Katalog

DÖET CUMHURÎYET 7 MAYIS I9W ANICARA NOTLARI ..MUSTAfA EKMEKÇİ OUIMYADA EKDNOMİ/71CARE7 pamuk tpilğl bulmuşkırdır. Bu nun üzerıne konfekslyonculor ve tekstılcıler Başbakonlıkta oluşturulan Teşvik ve Uygulama Daıresıne başvuruda bulunmuşlardır.. Ancak, Hükumetce alınan «dışsatımta ilglII işler suratle yapılacaktır..» kararı bu başvuru lclr» çeçerU olmamıştır.. Niteklm 1 şubat 1980 tarıhinde yapılan bu başvuruya Teşvik ve Uygulama Daıresl olumlu ya da olumsuz hlcbır yonıt vermemıştlr. Alınan bılgıye göre 30/1 ka hte pamuk ipliği lcın isvlcre'lı dışsatımcılar 3 90 dolar flyat vermişlerdır.. Nakllye dahll ıp lığın Istanbuldaki ışyerlne tes lım flyatı 300310 lıraya ulaşmıştır.. Buna karşılık aynı kolıte Iplığın şubat ayındaki ıc pıyasa fıyatı 500 llra dokjylorın da kalmıştır. 20/1 kalıte ıpllk ıcm de Isvıcre'lı dışsatımcılor 3 25 dolarlık bır fıyat ver mışlerdır.. lc pıyasada 450 lıra dan Işiem gören bu tür Iplığın dışalım yoluyla korşılanması durumunda ortaya cıkan molıyet 260 Itroyı aşmamaktadır. Cumhuriyet EKONOMİ SERVİSİ DERSLER... 1864 yılında, bır arkadaşımın orabasıyla Almanyc'yo gıdlyorduk. Yugoslavya'dan gecerken. Lubliana'da konaklodık, geceyi geclrdık Kaldığımız yer, bır okul. Yazın otel gıbı kullanılıyor. Okulun muhasebecısı de, gece nobetci mi ne kaiıyormuş o akşam Bıraz ekmek buldu getırdi. Valızı actık, pastırma, peynır cıkardık. Vaiıze özenle yerleştırığımız rakıyı actık. Muhasebecl, onasonlu rakıyı ıcşımıze merakla bakıyordu.. Ona tia 6unduk. Bır dıkışte bıtırdı Yenıden doldurduk. içtikten sonra, yüzünü buruçturuşu hoştu. Bir ara Ingılızce: Bu komunızmde de Iş yok! dedı. Cakırkeyif o4muştu... Yeter, dedım. fazlo Içtil Bir kodeh doha teers» sucu buyuyebılır... Tito'nun ulkesınde komunlzml yermek, Türklye'de komunızmı ovmek gıbi bır şey olmalı dıye geçınyordum lcımden. Tıto, gece konakladığımız Lubllana kentlnde 87 yoşında oidu. Pazor gecesl, Yugoslov Büyükelçfsl Ramadan Vranıci şoyle ded' Buyuk bırTurk dosttı öldü. O Türklerl çok severdll Gercekten, sanatçılanmız, yazarlarımız Yugostovya'yi kornşu kopısı sayarlardı. Gıdıp donenlerden olumlu Izlenımlennı dınlerdım. Ceçıtll halklardon oluşan Yugoslavya'da ınsanların nasıl kardeşce yaşadıklarım anlatırlardı Tıto, Yugoslavya'dakı etnık grupları, bır devlet Içınde kaynaştırmayı başarmıştı. Bir cok ülke ıcin Tito'nun uygulamosından alınacak dersler vardı. Yugoslov yazarları. sanatçıları da cok sık Turkıye'ye gellrler, toplontılara katılırlardı. Türkiye'ye dlnlenmeye gelenler olurdu. Yugoslav Elcıliği Basın Danışmanı Bedri Sellm'le bir arkadaşının derlediklerl cCağdaş Bir önder Tito, Çağdcş Bir Ulke: Yugoslavya» odlı yopıtta, Tıto'nun yoşam oykusü ayrıntılarıyla anlatılır. Tıto, yoksul bir köylü cocuğudur. Metal Işcılerl Sanat Okulu'nda okur. 1910 yılında sendlkacılığo başlar. 1914 yılında assubay olur. Cepheye yollanacağı sırada savaş karşıtı propaganda yapmaktan tutuklanır. Petroagradln kolesındekl cezaevlne atıl'r 1915 yılında yaralanır, Ru3 cephestndekl bir oskeri bırlikte esır düşer. 1917 yılında Rusya'da devrim patlak verınce Petrograd'a kocor Unlu «Tırpancılar Gosterlsı»ne katılır Sosvallst eğılımli bır cok savaşcı devrimcıyle Omsk ışcı hareketınde poyı olduğundan geçlci Kerenskl hükumetlnın organlarınca sorguya cekilır. Uc yıl Sıblrya'da kaldıktan sonra yurduna doner, Komünist Partlsı'ne uye oıur Iscı sınıfının hakları uğruna savaşıma gırişlr Ikl kez hapse gırer, cıkar Komunızm propagandası yapmak sucundan 3 oy huküm gıyer. Faşlzme karşı savaşımını bılmeyen yoktur cözyonetım» Tıto'nun Yugoslovya'da uyguladığı v« dünyaya kabul ettırdığı yonetım bicıml. Kıtabın gırışınde CHP Genel Başkanı Ecevlt'ln «Yugoslav Ozyonetım Sısteml» boelıklı bır yazısı da var. Ecevıt, bu yazısında şöyle der: tözyönetım, bır yonuyle, colışma yaşamında ve sanayıde demokrasıyi gercekleştırmek. yabancılaşmoyı oniemek ve tüm colışanların katkısıyla verimlılığl artırmak amacını guden bır demokratık Işletmeclllk ve yonetım bıcımıdır. Bır başka yonüyle de, ozyonetım, Yugoslovya'da sıyasal relımın onemli bır ogesınl oluşturmaktadır Her ülkenln kendlne özgü bir slyasal reıiml bulunguğuna gore, Yugolsavya'da uygulanan özyönetımın bu ıkıncj yonü daha cok Yugoslavyo'yı ılgılendırır. Fakot de/nokratık bır ışletmeclllk ve yonetım bıcımi olarak, butun sonayı ulkeıerl ve sınaıleşme sureclndeki ulkeler, Yugoslavya da degerlı devlet adamı Başkan Tıto'nun onderlığındekı ozyonetım deneyını ılgıyle Izlemektedirler» Alı Gevgılllı'nın pazar gunü Mıllıyet'te cıkan son yozısını okur okumaz, telefonıa oradım. Alı, yaşamının büyuk bolumünu verdığı gazetecıhk ugraşını da bıraktığını yazıyordu. Yozı, bır «vedaı yazısıydı. Türkiye uzun süreden sonra pamuk ipliği ithal edecek Cumhurtyet Ekonoml Servlsl Turklye'nın uzun bır dönem den sonra bu yıl pamuk ipliği dışalımı yapmok zorunda kal dığı ve bunda lc pıyasadaki fıyatların aşırı yükselmeslnin et kıll olduğu saptanmıştır.. Hukümetın de belll ulkelerden ol mak koşuluyla pamuk İpliği dış alımına izın verme eğıliminde olduğu öğrenllmışttr.. Yapılan belırlemelere göre, 25 ocak kararlarının alınmasından sonra lc pıyasada pamuk Ipiıgl fıyatıarı 450500 llra ya yükselmıştır.. Bu arada dış satım bağlonti8i yapan teks tilcllerle, konfekslyonculor flyat yüksekllğl ve fatura sağlanmasında cıkan güclükler nedenıyle zor durumda kalmışlardır.. Dışsatıma donük üretımde kullanılacak hammodoenın gümrüksüz getırılmesını ongorsn kararname cerceveslnde glnşımde bulurıan konfekslyoncularla tekstılcıler, ya bancı ülkelerde faturclı ucuz mak koşuluyla tein verılecefctır.» demıştır.. Anoak bu octk larna salonda bulunan Ipl'k sanayıcılerl tarafından «tepKonu önceki gün yapılan dıç kı» görmuştur.. Konfeksiyon usatım semlnennde gundeme retlmı yapan kuruluşun yetkıll getlrilmiştir.. Konfekslyon üre si de dışsatım bağlantısı yap tıml yapan kuruluşun temsıl tıklarını kendllerıne dışalım Iz cısi Başbakanlık Tesvık ve Uy ntnın verılmesınl ısrarla istegulama Daıresı Başkanı Ek mışti'. Konunun önümOzdekl rem Pakdemır"e «şubottan bu gunlerde acıklığa kavuşturulyana bşvurumuz neaen cevap ması ve yıllar sonra ılk kez lanmadı» dıye sormuştur. Bu 1980'de Turkıye'nln pamuk ıp nun uzerine Pakdenvr «Pamuk lığı dışalımı yapması bekleniptljl Ithalâtına Pakıstan'dan o) mektedır. Dış konjonktür açısından 24 ocak kararlarının en uygunları olduğu fevkalade tartışmalıdır Uğur Korum kimdir? Prof. Dr. Uğur Konım, Ankara Üniversitesi, Siyasal Bil giler Fakültesi tstatistik ve Ekonometri Kürsüsü öğretim üyesidir. îstatistik, Input output analizi, ekonometrik model çalışmalan ve Türk sanayiinin yapısına ilişkin özgün araştırmalan ile tanınmaktadır. «Devalüasyonlann başansı için ihraç mallanmıza karşı yabancı talebin ve ithal mallanna karşı talebimizin döviz kuru değişmelerine karşı esnek olması gerekir.» «Sanayi koüannda dışa karşı miktar kısıtlamaları ile korıınmuş bir iç pazarda oluşan talebe yönelirseniz, sonunda pek çok sektörde, rekabet sansı olmayan fabrikalarda üretim yapar duruma düşersiniz.» Demirerin önlem paketinin 3.ayında Uzmanlar, Bilim Adamları, Bürokratlar tartısıyor ••• 6ORU: Sovin ProfesAr Uğur Korum, 1973'deo •onra Türk ekonomislnde gorulen •onmlar, 19781979 donemlntn ekonomlk boşorısızlıgı va son olarak 24 ocak 1980 karartonnın basanlı «onuclor vermemesl oJgu•u hangl nedenler* bağlanablHr? U. KORUM: 24 ocak 1980 kararlarının başarısını değerlendırebilmek Icin henüz y»terlı zamanın gectığı kanısında deglllm. Bır ekonomıde, polıtık onlem!erın« karşı ekonomık karar bınmlerınin tepkıleri, belll geclkme yapılan ile oluşur. Bu nedenle henuz 6nlemlerin ilk etkilennln tam olarak hlS3edl(«bıleceğl kadar zaman geçmemıştlr. 1973'te Türk ekonofrlsl drş ödemelef yönunden eağlıklı bır durumdaydı. Fakat bunun, >apmın önemll sorunlarının olmadığı şeklinde algılanmaması gereklr. Eğer yopı sağlıklı olsaydı 1973'den sonraki yenl şartlara uyum sorunları bu denll buyük olmazdı Yapının saglıksızlığı, 19731977 dönemının yenı şartlara uyamama sorunlarmı ve 5 yılda 15 mılyor dolar dış acığı oluşturmuştur. Bu ekonomık envanter'm üzerine gelen 19781979 CHP yonetlml döneminde, kanımca bugunün en önenrll ekonomık probleml olan enflasyon ve bununla ılışkıll olarak ekonomlnın reel büyüme hızında duşme ve gelır dağılımında daha önce görülmemlş ölcüde bozulma olgusu ile karşılaşılmıştır. 14 Eklm 1979 Senato seclm sonuclan bu acıdan vatandaşın ekonoml polıtıkasını sağlıklı değerlendınşının sonucu olarak algılanabılır. SORU: Ülkemlzln bugunkü en önetnH ekonomik sorununun enftasyon olduğunu bellrttlnlz. Oysa bundon öncekl (artışmatorda okonomlnin reel buyümesJ ve gelır dağılımına ağırlık verilmlştl. U. KORUM: Turkiye'dekl ©nflasvsn hızı dunyadakl fıyat hareketlerl clvarma Indırılemedığl surece, ekonomıde ree) gelışme hızının yeterll düzeyde sürdurülebıleceğıne, gelır dağılımında ucret gellrlllen lehine değışmeler olabıleceğıne, istıhdamda olumlu gelişmeler sağlanabıleceğıne ve thracatın kayda değer ölcüde artabıleceğıne Inanmam. ihtisas alanım dışı olduğu halde anarşıyl blle enflasyonla llışkılendırebılınm. 1978 ve 1979'da ekonomlyı yönetenler kuskusuz gelir dağılırrını ucretlıler lehine değıştırmeyi arzu ederterdl. Fakat enflasyon sonucu durumu gordünüz, 1978 ve 1979'da gelır dağtlımı, 19711973 ara re|lmi donemmde çozlendığmden bıle fazla boyutlarda bozuldu. 1980 programında yer alan rakamlardan durumu Izleyebılırslniz. Ekonomlnın reel büyüme hızının 1979"da % 1.7 olduğunu bu olgu><3 ekleyellm. İcteniıkle belırtmek Isterlm kl, Turkiye'de yıllık flyat artış hızı % 15 cıvanna indlrıteb.lırse, % 56'nın altında olmayan reel büyüme hız'an, ücret gelirterınln göreli durumunda duzeirreler, Ihracatta gercek «patlama» sağlanabılır ve anarşınln hızı buyük ölcüde azalır. SORU: Enflosyonu ekonomllt •orunlar orasmda bu denll önemll bulduğunuza göre, 24 ocak 1980 önlem paketlnln enflasyonla mucadelede basarı şonsı hakkmda düşüncelerinizi belirtir mislniz? U. KORUM: Sohbetimlzln boşında orzettlğım gıbl, henüz bu önlemleıin M etkllerik nm sağlıklı bır şekllde değerlendlrlleblleceğl kadar süre gecmedl. İLK 3 AY'dakl gercekleşmelere bakarak soruyu cevaplandırmak bıze gore erken olur. Ancak önlemlerln sunuluş yönteml v» genel yaklaşımı He llgill olarak bir noktayı vurgularrak Istenm: Hangl tlp polltıkalan lcenrse lcersln ve klmin tarafından alınırsa alınsın, herhangl bir önlem paketlnin, o anda düşünulebllecek tek secenek olduğunu sanmak cok yanlış olur Belll amaclara ulaşmak Icin daıma alternattf arac blleşımleri düşünülebılır. Bu durumda ne 24 ocak önlemlerl tek seçenekür. n« de altematlf ekonomide başka çıkışyolu ' varmı? Hazırlayan: Osman ULAGAY Yazdığından fazla bir şey açıklamak Istemlyordu. Yazı şoyle başlıyordu «Sız gerceğı ml anyorsunuz? Lütfen halka sorunuz. O bılır, gorur ve soyler... Ve o demıştır ki: Son gulen, lyı guler! Bu, elbet böyle olacak. Bızım sozumuz, sad6ce ınsanlar ustünedlr ve onlann bütun yaşamlarıyla bırlikte bıcımlenmıştlr .» Mıllıyet'te çalıştıgım yıllardan once, Vatan'da da bfrlıkte olmuştuk Alı Gevgılılı'yle. Ama, asıl kaynaşmamız, arkadaşlığımız Mıliıyet'te oldu. Çalışkan mı calışkan. dürüst mu durust bır arkadaş. Bır candı. Abdı Ipekcı, cok guvenırdı Alı'ye Gazetede bir grup, «ya Alı, ya bız» dedıklerınde, Abdı Ipekcı, «Alı» demiş, grup gazeteden ayrılmıştı Kac kez, «Durum» yozılarını, odasına çağırdığı AH Gevgılııı'ye okuyup onun goruşlerını aldıgına tanık olmuştum . GazeteciMk ugraşı, n;telıklı gazetecılerle yarışıldığı zaman zevkhdır Dun şoyie, bugun boyle kışılerın su yuzune cıktıgı donemlerde zevk almazsınız uğraşmızdan da . Haksız yersız dedıkodu'ar gellr kulağınıza. Gecenlerde llhan Selcuk anlattı «Pencere»sınde bazı dedıkoduların ıcyüzunu Karşılaştığımız baz' arkadaşlar soruyorlardı yolda, sokakta Yahu, Cdmnurıyet'ı Sabancı almış öyle ml? Yok böyle bır şey Kım soyluyor7 Valla, her yerde söyienıyor.. Pekı, oyle bır sey olsa. llhan Selcuk yazar m > Cumhurıyet'te'7 Uğur Mumcu yazar mı? O kadrolar kalır mı' Bılmlyorum, ben duyduğumu söylüyorum... Sezdıgım kadarıyla, ilerıcl gecmenler de yayıyorlardı böyle soylentılerı. Aslı faslı yoktu oysa. Belki de. bır zamanlar. Cumhurlyet'ı kendılerınce, yeter.nce tdevrımcı» gormeyıp. ona boykot gırışımınde bulunanlar cıkarı* yorlardı ne bıleyım'7 Bu soylentı balonları da kısa sürede söndü gıttl. Cumhurıyet ceşıtlı sıkıntılar gecırdı. Örtulu MC'nın kağıt fıyatlorına yaptığı korkunc zamlar, teknık, baskı gucluklerı, hatta THY grevi, faşoların Cumhurıyet okurlarına yıllardır surdürduklerl gozdağları, Cumhunyet gıbl bağımsız bır duşun organının gücluklerle karşılaşmasına yol acmadı d°ğıl Ama, bu zorluklar bır bir yenılmekte bilesınız Cumhuriyet. bu zorlukları dlrencle yenerken 57'ncl yılını kutluyor Cumhurıyefe 1 mayıs 1975'te gırdım. Her geçen gün, gazetenın daha bir yenilendiğıni, gençleştiğlni gozledim.. rok aeliştlrılebflecek olon önerller. Belkı bıraz kotumser bır bakış ocısı olocak ama kanımca Turkıye'nın sorunları, bır partı farklılığının yuzeysellığının cok derınınde, ekonomık >apısmın ozunde yatmoktadır. Bu sorunlara sağlıklı cozümler getırllmeden, önlerr paketlerl başarıya ulaşmaz. Bu durum, önlem paketlerlnın başansının değerlendırılmesinde uygun ölcutün, yapısal sorunlan halletmedekı başansı olması çerektıği şeklinde belırır. SORU: Bu durumdo tortışmoyı temel yapısal sorunlann uzerinae yoğunlaştırma gereğl doğuyor. Soyın Profesor Uğur Korum, size gore Turklye'nın sanayi yopısında gozledlğinız en önemll sonınlar ve bozukluktar nelerdir? U. KORUM: Bu bozukluklan bır sözcukte toplayabilınm: YAPAY EKONOMİ. Bu tıp bır ifadeyı kullanırken, Türk ekonomisıni hangi krıtere göre değerlendîrdığıml fcelırtmerr gerekir. Ekonomlyı hangl krıtere gore yapay olarok nıtel^oruz1' Belkl bıraz Mdıolı gelecek ama ben ıktısat bllımı clıye blldlklerımızı, değerlendırmede olcüt olaraK alıyorum. tktısatta karar bırımlerinin davranışlan belll kuraüara göre ohışur. Ekonominln gelışme düzeyfnln, üike ıc pazarının bOyuklüğünün, [eopolit* konumunun, doğal kaynak zenginlik durumunun, ı»gücünün becer) bileşımınln.. o ekonomi icm sağlıklı davranı» kalıplarmı belıriedığ! söylenebılır SORU: Sağlıkh ekonoml sözcüğünden n« onlryorsunuz? U. KORUM: Sağlıklı ekonoml, mal v« faktor pıyasalarında kaynakların göreli kıtlıklarını yansıton fiyatları ve dengeyl soğla\<ın, tasarruflar ve yatınrrlor arasında fl* nansman dengeslnı kuran, dış ödemelerde olağanustO miktar kısıtlamalanna gıtmeden detıgeyl sağlayon ve buna Hlşkın tek ya aa katlı döviz kurlarını uygulayan, Imalat sanayllnl dlnamık karşılaştırmalı ustunluklef* ve uluslararası uzmanlaşmaya uygun olarak yönlendlren, dış dünyadan koruma duvarları İle soyutlanmamış, otarşık olmayan. fıyat Istıkrarını, gelir dağılımının fy'leşmeslnı, dengell ve tutarlı büyürreyl. demokratık özgürlüklerl ve sınıfsal lllşkllert gercekleştlrebılen bir ekonomldir. SORU; Yapay ekonoml aozcügu okurtanmıza yenl geleblllr. Blraz somutlaştırablllr mtylz? U. KORUM: Yapay ekonomly» somut ftr' nekler vermeye cahşayım: Ülkemlzde sermaye v« dövtz gorefl olarak kıt, Işgücü göreli olarak boıdur. Bu durumda ışçucu kullanırrının gorell olarok ucuz, sermaye ve dovlz kullanımının Ise paha!ı olması gerekir. Oysa Turkiye'dekl endüstrl Ihşkılerl slsterrl, gelişme düzeylmıze gore cok ağır sayılabılecek toplu sözleşme ve sosyal güvenllk yüklerl getirlrken; döviz kuru, teşvik, vergl, kredl polıtikaları He sermaye ve Ithalat yoğun üretim teknlklerl teşvik edılegelmlştlr. Belll bir sermoye stokunun belH bfr Işletme fazlası (kâr) He Hlşkllendlrllmesl, ya rA sermayenln kâr soğlamosı doğaldır. Btzdekı Kamu Iktısadi Teşebbuslen, KIT'ler ıse mılyarlorca llralık sabıt sermaye stoku >'•& mılyarlarca iıra ocık vermekte, ancak Merkez Bankası kaynakları ile bır sıstem olorak ayakta durabılmektedır. Ulkerrızde enerıı kaynakion lcinde su ve komurun onemı ve potansıyell ocıktır. 1973 öncesınde dünyada mevcut petro) fıyatlan sıstemı altust olunca, enerjlde petrol ürünlerıne aşırı bağımlılık clddı sorun olmuştur. Petrol ürünlerl flyatlarında clddl artışlara rağmen talebin kısıtlanması Icm gerekll yenı onlemler yetermce alınmamıştır. Uluslararası Işbölümü anlayışımız atatik değıl, dınamlk gorell ustünlük alanlorına yönelmedır. Burada dlnamık derken zaman lcmde rekabet gücu kazanabıleceK sanayiyl anlıyorum. Bu yapaylıklan yontnda ekonomlmlzin bazı olumsuz yapısal özeJllklerlne de değınmek Istenm: Devalüasyonlann başansı Icin Ihrac mallanmıza karşı yabancılann talebinm ve ithal mallanna karşı talebimizin döviz kuru değlşmelerine karşı eenek olması gereklr, Oysa bızım ıcm bu esneklikler, devalüasyonda yarar sağlamomızı olanaksız kılacak kodar düşüktur. Ekonoml bllımlnın gerektirdığf Tabrlka ölcekleri ile calışılamamaktadır. Bu pgzar büyüklüğü ve yapısının, yabancı sermaye uygulamasının, sektoral Ihtısaslaşma kalıplarının bır fonksıyonudur. SORU: Bu son noktayı blroı acıklar mı«mız? U. KORUM: Herhangl bır fabnka icm teknolo|ik olarak optimun sayılobılecek bır ölcek, lc pazara yönelındığl ve bu pazar kücük olduğu zaman sağlanamaz. Sektörter arasında optımum öicek buyükluğü cok buyuk farklılıklar göstertr. Bir domates salcası fabrıkosı İle bir petrckimya kompleks' vo da entegre celik fabrıkası arasmaakl farkı düşününüz. Eğer her sanayi kolunda, dısa karşı miktar kısıtlamaları İle korunmuş bir \ç pazarda oluşan talebe vönellrsenlz, sonundo pek çok sektörde optımumun cok altında. rekabet şansı olmayan fabrikalarda uretım yapar duruma düşersmız. ithal Ikamesl yapıyorum sanıp, sadece ekonominln İthal gereklerlnl orttırma ile başbaşa kalırsinız. Türkiye'de korunmuş lc pazara ve görünurdekl İthal Ikamesine yönelmlş olan. dış satıma llgl göstermeyen, yerll girdllerden cok İthal gırdtlerınl üretimde kuüanmayı yeğleyen. yurt lci kredl olanaklarını kullanıp dısardan fazla nakdt ve aynl sermaye getırmeyen, ölcek secıminde lc pazar Icin gereKtlğinde atlama tahtası olarak kullanılabilecek kücük montal ölceklerlnl yeğleyen yabancı sermaye de Turkiye'dekl uygulamastndan olumlu not almamıştır. SORU: ithal Ikamesl sözcu$önü kuflondığınız lyi oldu. Turklye'nln ekonomik sorunlarında İthal Ikamesl, bazan »lestlrl bazan da onerl odaktanndan birtnl olusturuyor. Ih patatm teşvfk eailmesl ve Ithot Ikamesl Mr> btrinın attsmatıfl olarak goruluyor. Bu konuda bırcok araştırma yapmış bir iktlsatçi oiorak ne düşunursunüz? U. KORUM: Once İthal ıkamesl yapmaya kalkmak ile ithalatı ıkame etmex arasındakı farkı vurgulamak ıstenm İthal ıkamesl yapmaya kalkmak, kalkınma pianlannda ithalat ıkame edılecektır, cektır, caKtır demektır. İthal Ikamesı ıse ekonomıde doğrudon ve dolaylı ithal gereklennı ve ıthalat ile karşılanan kısmın orz ıcındekı payını gercekten azoltmaktır. Bu konuda muhteiıf araştırıcıların yaptığı calışmaların bulgulan, Turklye'de İthal ıkamesının sektörienn büyumesıne gorell katkısının oz oiduğunu ve ozellıkle 1970'lerde İthal ıkamesi değıl, ithalatın yurt Icl uretım yerıne ıkame edılmesı olayını vur gulamaktadır Bu gozlem, herhalde soruntora ithal Ikamesı polıtıkası sebep oldu demenın ekonomık rasyonelıni cok zayıflatır İthal ıkamesl mı Ihracatı teşvik mı sorusuna da mal duzeyınde cevap aramayı yeğlerım. Yerıne gore bazan gercek İthal ıkamesl (coğu kez ara mallarında) bazan da Ihracoat olanaklarını aramak (tüketım ve görünurdekl yatırım mallarınaa). Ne ithal Ikamesl ne de Ihracat fetlşt*mlnden yana değılım. Ustelık Ihracat fetışızmı Icm 1980'lerın dunya konıonktürü de tozia umut vermıyor. SORU: 1980'lerin dunya kon|onkturfl aeıstndan lylmser olmadığınız anlaşılıyor. Bunun lc etkıleri üzerinde goruşlerlnızi balirtlr mislniz? U. KORUM: Yoğun dış tlcaret. dış borc. teknoloıl transfen, işcl gönderme ilışkllerl icınde bulunduğumuz batı ekonomılerıode bekleyışler cok önemll rol oynar. 1980 yılı batı ülkelerının cogunda bır durgunluk yılı olarak gorulmektedır. Korumacı eğılimler güclenmekte. petrol fiyatları İle ılgill bekieyışler yotırım hacmlnl azaltmakta, ithalat hacml duşme eğılıml gostermekte ve dış borc orzı azalmaktadır. Bu durumda ıhracatımızı arttırmamız, dış borcıan erteleme muzaksrelerimız, yenl borclanma olanakları, ışcı gönderme, turızm ve yabancı serma/e bekleyışıerı. lehımıze b'r olasılıklar kumesı oluşturmuyor. Bu acıdan 24 ocak 1980 kararlarının. alınması en uygun karorlar olduğu fevkalade tartışmalıdır. Gozlemım, bu paketın dış konıonktur bakımından en uygun olmayan anda oluşturulmak zorundo kalındıgı ve aiternatıf cozumleri arama zahmetıne yetermce katlanılmadığı şeklındedır. SORU: Öyle Ise İthal fkamesine yoneflk polltikoların uygulama ve başarı şansı artıyor. U. KORUM Bu konudakı kararları mal düzeyinde almak ve slogan fetışızmı yapmamak kaydıyla SORU: Bu serıde cıkan dıger sohbetterden blraz farklı olarak sız bu konuşmomızda cozum belırtmekten cok soru sordunuz. Acaba cozümler konusundakı duşuncelerlnizi belırtmek ister mısınız? U. KORUM: Turkıye'de yetermce soru sormuyoruz. Kafamızda seceneKler değıl. sloganlar oluşuyor cok defa. Ben ülkemızde once yapıya ilışkln sorunlarda anlaşmodan sağlıklı alternatıfler oluşturulabıleceğını. sağ lıklı alternatıflerm de tek olduğunu sanmıyorum, Iktısatcılar olarak ışımız zor bılıyorum. Pozıtıf analıze şartlanmışız, bızden «normatıf» analız ıstendığınde saşırıyoruz. Anafzisrımızı dayandıracagımız sağlıklı venler »ok. ya da cok gecıkmeh. Belkı bunlardan bıle önemlısı fıkır olarak cngaıe olmadan ne ozel kesım ne KIT'ler ne sendıkolar ne de aevlet ekonomık burokrasısı sızaen yarcrlanmak ıstemıyor. Bu şartlarda teorık yeteneğl ve formasyonu guclu pek cok meslekdaşım TürKiye'nın sorunlarına yönelmek yenne kıtap ve teorl aktarmaya yonelıyor, bozılarımız da konuya salt polıtık yaklaşımla bakıyor. Ben iktısatcı olmaya calışıyorum Soru soruyorum. Problemlerın gercek koken lerıne Inmeye cabalıyorum Burada bır gucluk de enflasyonun ekonomının karar bırimlerının davranış kalıplarmı nasıl etkıleyeceğl konusunda teorık formasyonumuzun yetersızlığı. Turkıye'de enfiasyon konusunaa daha somut kantıtatlf araştırmalara. modellere gefeksınım var. Bir ekonomık önleml nasıl değeHendlrmelıyız? Bır defa onlemler ancak modeller cercevesınde, başka onlemlerle capraz etk)leşımlerinı dıkkate alarak değerlendınıebılır. İlk etkllenn bıssedılebıleceğı bır sürenin gecmesinı beklemek gerekir Yeterli verı olmadan sılıp supurucü genellemeler yapmamalıyız. önlemlerın, başka hangı onlemlerle bütunleşsrek. hang! yapısal soruna ne gibı etkl yaptığını. tabll bir hata payı taşıyoraK ölcebllmeliyız. Normatif ekonomık karar alma akımı fle ekonomık araştırma akımı arasında uyum yaratmalıyız. Bu uyumu yaratmada ışlelrrıelere. sendıkalaro, kamu ekonomık burokroslsine, unrversıtelere ve tabli bız ıktisatcılara önemlı görevler düşüyor. Lutfen ıktısatcıvı top lumda bıraz daha fazia kulianalım.