Katalog

CUMHURtYET 15 MART 1980 * • • • DOKUZ ASGARİ ÜCRETİN (Baştarafı 1. Sayfada) İD yökümlü olduğu her tek çoeuğunun olduğunu kabul etmektedlr. Babanın günde 3500 ve çocuğunun günde 1650 kalorl besin alabilmesi Için deflerler şöyle hesaplanmıştır: tişçinin grda harcamaları toplam harcamalarımn yüzde 44'dür. 1979 yılı şubat ayı itibariyle 1358 lira olan harcama yüzde 145 fiyat artışının ek lenmesiyle 3327 lira olmaktadır. İşçilerin gıda dışı harcaması yüzde 54'dür. Bu da 5123 lira olarak hesaplandığında, 3500 kalori esası üzerinden işCinin tek başına aylık geçimi Için endeks hesabıyla 8450 liralık olarak ortaya cıkmaktadır. İşcl cocuğu Için aynı yöntemle gıda harcaması da ayda 1753 lira ve gıda dışı harcaması 2561 lira olarak hesap lanınca, toplam 4444 lira olmaktodır. Aylık toplam, 12.894 liradır.» Aynı asgarl ücret başka ülkelerde aile birimi esasıyla he 6aplanmaktadır. Buna göre, Türkiye'de bir aile ortalama üc çocuktan oluştuğu için hesaplama bu kez başka bir yönden yapılmaktadır. Dr. Osman Nurl Koctürk tarafından hazırlanan bir yöntemden gidildiği takdirde, temel mallarda günluk gereksinim, şu ağırlıklara göre hesaplanmaktadır: tEt 780 gr.. kuru fasulye 95 gr., yumurta 4 adet, süt 2.100 flram, beyaz peynir 120 gr., margarin 85 gr., ekmek 1.275 gr.. taze sebze 1.200 gr, taze meyva 825 g r , zeytinyağı 85 gr., plrlnç 250 gr., patates, şe ker 215 gr., kuru meyve 20 gr.» ÇAĞRI GEREĞI Asgarl Ücret Tesbit Komlsyonu yasaya göre, iki yıldan önce de taraflardan birinin talebi veya kendiliğinden toplantıya çağrılabilmektedir. Ayrı ca komisyonda devlet ve işçi temsilcisi sayısı çoğunluğu sağlanclığındcn, işveren kesimi yeni asgari ücrete karşı çık aa bile. asgari ücret uygulamaya sokulabilmektedir. Uzmanlar, asgari ücretl ver gl dışı bırakan yasa önerisinin son durumunun lyice çıkmaza girdiğini, bunun dışında bu ücretler kapsam dışı kalsa bile, ücretlerin yeni değerlerden gözden geçirilmesinin kaçınılmaz olduğunu bildirmişlerdir. Komlsyon toplantısı Için Çalışma Bakanlığının çağrısma kadar, bir siyasi partlnin de is tekte bulunabileceği öğrenilmiştir. TÜRK İŞ'TE ÇALIŞMALAR Öte yandan Türk iş* te asgari ücretin belirlenmesl ye saptanacak tutarın Asgari Ücret Tesbit Komisyonunda önerilmesi için çalışmalar yapıldığı bildirilmektedir. Konuya ilişkin olarak edinilen bilgilere göre, Türk . İş içinde asgari ücretin 15 bin lira olarak saptanması görüşü giderek ağırlık kazanmaktadır. Anoak, Konfederasyon içindeki bir başka görüşe göre ise fiyat iarın hızlı bir artış kaydettıği ortamda asgari ücret için bir rakam belirlenmesı sakıncalı görülmektedir. Bu görüşü savunaniarın, Asgari Ücret Tesbit Komisyonundaki belirleme çalışmalarında, Türk İş'in bugünden belli bir asgarl ücret önerisine bağlanması yerine, top kıntının yapılacağı günün koşullarında işçinin eşi ve iki çocuğu ile birlikte geçimini sağlayacak bir rakamın saptanması yolunda çaba göstermesinl istedikleri belirtilmektedir. Bu görüşü savunanlar, bugünden /ortaya atılacak 15 bin liralık asgari ücret önerisinin fiyat artışlarını körükleyeceğine dikkat cekmektedirler. ETFD bazı (Baştarafı 1. Sayfada) ve börokrasiyi asgariye indirmeyi de amaçlamaktadır. Ancak Kıbrıs'a gıden Türk turistlerınin adadan ayrılırken yanlarında çıkarabileaekleri eşyalara yeni kısıtlamalar geti rilmiş ve «puantaj yöntemi» uy gulanacağı belirtilmiştir. HERŞEY BAKANIN BİR SÖZÜNE BAĞLI Ne var ki tüm dışalım ve tum dışsatım, Sanayi Ticaret ve Kooperatifler Bakanlığının lisans, ön Izin ve tescillerine, yani bakanın dudaklarından çı kacak bir söze bırakıimıştır. Dışalımda uygulanmakta olan temel kur ve katlı kur sistemi yürürlükte kalmaktadır. TÜRKİYE'DEN DiŞALIM Denetime bağlı ve azaml f l yatı saptanan emtianin dışalımında, Ticaret Bakaniığı, devletin resmî katlı satış kurundan tahsis yapacaktır. Türkiye'den ithalât, asgarl gümrük vergileriyle özendirilecek, Rum kesiminden yapılacak resmî dışalım, yürürlükte olan mevzuat çerçevesinde olaoaktır. Ötekl tüm dışalım mallarında, dışalımcının mal bedeline ek olarak yatırılaoak geçerll dö viz, mal bedelinin %20 fazlası olaoaktır. Temel Kura bağlı malların dışsatımı dışındakl tüm tarım dışsatım dövizleri, yasal süresi içinde, yetkili bir bankaya ge tirileçek ve devletin katlı kur hesabına yatırılacaktır. Bunun dışındaki dışsatımdan elde edilen ve yurda getirilen döviz veya hizmet ihracmdan (Turizm gibi hizmetlerden) elde edilen dövizin % 50'si, devlet katlı kur hesabında. % 50'sl ise, banka istemi içinde, dışsatımcının emrinde tutulacaktır. Taahhüt karşılığı dışsatım ya pacak sanayicilere, girdilerl için temel kur tahsisi yürürlükten kaldırılmıştır. DÖVİZ ZORUNLULUĞU Üçünçü ülkelere dtşsatımın, döviz karşılığı yapılması zorun luluğu sürecektir. Türkiye Cumhuriyetine yapılacak dışsatımda, TC İle KTFD arasındaki fiyat farklarına ilişkin bir prim alınacaktır. Yeni Ticaret reiiminde, on müsaadeye tabi ithâl malları, katlı kur ithâl malları, turistik ve lüks tüketim malları. temel kur ithâl malları, sanayi girdileri ve tıbbi müstahzarat listeleri de saptanmıştır. Dışsatım: kısıtlanan mallar da befirlenmiştir. Araba yedek parça ve aksamiarı, elektrik lâmbalarını da içeren elektrik gereçlerl, mesleki âletler, hırda vat, çoçuk mamaları, tuvalet kâğıtları ile tarım tohum ve ilâç larının, izin alınmadan KTFD' nden çıkarılması yasaklanmıştır. İhracatı kısıtlanmış mallar, yurt dışına puvanlama usulüyle çıkarılabilecektir. Her yolcu veya turist, bundan böyle, Kıbrıs'tan on bin puvan tutarında mal çıkarabilecektir. Her hangi bir maldan üç adetten fazia çıkarılamıyacaktır. Puvanlar, birey başına hesaplanacak ve bir kişiden ötekine aktarılamıyacaktır. Ailevl yolculuklarda, bireyler arasında puvan transferi olabilecektir. Puvanlamada porselen ev ve mutfak eşyası, 15 bin puvan, şemsiyeler 300 puvan, müzik dolapları 150 bin puvan, radyo kaset 10 bin puvan, normal radyo 4 bin puvan oiarak saptanmıştır. Kahve öğütülmüş olarak 60 gram, çay 400 gram çıkarılabilecektir. Çiğ kahve çıkarılamıyacaktır. (Baştarafı 1. Sayfada) Yaş ortalomaları 65'in üzerinde olan 1350 milyarderin dünya turuna çıktığı ingiliz transatlantiği «uueen Elizabeth 2» İstanbul Limanına dün sabah gelmiştir. İstanbul Limanının yetersizlikleri nedeniyle rıhtıma yanaşamayan transatlantikten yolcular, şehir hattı vapurlarıyla taşınmışlardır. Önceden çıkarılacakları yer olarak saptanan Dolmabahçe rıhtımına gerekli iki şattan biri zamanında yetiştirilemediğinden turistleri taşıyan şehir hattı vapurları, Kabataş'a yöneltilmişier, bunun üzerine, karşılama törenı için bekleyen folklor ekibi alelacele Dolmabahçe'den Kabataş'a gö . türülmüştür. Turistlerin inişine zor yetişen ekibin oyunları beğe nilmiştir. Alkış tutan turistlerden bir kısmı oyuna katılmışlardır. 130 çocukluk kreşin yanısıra, 50 köpek için bakımevinin bulunduğu gemide, en pahalı kamarö 185.000 Dolar (Yaklaşık 13 milyon Türk lirasıj'dır. 4 kişilik olan ve ancak iki tane bulunan bu lüks daireden başka daha az lüks olan 40 daire daha vardır. öteki kamaraların ortalama ücreti 20.000 Dolar (Yaklaşık 1,5 milyon Türk lirasıVdır. Günde 500 ton fueloil tüketen Queen Elizabeth'in yolouları da günde 10 kilo havyar, 100 şişe şampanya, 100 şişe viski, 120 şişe şarap ve 1200 şişe bira tüketmektedirler. Şimdiye dek hiç bir Türk'ün dünya turuna çıkmadığı Queen Elizabeth transatlantiğinde, bir Türk berberi ve Kıbns'lı bir Türk kamarot çalışmaktadır. Milyarderler ÇEŞİTLİ İLLERDE (Baştarafı 1. 8ayfado) yaşlarında oidukları bildirilen I* kı kişi, bir hastasını muayene etınekte olan Hayta'yı tabanca ile öîdürdükten sonra yaya olarak kaçmışlardır. Çarşı kara yolur.a 200 metre mesafede işlenGn cinayet yerinde 9 mm. çapırıda boş kovanlar ile DevSol jmzalı bir bildıri bulunmuştur.. Olay sırasında, doktorun yanında çalışan kalfanın dışarda olduğu, içerde yalnızca bir hastanın bulunduğu belirlenmış. soruşturma genişletümiş t!r.. MANİSA Turgutlu Cumhuriyet Savcısı Nuran Aksu dün sabah görevine giderken, mas keli bir saldırgamn silahlı saldırısına uğrayarak yaralanmıştır. Saldırı sırasında ayrıca Cumhuriyet Savcısının yanında bulunan kızı Özge Aksu İle olay yerinden geçmekte olan bir öğrenci de yaralanmış ve hastaneye kaldırılmıştır. Olayla ilgiii olarak 10 kişinin gözaltına alındığı bildirilmiştır. MAROİN Kızıltepe ilçesinde dün meydana gelen olayda iki kişi ölmüştür. İlçeye dışarıdan geldiklerj bildirilen bir grup ile bir başka grup arasında çıkan çatışmada, Ali Ariç adlı öğrenci ile olay yerinden geçmekte olan Abdülfernan Altın adlı 7 yaşındaki çocuk ölmüş, 5 kişi de ağır şekilâe yaralanmtştır. SİİRT Batman ilçesinde Işadamı Hacı Mehmet El silah lı saldırı sonucu ölmüştür. KONYA, Endüstri Meslek Lisesi öğrencilerinden bir grup Feritpaşa mahallesinde izinsiz gösteri ve yürüyüş yapmak is terken kendilerine müdahale et mek isteyen bir polis ekibinin aracını taşlamıştır.. Olayla ilgili olarak üç öğrenci yakalanmış tır. • Karaman llçesine bağlı Yukarıakın köyü muhtarı Ahmet Kumaşçı'nın evi dün sabaha karşı kimlikleri belirlenemeyen kişilerce yaylım ateşine tutulmuştur. Saldırıda.muhtartn 30 yaşındaki kızı Dudu Kumaşçı aldığı kurşun yaralarıyla olay yerinde ölmüştür. URFA Hilvan iiçesi yakınlarında çarşamba akşamı 6 kişiyi kurşuna dizerek öldüren 3 saldırgandan ikisi Urfa'nın Bozova ilçesinde yakalanmıştır. Yetkililerden alınan bilgiye göre, dün Bozova'da bir eve baskın yapan güvenlik kuvvetieri iki saldırganı yakalamışlardır. Yetkililer öteki sanığın da kimliğinin belirlendiğini söylemişlerdir. İÇEL Tarsus ilçesinde ön* ceki akşam silahlı polis memuru Kadrt Dişçf'yl öldurmekten sanık olarak aranan iki kişiden biri Bolatlı köyündo yakalanmış ve sanık suçunu itiraf etmiştir. Bu arada polis Dişçfnin cenazesi dün Isparta'mn Şarkikaraağaç ilçesinde toprağa verilmiştir. ADANA Ziyapaşa Mahallesi Zilli Dede mevkiinde yolda yürümekte olan Bayram Nuri Özyıldırım, Mustafa Erkekoğlu ve Doğan Yılmazoğlu'nu yaylım ateşine tutarak bunlardan Nuri özyıldırım'ı öldurmekten sanık Ahmet Kurşun gözaltıno alınmıştır. ELAZIĞ Etfaiye semtinde devriye görevi yapan ekipier amirliği aracına otomatik tüfeklerle ateş eden iki militan. üç polisin yaralanmasına yol açmıştır. tSTANBUC Ayvansaray'da dün sol görüşlü bir kişi öldürülmüştür Saat 13 sıralarında Mumhane caddesinde Avcıbey ilkokulu müdür yardımcısı Zeki Özen'in eşine ait bakkal dükkanına gelen ve görgü tanıklarına göre 1415 yaşlarında olduğu bildirilen iki kişi o sırada dükkana bakmakta olan Eminönü Hasırcılar Türk Ticaret Bankası şubesinde görevli bek çi Kadir Öztürk'ü ateş açorak ağır yaralamışlardır. Öğretmen Zeki Özen'in yakını olan Kadir Öztürk hastaneye kaldırılırken yolda ölmüştür. Ölan Kadir Öz türk ile olay sırasında okulda bulunan öğretmen Zeki Özen'in sol görüşlü oidukları bildirilmiştir. •• Sıkıyönetim Komutanlığı 1 numaralı Askeri Mahkemesi 24 eyiül 1977 tarihinde Capa'da karşıt görüşlü iki kişiye ateş açarken 1,5 yaşında Bülent Berkmen'in ölümüne neden olan sol görüşlü Cahit Atanturan 24 yıl ağır hapis cezasına mahkum olmuştur. Mahkeme sanığa ayrıca tabanca bulundurmaktan 1 yıl daha hapis cezası vermiştir. Öte yandan, Sıktyönetim 1 Numaralı Askeri Mahkemesi ülkücü sanık Abdurrahman hakkında daha önce verdiği 16 yıl ağır hapis ce* zasının Yargıtay Daireler Kurulunca bozulması üzerine dün yapılan duruşmada bozma karanna uymuştur. Mahkeme 21 haziran 1977'de Harbiye'de bir polise ateş açan sanığı bu kez silahlı mukavemet ve silah bu* lundurmak suçundan 3 yıl hapis cezasına çarptırmıştır. • Kadıköy Söğütlüçeşme tren istasyonu dolayındaki Ak Pak tavuk çiftliğini bcsan mas keli ve silahlı beş soyguncu kasada bulunan 95 bin lirayla çift liğin Merçedes marka otomobiJini alarak kaçmışlardır. Silahlı soyguncular aldıkları para ve gaspettikleri otomobille Üsküdar Duvar dibi yönünde ilerlerken Selimiye karakolu yakının da rastladıkları resmi giyimli polis memurunu da arabaya alarak Ankara yoluna çıkmışlardır. Polis memurunun otomobile hangi nedenle bindiğinin bilinmediği belirtilmiş. ancak po lisin otomobile bindikten sonra «imdat» diye bağırdığ» bildirilmiştir. •' Fenerbahçe Atlıhan sokaktaki ömer Kuaför dün akşam si lahlı saldırganlarca bcsılmış, soyguncular kasadan onbin, kuaföre müşteri olarak giren yüzbaşı Aykut Güney'in eşi Duygu Güney'in beş bin lirasını almışlardır. Soyguncular daha sonra yüzbaşının otomobilini ülarak kaçmışlardır. Söz ko nusu otomobil daha sonra t e r kedilmiş olarak bulunmuştur# Ahmet Ak adlı bir genç dün gece Aksaray'da zorla oto mobile bindirilerek kaçırılmıştır. Saldırganlar Ahmet Ak'ı Zeytinburnu Yıldız fabrikası önünde ağır yaralı bir biçimde atarak kaçmışlardır. •' Küçükçekmece Cennet ma hallesinde «Macit»in kahvesine gece 21 sıralarında atılan patlayıcı madde hasara yo! aemı* tır. ANKARA YSE İş Sendikası Kars Şube Başkanı Sahmettin Gültekin, Ankara'da bir grubun saldırısına uğrayarak dövülmüştür. YSE iş Sendikası Yurütme Kurulu tarafından dün yapılan açıklamada. «saldırılardan umdukları, yılgınlığa düşerek, sinmemiz, YSE işçilerinin MİSK'e satılmasma göz yummamızdır» denilmiştir. • TCDD Genel Müdürlüğün ce 12 Mart'ı protesto için atı lan el ilanları gerekçe gösterilerek dokuz memur polisce gözaltma alınmıştır, Bu arada Gar Karakolunda çalışan poli8lerle, TCDD Öğrenci Yurdu'nda kalan ülkücülerin memurlara baskı yaptığı bıldirilv ml$tir. • TÖB • DER Genel Başkanı Gültekin Gazioğlu'nun yasal süre olan 15 gün için Mamak Askeri Cezaevinde gözaltında tutulacağı öğrenilmıştir. Gazioğlu'nun 24 Aralık 1979 günü Kahramanmaraş olaylarını protesto etmek amacıyla okullarda gerçekleştirilen eylemlerle ilgili olarak gözaltma alındığı biidirilmiştir. • Ankara Emniyet Müdürlüğü Siyasi Şube ekipleri Devrim clYo! adlı yasadışı örgut mensubu 18 kişiyi 3 tabanca ve mermilerle ele geçlrmişlerdir. Emniyet Müdürlüğü Basın Bürosu'ndan yapılan açıklamada «Sanıkların Dikmen semtinde örgütun haklmlyetinl kurmak Için çeşltll eylemlere glriştik* leri» büdirilmlştlr. OLAYLARİN .ARDINDAKi GERÇEK (Baştarafı 1. Sayfada) yet bölgesine gönderdim.» Böylece sayın Sağlık Bakanının her konuşmasında hem ruhsal dengesizliğin işaretleri hem mantık sakatlığı izlenmek tedir. Bir kez sayın Bakan bilmek zorundadır ki, yasaları Bakaniık Müsteşarları çıkarmazlar; yasalar, Anayasa'da yazılı yöntemlerle hazırlanır, Miliet Msclisi ve Senato'dan geçtikten sonra kanunlaşır. Bir yasa değişinceye dek tüm hükümetlerce uygulanır. Çünkü hükümetler geçicidir; oma devlet süreklidir. TamGün Yasasının sorumu da bu yasayı hazırlayan Ecevit Hükümetlyle birlikte parlamentonun üzerindedir. Sağiık Bakanının eski Müsteşar hakkında kullandığı yakışıksız sözlerin de bulunduğu makamla uyuşan bir yanı yoktur. Hükümet üyelerinin dengeli ve terbiyeli bir dil kullanarak Cumhuriyet Hükümetlerinin saygmlığına gölge düşürmeme leri; devlet muaşereti. adabı ve düzeni bakımından gereklidır. Hele bir hükümetin benimsediğı ve önerdıği ve Büyük Mitlet Meclisinin kabul ettiği bir kanuna öfkelenerek bir müsteşarı «mahrumiyet bölgesi»ne göndermekle cezalandırmaya kalkışan bir Bakana Cumhuriyet tarihinde rastlanmamıştır. Bu açıdan da, Sağlık Bakanının ruh sağlığından kuşku ve kaygı duymak yerinde olacaktır.. *** GÖZLEM (Baştarafı 1. Sayfada) nm bu enfiasyonda milyonerin de lafı mı olur? miH yarder oldular. Ve «devlet eliyle fert zenginleştirme» dlye zengin olma.yöntemlerini kınadıkları, suçladıkiarı insan, larla aynı toplumsal kesitin şık salonlarında ve tüccar kulüplerinde bir araya gelir oldular. Eski hızlı ihtilâlciler, en hızlı TIR'cılar olup çıktrlar. Silahlı Kuvvetlerın en üst istihbarat birimlerini yonetenler, uluslararası şirketlerde yönetici koltuklarına oturtuldular.. O flünlerde. ihtilalle yıktıkları demokrat partiyl, «devlet eliyle fert zenginleştirdi» diye suçlayanlar, bugün kendilerine, «bu kısa sürede bu servetj nasıl elde ettiniz?» diye soranlara acaba ne yanıt vereceklerdir? Komünist mi, diyecekler? Özel sektör düşmanı mı? Ne diyecekler acabo? Önüme, 27 Mayıs ihtilaline buiaşmış bazı emekli suboyların ilişkili bulunduğu Egeman Kollektif Şirketı ile ilgiii bir konu gelince bunları düşündüm. Somut konu şu: Egeman Şirketı, TIR taşımacılığı ile uğraşır. lyl taştr, kötü taştr, bunu bilemem. Benim bildiğim şu: Şirketin TIR kamyonlarının alımından ötürü biri Belçika, ötekisi Hollanda uyruklu olmak üzere iki yabancı şirkete 4 milyon 300 bin isviçre frangı borcu bulunmaktadır. Tabii, Egeman şirketinin dış borçları Türk parası değerinin düşüşü oranında artmıştır. Şirketin alım • satım işlerine bir diyeceğim yok, ancak yakındığım nokta şu: Devlet, şu özel şirketin dış borçlarına kefil olmuştur. Ne zaman? 12 Mart döneminde, 1972 yılında. Bunu öğrenınce «Allahaşkına» diye sormaz mısınız? 4 milyon 300 Mn İsviçre franklık borcu, şimdl «yetmlş sente muhtaç» dediğimiz Hazine ve «kilitli» diye aiaya aldığımız Merkez Bankası ödeyecektir. Devletin özel şirket borçlarına kefil olması, 27 Mayıs İhtilalinden sonra sık sık duyduğumuz «devlet eliyle fert zenginleştirme» felsefesinin taa kendisidir. Egeman Şirketi konusunu burada kapatıp, dllerseniz bir genel soru sorayım: 27 Mayıs İhtilalinden sonra yurt dışına sürülen 14'ler nasıl ve ne yolla kısa sürede zengin olmuşlardı? Bir bilen var mı acaba? Merkez (Baştarafı 1. Sayfada) bankalar kesimine açılan kredilerin, 421,6 milyar lira dolayındaki toplam krediler içindeki payı yılbaşında yüzde 32,1 iken şubat ayı sonunda yüzde 35,5'e çıkmıştır. Toplarrr. krediler içinde kamu kesiminin payı ise yüzde 67,9 iken yüzde 64,5'e inmiştir. Kamu ke simine sağlanan krediler yılba ştndan sonraki iki ayda 19.96 milyar liralık bir genişleme kaydetmiş ve kredilerin düzeyl 272,1 milyar lira olmuştur. Bu krediler içinde. 16 kamu ik tisadi teşekkülü'ne açılan krediler 134,2 milyar liralık değeriyle yüzde 493'lük bir yer almaktadır. 16 KİT'in kredilerl, yılbaşından şubat ayı sonuna dek 14 milyar liralık bir artış göstermiştir. Kamu kesiml İçinde yer alan kuruluşların, Hazine'nin Merkez Bankası kaynaklarından reeskont ve avanslar yoluyla sağladığı kredilerde ise 5,3 milyar liralık bir artış söz konusudur. Halen Hazine'nin Merkez Bakansı'na olan kredl borçları 92.1 milyar lira düzeyindedir. Enerji (Baştarafı 1. 8ayfada) feyecek bir bilim adamı çıkarsa bütün Türkiyo'den özür dilerim» demiştir. Cumhuriyet Senatosunda konuşan Kıratlıoğlu, Bor tuzlarınm Türkiye'de yıllarca «spekü lasyon konusu» yapıldığını savunarak şöyle konuşmuştur: «Konunun hâlâ iyi anlaşılmadığı ortadadır. Bor tuzları hiç bir zaman stratejik maden olmamıştır. ABD, Bor tuzlarını 1960'lara kadar katı füze yakıtı olarak kuflanmayı denemistir. Stratejik maden olsa, ABD 1960 yılından buyana Sovyetlere Bor tuzu satar mı?» GEREKSİNİMİN 500 KATI VAR AP hükümetlerinln hiçbir za* man Bor tuzlarının cçarçur edilmesi yoluna gitmediklerini» söyleyen Kıratlıoğlu, Etibank'ın elindeki Bor yataklarında dünya gereksiniminin 500 katını kar şılayacak açık işletmeler oldu ğunu bildirmiştir. Kıratlıoğlu, «Yalnız Etibank'ın ellnde dünya ihtiyacını 500 yıl karşılayacak madenler varken, çıkartılan yasa ile özel sektörün eiNi deki yeraltı yataklarına musal* lot olunmuştur» demiştir. Ener ji ve Tabii Kaynaklar Bakanı, «özel sektörün, yeraltı Bor ya* taklarından binbir meşakkat ile maden çıkarttıkları ve dış* satımda Etibank'tan daha faz* la fiyatla mal satabildiklerinl» öne sürmüştür. Kıratlıoğlu şöyle devam etmiştir: «Özel sektör daima Etibank' tan daha yüksek fiyatla Bor ih raç etmiştir. inanmayanlar Ticaret Bakaniığı kayıtlarma bakabilirler. Hem sizden daha faz laya satsın, hem yeraltından binbir güçlükle çıkarsın. sonra vatandaşa musailat olunsun. Devlet tüccar olamaz. Tüccarlık başka şeydir. Devletin tüc car olup da kârlı sattığı bir tek mal gösterin bana.» KARAR ALMADIM Kıratlıoğlu daha sonra ma* denlerin devlet eliyle işletilmesine ilişkin yasanın uygulanma sıyla ilgili bir karar almadığını soylemiş, «Bir bakafiın yetkislnin nerede başlayıp nerede bit tiğini iyi bilirim. Bakaniık görevine geldiğim sırada, kanun gereğince yapılan ödemelerde bir takım yanlışlıklar olduğanu duydum, ödemelerj durdurdum» demiştir. Enerii ve Tabii Kaynaklar Ba kanı ayrıca, «Kömür sıkıntısının hissedillr derecede orta* dan kaldırıldığını» öne surerek «1980 mayısından başlatılacak çalışmalarla 1981 mayısma ka dar olan süre Içinde Türklye'nin kömür sıkıntısı çekmemesl Için bütün tedbirlen şimdiden aldık» biçiminde konuşmuştur. İstanbul Haber Merkezl > Birinci Ordu ve İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığ», başvurulacak sıkıyönetim güvenlik kuv vetlerinin telefon numaraiannı açıklamıştır. Sıkıyönetim güvenlik kuvvet lerinin başvurulabilecek telefon numaraları şunlardır: Beyoğlu Askeri inzibat Bölge Komutanlığı 48 81 63, Fatih Askeri İnzibat Bölge Komutanlığı 23 35 17, Orhaniye Merkez Komutanlığı 60 35 37, Bakırköy Askeri inzibat Bölge Komu* tanlığı 23 95,66 71 35 46, Beyazıt Askeri inzibat Bölge Komutanlığı 28 45 42 22 40 92 Beşiktaş Askeri İnzibat Bölge Komutanlığı 61 31 81 61 00 25, Kadjköy Askeri İnzibat Bölge Komutanlığı 37 88 11. Ayazağa 3 Kolordu Komutanlığı 64 21 58, Cevre Yolu Kuzey Komutanlığı 24 30 38 24 30 39, Esentepe Komando Alay Komutanlığ» 67 69 09, Lavutpaşa 66. Tümen Komutanlığı 76 23 82 76 03 84 SIKIYÖNETİM GÜVENLİK KUVVETLERİNİN TELEFON NUMARALAR1 AÇIKLANDI ÎMF Kıskacında (Baştarafı 10. Sayfada) Köstah bir tavır içinde düşündüklerini Menderes'e anlat maya ve «yatırımların derhal disiplin altına alınmasına, bun dan da kendisine haber verilmesine zorunluk duyduğunu» söyler. Dünya Bonkası heyeti nln Başbakamn bu tavrı Menderes'i çlleden çıkarır ve adama «Burasını derhal terkedin» diyerek bağırmaya başlar. Adamı karga tulumba Başbakanlıktan kovarlar. Ve ertesi gün de Dunya Ban kası Heyeti Ankara'dan ayrılır. 20 YIL SONRA nan tarih başlamış olur. Ger* çi, bunda Dünya Bankasından bizim özel kesimin ünlü holdinglerin sahiplerinin kendilerine doğrudari kredi Istemeleri. Türkiye'nin ödemeler dengesi güçlükleri de rol oynamıştır. Ancak, pratikte Türkiye'nin Dünya Bankası He ipleri koparmış olması, aynı tarihlerde NATO'ya girmesl de IMF ilişkilerinin yoğunlaşrrasında etkindir. ilk yılların ilişkileri renkslz geçer. Ne var ki, IMF Heyetinln Türkiye Masası başına Er nest Sturc gelince, işler değlşir. 1952'lerden başlayarak 1974* lere dek IMF'nin Türkiye ile iHşkilerini flilen yürüten Ernest Sturc bu ilişkilerde tam bir «efsane adamsdır. Cekosîovak Yahudilerinden olan Sturc İkinci Dünya Savaşı sırasında ülkesinin Maliye Bakanıdır. Cekoslovakya sosyatist sisteme geçtiği sıralarda Amerika'da görevli bulunan Sturc hemen bakanlıktan istifa eüer ve Amerikan vatandaş lığına geçer. Ardından da IMF' de çörev alır. Kısa süre s«nra bir Kanadalı ile evlenir. 1952 yılında Türkiye Masası Şefl olur. Cok iyi bir iktisatçı. Amerikan Yönetimi ile son de rece iyi llişikler içinde bulunan bu Cekoslovak Yahudisl, IMF içinde kısa sürede en et kin kişilerden biri olur. Türkiye'nin sadece IMF ile İHşkilerini değil, Amerikan Hükümetlerl ile siyasal ilişkilerinj de yönlendirir. Cok İyi Türkçe bll diğini Türk uzmanlar ancak yıllar sonra anlayabilsceklerdir. Son derece dikkatü, zeki ve görüşmelerde karşısındakinl «tuşa getirmesini» çok lyl bilen, engin deneyimli birisidir. 1958 ve 1970 devalüasyonlarının «mimarı» olan Stuc 1976'da İngiltere'nin yaptığı devalüasyonun da baş mimar lan arasındadır. Yirmi yılı aşkın süre sonunda Türkiye İle olan llişkisi yine de son bulrramış, 1978 ve 1979 devarüasyonlarında IMF Yönetim Kuruluna Ecevit Hükümetinin yaptığı devalüasyonlara ilişkin görüşlerini bildjren notlar yazmıştır. KTFD (Baştarafı 1. Sayfada) notam'ı kaldırmamalarının top lumiararası görüşmeleri başlat ma çabalarım olumsuz yönde etkileyebileceğini, hatta toplumlararası görüşmelere gölge düşürebileceğinj açıklıkla söyledik. Ve bunu Genel Sekreter Kurt VValdheim'in duyurmasını, Genel Sekreterin de kendi yet kileri çerçevesinde Rumların bu yasadışı eylemlerinden vazgeçmesini temin etmesini istedik» demiştir. Öte yandan, Kıbrıs sorununun çözümüne ilişkin toplumlararası görüşmelerin bu ay içinde başlayamayacağı bildirilmektedir. KTFD yetkilileri Rumların Denktaş ile Makarios arasında varılan protokole aykırı tutumlarını sürdürmeleri nedeniyle bu ay içinde başlatılması öngörülen toplumlararası görüşmelerin gerçekleştirilemeyeceğini belirtmektedir,1er. Rum tarafı, BM Genel Sekreteri Kurt Waldheim'a görüşr.iele* re başlamaya hazır olduğunu resmî bir yazıyla bildirirken, Türk tarafı da görüşmelere ancak «eşit toplum, eşit yönetim» çerçevesi içinde başiayabileceğini kaydetmektedir. Bu arada, görüşmelerin başlatılması için devreye giren İngiltere'ye, «Rum tarafını dinleroek ve yalnız onların görüşlerini değerlendirmekle bir yargıya varılacaksa, uğraşlarının so nuçsuz kalacağı» duyurulmuştur. BM Genel Sekreteri de, Kıb» rıs'takl özel temsilcisi aracılığıyla, Lefkoşe'nin Türk ve Rum keslmlerinde ortak bir zemin bulunması ve görüşmelerin baş latılmasına ilişkin temaslarını sürdürmektedir. İNGİLİZ CABALARI öte yandan Ingiltere'nin Kıbrıs Işleriyle de ilgili Devlet Bakanı Sir lan Gilmore'un ve eski Kıbıs Valisi ve Londra'daki Kıb rıs'ın Dostları Cemiyeti Başkanı Lord Caradon'un Kıbrıs'a ge leceği ve ingilterenin girişimlerini yoğunlaştıracağı bildirilmiştlr. 8500 Cumhuriyet 11000 Reşat Reşat Kulplu 10000 3000 Hamit 8000 Azlz 7500 Napolyon 10000 ingiliz 24 Ayar 120000 109500 22 Ayar 9000 18Ayaf . Demirel (Baştarafı 1. Sayfada) kaldeye bağlanmıştır. Umuyorum ki, Türkiye bu seçim dolayısıyla da demokrasinin işlediğini bir defa daha bütün cihana gösterecektir. Kantarın topu kaçırılmadan tartışmalar hangi biçimde yürürse yürüsün TBMM yine üzerindeki görevi yapmasını mutlaka becerecektır. Kaıdelerin dışına çıkmadan horeket edildiği takdirde bir telaşa lüzum olacağı kanaatinde değı lim.» TEMAS İÇİNDE OLUNMASI DOĞAL Başbakan Demirel, CHP Genel Başkanı Ecevit'in Cumhurbaşkanlığı seçımi konusunda partiler arasında diyalog ol ması gerektiğini söylediğı anımsatılınca şöyle konuşmuştur: «Seçimin atmosfen meydana gelip, şartları ortaya çıkınca, gayet tabii ki TBMM'yi başarıya ulaştırabilecek bir şekilde birbiriyle temas içinde olunmaeı, birbiriyle fikir alışverişinde olunması kadar tabii bir şey olmaz. Önemli olan içinde buJunduğumuz müesseseyi korumak, onu ttibarlı tutmak ve mil letimize layık bir şekiide işletmektir. Şimdiden hemen bir şey yapmak ihtiyacı yoktur şu an* da vakti, saati gelince o meselenin üzerine eğilinir ve ve* kar He o meselenin lcinden çıkılır. Buna inanıyorum.» SIKIYÖNETİM KOMUTANLARI VE MGK Başbakan Süleyman Demirel 17 mart günü Sıkıyönetim Komutanları ile bir toplantı yapacağını, 18 mart gunü Ise MilII Güvenlik Kurulu'nun toplanacağını bildirmiştir. Demirel aynca yarın saat 10'da bir basın toplantısı düzenleyeceğinl de «özlerlne eklemiştlr. ' Bir Amerikan (Baştarafı 1. Sayfada) yonu arasında kurye uçuşları yapan C130 tipi nakliye uçağında 6'sı mürettebat 18 subay ve astsubayın bulunduğunu söylemişlerdir. Enkaz kaldır ma ve kimlik saptama çalışma larına başlandığını belirten yet kililer, kazanın oluş nedeninin henüz anlaşılamadığını, havanın yağışlı olmasından mı, yoksa teknik bir arızadan mı meydana geldiğinin araştırmalar sonunda kesinlik kazanaca* ğını bildirmişlerdir. VARŞOVA Polonya Hava Yollarına ait İlyuşin 62 tipi bir yolou uçağı dün Varşova Havaalanı yakınlarında düşerek parçalanmıştır. NewYork Var şova seferinl yaparken düşen uçakta bulunan 18'i Amerikalı boksör 87 kişiden kurtulan ol* mamıştır. Polonya Hava Yollarının New York'taki bürosundan ya pılan açıklamaya göre ABD'Iİ sporoular Polonya Milli Boks Takımı ile yapaoakları karşılaşmalar için Varşova'ya gitmekteydiler. 10'u mürettebat 87 klşinin 6lümü ile sonuçlanan uçak ka* zasının nedenı henüz belirlenemezken, çeşitli aiansların gör* gü tanıklarına dayanarak verdikleri haberlere göre, Polonya Hava Yolları uçağı bir patlama sonucu aiev alarak bir askerl kamp uzerine düşmüştür. İstanbul Haber ServM TSİP Genel Başkanı Ahmet Kaçmaz, TÖB DER Genei Başkanı Gültekin Gazioğlu'nun yeniden gözaltma alınması üzerine verdiği demeçte, bir kimse nin cezaevinden direniş yönettiği gerekçesiyle gözaltma alın* masına dünya tarihinde ilk kez rastlandığım söylemiştir. Yıllardır sistemli ve planlı kat liamların baş tertipçiieri oidukları kesinleşen faşist MHP şefleri dururken, demokratik hak ve özgürlükleri savunmaktan başka suçu olmayan Gazioğlu'nun hapse konmasının öğ* retmenlere yönelik baskılann ibret verici bir örneği olduğunu savunan Kaçmaz, Gazioğlunun daha önce de istenen ceza kadar tutuklu kaldığını, böytece kesinleşmemiş bir hüküm ol madan önceden cezalandırıldığını anlatmıştır. TSİP Genel Başkanı Kaçmaz Gazioğlu'nun gözaltma alınması olayınm benzerine dünyada ilkkez rastlandığım öne sürdü Aradan tatn ylrrnl yıl gececek, Dünya Bankosı ile Türkiye ilişkileri donmuş bir biçimde sürerken, 1972 yılının Mart aymda Başbakan Nihat Erim VVashington'da Dünya Bankası Başkanı Mc Namara' yı ziyaret ederek «buzların çözülmesini» isteyecektir. Tarrı yirmi yıl sonra Mc Namara buzların çözülmesindeki güçlüklerden söz ederken şunları söyleyecektir: «Türkiye'ye eski bir maliye bakanını, değerll bir iktisatçıyı gönderdlk. Ama. Türkiye onun değerli bir danışman olduğunu unutmuş olmalı ki, baş bakanlıkta kendisine verilen bir odayı bile çok görmüş, yerinde uyarılarına uluslararası skandal olan davranışla karşılık vermiştir. Şimdi. sizde gelmiş «İyi ilfşkilerden» söz ediyorsunuz.» AYTÜR'ÜN YANITI Görüşmede hazır buiunan DPT Müsteşarı Memduh Ay* tür Mc Namara'yı hemen yo* nıttar: «SözünO ettiğinlz olaya ben de Hazine Genel Müdür%u olarak taniK oldum. Ancak, şura* sı kesindir ki. Dünya Banka* sı Türkiye aleyhine yoğun bir kampanya yürütrrüş ve osıl bu olaylar ciddi gerginliğe yol açmıştır. Görülüyor kl, haklı da olsa, Bankanın bir ülkenin iktisadi politika tercihlerlne karışma geleneğinin eski bir tarihi vardır.» BAŞKA KİMLER?M llginçtlr, bu görüşmeden sonra Türkiye iie Dünya Ban* kası arastndaki buzlar erimiş de olsa, 1978 yılında Dünya Bankası Başkanı Ecevit ikti* tarda iken Ankara'ya gelmiş, çeşitli bankalarla görüşen Mo Namara'yı bu kez Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Deniz Baykal görmek istememiştlr. Dünya Bankası uzmanları ls«, DPT Müsteşarı Bilsay Kuruç'un odasındon dönmüşlerdir. Kuruç'un dördüncü beş yıllık planla ilgili bilgilerin Dün ya Bankası uzmanlan tarafından istenmeslne gösterdiği tepki kcrşısında, yabancı uzmanlar o sırada Ameriko'da bulunan Maliye Bakanı Ziya Müezzinoğlu'na telefonla şlkayet etmişler, Müozzinoğlu bu kez Başbakan Ecevit'i durumdan haberli kılmıştır. Ecevit'in DPT Müsteşarına «Dünya Bankası uznranlarına neden güçlük çıkarttığı» yolunda kl eorusuna Kuruç şu karşılığı vermiştir: «lyl, cma sayın Başbakan, henuz slze iletmeye fırsat bulamadığım bllgllerl onlar Istlyorlar.» POLONYA HAVAYOLLARI UÇAĞI DÜŞTÜ A LTIN • • • • • • • 9000 11500 10500 9500 8500 8000 10500 122500 112000 92500 VİRANŞEHİR, (Cumhurtyer) DİSK'e bağlı Tekstil İle Türk • iş'e bağlı Tarım . iş Sendikası arasında Ceylanpınar'da bir sü* redenberi süregelen rekabet kanlı bir biçime dönüşmüş, üc gün öoc e Tarım • İş Sendikası Başkanı Mustafa Göçmen'in sl lahlı saldırı sonucu yaralanmasından sonra dün de TİS Baş* kanı Mustafa Akagündüz'ün babası Mohmet Akagündüz taban ile öldürülmüştür. Viranşehir C. Savcıosı Abdülkadir Yavuz, yeni mahalledeki evinden dün sabah çıkan Mehmet Akagündüz'ün kimlikleri be Hrlenen ancak yakalanamayan bir grubun silahlı saldırısına uğ radığını ve aldığı yaralar sonucu olay yerinde öldüğünü söylemiştir. Olayın iki sendika arasındaki rekabetten kaynakiandığını doğ rulayan C. Savcısı soruşturmaya başlandığını ve saldırganların aranmasına çalışıldığını söylemistir. Ceylanpınar'daki sendika rekabeti cînayete neden oldu YARIN: Tahtakale'nin Doğuşu Matthoefer Türkîyefye yardım sağlamak içîn Tokyo'ya gitti BONN, (a.a.) Federal Almanya Maliy e Bakanı Hans Matthoefer, Türkiye'ye yapıfacak yardıma Japonya'nın da katkıda bulunmasını sağlamak amacıyla dün Tokyo'ya gitmiştir. Matthoefer'in, Başbakan Masayoşi Ohira. Dışişleri Bakanı Saburo Okita, Maliye Bakanı Noboru Takeşita ile Ticaret Bakanı Yoşitake Sasaki ve önde gelen bankerlerle görüşeceği belirtilmiştir. Federal Almanya, İçinde askeri yardımın da yer alacağı toplam 1 milyar dolarlık yardım paketinin hazırlanmasını üstlenmlştir. Bonn, Türkiye'ye yapılacak yardımı, Sovyetler'ln Afganistan'ı Işgalinden sonra bir önlem olarak nitelemektedir. .1 Sturc efsanesl Işte, ÜeftnlckTn kovufması fle birlikte TOrklye İle IMF lllş kilerinde bugüne değln uza