977'nin her bin lirasının karşılığında bugün 8 bin lira ka zonamayanlar, gecen secimlerde şikâyetcı oldukları koşullann cok daha zor olanı ile burun buruna celmislerdi ve düsük gelirlilerle orta gelirliler ezildikce ezılmişlerdi. Ne toplu sözleşmeler ne de kat sayılar enflâsyon karşısında direnrro gücü verebılmişti. İşciler, memurlar ve emeklüer, üc yıl icin de en az bir misli kötü yaşam koşullanmn kıskacına düşmuşlerdi. 1977 şimdi onlara bir cen net O'bi qörünüyordu.. DAYANILMAZ FİYATLAR KARŞISINDA Üc yıl önce bir somun eîcmek 250 kuruştu. Şimdi daha kücülmusü 10 liradır. 1977 baharındo 1 kilo beyaz peynir 30 liro. 1 yumurta 140 kuruştu. Şim di peynir 220 lıra, yumurta 6,5 lirodır. 1 kılo kıymo 36 liraydı şimdi 300"e satılıyor.. Tozşeker 825 kuruştan 50 lirayc fırla dı.. Bir kilo zeytinin fiyatı 30 liradan 200 lirayo cıktı. 4 lira lık kuru soğan 100 lira oldu.. 20 llralık pirinc 60 lira, 18 liralık kuru fasulya 60 lira, 16 lira lık ayciceği yağı 110 lira, 32 liralrk zeytınyağı 200 lıra, 230 liralık Sürrerbank ayakkabısı 960 lira. 300 lıralık kumaşlar 3000 lira. 2 bin liralık kiralar 10 bin lira oldu.. 61 ekran televızyonlar 5500 liraya, büyük boy buz dolapları 7000 liraya, Murat 131"ler 125 000 liraya. Renault 12 TS'ler 127 600 liroya satılı yordu.. Simdi 30 bin liraya bir televizyon, ^0 bin liraya buzdola bı 720750 bin liraya otomobil alınıyor.. 1 metre kare inşaatın bedeli 1500 liradan 15 bin liraya cıktı. Bir torba cimento 55 liraya satılırdı, şimdi 300'e veriliyor. 7500 lirohk kereste 20 bin liraya fırladı. Odunun ceki si 150 liradan 1500'e. kömurün tonu 800 liradan 6 bine yükseldl. Babosından miras kalan dairenin parasını nasıl işleteceğinl bilsmeyen tanıdığıma, 1977 ba şında emeklılik gelirin kac liray dı diye sordum.. Yaklaşık 4 bin liraymış. Üc yıl İcinde kat sayılarla, yakıt zamlarıyla 12 bin II raya cıkmış.. Yani üc misli ortmış. Peki ya fiyatlar?.. Oooooo!... Fiyatlar alrrış başını gitmiş.. YARIN : 2.000 YILINDA NEREDE OLACAĞIZ (Baştarafı 1. Sayfada) ğin, faiz kararnamesinin hangi nedenle hazırlandığı, bu kararnamenın nicin gerekli olduğu an latılarak kararın iptalıni benimsemek yerine, bu karornamenın zorunlu görüldüğü açıkla nacaktır.. Bunun gibi, IMF ile ilişkilerin nıcin zorunlu olduğu, Türkiye" nın dövız darboğazı, yatırırrların yurümesi ve dış borclanmalar icın bu kuruluşla ilişkilerin sür durulmesının zorunlu olduğu be lırtilecektir.. Mektupta dış politika, lc olay lar konusunda genış oçıklomo lar yapılacak ve hukümetın cok genış bir savunusu yer alacaktır.. Demirel'in mektubunda, Erbakan'ın isteklerınden uygun gö rülenlerle, hongi noktalarda uy gulamalara gecıldıği de acıkla nacaktır. Bu konular, örneğin eokullarda inkârcı eğitımden vazgecümesi veya TRT'de Müs tehcen yayınların yasaklanmasıı gibi öze ilişkin olmayan is temlerdir.. MSP'nin BURSA (a.a.) Halikleks Fabrikasında, DİSK'e bağlı Takstil Sendikası ile ışveren arasında altı aydır devam eden toplu ış sözleşme gorüşmeleri «ucretler» kısmında anlaşmazlık çıkınca sendika tarafından işyerınde uyuşmazlık zabtı tutulmuştur. Yazılı bir acıklama yapan Tekstıl Sendikası Bursa Şube Başkanı Günay Onayman bu durumda işverenle anlaşmanın mumkün olamayacağını va grev icın hozırlıklara kecıldığini bildirmıştir. Onayman, «Bısas da 110, Santral Dıkışte 70 günü dolduran grevimizın vebali işverenler oittir» demıştır. Bursa Halıfleks'de uyuşmazlık zaptı tutuldu 15 lira oldu Ordu'da ekmek ORDU (a.o.) Ordu'da ekmeğin fiyatı yeniden belırlenerek, 608 gram ekmeğin 15 lıra dan satılması kararlaştırılmtştıf. Ordu Beledıye Başkanlığı yet kililerınden alınan bilgıys göre. fırıncıların zam ısteği ile Be ledıyeye başvurmaları üzerin«, konu Beledıye Encümenı'nde görüşülerek daha önce 560 gra rri| 10 lıradan satılan ekmeğin bundan böyle 608 gramının 15 liradan satılması kararına vorılmıştır. Çağdaş (Baştarafı 1 SavfcKfo) devietfn resmi vöntemi olara* kuilanılmaya baslanmıştır» demiştir. Bczı gözaltı yerlennde ve cezaevlerinde yapılan işkencelerin doktor raporlarıyla saptandığmı belirten Helvacı, bunlar orasmda avukatların da bulunduöunu cne surmüş ozetle şoyle demıştir: «Işkence oîaylannın emniyet binalarından cezaevlerine doğru yoğunlaşarak yaygınlaştığını gözlemekteyiz. icişleri Bakanı Vekıli bu olaylardan bilgisi olmadığını soylemekte ve ışkence uygulamalannı yalanlamaya calışmaktadır. Herkesın bıldıği bu konuyu eğer bu işlerden sorumlu Bakan bllmıyorsa, kendılerinı yeterince bılgılendırecek beigeler dosvalcrımızdadır. Tüm yurttaşlarımız gtb< tutuklu ve hükiımlulerin guvenlikleri devletın sorumluluğu altındodır. Sıkıyönetım Komutanları va C. Savcılarının konuya tıtıziikle eğ'lmelerj gerekır. İşkence, sorgulama ve dısıplın uygulamalarmda devletın resmı yöntemı ola rak kullanılmaya baslanmıştır. Bir Anaycsa ve insanlık sucu olan işkence uygulamaları karşısında, ınsan onururta saygı duyan herkesin yennı alması gerekır.» ÇIKTI OKTAY AKBAL (Boştorafı 1. Savfarfa) geclnce de kara kara düşünrre ğe başladı.. İNCE HESAPLAR Maaşlı ya da ücretli bir işte ömürlerini gecirenler ürkek olu BURSA ia.<ı.) fznfkin De yorlor.. Tanıdığımı. parayı işlet me düşüncesi yerine onu kaymirışık köyunde kuduz olayt betme, başkalarına kaptırma görülmesi üzerine, köy karankaygısı sardı. Bankerlere detinaya alınmış ve halk kuduz ğil, onlı şanlı bankaların aytehlikesine karşı uyarılmışlarlık maaş plânlarına bile kuşku dır. duymağa başladı. 1,5 milyonu na ayda ortolama 26 bin lira fa Alınan bilgiye göre, bir daiz maaşı verıyorlardı.. Kendl nanın şupheli ölümü üzerine gelirini de üzerine koyduğu yapılan muayenede havyanın zaman biraz rahat nefes alırdı. kudurduğu bslirlenmıştir. DanaAma parasını dört sene banka nın kuduz bir kopek tarafından da tutmayı şort koşuyorlardı.. ısırıldığının anlaşılması üzeriDört sene sonra 1,5 milyonu kac ne de köydeki köpekler öldüpara hükmüne geçerdi?... Orülmeye baslanmıştır. turdu hesaplar yaptı.. Dört yıl öte yandan. Vateriner Bölge da bankadan muntazam rraaş Müdurlüğü yetkililerı de Demırolarak 1.250.000 lira kadar paışık köyünds kuduz tehlikesira geciyordu eüne.. Doğrusu bir ne karşı tüm hayvanlarıın aşımemur emeklisi icin büyük palanmasına başlandığını bildıre raydı.. iyi kölü rahatlık da sağrek köyün karantinaya alındığt lıyordu.. Bankerlere verse ayda nı söylemişlerdır. elıne 50 bin liradan fazla geciyordu, ama vergisiyle. hesabıyYetkıliler. kuduz köpeğın bula uğraşrriak onun harcı değildi. lunması icin araştırmaların Hem sonunda eline ne kalacağı sürdüğünü belirtmışlerdir. nı da bir türlü öğrenememişti.. Pıyasoya verip ayda el altından Bu arada, Dsmırışık köylüteyüzde 5 almak cok cazip geli rinın kuduza karşı aşılanması yordu ama parayı kaptırmak calışmaları surerken koye getehl'ke^i ri e o ölröde büyüktü lip gıdenlerin ds en kısa süreHESABI ALT1NA de sağlık istasyonlarına baş VURUNCA... vurarak aşı olmaları istenmiştır. Tanıdığım, bu hesaplar İcin de bocoladıkca günler, haftokır gecmeye başladı. Bu kez eş, aost, tNe yapıyorsun, paDereköy'deki ron kar gibi erıyor. hic olkaçakçılık ma^so karar verinceye kadar oltıro yatır» dediler. Gerci alolayıyla tın fiyatlarında da son aylorilgili do öyle tamah edici bir hcreket yoktu ama, yine de poın 2 kişi tfeğerini enflasyonun etkisi dıtutuklandı, şmoa tutacak bir az deâısirlık cizgisıni koruyordu. Tanıbazı gümrük riığ'm, altın hesaplarıyla ilgilonmeye başladı. Sattığı daigörevlileri re. bundan 15 yıl önce 80 bin açığa alındı liraya alınmıştı. O tarihlerde bir Cumhurıyet altını 80 KIRKLAREÜ (Cumhurfyet) önceki gün Dereköy yolunda, Saman yuklü kamyon içındo sandıklara yerleştirilmiş vo piyasa değeri 53 milyon lıro olan (Baştarafı 1. Sayfada) yol makınaları yedek parca kayordu... Secim sonrasında kucakcılığına adı kanşanlardan rulacak hukümetler halkı tüm iki kişj tutuklanmıstır. sıkıntılarındon kurtaracaklardı.. Coğunluk. oylarıyla. yenı bir ik Alınan bilgiye gore, koçak tıdar arayışı ve özlemi ıcınde maların yüklu olduğu kamyon olduğunu ortaya koymuştu. İş şoföru Muzarfar Solak ile kam başındokı iktidarı tutanlar bıle, yonda bulunan İsmaıl Işdurmaz son yıllordakı fiyat ve terör azadlı bir kışi tutuklanmışlardır. gınlığının parti yöneticilerine İlgılıler, kacakcılığa adı karışın dersler verdiğine ve yanlışlann ve şu ana kadar kimliğını acık tekrarlonmayacağına inanıyorlamadıkları tanınmış bir kişi lardı. hakkında da gıyabi tutuklama kararı verildiğmı soylemişlerdir. 1977 mayısı. hepimlzin Olaya bızzat el koyan Vali ğinde canlılığını koruyor. Mey Vskılı Erdem Yuluğ'un ıdari sodonlar dolup dolup boşauyordu. ruşturma sonuçlanıncaya kaBiz iktidara geleçeğiz ve güzel dar, Derekoy gümrük kapısıngünler yaşayacaksınız diyenler da görevlılerden bazıkırını açıorruzlerda taşınıyor, coşkun ğa aldığı bildirılmiştir. baölılık çösterileri yapılıyordu. Şimdi, uc yıl sonra, yazık, Öte yandan Deraköy gümherkes koyu bir umutsuzluk rüğündeki kacakcıiık olayı ile lc'mde cırpınıyor. Son genel se İlgili olarak Gümrük ve Tekel cimın uc yılında üc hukumetin Bakanlığından, Vali Vekıli Çuyönetıminden gectık, yığınla lug, olayın derinleşıtrılmesi ve dert ve acıdan başka bir şey aydınlatılması içın bir mufettiş görmedik. 1977 baharında paha istemiştir. I.ııktan ve anarsiden yakınanlar, 1980 bahorındo. o eski gunleri bir cennet gibi anımsıyorlor.. Herkes betenn beterl varmış diyor ve reıime güveni sarsılıyor.. Demokrasi, halkın sevınci ni ve umutlarını canlı tutamaaıktan sonra, en iyi yonetım bi cımi olduğuna nasıl ınandırabılecek herkesi?... Üstelık, re jımın ayrılmoz, vazgecılmez par cası olan slyasal partiler, Allahın günü, büyük bir tehlıkenin icinde olduğurruzdan söz ediyorlar.. Tehlıkelerı. kötülukleri. umutsuzlukları yenemeyen siyasal portılerle demokrasi na6il korunacak?... OLAYLARIN ARDINDAKİ GERÇEK (Baştarafı 1. Sayfada) karmaşık tcblonun aldatıcı görünümü ceşıtü siyasal yorumlara maizeme sağlamaktadır. Ne var kj ekmeğin kilosu 30 lıraya doğru yol alırken faız oranları serbest bırakılmoktadır. Üretım mekanizmalarının ışlerlığe kavuşamadığı bir ekonomık düzende dar genrlı halka soluk aldıracak bır tek yasan;n bıie parlamentodan cıkmadığını unutmak olası değıldır. Yılın ilk ayında Cumhuriyet tarıhinds eşı gorulmemış zamlarla haikın geçım yukünü ücdört kat ağırlaştıran Azınlık Hükümetı, yılın altıncı ayınc gır memıze karşın ne asgarı geçım indırimini vergi dışı bırakacak kanunu cıkarmaya yanasmış. ne de sosyal adaletsızliğı bT olçude de olsa dengelıyecek ya saları gercekleştırmek ıcm çaba harcamıştır. Boyle bır ortamda ekmeğin kilosunun 25 liraya ulaşması «ekmek aslanın ağzında» ozdeyiş'ne yeni ve gerçek bır ıcerık kazandırmaktadır. GÖZLEM (Baştarafı 1. Sayfado) mu kuruluşlarryla ilgili «yüklenme ışlerinı doğrudan doğruya veya dolayısıyia Kabul edemezler» hukmunü getirmektedır. Bakanın, açıklanan belge ve kanıtlarla, PET şırkstı ile «doğrudan doğruya veya dolayısıyia» ılışkılı olduğu; bu nedenle «uyelıkle bağdaşmayan ışler»e gırıştiği iyice belırtenmıştir. Kıratlıoğlu'nun, bu belge ve kanıtlardan sonra, yalnızca bakanlıktan değıl, mılletvekıllığmdsn de ayrılması bır Anayasal zorunluluk olmaktadır Çünkü Anayasanın 80'ıncı maddesı, «uyelık ile bağdaşmayan bır hızmetın kabul edılmssı» halınde uyelık sıfatının nasıl düşeceğıni hükme bağlamış balunuyor. Sayın Kıratlıoğlu'na «ıftıra» etmeye kımsenin nıysti yoktur. Sayın Bakan hakkındakı savların kanıtlanması icın birtakım kışılerın «analarının karınlarından doğmalarını» beklemeye de hıc ama h'c gerek yoktur. Cumhuriyet gazetesınds. bakanın telefonunun PET ş.rkstınce kullanıldığı yayınlanmış, arkasından, bu şırketin muşavır firma olarak Sovyet fırTalarının temsıicısı kımlığı ı!e, Enerıı Bakanlığına bağlı Aliağa rafınerısı genış'etma çalışmalarına katıldığı yazıimış; bundan sonra, eskı Enerjı ve Tabıı Kaynak!ar Bakanı Denız Baykal'ın g.rişımlerıyle Kıratlıoğlu ile PET şırksti casındakı ıl.şkıler, yeni belgelere bağlanmış; Bakan'ın, PET şırketının ortağı olduğu. hıçbır babayığıdın «hayır» dıyemıyeceği kanıtlarla ortaya konmuştur. Mıllıyet gazetesınden arkadaşımız Emin Cölaşan'ın hünsrlı bır gazetecılık yaklaşımı ile ssrgıledığı beigeler, Bakan Kıratlıoğlu'nu, artık iyice köşeye sıkıştırmıştır. Kıratlıoğlu'nun bu şırket adına toplantılara katıldığı, şırketten paralar aldığı, özgun guciu ve yadsınmaz belgelerle ortadadır. Sayın Bakanın bu aşamada yapması gereken ış, tasıtarağı toplayarak, bakanlıktan ayrılıp, ÖZ3İ telefonunun bulunduğu PET şırketıns taşınmasıdııi Kıratlıoğlu ile ilgili kesın belgelere bağlanan gensosu önergesınin CHP yönetımınce, «Hukumet hakkında gensoru hazırlayalım» gsrekçesı ile ertelendıği anlaşılmaktadır. Oysa, Denız Baykal ve arkadaşlarınca hazırlanan gensoru önergesi ile oncelıkle Kıratlıoğ'.u'nu düşurerek hükumeti sarsmak. sonra da bu gensoru onsrgesinde ortaya cıkacak oy dengssıne gore, hukümetın tumü hakkında gensoru onergesı vermek çok uygun bır yol gibi gorünmskteydı. Bu aşamada ayrıca, Kıratlıoğlu hakkında verilecek gensoru onsrgesıyle. örneğin, taze AP'lı Faruk Sükan ile, işguzar olayında ysrigoğu inleten Feyzioğlu'nun bu açık beigeler karsısmda ne gıbı bır tutum takınacaklarını gozlemek cok ılgınç bır «karakter sınavı» olacaktı. Kıratlıoğlu ile ılgılı gensorunun bekletılmesınin «kendi iddialarına ınansalar, gsnsoruyu hemen verirlerdı» gibi ysrsız yorumlara da yol acması kacınılmazdır. Her nayse, bız «Bakanlar, gizli ortağ olduğu şirketlerle taahhüt ışlsrıne gırışırler» gıbısinden bır Anayasa değışiklıği taslağı onerelım. O zaman, bu gibi konularla hic uğraşmamış oluruz, ne dersınız?. Devlet memurian (Baştarafı 1. Sayfada) rev yeri değıştırılen memur icin heyet raporu aranması öngörulmekte ve doktor raporunun «ıdars tarafından» onaylanması ilkesi getırılmektedır. • işci • memur ayırımında, memur niteliğının genişletılmes: amaçlanmaktadır. Kamu kesımınde calışanların «genellikle» memur olmaları yönünde kararlara gıdılmesi öngörülmek tsdır. • istisnaj memurluk genışletilmektedır. Benzer bicımde söz leşmelı personel uyguiamasının da genışietilmesı amaclanmak tadır. Bu değışikliğe göre, tahsil, hizmet sürssi, sınav gibi ko şullar aranmayacak, bu tür ıstisnai ve sozlsşmeli memurlarda «takdır edılen kadroya tekabül eden aylık» verılecektir. Bu değışiklıkle devletın istenilen militan kadrolarla doldurulmasının öngörulduğü ileri surülmektedir. • Teskiye raporu memur temsılcılennden de gızlj tutulacaktır. Şu andaki uygulamaya göre teskiye raporları her kurumun bünyesındeki değerlendırme kurullarına gırmekte, bu kurullarda memur temsılcıleri de bulunmakta ve raporlor ortak bır değerlendırmeye alınmaktadır. Ancak. hazırlanmakta olan taslak bunu değıştırmek te ve memur temsılcılerıni değerlendırme kurullarından cıkartmaktadır. • Memurların disiplin cezaları artırılmakta, «Politika yapan ya da olaylara karışan» memurlann işten cıkartılmosı ongörülmektedır. Bu arada özellıkle, «aylık kesmeı cezası yoğunlaştırılmaktadır. • Emeklilik memuriyetın devamı olarak sayılmakta, böylelıkl e emekli olanların da «politıka yapmalam onlenmektedir. • Varolan tüm memur örgüt lerının kapatılması öngörülmek tedır. TÖB DER, TMMOB, Tüm Mühendıs Odaları, TÜMDER. MEM DER ve dığer memur örgütlerinin faaliyetleri durdurulmak istenmektedır. Bunun yerine «Memur Odaları Birliği» adı altında yeni bır örgüt kurulması ongörülmektedır. «Memur Odaları Birlığı»ne tüm memurların üyelıkleri «zorunlu» kılınmakta ve tıpkı MEYAK'ta olduğu gibi, her ay maaşın bel lı bır yuzdesının bırlığe aıdat olarak kesılmesi üzerinde durulmaktadır. Memurlann bu tür bir orgütlenme biçıminin, 1937 38 yıllarında Mussolini italya'sında uygulandığı bılınmektedır. İlgılıler «Bu değışiklik tasarısıyla memurların haklarını arayamaz duruma düşürülmek istendığını» savunmuşlardır. Konuyla ilgili olarak değişik toplantılar duzenlenmekte ve değişik Bakanlıkların ozlük ışlerı yetkilıleri il Q devlst personel daıresı arasında sureklı gö ruş alış verışi yurütulmektedır. flh, ne Madenleri Yeniden (Baştarafı 1. Sayfada) tır. AP hükümetının kararname sı ayrıca. eski maden sahıplerine önemlı haklar sağlarken, devlete ve ışcılere de onemli yükler getırmektedır. İki gün önce Resmi Gazetede yayınlanarak yurürlüğe gıren ve madenleri eski sahiplerıne geri veren kararname şu noktalarda önemli aykınlıklar gostermektedir. 1 Devlet maden ocaklarına gırdıkten sonra kamulaştırma dışında bellj harcamalar yapmıştır. Arama ve ışletm3 haklarından doğan ruhsat ve imtıyaz karşılıklan, ışletmenın işe yarayan ögeleri dev'etce geri alınmış ve ocaklarda ışe yarayan ögeler (techızat v.b.) devletça satın alınmıştır. Karar name bu karşılıkların eski maden sahiplerınce yeniden devlete ödenmesını gerekli gormemekte ve maden sahıplerme bu nedenle odenen parayı geri almamaktadır. Devlet modenlere girdiğınde ayrıca «kâr yoksunluğu tazminatı» adı altında para ödemiştir. Yeni kararname «kâr yoksunluğu tazmınatının» da geri ödenmssini durdurmak ta, bu nedenle odenen paralar madsn sahiplerinde kalmaktadır. Bu konuda üçüncu bır geri ödememe «geçici ışgal tazminatına» ılişkındir. Devlet ma den ocaklarına girdiğınde bu ad altında madan sahıplerme bellı bır para odemiştır. Yenı kararname devleıın ödediği bu parayı da macten sahiplerinde bırakmaktadır. Böylece komulaştırma dışı odenen paralar maden sahıplerınde kalmaktadır. TAKSİTLE ÖDEME 2 Ecevit donemındeki korarla, madenlerın ilgili kamu ku ruluşlarınco (TKI, Etibank. TDCİ) işletilmelerı ongörulmüştur. Maden ocaklarını devraldıktan sonra bu kamu kuruluşları ocaklarda yenı tesisler yap tırmışlar, yenı harcamalara gıtmışlerdir. AP hükümetının kararnamesi bu yeni tesıslerın madsn sahiplerıne devredılmesini öngörmektedır. Bu tesisler Için yapılmış bulunan harcama ise, yasaya aykırı olarak taksit lerle odenecektir. Beş yılda taksitle ödenec&k bu miktarlar icın devlet faiz de almayacoktır. 3 Benzer biçimde ılgıll kamu kuruluşları ocaklarda cevher cıkarmak ıcin «dekapaj masrafı» yapmışlardır. Bu mas raflar da maden sahiplerınce üc yılda taksitle ve faızsız ödenecektır. UYUŞMAZLIK HAÜNDE 4 Devletin el koyduğu ma denler maden sahiplerıne devredilecektir. Bu devır sırasında uyuşmazlık cıkarsa. konu o yerin Sulh Mahkemesıne yan8itılacaktır. Uyuşmazlık tutanağı düzenlendikten sonra ise. herhangı bir kararı beklemeksizin maden sahibı gıdıp maden ocağına el koyabılecektir. Hukukçulara göre, «Bu kararla devlete tanmmayan haklar ma dencilere tanınmış olmaktadır.» İŞCİLERLE İLGİLİ YANİ 5 AP hükümetının kararnamesi madenlerde calışmakta olan ışcılerle ilgili cok önemli b'r karar getırmektedir. Buna gore, madenlerın kamulaştırılmasından sonra işe alınan ışci ler, maden sahıbınce ışten cıkartılabilecektir. Eskıden, yani devletleştırmeden önce madende calışan ışcılerle ılgılı olumsuz bır karar bulunmamakta, sonradan ocaklarda calışmaya başlayanlara böyle bir ilke getırilmektedir. MADEN MÜSTAHSİLLERİ Bu önemli noktalar dışında, yenı kararnamenın «Maden Mustahsılleri Derneği» tarafından onerılen ılkeleri tumüyle kapsadığı bıldırılmektedır. Kararname Enerıı ve Tabıi Kaynaklar Bakanlığınca hazırlanmıştır, şımdıki Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Esat Kıratlı oğlu da Ecevit hukümetl sırasmda madenlerın devletce ışletılmesını ongoren kararına kar şı cıkmış ve o sıralarda AP grup sozcüsu olarak Mechs'te konuşmuştur. Madenlerin eski sahiplerine iadesi eleştirildt İZMİR (a.a.) Madenlerin OZ9İ sektore devredılmesıne ilışkın yasa, bazı kuruluşlarca tepkı ile karşılanmıştır. Maden iş Ege Bölgesi Başkanı Abdullah Cakırefe. bu ya sa ile devlatın büyuk kayıplara uğrayacağını öne surmüş, Başbakan Suleyman Demırel'e bır telgraf cekerek konunun yenıc!en gözden geçirılmesını istemiştir. Cakırefe tslgrafında, madenlerın ozel sektore devredılmesinı kınamış, bu yasadan sonra cıkabılecek olaylardan sorumlu tutulmamalarını istemiştir. Kaşları GÜNCE 196S 196» Yaşamın baskısı votandaşın omuzlarına oyle amansızca abandı ki, bugun artık kimsede genış düşünme, olaylara sorunlara kendi acısı dışından bak ma niteliği kalmadı.. Herkes «ne olacağız?...» dan önce, «ne olacağım?...» diye düşü* nüyor ve toplum, 30 yıllık demokratık sürecte görülmedik ölcüde cözülüyor.. «Her koyun kendi bacağından asılır Gerrl sini kurtaran kaptan At binenin, kılıc kuşananın» gibi ato sözlerimiz yeniden geçerl* ka zanıyor.. Bu yazı dizisi. 1977 haziranın dan bu yona gecen son üc yı lın kücük bir özetinl verecektir.. Yazıjprın arracı, buçünlere gelişin nedenleri üzerinde okuyucuvu düşünmeğe yöneltmektir.. Öyle bir zamanı yaşıyoruz ki, duyarlığımız düşünme yete neğimlzi köreltecek ölcüde or tıyor ve heplmlzi kolay öfkelenir. kolay tepki gösterir bir hale surüklüyor. Oysa zaman, soğukkanlılrft. akılcılık ve hesaplılık zamanıdır.. Hesaba kitaba gelmez işlerln âleti olmaktan korunma zama nıdır. TRT'nm (Baştarafı 1. Sayfada) olan 1 6 mılyar dolarlık kredl konusunda bılgı almıştır. özal «Nıyet mektubunun gonderıldığını ve 18 hazıronda İMF Yöne tım Kuruluna mektubun gıreceğinı soylemış ayrıca Matthoefer'den «İMF'de bu konuda bır engel cıkmaması ıcm gırışımde bulunmasını» rıca etmıştır. Matthoefer de bunu kabul ederek, İMF yetkılılerıyle «Mektubun onaylanmasındo gücluk cıkmaması icın görüşeceğıne» ilişkin söz vermıştir. Matthoefer*in bu sözlerl baş ta TRT olmak üzere bazı yavın organlarınca carpıtılmış ve hal ka «1 mılvar 600 milyon dolarlık yenı bır kredu olarak tanıtılmıştır. Gercekte İMF Türkiye'ye üc yıllık anlaşma karşılığında 1 mılvar 600 milyon dolar verecektir. Matthoefer de, bunun «Güclükle karşılanmamasına calışacağını» bildirmıştir. Alman Maliye Bakanı'nın herhangi bir başka gırışimt ya da bır başka kredı şu anda söz konusu değıldır. CHP (Baştarafı 1. Sayfada) mesi yanlıştır. Konunun grupta gorüşülup korarlaştırılması gerekir» demıştir. PARTİ VE DEVLET ÇIKARI Bursa Milletvekii Hasan Esat Işık yaptığı konuşmada üevletın ağır v e ciddi bir tehlıkeyle korşı karşıya bulunduğunu belirterek, «Bu koşullarda, pcrti çıkariarını bir kenara bırakarat devlete sahip çıkmamız gerekiyor» demıştir. Eama (Baştarafı 1. Sayfadai Bakanı İsmet Sezgin İle ışci ke Simi odına Türkİş Gene! Sekr© teri Sadık Şide baskaniığındakı bir ekibin katıldığı toplantı sa ot 17'de başlamş ve üc soat sürmöştür.. Öğrenildiğine göre toplantıda. özellıkle uyuşmazlık aşamasında olan toplu iş sözleşmelerinın en gec ânümüzdekl ay sonuca bağlanması konusunda toplantı da «iike» onlaşmasına vanlmış trr Toplantıda ücretlere yapıla cak zam konusu ele clınmamış, doha çok sosyal ödemelerde sendıkalar ve işkolları arasındo bir birliktelik sağlanabilmesi ICin karşılıklı tekliflerin görüşulmesine gecümiştlr. Hükümetle TürkIş yetkniler! arosındckl ikıncı toplantı, vonn Başbakannkta devam ede» cektlr Vedat Nedim Tör Sadun TANJU • KADRO HAREKETİ VE DEVLETIN Biriken (Baştarafı 1. Sayfada) oır. Kuruluşlar. Maliyenın ken dılerine verdıği paraları, alacaklı olan ışcılere önümüzdekl günlerde dağıtmaya başlayacaktır. «Paro yokluğu» gerskceslyle yıllardır ödenmeyen kıdem taz minatlarında blrlncl sırayı Zonguldak Maden Işletmelerınde calışan Işcıler almaktaydı. Ödemelerde bunlora öncelik tanınması beklenmektedir. YAPICI CÜCÜ • DEVRÎMtN YOZUŞTIRIUŞI • COZELt OZLEM. 1 ALTIN Isteme Adresi: TÜRKOCAGl CAD 39«1 CAGALOGLU ISTANBUL Cumhuriyet 9.300 9.500 Reşat 10 50011.000 Reşat Kulplu 9.50010 000 Hamit 9 000 9.500 Aziz 85009000 Napolyon 7 500 8.000 İngillz 11.00011.500 24 Ayar 1.420.001.425 00 22 Ayar 1.300.001.305 00 18 Ayar 1.065.001.070.00