Katalog

CUMHURÎYET 11 MAYIS 1980 ••• DOKUZ Iran Merkez (Bostarafı 1. Soyfoda) MJTyarlarca dolarlık para ve moi varlığını ABD nın dondurduğu, AET'nın ekonomık yaptırımlarının esığmde ve üslelık yenı bır uygulama ıle «dünyanın cehresını değıştırmek» te Mdlolı bir ülkenın ekonomısınin dümenınde bulunan Alı Rıxa Noberi, Fransa'da ekonomi okuduktan sonra ABD'do doktora yapmış. Dığer Iranlı liderler gibi kravatsız, gece yarısıno kadar colıştığı Merkez Bonkası Boşkan lığının şatafatlı makammda ayokkabısız dolaşıyor. Salondakl koltuklardan birlnin üzerlne bağdaş kurarak, sl yaset adamlarına ozgu belırsız sozcuklere sığınmadan. ıctenlıkle ve olanca açıklıkla, «Cum hurıyet»ın Türklran ekonomık llışkıleri. bu ilışkılerın geleceğl ve potansıyeii, Iran'ın ABDAET ortak ekonomık yaptırımlan karşısındakı durumu, Sovyet Bloku Ile yenl bağlantıları ve uygulayacakları «ekonomi modelı»no ilışkın sorularını yanıtlodı TÜRKİRAN IŞBİRLİĞI SORU: Turic basınında, Iran Merkez Bankasının Turfciye Ile lllşkileri gelıştirmek oma cn/to özel komisyon kurduğuna lllşkln haberler çıktı. Ayrıca, Ikl ulkenin buyufc bir ekonomik anlaşmantn eşlğinde olduğu ya zıldı. Bunlan doğruluyor musu NOBARİ: Evet, doğrudur. Her şey Buyukelcınızın benl zryaret etmesı ve ıki ulke arasında işbırlığını, özellıkte ekonomık işbırlığınl goruşmemiz uzerıne başladı Devrik Şah, bılıncll olarak, Iran'ı komşularından. Turklye ve Pakıstan'dan uzak tutmaya colışmıştı. Her üc ülke CENTO ve RCD icınde yer almalarına rağmen. aralarında gercekte ekonomık Işbırllği yoktu Sanırım, o donemde Türkıye bakımından külturel bır handıkap vardı Turkıye, kendısmi Or tadoğu'dan cok Batı'nın bir par cası olarak gorüyordu iran bakımından da aynı handıkap söz konusuydu Devrik Şah repml Batı'ya bağımlıydı Bız, ikl ulkenin ekonomılerinl bırbırını tamamlayıcı ozellıkte gâruyoruz Bız'm petrolümuz var Sızınse petrole ıhtıyacınız. Neden bızden petrol almayasınız da, petrol almak ıçin sağa •ola bakasınız. Neden Iran'daki kardeşterinlz verebilecek olduktan sonra. Türk halkı petrol yuzünden saat lerce kuyruklarda beklesin. Buno hıç gerek yok. Bıze gelince, bız de Turk ekonomıslnrn bugun uretmekte olduğu ya da ureiebitecegı bircok mala muhtaçız Orneğın et. orneğın buğday ve daho bırcok sey. Sonayınızın yapısını bıldığim ıcln lierde bızım ıhtıyacımız olan bırcok maım uretılebileceğının bılıncındeyım Ortak ekonomık proıeler de olabılır. Ayrıca bır ucuncu faktor de •u: İran. Avrupa ve Rusya'dan cok şey ıthal edıyor Turkıye, bu bak'mdan, transıt yollarından bıri olabılır Işte bu nedenlerle, yuksek dü zeyde karar alabılecek Bakanlar duzeyınde bır ortak komıte kurulmasını karşılıklı olarak kararlaştırdık. Masaya oturacagız ve Ikı ülke bırbırıne nasıl yardım edebılır. aynntısıylo tartışacağız. SORU Bu temosfar ne zomon oldu? NOBARİ Buyükelcınızle bunu göruşmem ıkıüç ay once sine dayanıyor. Epey bır süre önce de Iran'ın Türkıye'ye 60 • IHJZ? Kotfl 70 mılyon dolarlık bir kred) vermesı karar altına alınmıştı. Bunlar eskı Kısa bır sure once buyükelcınızle goruştum ve oturup konuşmak üzere Türkıye'den bazı Bcrkonları Iran'a davet etmeyı kararlaştırdık. Resmi davet pazar (bugun) ya da pazartesı (yarın) gonderılecek. Oelegasyonunuzu en kısa süre icınde. belkı bır 10 gun icınde Iran'a beklıyoruz SORU Gene Türk basınında iran'ın Turkıye'den 5 mllyar dolar değerınde ithalat yapmoya hazır olduğu yazıldı . Böyle bir şey var mı? NOBARİ Olabılır Bunu dık katle tahlıl etmış değılım ama olabılir Olmalı. Şımdılık şunu 6oyleyebılırım ki, eğer flyatlarınız makul ıse, başka yero değıl sıze yonelmek, Avrupa ülkelerınden değıl sızden satın almak konusunda sıyasol ırade bızde mevcut. Isteğımız bu. SORU İran'a gelmeden önce Dışişleri yetkılllerlmizden gecen yıl Türkıye'nln İran'a toplatn Ihracatının 11 mllyon dolar değerinde olduğunu öğrendim. Bu, Turkiye'nin lllşkileri geliştirme konusunda Isteksiz olmasından değil, Türk ekonomıslnin bünyesel zaaflanndan lleıi geliyormuş. Nerede 11 mllyon dolarlık Ihracat kapasltesl, nerede 5 milyar dolarlık ithalat kapasıtesl... Uçurum bu kadar genişken, Ikl ülke arasındakl tlcaret hacmlnln cok genişleyebileceğinl düsünebiliyor musunuz? NOBARİ Sanırım bir yanlışlık var benım duyduğum rakam 100 mılyon dolara vakın. Ve bir yıl icınde ıkı mıslıne cıkırış Benim sö>temek Istedığim şu Iran'a Ihracatınızı artırma olanaklarınız ve potansıyelınlz var Örneğın, eğer bızım ete ıh tiyacımız varda. neden bunun ihracatını artırmayasınız Bıliyorum kı. topraklarınız et uretımlnızl artırmak ıcın elverışll. Buğday, boşka şeyler, bazı sınal mamullerlnız, orneğın lokomotifler Lokomotıflerı sızden almak Istıyoruz arra bazı teknık guclükler var Öyle sanıyorum kl, devlet kuruluşlarının randımansızlığının ve bürokrasımn hem sızde, hem de bızde dıyelım bunda rolü var Bır de gene ortak handlkaplarımız Batı'ya gıdıp almak daha kolay gelıyor Belkl sızınkl onlarınkı kadar yuksek kalıtede değıl Ama ışbırlığl caoa8i ve ıstedlğimız olcüde iyı olrrasını sağlamaya calışmafnız gerek A>nı şey sızın ıcın de Gecerll SORU Yanl iyi nlyel va »Iycsal Iradeyle bu paikoıojik •ngel ortadan kaldınlabilır NOBARİ Evet, bu kanıdayım SORU Dışişleri Bakanımız, Iran'a karşı ekonomik yaptırım kararının alındığı Avrupa Konseyl toplantısından donuşunde, Turkiye'nin Iran'la ekonomik ve ticarl ilişkilerinı surdüreceğlnl ancak bir reesksport kanalı olmayacağını soyledi ekonomik yaptırımlar, iran ekonomlsinl sıkıstıracagına gore, İran, Turklye'yi bir reeksport kanalı olarak gormeyi mi, yoksa botılıların Ikıli tutumuna aracı olmayan bır Turkiye görmeyl mi tercıh eder? NOBARİ Dışışlen Bakanlorı bırcok şey soylerler ama soyledıklerl her zaman anlatmak Istedtklerı değıldır Dış şleri Bakanınızın boyle bır şey söyleyıp soylemedığmı bılmıyorum ama, bence, Turkiye'nin cıkarına olan ülkemızle ışbırlığl yapması ve ekonomık ihşkılennı gelıştırmesıdır Reeksport ka nalı olup olmamaya gelince bu, hukumetınızın alacağı sıyasal karara bağlıdır İran ıcın yararlı bır karar alacaklarını umarım. SORU AET'nin ABD'nin ekonomık yaptırımlarına katılması Iran'ı sıkıstıracak. Reekspart kanallarına ıhtıyacınız olmayacak mı? NOBARİ Evet evet Bırcok değışık kaynak arıyoruz Bu yaptırımların da ne derece uygulanacağını merak edıyorum. Cunku Batı Avrupa ulkelerınm bıze karşı ekonomık yaptırım uygulamak ıslemedıklerıne ilışkın belırtıler gorduk hatta bazı Amerıkan ıhracatcıları ihracotımızı nasıl surdureceğimızı bıldırın dedıler. Bızım tukettığımız pırıncı ABD üretıyor. Bıze bır ülke bıldırın, oraya gönderelım, Sız pırıncı o ulkeden alın dedıler Bu cck kolay Turkıye, eğer ısterse bu ülkelerden bın olabılır Ama. bu anlamda Türkıye'ye bağımlı değıllz. Boyle cok ülke var AyrıCa Turk.ye bunu ıstese bıle. Uluslararosı trafık ekspertız gerektireceğınden bu ekspertızl kazanması Icın zaman flerekır. YARIN: PARANIZ DEVALUE EDİLMESE REZERVLERİMİZİN BİR BÖLUMUNU TURK BANKALARINA YATIRABİLİRDİK. CSaray'm haklı (Baştarafı Spor'da) Boyle olunca da herk.es de bir şuphe1... Bzler. dun daha doğrusu sa haoa futbol değıl Şarıo Holmes gıbı pozısyonlarda şuphe aradık. Kacırılan her fırsatta, herloes yanındakıne, «bak ben sana dememışmıydım» dıyor. Ka nımıza gore Galatasaray dun dığer haftalara kıyasta daha ar zuıu oynadı ve haklı yengı alâı. Bursaspor ıse ılk dakıkada yedığı golden sonra oyunu ıste dığı yone çevıremedı. Bu yenılgilerınde kalecının başarısızlığı önemlı rol oynadı. Şıke şupnelerıne gelince, şupheyı kaydeden elektronık bır aygıt bulununcaya kadar dedıkoduları ku lak arkasma atmak durumundayız. *~ (Baştarafı 1. 8ayfadaT Orman Bakanlığının onayı ıle (Baştarafı 1. Sayfada) arsaların ıfrazı yapılabılecekha keyfılıge gelen yollara auştır. Bu yağmanın önlenmesının memelerını sağlamak üzere şart olduğunu soyleyen Istan«Porkjmentearızmın Sıyasal Hu bul Beledıye Başkanı Aytekın kuku llkelerıneı gore duzenlen Kotıl. fEğer bu 66 mılyon met mıştır. Hem ulusal egemenlık rekarelık alanın bır bolümü 1 8 eksenı uzerınde sosyaı ıktıdarı kana yasa dışı bıcımde oçılırdemokratıkleştırme amacı gusa, cok kısa bir surede tum der, hem, «Sosyal Hukuk Dev ormanın yok oluşuna tanık oletı»nı, ulkeye, onun yoksul sı luruz. Bu da. sadece arazının nıf ve kategorılerıne devlet ko sahıplerıne mılyarlarca lıralık rumasının getıreceği ve devbır gelır sağlar; Istanbul'a Tur let elı ıle onlara, sosyal ve e kıye'ye buyuk zarar verır» de konomık alanda hizmet sunma mıştır yı ongorur. Hem de boylece, ORMAN BAKANI gorevı gucü artmış sıyasal Ikti Istanbul Beledıye Başkanı Ay darların, otorıter, totollter bır tekın Kotıl, 6831 sayılı Orman merkezleşme ile iktıdar suıstıYasasının cok acık olduğunu mallerını önleme önlemlerınl ve sahıpli ormanlık alanların alır. denetımını kesınlıkle Orman • 1961 Anayasası, özgurleşIdaresı'ne verdığını söylemlş, me, sosyalleşme ve bu suretle tözel orman sahıbt kışılenn, ulusal egomenlığın tabanını ge ancak 6831 sayılı yasa uyarınca cok sınırlı bıcımde hak sa nışleterek daha gercek bir de mokrasıleşme getırirken, bu de hıbı olduklarını, bu hakkın da mokrasının suistimal edılmeme (Sılvı külturel) çabaların yon sı ıcın 1924 «yarı parlamentalendirılmesıyle tanımlandığını» rızmnnj olgunlaştırarak, daha vurgulayarak, şoyle konuşmuş dengelı bır sıyosal mekanızma tur kurmuştur. Fakat bu gelıştıril«Bılezıkd Çıftlıği sahiplerımış sıstem kımılennın onunü nın, 1744 sayılı yasaya dayana kapamış, cıkarlannı bozmuştur. rak arazılerının bır bolumunu Iskana actırmak Istedıklerınl Bunlar, fınans kapital cevreieri oğrendik Oysa bu yasaya gö lle ona dayanarak, sozde bır re, ancak 1960 yılından once gostermelık demokrasi bicıml Orman Idaresınce (Orman nıaltında ckuvvet temerkuzu», csi telığını yıtırdığı) saptanan yeryasal iktıdar temerkuzu» uygu ierın belırlı koşullarla ıskana alamak ısteyen polıtık kadrolar Cilabıieceğı bılınmektedır. Eğer dır. bır talıhsızlık eserı olarak Or• 1961 Anayasasına ters man Kadastro Ekıplerı ormayönde uygulanan ekonomık ve nın bazı yerlerınln orman nisosyal sıstemın bağımlı olduğu telığlnl yıtırdıği bıçımınde bir evrensel kapıtalızmin lcine duş rapor verırse. tüm Istanbul hal kı adına Orman Bakanına baş vuracağız ve bu cınayetin önlenmesını ısteyeceğız Işın bu (Baştarafı 1. Sayfada) noktaya varacoğına inanmak Yugoslav^a da Tıto'nun sağıstemıyorum. Istanbul Boğazını rezı' edecek gırışımlere, yağ lığının kotuleştıği ocak ayında ilan edılen alarm halı surermalara kesınlıkle engel olacaken, sınırlara gonderılen askeğız Bu, bızım boynumuzun ri bırlıkler de halen burada borcudur. Hele hele yasaları bekletılrrektedır. Bu bırlıkler kımseye çığnetmeyız ı arasında halk ordusuna bağlı EKIPLER sivıl mılıs güclerı de bulunÖte yandan, yonetmelık gemaktodır reğı olarak, her yılın 15 nısaDıplomatık kaynaklardan edtnından sonra ancak kadastro nllen bılgılere gore sozkonjsu çalışmalarına başlayabılecek askerı bırlıkler daha cok Bullerı bıldırılen Orman Kadastgarıston ve Macarıstan sınırıaro Ekıpierının soz konusu arına yoğun bır bıcımde yığıilan ıcın Ocak 1980 den ıtıbamış bulunmaktadır ren calışmalara başlatılmasıARNAVUTLUK'UN TUTUMU nın da ayrı bır usulsuzluk oluşturduğu ve bu ekıplenn yeTıto'nun olumu Yuqoslavya nıdsn kurulmasının nedenlerının sınır komşusu Arnavutluk nın belırlı olmadığı acıklanıle olan ve koklerı 194S > ılınmıştır Edınılen bılgılere gore. daki Komıntern toplantısına Orman Kadastro Ekıplerı, Bıkadar gıden ideolojık surtuşlezıkcı Çıftlıği'nın fOrmon nimeyı de yenıden gündeme getır telığıni yıtıren» bolümterının mıştır. Tıto'nun cenaze torenisaptanması ıcın ocak 1980'den ne toplam 115 ulkeden 175 heItıbaren calışmaya başlatılmış yet kotılırken, temsılcl gonder tır 66 mılyon metrekarelık ameyen sayılı ülkeler arasında lanla ılgılı calışmalan yuruteYugoslavya'nın sınır komşusu cek Orman Kadastro EkıbiArnavutluk da yeralmıştır. nin ayrıca. yenıden oluşturulYOĞUN DİPLOMATİK masının da tDıkkat cekıcı» ve TEMASLAR ne gerekceyle eskı ekıbm goOte yandan Belgrat, önceki revlendırılmedığının merak egün Tıto'nun cenaze törenine dıldığı savunulmaktadır. katılmak üzere buraya geierı yabancı devlet odamlorı ora3in da yoğun diplorratık temaslara sahne olmuş, bu temasiar sı(Baştarafı 1. Sayfada) rasında uluslararası durum ve malannın yenı bır statuye bağDoğuBatı ılışkılerl ele ah.iırlanmasının gerekeceğı, onayken, öncellk Afgan krızl ve Ta*» lanmayan Savunma Işbırlığl Anran'dakı rehıneler sorununa velaşrrasının da gecıcı statuyu rılmıştır belırleyecek bır anlaşma halınBırcok devlet başkanı ya aa de kabul edılebıleceğı kaydebaşbakan, tören sırasında tadılmektedır nışırken, bazı ılginc rastlantıDışişleri Bakanlığı yetkılılerl, lar da olmuş, örneğın. lngılter3 TBMMye Savunma Işbırlığl Başbakanı Teacher, ılk ksz Ara Anlaşmasının ek'lerının gondefat ıle el sıkışmıştır. Sözkonjrilmedığını doğaılamışlardır Blsu temaslardan en ılgıncl BM llndığı gıbi Mıllet Meclısı SaGenel Sekreterı Waldh9 TI ıle, vunma Komıs^onu Başkanı Ke İran Dışişleri Bakanı Kutbzamal Kayacan anlasmanın bazı de'nin rehıneler sorunu Kon.ıeklerı'nın Parlamentoya gonsunda yaptıkları görüşme otdenlmedığını acıklamıştı Bır muştur. Dışişleri yetkılısl. askerı ayrıntıları kapsayan eklenn hıcbır zaman Porlamentonun onayına sunulmasının soz konusu ola(Baştarafı 1. Sayfada) rrayacağını soylemıştır. rabulucu olarak önerılen IsımTBMM nın onayına sunulmaler, Necatı Bolukbaşı (Erzuyan eklenn, tGızlı» askerı bılrum MHP Senator adayı ve esgılerı kapsadığı belırtılmektekı ıl başkanı), Turan Çınar (Adır Bır yetkılı. eklenn ayrıntı vukat MISK Erzurum bolge eo sayılabılecek askerı hususları rumlusu), Uzeyır Unık (TekGıduzenledığını soylemış, «meseda Erzurum Şube Boşkanı ve la, ussun falanca kapısında noMHP'lı.) bet tutacak askerın taşıyacağı TKİ Işverenler Sendıkası tasılahın ne marka olacağı gıbi rafından Uzlaştırma Kurulu Baş konular bu eklerde belırtılmekkanlığına uc MHP'lının önerıltedır» şeklınde konuşmuştur mesıyle ılgılı olarak bir acıklaAncak, bazı yetkılıler. anma yapan Yeraltı Madenlş Sen lasmanın bır cok \«rınde bu dıkası Başkanı Çetın Uygur. eklere atıfta bulunulduğuna isa «Bu ısımler yenı MC'nın somut ret etmekte, dolayısıyla ekleri saldırısının bır parcası olarak incelemeden anlasmanın butugundeme gelmış» demış ve Uz nuyle ilgılı doğru bır yargıya laştırma Kurulu Başkanlığına varabılmenın quc olduğunu kaytarafsız aracı olarak tayın edetmektedırler dılen DISK 11. Bolge temsılcisı Suleyman Turan'ın ge• rekos gösterılmeden gozaltına TİP: «SİA alınmasını kınamıştır Istanbul Barosu tüğö bunalımlar, ülkemlzd» bu sıstemı devlet zorbalığına baş vurarak ayakta tutmak cabala rını yoğunlaştırmıştır. Faşıst odaklardan kaynaklanan terör eylemlerımn devlet ıcine sızarok tırmanışının hızlandırılması bu çabaların ürünü olmuştur. Bugünlerde ortaya atılan antidemokratık yönd«kı Anaya sa değişlkliğı tartışmılarını bu cabalardan ayırmak olanak sızdır. OLAYLARIN ARDINDAKİ Tito'saz sia TKİ flşkale GJSaray'm İnönü (Baştarafı Spor'da) itgdeki Iklncilığını surdırebi eeek mücodeleyi goeteremedı. Bursaspor forvetl gırdığl tum goüük pozisyonlarda topu ayağının altında ezsrken en lyi oyuncusu K Mehmet'ın de Ikıncl yarının yarısında oyundan cıkması ıle tüm go( atabilme umldinl de yltirdl. ulusal bağımsızlığa indirilen yenl bir darbedir» Istanbul'da tlh mahallesi sokakta r şaatta arama2.yapılmıştır.bır ınAro(Baştarafı 1. Sayfada) ma sonucu depo olduğu belırlenen bır bolumde, yaklaşık 100 mılyon liralık elektronık cıhaz bulunduğunu kaydeden yetkilıler. mal sahıbl oiduğu saptanan üc kışınin arandığmı, inşaat sahıbı Şaban Yavl Ile ortağı Raşıt Özcelık'ın gozaltına olındığını bıldirmişlerdır. BOâAZİÇt ÜNİVERSİTESİ İdari Bilimler Fakültesi Fakültemlz Sosyal Bilimler Bölümu «Klınlk Psfkolcft> dolında bir adet docentlık kadrosu acıktır Istekll öğretım üvelerinın 26 mayıs 1980 tarihlne kadar Fakültemız Dekanlığma geierek llglll formu doldurmalan ve etraf.ı bıyografıleri ve yayınlarım teslim etmeleri gerekmektedlr. Ouyurulur. rBoeın 145001 . 8581 Istonbul Haber Senrlsl Türkıye Işcl Partısmce yapılan acıklamada ABD ıle ımzalanan Savunma Işbırlığl Anlaşması ulusal bağımsızlığa indirilen yenı ve agır bır darbe olarak nıtelendırılerek tum yurtsever güclerın hayır demelerl Istenmıştır. ABD Ile ımzalanan Savunma İşbırlığı Anlaşması'nın Anayasa'nın 4. maddesıne aykırı olduğu savunularak ozetle şöyle denılmıştır: «Demırel hükumetinln ABD Ile Imzaladığı ışbırlığı anlaşma 8ı Türklye Cumhurıyetı'nin egemenlık hakkını ıhlal edicidır ve bundan dolayı Anayasa'nın 4. maddesıne oykırıdır Demırel hükümetl bu Işbırlığı anlaşmasını Imzalamaklo ağır bır politik ve oazaı sorumluluk yüklenmiştirjı Bakanlar Knrnln (Baştarafı 1. Sayfada) harçtan muaf tutulmasına ılişkın kararı» bugunkü Resmı Ga zete'de yayınlanmıştır Kararda vergı, kokoyağı, palmyağı, donyağı ve margarınler olduğu belırtılmıştır. Bakanlar Kurulu kararında eylul 1979 tarıhlı kararnamedeki yağ ların da karara dahıl olduğu bıldirılmış, 8 şubat tarıhll kararnamenın Ise yürürlükten kal dırıldığı acıklanmıştır. Gerçekten, bu PET Şlrketinin, Enerji Te Tabfl (Baştarafı 1. Sayfada) Kaynaklar Bakanlığında bu«üne dek ne gibi yat»nedenıyle kentın ceşıtlı yertorin nmlarda bulunduğunu öğrenebülr mıyız? de sılahlı erlerı gorevll olarak Nedir bu PET Şırketi ıle Kıratlıoğlu arasmdaki bulundurmaktodır. Her koşede lliakı? Özel telefonunu verecek kadar dostluk illşkisabahtan akşama dek nöbet lerl içinde bulunduğu bu şırketle Sayın Bakarun «y<tutan erlerın, yabancı oJduklonca bır tıcan ıllşkısı var mıdır? rı bır ortamda üstlendıkleri ağır Vardır ya da yoktur bılemiyoruz Şlmdlllk bil»gorev nedenıyle halkla illşkilerl bildiğımız PET Şirketı ile Enerjı ve Tabıi Kaynaklar gun geçtıkce yoğunlaşmaktaBakanımızın telefonlannın ve adreslerınln aynı oldır. Bu ılışkılerın zaman gecKonuşmacılar bildınlerınde duğudur Peki nedır bu samımıyet? tikçe değışıme uğraması ve bo12 Mart sonrası yapılan AnaBu samimiyet şırket sahıplenyle Bakan Kıratbzulması kaçınılmaz olmaktadır. yasa üeğışıklıklerıni de eleştır ogrlu arasında dostluk ilışkılenne dayanabılır. Kinv Olağanustu duzen uzadıkca. te mışlerdır. Devlet Guvenlık Mah •enın dostluğuna ve düşmanlığına kanşmayız ama kemelerl ile yargı organı baror ve anarşı tırmandıkca, topbu PET Şırketinin Enerji ve Tabli Kaynaklar Bakan ğımsızlığının ortadan kaldırıllumsal gerılım arttıkca, sınırlığında yaptığı ve yapacağı herhangi bir ış varsa, oldığına da değınen konuşmacıler zayıfladıkca gorevlılerın domuşsa ya da olacaksa, Kıratlıoğlu üzerlne çok yaz» lar, fSureklı sıkıyonetımlerle ha zor ortamda kaldıklan bır yazacağız demektir. asker kışilerın dışında kalanla gercektir. Buyuk özverı Içınd» Bakan Kırathoğlu, sekreterine, «Kızım bana PET rı da yargılayan Askerı Mah gorevlerınl yapmaya calışanŞirketını bağla» dese, sekreteri ne yapacaktır? Tekeme Hokımlerinin atanmasıyla ların, ıstemıyerek uzucu olaylefon rehberınde PET Şlrketi adına kayıtlı bir telesiyasal ikfdarın etkılı olması lara ve şıkayetlere yol act*fon yok, «Beyefendı. şirketın telefonunu bulamıyoda yargı bağımsızlığı ılkesı ıle ları da artık daha sık bıcımda rum» deymce Bakan, kendı telefcnunu verip, «Beni, bağdaşamaz» demışlerdır. Koışıtılmektedır. Bu sokıncalar bana bağla» mı dıyecektır? Gorulduğu üzere işler nuşmacılar bildınlerınde şu or ancak halk, basın, sıkıyonetırn biraz karışmaktadır. tak noktaları vurgulamışlardır: gorevlılerı arasında yakın v« Başbakanlık Musteşan MESS Başkanı, Sağlık *• • 1961 Anayasası, üretım anlayışlı bır ışbırlıği icınde gi Sosyal Yardım Bakanı ilâç işverenlert temsılcisi güçlerının bır uyum icinde ca derılebılır. olursa, Eneni ve Tabu Kaynaklar Bakanının da telışacağı bazı reformları öngolefonunu petrol sirketleri kullanır, ne var bunda? Can ve mal güvenslzlljjl İcinruyordu Eğer reformlar yapıl Ya, Sayın Kıratlıoğlu, ışler boyle, ne yapacağız de yaşayan bır toplumda oüsaydı. otorıte sarsılmozdı. A»imdı? Bu «PET» konusu. «pat» dıye karşınıza çıkıvenı yenıden sağlamak kuskuma bunlar yapılmadı. Bırakın Terdı. suz kolay değıldır; ancak, güışci ve memurları oyle bir ban Herhalde benimle konuşmak istersinız, ben slvensızlık ortamında sağlıklı ka sıstemi yaratıldı kı, sanayızl arayım, ama nereden? Ozel telefonunuzdan petkuvvetlerın iyı ve anlayışlı ılışcı ve tuccarlar dert yanıyor. rol sirketleri çıkıyor, sızi bulamıyorum, kllar icınde başarıya ulaşobiöyle bır vergi sıstemine gelın Is telefonunuz kaç.? leceklerı unutulmamalıdır. dı kı, memur ve ışcı yanında Sıkıyonetım gorevlılerı tutuk namuslu tuccar kan ağlıyor. Sı nırlarda beyan edılen eşya, be ve ceza evlerınden kentin en yan edılmeyenlerden cok daha seckın ve kalabalık semt ve az... Ve sız bu duzende «Oto meydanlarına oek her yerde rlte daha fazla otorıte» ıstıyor odev ustlenmışler etkln rol alsunuz Boyle bır duzende damışlardır. bu genış yelpaze (Baştarafı 1. Sayfada) Balcı, bu katıllerın yakafanma ha fazla otorıte tdaha fazla icmde calışmamn guclüklerıni larnnm surdurerek bu sonuca larının an sorunu olduğunu zulüm» demektır de kamuoyunun değerlendırmeulaştık. Fakat yıne de buyuk soylemıştır • 27 Mayıs'a karşı olanlar 6ı beklenır. konuşmak ıstemem. Buna kar Balcı şunları demlştlr: «Vooteden berı calışmalarını 1961 Ne var kl ınsanlar ne kadar 8in, terorıstler şunu da bılme tandaşlarımıza ve bılım adam Anoyasasını hedef alarak yosabırlı ve lyınıyetlı olurlarsa oi lıdirler ki kendılerıne amon larımıza yoneltılen her haln ğunlaştırmışlardır. lc cıkar cev sunlar, toplumsal yasalar davermeyeceğız > kurşunun hesabını soracağız. relerı ve vurgunculur. dış so ha gucludur ve uzayan sıkıyoTetık tutan her el mutlaka ya PROFESÖRLERİN murucu guclerle ışbırlıği yapanetım Ordu'nun yıpronmasına kalanacaktır Profesorlenmizın KATİLLERI BEURLENDİ rak şımdl 1961 Anayasasını te ve halkla ılışkılerinın bozulmakatilleri belirlı, ancak yüzerGecen yıllarda oldurulen bl melden bozma gırışımıne gec sına yol acacaktır. Bu kaçınılgezer sılahları ele gecirmek lım adamlan Prof. Bedrı Kara mışlerdır Bunlar 1961 Anoyamaz kanunu hıce sayarak raamacındayız. Bunlan aldığımız fakloğlu, Prof Cavıt Orhan sasının getırdığı hak ve ozgurzaman katıller de yakalanaTütengll ve Prof. Umıt Yaşar lukleri Turk halkına cok gor hat gorunen Hukumet yetkılilerı ve Cumhurbaşkanı seçimcaktır» Doğanay'ın katıllerının belırlen muşlerdır Bunlar Turk toplumu VATANDAŞI nu sosyal hukuk devletıne. hur lerını kaygısızlıklo erteleyen sl dığıni de sözlerine ekleyen Is yasal iktıdar cevreieri devletın tanbul Emnryet Müdüru Şukru RAHATLATACAĞIZ düşunceye, bağımsız yargıya yıpranmasına ve yaralanmasıVatandaşın huzura kavustna layık gormemişlerdır. Bunlar na yardım ettıklerının billncın8i amacıyla yönlendlrdıklerl ca emeğin kutsallığını hüf teşeb de mıdırler' lışmalarının başarıya ulaşacabüs ıle eş değerde gorerremışğını ıfade eden Şükru Balcı, lerdır. Eğer bu bıllncte iseler orta(Baştarafı 1. Sayfoda) devlete olan guvenın mutlaka da tshlikeli bır durum vardın Bugun yaptlmak istenen. özKutbzade rehınelerle ilgılı so sağlanacağını belirtmiştır. eğer bu bılınçte değilseler dagürlukler reıımını daha da buda ruları yanıtlarken, kesın karaŞukru Balcı, «Vatandaşı hu ha tehhkeli bır aymazlık söz mak ve ıstendığınde rahatca rı «islom Meclısnnın vereceğızura kavuşturduğumuz an mekonusudur. askıya almak, kapıtalıst kalkın ni söylerms «kararı iran halkı kanizmanın nasıl iyı ışledığlnl ma yöntemınln ıflasının fatura verecektir. İran halkının Ameherkes gorecektır» bıçımınde sını. ışcıye emekcl halka ve rika'nın polıtık, askeri ve ekono konuşmuştur aydmlara ödetmektlr. işbırlıkcl (Baştarafı 1. Sayfoda) mi|( tehditlerıne kulok asması ve tekelci sermaye, Anayasabeklenemez» demıştır. şlrketlerin yonetım yapılarına da, özgür düşünceden yana, Kutbzade. Türklye'dekl usleışcıden ve emekclden yana, de şekıl vermesı konusu gelmekrin iran'a karşı kullandırılamatedır. Bu duzenlemeye göre. mokratık olarok elde ne kalmış yacağına güvendığinl de bellrhalk paylarını temsıl eden kısa onlorı da tasfıye edıp tacık (Boştorofı 1. Sayfada) terek özetle şoyle demıştır: şller yönetım kurulundan çıka faşizm»e gıden yolun son taş Son olarak onceki gun yapı«Turk hükümetının verdiğı sö rılacak. bunun yerıne bankalarını da döşemek amacındadır lan goruşmelerde, işveren t a j ze guvenıyoruz, bilıyoruz ki nın veya bolge sanayi odalalor. Bunlara karşı demokrasi rafı ucret önerisinl getirmls. bl Türk halkı da bu üsierın karrının onereceği ısımler alınocephesinde dırenmek gerekrincl yıl lcin yüzde 65. Iklncl yıl deş iran halkına karşı kullacaktır. mektedlr Icln yüzde 40'lık bir ücret artı nılmosmı istemez. Turk halkına Bankaya bağlı uzmanlann şı önermiştl. ve Turk hükumetıne guvenıyoTARTIŞMALI OTURUM Anadolu'da kurulu şırket yoneruz* Turkiye'nin arabuluculuğu Taroflar son görüşmelerlnde, Semınerın oğieden sonraki tıcılerı ıle yaptıkları temaslarkonusundakı bir soruyu da ya calışanlara blrlncl yıl yüzde 70, botumunde tartışmaya acık odan ortaya cıkan bir başka ko nıtlayan Kutbzade tAmerika'dan Ikinci yıl yüzde 40'lık bir ücret lan oturumda Prof Dr. Lutfu şul ise bankanın sermaye yane ıstedlğimız bellıdir Bız ıstek artışı uzerınde anlaşmaya varpısına ılışkındır Banka uzman Duran, Prof. Dr Bahrı Savcı, lerimlzi llettlk, bir arabuluculuk rrışlardır.. lan soz konusu gezilerinde. Prof Dr Edıp Celık, Doc. Dr. soz konusu değıldır AmerıkaHavalş Sendıkası Ile THY Is tTurkıye'de artık ucuz para Murat Sarıca, Senator Suphı verenı arasındakl toplu Iş söz polıtıkasının sona erdığınl, bun lılar ısteklerımızı ya kabul edeKaraman, Hukukcu Yazar Uleşmesı bugun saot 11'de L'laş don boyle şırketlerln oz kay cekler ya da etmeyeceklerdır. gur Mumcu. Iktısatcı Yazar Ars bunun dışında bırşey olmaz» tırmo Bakanlığında yapılacak naklarına dayanması gerektığl lan Başer Kafaoglu, Istanbul btclminde konuşmuştur. bır torenle ımzalanacaktır. nı» bırdırmektedırler Barosu Başkanı Orhan Apaydın, Anyasal hak ve ozgurlukksrın yaşama gecınlmesı konusunda goruşlerıni belırtmışlerdır. Istanbul Unıversıtesı Siyasal Bilimler Fakultesı Dekanı dıkları ve son askeri müdahale fle elde ettlklerl Prof. Dr. Tarık Zafer Tunaya' (Bostorah 10. Sayfoda) tdurum üstünluğu»nu terketmeye sevkedecek nın başkanlık ettığı tartışmaya ml? Blzce her fkl sorunun da yanıtı kocaman bW cıddlyette ve ağırlıkta mueyyıdeler değıldır Buacık oturumda dınleyıcılerın kıHAYIR olacaktır. O halde bazl ckidi oelışmeler nunla beraber, onumuzdekı hazıron ayında Fedeşılere yonelttıkları sorular cebeklemek gerekır. ral Almanya Başbakanı Helmut Schmıdt ıle Brejvaplandırılmıştır. Bahrı Savcı Dıyebılınz kı, ne denll clddl ve endış* nev arasında yapılacak gorüsrrelerde Sovyetle1961 Anayasa'sının Turkıye da verıcl olurlarsa olsunlor iran ve Afganıs rın, NATO'nun. Pershıng fuzelerını Batı Avrupada kopya bır Anayasa olmadığım tan olayları, buyük devletler • yanı su mevzilendırmesını ertelemesi koşulu ıle, Afgonıssoylemış, «Bızım Anayasamız per devletler arasında genel bır savos tan'dan sembolık olcude kuvvet cekme odunu demokratıkleşme ozgurleşme ıs tohumunu taşır görünmüyor blze. Savaş, taraf vermesıne yol acabılecek bir onerıde bulunması tıyor sosyalleşmeye cçılma ıslardan bırının. karşı torafa manevro alanı bırok olasılığını da gözden uzok tutmamak gerekır Hal tıyor. ABD anayasası bııe dımayacak şekılde katı koşullar ileri sürmesl ve bu boyle olunca. pragmatık İngıliz dıplomosısının renme ve ısyanı hak olarak go O koşullann ya kabulunü. ya da reddedılmesıni ıs onerdığı tcok taraflı garantılere bağlanmış t H rur. Bızoa ıse Anayasa dan dararla ve kararlılıkla ıstemesi halınde gündeme ge rafsız Afganıstan» (Avusturya'da olduğu gıbı) gerha da gerıye gıdılmek ıstenılebılır: ama acıkca goruyoruz kl, cDeştı Kebıf cskieştırılebilırse ABD ve Batı kendın> mutlu sayor.» demıştır. Operasyonu»na tek başına karor verebılecek de yabılır Avrupa da ceşıtlı ulkelenn Arecede gozu dönen Başkan Carter"ın tultımaSıkı ve belkı de katı bir antl komünlst nayasaları ıle bızım Anayasamı tomılan Sovyetler Bırlığine yani düşrrano deolan Humeynı, Moskova'nın cıkarlorından, zı karşılaştıran Edıp Çelık, ısğıl, muttefık ve ortaklarıno • yanl dosto hıtabAfganıstan'dakı Babrak Karmal'dan çOk tenılen Anayasa değışıklığının etmektedır Bır boşka deyimle Carter, Ihtıyotkâr daha değışık, cok daha fazla ve cok daha etkill ılerıye donuk olmadıgını soylelığı elınden bırakmamıştır. Bununla beraber. İran seKilde yorarlanmasını bılmektedır. mıştır. Murat Sarıca ıse Anayalımanlarına karşı gırışılecek her türlü abluka v» sanın bugunku ıktıtlarların liekıyıların mayınlanması gırışiminin Basra Korfezı /T Dıplomatlk dokunulrrazlıklan olan sefaret rısında bır duzen g,9tırdığını ve Umman Denizındekl Amerlkon özel görev kuvO mensuplarını rehıne olarak tutmok hıc bir 6oylemış ve yapıimak ıstenılen veti • kı şımdılık 2 ucak gemısl ile bırlıkte 18 soşekilde hoşgörulemez bır davronış sayıldegışıklığın aslında bır «duzen vaş, 8 refakât gemısi ve 1800 deniz pıyadesınden malıdır Boyle olunca, gerek Atlantık Ittıfokını değişıklıgı» olduğunu soylemış Idome etmek, gerekse Bırleşık Amerıkanın Iran'a oluşmaktadır torafından koloyca sağlanabıletır. karşı sılchlı kuvvetlerınl kullanma zorunda kalaceği, boyle bır hareketln tse. ikl süper devlet arasında doğrudan bır catışmaya yol ocabılece cağı bır durumu oniemek bakımından Amerıkolı Uğur Mumcu, Turkıye'de dev ğı olosılığı, zayıf da olsa gözden ırak tutulrmjna rehınelerı kurtarma amacı ıle Avrupa Amerıka let gucunun bır sosyal sınıfın mutobakatı gerekh gorülebilır Ama şu koşulla: lıdır otekı sosyal sınıfa tahakkumuTahran'dakl rehıneler sorunu, Sovyetler Uygulanacak müeyyıdelerin rrahiyetı, zamanı, nu sagladıgını soylemış ve «Bu Bırlığı'ne. ozellıkle Ucüncü Dünya ulkeleri suresı ve yontemi hıc btr sekilde Amerikan halkınun orneğını 1 Mayıs da yaşanın büyukce bır kısmının gözünde, hıc de nın mizacı ve meşrebıyle ve de Amenka'daki dık. 30 ılın valısının 1 Mayıs ummadığı ve beklemedığı bir itıbar kazanma ola Başkanlık seclmi Ile irtıbatlandınlmamalıdır Akgosterısını yasaklama. ertelenağı sağlamıştır. Afganıstan'a karşı giriştlğl os el takdırde ortaklaşo gırişım amacından saptırılme yetkısı yoktur. Anayasa kokerl Işgal harekâtı sonucu uğrodığı büyük pres mış olur. nulu toplantıya parasını alama tl| kaybından sonra böyleslne bir «iodel Itıbar» yan ve tepkılerını sıkıyonetımedlş Sovyetler lcin herhalde cok arzulanan bir FJ inglltere flilen sahneden cekllmlş olduğuce yasaklandığı ıcm gosterefırsat olmuştur. Amenkolılor ne duşünür ve ne | na gore, Bırıncı Dunya Savaşı sonundo meyen işcılerın calıştığı belederlerse deslnler, rehineler ve rehlnelerln kurtaSovyetler Bırlığı ile İnglltere arasında İran dıye bınasında yapıyoruz. Ağrı, rılması lcin glrışılen son aperasyon neticesı İran uzerınde yapılan ve taraflara, karşı tarafın İraYozgat, Kars ya da Istanbul' da tansıyonun yukseimesl. en azından çecıcl ola nı ışgal etmesl halinde otomatik Isgai hakkını tada bır kahvehane'de yapamıyorak Afganlstan'ı unutturmaktadır dunya komu nıyan 1920 antlaşması cercevesınde Amerıka Bırruz. Demekkı Anayasa bır ılde oyunda.. leşrk Devletierı, Ingıltere'nın boşluğunu doldurma var bır iloe yok. Turkiye'de bır İran olayları, Batı olemlrtln llderliğl iddia olanağına kavuştuğu takdırde dost ve komşu garip alaturka faşızm var.» de sında bulunan Bırteşık Amerika'nın, böyle İran icln «Tokslrr ve ışgal canları» calacak ve mıştır. Yıne kendısıne yoneltıbir sorumluluğun gereklerlne yanıt vere* ortada ne Humeynı ne Benısodr ve ne de Islam len soruyu cevaplandıran ArsCumhunyeti kalacaktır bılmek ıcın daha bır sure ciddi şeklkle «liderlik lan Başer Kafaoglu, Anayasaeğıtımı»ne gereksmlml olduğunu bir kez doha dan yana olan güclerın sessız vurgularrıştır Buyük Atatürk'un en buyuk lıaerBlze gelince, bugün İran lcin eöz konusu kalmamaları gerektlğinl soylellk özellığı. «Sonucu önceden belll eorunlar üze olan bazı ciddı sorunlonn ülkemiz Icın de gecermış ve «Anayasa değişıklıgı isrlne gıtmemek»teıki mustesna sezgisinde belırle II olduğu bılıncınden hareketle, durumu ve muh'î teyenlere, demokratik düzenl daha da gerıye goturmek yok nir Bu sezglyı ne Carter*de ve ne de seleflerınd* temel gelışmelerl dıkkatle ve münhasıran Türklgormek olanağı vardır yenın cıkarları acısından Izlemek Atatürkcu dı$ etmek isteyenlere verılcek ceSovyetler Bırlığı'nde osker kanot, Afganls polıtikanın tam bağ'msızlık uluslararası ılışkılervaplar külıs korıdorlarında, otan'dan gen cekilmeye hlc de Istekll ve de torrı eşitlık ve barış ılkelerınden zerrece ödün tel odalarında, masalardo değll hazırlıklı görünmemektedır Moskova Olmrt vermeden haklarımızı kuilanmak, sorumluluklaıv meydanlarda halkın önünde pryatlarına katılmama. tahtl fhrocotmı kesme ırızı yerine getlrmek tek ve sağlıklı yoiumuz ot' yopılmalıdır.» demlştlr. Sovyetlert. Afganistan'da. yıilardan berl arzulo malıdır. GERÇEK GÖZLEM (Baştarafı 1. Soyfoda) Balcı katledilen Katbzade Çok Oıtaklı THT grevi îran Olaylarının I 5 2 3 4