Katalog

ALTI CUMHURIYET 5 SUBAI 1980 LATİN AMERIKA UZMANI BÎR DÎPLOMAT: "ŞİLÎ MODELİ TÜRKİYE'YE GELEBİLİR,, (Ankara Cumhuıiyet Bürosu) Batılı bir ülkenin Ankara'daki üst düzeyde bır yetkılisı. Türkıye'nin önümüzdeki günlerde ccok cetin» bır dönemden gececeğını b9lirtlrken, istenilen ölçude dış yardımın gelmesinın bıle bu durumu değiştirmeyeceğı ru kaydetmıştır. Türkiye'nın IMF ve Dunya Bankasının bütün isteklerini yerine getirdığinl de söyleyen bu diplomata Lat'n Amenko modell konusundakı tartıçmaları hatıriattıktan sonra. ara mızda şu söyleşl gecmiştir. f Evet Latin Amerika modeli toplumun refahı acısından cazıp bir modeı değil kuşkusuz Ancak ulke ekonomısının düzlüğe cıkması acısın dan uzun dönemde yarartı Eğer top lum belli bır süre lcin sıkıntılarına katlanabilırse. uzun dönemde yapılan lar yine kendi yorarına dönüşür. Tüı kıye'de de öncelıkle tüketimin sınırlan mcsı ve ihracata yönelinmesi gerekiyor.. Bu Turk halkına anlatıimalıdır.» t Bu modelin siyasi plando beraberinde getirdiğ! siyasi model ko nusunda ne düşünüyorsunuz?...» e Örnekleri yaşanaı Halkton belli davranışlarda bulunmamalan Is tendığinde doğacak tepkilerln bostırılması gerekiyor Şill örneğinı ala lım Şili'dekı hükumetin niteliğı tartış ma konusu olabltlr Ancak bu hükümet izlediği ekonomik politikalarda son derece başarılıdır.» t Bu ekonomik modelln Türkiye'ye getırılmesı gerekebilir mı?., f Belkı gerekebilir.» Bu diplomata göre daha öncekl dış görevlerıni sorduğumuzda kendisınin bir Latın Ameriko uzmanı olduğunu öğrenlyoruz Türkiye'ye gelmeden önce bazı Latln Amerika ülkelerinde görev aldığını ve ülkesinde de Bakanlığın Latin Amerika masasında calıştığını belirtiyor.. EKONOMI VE TICARET ANKARA, (ANKA) 1979 yılı dış ticaret acığı 2.8 milyar dolar olmuştur. Bu tutar dış ticaret acığı bır önceki yıldan yüzde 15 oranında daha fazladır. 1979 yılı dış ticaret acığının 1978 yılına göre önemli ölçüde artması, ithalattaki coğalma ve ihracattaki geri kalışın sonucu olmuştur. 1979 yılı ıthalatı, aralık ayındaki 642 milyon dolarlık ıthalat sonucu 5,07 milyar dolara ulaşmıştır. 1978 yılı ithalatı 4,6 milyar dolar düzeyındeydi. İthalattaki artışın, bütünüyle fiyat yükselmelerinden ve ABD dolarının değer kaybından kaynaklandığı. buna karşın ithalatın miktar olarak gerilediğl belirtılmektedır. İhracatta ıse, 2,26 milyar dolar duzeyinde kalınmıştır. Bir önceki yıla göre kücük oranda da olsa ihracatta gözlenen gerileme. özellikle kasım ve aralık aylarında devalüasyon bekleyişlen cercevesınde ihracatın askıya almmasından doğmuştur. türkiye'de, dünyada Fındık ve tiftik dışsatımcıları: "Fonlar indirilmezse ihracat yapmayız,, Cumhurlyet Ekonoml Servlsl Fındık ve Tıftık dışsatımcıları bu ürünlerın dışsatımında uygulanması öngörulen fonun yüzde 50 ıle yüzde 300 oranında duşürüimesin' istemışler. tfon stedığımız düzeye >ndirilmezse 'hracat yapmayız Mal da üret'cıde kalım bıcımde konuşmuşlardır. Fındık Ihracatcıları Birliğl Yö netim Kurulu Üyesi Mehmet Gürel ıle Tiftik Ihracatcıları Bırhğı BaşkanvekıH Sezai Tabak gazetemıze yaptıkian ortak acıkiamodo özetle $u görOşiere yer verrmşlerdir: • Hükümet, 25 ocok'to yayımladığı bir kararname ile lh r acatı yapıimış fmdıklar dahii bütün mohsule 188 ılralık fon getlrmıştır ihracatcı 'ona bu Dorayı yatırdığı taktirde kilo başmo 30 llro zarar etmek durarmjnaodır Fon en fazlo 110" lırayo indırılmelı ve fındtk ceşıtienne göre kademell olarak /en' mdirımier yapılma. lıdır Fındıkta böyle bir uygulamavo gıdılmedıği toktirde. fındık ıhracatcılarının pıyasalara gırmesı sözkonusu değıldir. 9 Hukümet aynt kararname fle Tiftik ıhracatı tcln 400 Ilralık fon getırmıştlr Aslında 5 dolardan. vanı 350 iıradan ihrac edılen tiftik ceşitlen vardır 350 iıraya ıhrac edılen bir mai >cln 400 lira fon odenmesi montığın alacağı bir oiav değil dir Tiftik ıhracatmdo da *on 100 İıraya Indırilmell ceşıtiere göre düzenlemeler yapılmalıdır. Sezai Tabak. Tiftik ihraeateılarımn elınde 250 ton stok bulunduğunu urünün 2000 tonluk bölümünün ıse büyuk Anodolu tüccan Ile üretlc tarafmdan depoiandığmı bellrtmış, fonun 100 ılrayo ındırllmemesl durumundo başta Oreticı olmak üze re tum kesimlerln olumsuz yönde etklleneceğinl söylemiştir. Taze para konusunda sınırlı bir lyimserliğe sahip görünen Battlı diplomatlar, beklenen sonuçların alınması için paketin yeni önlemlerle tamamlanmasi gerektiğini savunuyorlar. Önlemler paketini beğenen diplomatlar: "Tüm umutlar taze paraya bağlanmamalı • • Cari işlemler açığı 1.1 milyara erişti. 1979 yılında, prlmll kur uygulaması sonucu yılın ilk yarısında yüksek oranlı artış gösteren Işçi dovizlerinde, yılın son aylarında yavaşlamıştır. 1979 yılı toplam Işcl dövizi girişi, aralık ayındaki 90,5 mllyon dolarlık giriş sonunda toplam 1,69 milyar dolar düzeyine ulaşmıştır. ANKARA, (Cumhurlyet Bürosu) Demirel hükümeti tarafmdan alınan ekonomik önlemler dizisi, Ankara'daki Batılı diplomatik cevrelerde olumlu karşılanmış ve «yürekll bir davranış» olarak nitelendirilmlştlr. Üst düzeyde bir Batılı Jıplomata göre, «Yalnızca alınan önlemler değil, aynı zamanda De I979'DA DIŞ TÎCARET AÇIĞI 2,8 MİLYAR DOLAR OLDU 1979 ithalatı 5.07 milyar dolara erişirken, ihracat 2.26 milyar dolarda kaldı. Aralık ayında, 642 mltyon dolara yükselen ithalata kar şm, ihracatta 217 milyon dolar, ışcl dövizlerınde ise 90,5 mllyon dolar duzeylerınde kalınması. carl işlemler dengesi acığını artırmıştır. Kasım ayı sonunda 751 milyon dola, carl işlemler dengesl acığı. aralık ayı sonunda 1.1 milyar dolara yükselmlşt'r. Sedat ERGİN mlrel'in bu önlemlerl halka ger çekcl bir blcimde acıklayış tar zı do takdlre değer bir davranıştır ve Türkıye'de İlk kez bır hükümet yetkılıs' ekonomik kararının gerekcelerini bu kadar ocık bir bicimde kamuoyu İstanbullu balıkçılar ilgisizlikten yakındılar Istanbul Haber Servlsl Olkemizln Qc tarafını cevreleyen denizlerln oldukca verimll bir balık bıriklmine sahip olduğu. ancak baiıkcılığımızın cağdaş teknoloıik olanaklardan yoksun olması yüzünden bu doğal besln kaynakıarından yeterınce yararlanılamadığı savunulmuştur İstanbul'dakl ceşltll yörelerin baliKCi derneklerı devletln denizlerin ve denız •mekcllerlnln geleceklerlnl çuvence aıtına almasım istemışierdlr Duzensiz sanayileşmenın getirdiğ^ cevre ve deniz kirlenmeslnin bolık nesli uzerinde olumsuz etki yarattığını savunan İstanbullu balıkcılor. ABD'de yoyın balığı üretıciıiği bir sanayi bölümü olarak gelişirken Japonya'da pirinç tarlalarındo alabalık üretilirken. ftnemln veTürklye'de balıkcılıSo rilmeslnden yakınmışlardır Istanbui'dak! 20 yorenın balıkçı derneklerlnin birleşerek Federasyon kurmo gınşırrl ıcmde bulunduklarını beiırten Kumkapı Balıkcıları Dayanışmo Oerneğı Başkanı Atılla Derler Ile Arnavutköy Balıkçılar Derneğı Başkan Yardımcısı Zafer Murat Çetintaş, devietın balık neslının gellşmesine ve balıkcıların geleceklerine sahip cıkmasını Istemişlerdir. Avlanma oraçlannın yüzde 70'ınin dışalımla sağlondığını. gerıye kalan yuzde 30'luk bölümün de yerli okiuğunu belırten aenız emekcüerl, deniz ürünlerınin pazarlanmasının birkac kişinin tekelı altında olduğunu \/urgulayarak gercek üreticiigön «Sef/)(er»l oynadıklarını savunmuşlardır. Boya sanayiinde bekleme dönemine girildi istanbul Haber Servlsl Demlr çeliğin yan ürünlenni oluşturan ve çenellikle boyo sanayiı ıle yalıtım sanayiinde kullamıan kirri kimyasal maddelerln fiyatlarına yapılan yüzde 100'u aşkın zamlar, ikinci pıyasado uygulanan fıyctlarnı gerısınde Kalmıştır. Bu nedenle de özellikle boya sanayii cbekıeme» donemı Icme gırmıştir. Pıyasalardan ve sanayl keslmlnden edlnilen bilgilere göre, saf benzol. ksiloı. tuluol, moior benzolü gıbı demircelık yon ürünlerl genellıkle boya sanayiinde kullanılmakta ve solvent oluşumuna katkıdO bulunmoktcdır Boya sanayii yetkililen. gerek solvent oluşumunda gerekse boyanın saç uretirruj}rJa. kul; lanılan tıtan. pıgment. metil etil. ketopsin glbl kimyasal maddelerin de plyasalarda normalmın üç katı fiyatlarla sa'.ıldığını da söylemışlerdır Bu gelışrreler sonucu yoğlı boyada ortalama 250 liralık bır fıyatın oluştuğunu, tıner satış malıyetınin de 100 lırayı bulduğunu bildiren yetkililer şunları söylemişlerdir: f Boya sanayii gerek ıc pıyasadan sağladığı hammadde ve aramalları, gerekse dış kaynaklı kimyasal maddeler acısından karaborsanın etkisl altındaaır. Demlrcelik yan ürünlerine yapılan zammın bu sanaylde yeni fiyatların oluşmosına yol acması beklenemez. Ancak, ötekı kimyasal maddeler ıcin bekleyen transferler yapılmodığı takdirde boya sanayiinde fiyatların yenıden artrrası kacınılmaz olocaktır.» na anlatmıştır.» Batılı diplomatlar, ekonomik paket uzerınde bu görüşu dile getınrlerken, ekonomıde bekl»nen sonuçların alınabılmesi ıcin bu kararları lynı gercekcılıkte yeni ekonomik onlemlerin ızlemesı gerektiğini bildlr mekte ve Türk halkına düşen «özverıyı» vurgulamaktadırlar. Bir Batılı diplomata göre, «Türk ekonomisınde alınması gereken yeni öniemlerın başında tarım sektorünün vergilendırilmssıni de kapsayacak yeni bir vergi düzenlemesı gerekmektedir. Ancak tarım sektörünün vergılendırilmesı üretımı düşurücü yönde değil, aksıne teşvik edıcl yönde olmalıdır.» YABANCI SERMAYE KONUSU Aynı dıplomat, yabancı termaye konusundo yapılan düzenlemelerın de yetersız olduğunu belırterek, yabancı ser mayeyı cekecek vergı değışlklığı gibı önlemlerın gereklıliğin den söz etmıştır. Bu dıplomat. »Asıi sorun, burokratık engeller değıldir. Yapılan yem düzenlemelerin ışığında ayrıca yabancı sermoyeyi cezbetmek, dığer ülkelerle rekabette Turkiye'yi şanslı hale getırmek gerekiyor. Bunun yolu ise yabancı sermayeyl bell> bır süre ıçln, örneğin beş yıllık bir süre ıcin vergıden muat tutmak tır.» TAZE PARA GELECEK Mİ7 Önlemıerın Batıdan gelecek «taze para» ıle desteklenmesı gereğı uzerinde duran bır Batılı dıplomat, «taze para bir günlük iş değıldir. Butün umutlar da taze paraya bağlanmamalı» de mış. «Pekı ya taze para gelmezse?» diye sorduğumuzda da «Bu şüphesız bır felâket olur» dıye yanıtlamıştır. Bu yetkıhye göre, «Ticart ban kalardan Türkiye'ye gelecek para miktarı 400 milyon doları aşmayacaktır. Ve 400 milyon dolar gelse de, bu eski borçların faizlerinin ödenmesınde kul lanılacağı ıcin ekonomide doğrudan bir kullanımı söz konusu olmayacaktır.» SUUD; ARABISTAN KREDıSı NE DURUMDA? Aynı yetkilı. Suudı Arabistan dan beklenen kredı konusundo da fazla lyımserlığe kapılınma ması gsrektığinı belırterek, şoy le demiştir: «Suudı Arabıstan'ın Türklye' ye ıstedıği taze parayı verme sı pek mumkün gözükmüyoı Bugun herkes para ıcin Suudı Arabıstan'ın kapısını calıyor. Bu ülke ıse emsal yaratmamak amacıyla bu ıstemlerı coğunluk gerı cevırıyor Aynı şey Turkiye acısından da soz konusudur Turkıye'nın Suudı Arabis tan'dan taze paro nıteiığınde kredı alabılmesı cok guc Olso olsa 100 • 200 milyon dolaı dolayında bır proıe kredısı alı nabılir. Ecevıt hükumetı done mınde olduğu gibı.» BANKALARA OLAN BORÇLAR Aynı cevreler OECO cerce vesınde yem bır konsorsıyu mun oluşturu.ması durumundo /ardımın gercekieşmesmin e kım ayını buiab leceğını bıldirmektedırleı Bu çevreierde dik kat cekılen bır başka nokta dc Turkıyenın Batılı tıcari bankalaria yurutsceğı goruşmeierdir Sekiz yıllık bır sure ıcm Tür kıye'nın tıcari borciarını öde mede zorlukiarla karşılaşaca ğını, büyük bir olasılıkla bu borcları odeyemıyeceğını anla tan bır yetkilı. «Tıcari banka larla yürütülecek görüşmele> Turkiye acısından hayati önerr taşıyor» şeklınde konuşmuç tur. Ticaret Bakanı halıcıları uyardı YAŞAR Yalnızca Türkiye'nin en büyük romancısı değil, dunya edebiyatınm da bir devi. JMf Alain Bosauet, Magazine Litteraire istanbul Haber Servlsl Ticaret Bakonlıgının makino halısı üreten kuruluşları, halı fiyatlarına zam yopmak ıstemelerı nedenıyle cartık sız Ticaret Bakanlıgının dostu değilsiniz» dıyerek uyardığı öğrenılmıştir. Yapılan belirlemelere göre. devalüasyon ve temel malıara genel yüksek oranlı zamlardan sonra makıne halısı üreten kuruluşlar, fıyatlarının yenıden düzenıemesı icin gınşımde bulunmuşlardır Fiyatlarını yüzde 30 dolaylarında artırmak isteyen halı sanayıcilennin glrışımi bakaniıkça haber alınmıştır Bunun üzerıne Ticaret Bakanı Halıl Başoı, halı üreten kuruluşlann yönetıcılerını ızam yaparsanız. sız artık Ticaret Bakanlığının dostu değilsiniz» diyerek uyarmıştır. Bu gelışme karşısında makine halısı üreten kuruluşlar gazetelere llan vererek fiyatlarını değiştirmediklerini açıklamak zorunda kalmışlardır Bakanlığın sanaylcileri tehdit etmesi olayı Istanbul plyasasında tepkiyle karşılanmıştır Zamların bır gereksinimden doğduğunu belinen kımi sanayıciler, tdevlet lşletmelerl fiyotlarını ıstedıği kadar yükseltlrken, özel sektörün haklı zam taleplerine tehdıtle karşı ckmak, özel sektörcü olan bu hükümete yokışmıyor» biçiminde konuşmuşlardır. İHRAÇ EDİLEBİLECEK BUĞDAYIN DÖRTTE BİRİ YABANCI FİRMAYA TAZMİNAT OLARAK ÖDENİYOR ANKARA (ANKA) Turklye"nin 1980 yılınaa ihraç etme olanağma sahip buîunduğu buğdayın yaklaşık dörtte blrınin. bir yabancı fırmaya tazmınat olarak ödendiği belirlenmıştir. Birleşık Amerkan Confnental Graıns fırmasına, tazmınat olarak verilmes: kabul edilen 125 bın ton tutanndak" cbezostıya» tipı buğdayın. Izmlr, Iskenderun, Istanbul ve Mersın limonlarmdan yükleme 'şiemlerinin buyük bır gızlilık icinde yapıldığı saptanmıştır Birleşık Amerikan Continental Graıns flrmasına tazminat olarak verilen 125 ton buğdayın mevcut piyasa değeri 25 mılyon dolan bulmaktadır. Continental Grains flrmasına tazmınat ödenmesı bu firma 1İ6 1974 yılında yapılan bir anlaşmayla ilgilidır Kıbrıs Barış Harekatı nedenlyle. ülkenin buğday stoklarını takviye etmek üzere bu fırmadan buğday alınması yolundo bir onlaşmo yopılmış ancak. bırlnci MC hükümetının onlaşmayı tek yanlı olarak iptal etmesi üzerlne Blrleşik Amerıkon Fırması. Türklye aleyhinde yetkilı Ingilız Mahkemelerinde dava acmış ve Türklye. Ingiltere Temyi* Mahkemeslnin de onayladığ> bir kororla 80 mllyon dolar tazmınat ödemeye mahkum edilmiştlr. ORTA DİREK YER DEMİR GÖK BAKIR ÖLMEZ OTU İNCE MEMED1 İNCE MEMED2 BALDAKİ TUZ DEMİRCİLER ÇARŞISI CİNAYETİ yeni basımı çıktı Beledi/e, zam taleplerini değerlendirmede zorluk çekiyor İSTANBUL HABER SERVİSİ Hükümetce alınan ekonomik kararlardan sonra esnaf kuruluşları tarafmdan yapılan zam başvurularının değerlendirilmesınde istanbul Belediyesl İktisat İşleri Müdürlüğü kadrolarının yetersiz kaldığı ve cok sayıda talep yığıldığı bıldirilmiştir. istanbul Belediyesı yetkilılerinden alınan bilgilere göre, zamlardan sonra hemen başvuruda bulunan dolmuş ve minibüs işleticilerinın talepleri değerlendirllmiş ve uygulamaya konulmuştur. Yetkililer, taksi. odun taşıyıcıları, kömür taşıyıcıları, hamamcılar. muhallebıciler ıcin yapılan istemlerin de değerlendirilmekte olduğunu ve yakında bu ışkollorında uygulanması kararlaştınlan zamların acıklanacağını bildirmişlerdir. Belediyeden alınan haberlere göre, cok sayıda esnaf kurvıluşunun taleplen de henüz ıncelemeye almmadan bekletilmekte ve Istanbul Beledıyesi iktisat işleri Müdürlüğü kadrosunun bu nedsnle yoğun istemleri değerlendirme gücünden yoksun buîunduğu belirtilmektedir. Öte yandan. Istanbul Belediye Başkanı Aytekin Kotil, Istanbul'da sağlık hizmetterıne bir yılda 1 milyar lira harcandığını bildirmiştir. Kentin halk ve cevre sağlığı üzerine açıklamalarda bulunan Kotil, belediye bütçesinin kent hlzmetlerl ıcin yetersız olduğunu yınelemiş. «İstanbul'a Anadolu'dan gelen göc. her yıl 250 bin kişiyi kent nüfusuna eklemektedir. Bu redenle yapmak zorunda olduğumuz hizmetler bir o kadar artmaktadır.» demiştir. (Cumhuriyet: 681 BU DİYAR BASTAN BAŞA BİRBULUTKAYNIYOR YUSUFCUKYUSUF yeni basımı yakında çıkıyor RÖPORTAJLAR: TEKİN YÂYINEY! KEMAL KARATEKİN Ankan Cad. Saadet I; Hanı No. 61 • ISTANBUL Tal.: 27 69 69