Katalog

CUMHURlYET 12 ŞUBAT 1980 ^^Üniversite Seçme Smavma Hazırlık Programı MODERIM M A T E I V l A f İ K »7 Vural{YILiyi*Z tarierALPCAN Şekilde | BC | = 14, | ADI = 5 cm olduğuna göre tarah aianın değerinedir?^ S(ABC) S(BDC) Hh 6T=Y 5) 14 h 6x + 6 = 6x + 6 X6R ( (J( 0 } olmak üzere her değeri alabilir. 2 FİZİK (MODERN/KLASİK) 36 ÇÖZÜLECEK TEST SORULARI I. S = 2t + 3t8 denklemiyle hareketi verîlen noktasal bir hareketlinin birinci sanivp sonundaki hız kaç cm/sn dir? A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8 BaşarÂKYÜREK 14 h + | 14 5 ~ Sr s; 35 br* olur. BENZERLÎK . T a n ı m T î k i üçgenin köşelerrarasında yapılan bir eşlemede karşılıkb açılar eş karşılıklı kenarlar orantılı ise bu eslemeye benzerlik ve bu üçgenlere de benzer üçgenler denir PQR üçgenl A A lle EFD üçgeninln benzerliği PQR EFD biçlminde yazılır. «.«* „ ,, ZA« Çözüm • A •/A, Şekilde 7. Düzgün değişen hızla hareket eden araç bir noktada görüldükten 26 saniye sonra 845 met're uzaktaki bir noktadan 144 km/h lik hızla geçi yor. Birinci noktadaki hızı kaç km/h dir? A) 36 B) 54 C) 72 D) 90 E) 10Î ,8. Haıeket denklemi S = t32t2 + 9 ile verilmiş bir cismin 2 nci saniye sonundaki ivmes aşağıdakilerden hangisidir? A) 1 9. B) 4 C) 8. D)12 V İAKI=;KDI=[DB| ve fKL]//[DE]//[BC] ayrıca [DE] = 22 dir. I BC i = ? 1 A) 3600 D) 1800 Konum Zaman grafiğl şekilde gösterilen hareketlinin 10 dakikada aldığı yol kaç metredir? B) 3000 E) 120n C) 2400 E)23 3. Bir yolun yarısını 40 km/h diğer yansını 60 km/h hızla giden aracın ortalama hızı ne kadardır? A) Problem çözülemez C) 48 km/h E) 56 km/h B) 42 km/h D) 50 km/h Bir cismin^ Konum man grafiği şekilde gösterilmiştir. Bu cisim 80 saniye sonra başladığı noktadan ne kadar uzakta bulunmaktadır? A) 400 B) 270 C) 180 D) 70 E) 0 10. Birclslm hangi yükseklikten serbest bırakıhr ise yere çarparken hızı 30 m/sn olur (g = 10 m/sn) A) 30 B) 45 C) 60 D) 75 E) 90 11. Vo hızı ile düşey olarak yukan doâru atılan cisün kac sanive sonra hızı ilk hızınin ^olur. (yer çekiml Ivmesl 7 'C 4 JADİJDEİ | AB | j BCj ==> 2 j BC j = 3 22 12JL 3 ~ I Bcf BC | = 33 olur Teorem: Bir öçgenln bir kenanna paralel bir doğru kenarlar üzerinde karşılıklı orantılı parçalar ayınr. Teorem : Bir doğru bir üçgenin ikl kenannı keser ve bu kenarlar üzerinde karşılıklı orantılı parçalar ayınrsa, bu doğru üczenin ücüncü kenanna paraJeldir. * (A.A) Benzerliğl Karşıhkh Iklşer açılar eş olan iki üçgen benzerdir. * (K.A.K) Benzerliği : îkişer kenarlannın uzurüukları orantılı ve bunlann oluşturduğu açılar eş ise üçgenler benzerdir. * (K.K.K) Benzerliği : Karşılıklı üçer kenarJannın uzunluklan orantılı İse üceenler benzerdir. ÖRNEK SORULAR 4. Durgunluktan harekete geçen araç 72 km/h lik hıza 18 saniyede ulaşıyor. Bu süre içinde ne kadar yol alnuştır? A) 720 m. B) 180 m. C) 1800 nı.^ D) 360 m. E) 3600 m. 5. Şekilde ABCD bir yamuktur. |KD| = ? s 6x418 9x = 18 x =2 4. ŞekUde s( A ) = 90* i AB | = 5, | A C | = 12. j BC | = 13 [DE]//[AB] ve [DF]//[AEI dir. Aynca | B D | = 3 dür. A(AFDE) » ? O • bulunur. 6. Şekilde Hız Zaman diyagramı verılen bir aracın hareketi süresince alI I . A dığı yol kaç metredir? İA)365 D) 448 B) 400 E) 458 C) 426 Şekilde [DE]//fBCJ dir. x uzunluğu ne kadardır? Bir hareketlinin Hız Zaman grafıği şekilde gösterilmiştir. Bu hareketlinin BC arasındaki ivmesi aşağıdakilerdefı hangisidir? C) ~ D) 4fi 4 t ^ 12. 180 metre yüksekten serbest olarak bırakılan bir taş 6 eşit zaman arahğında yere çarpıyor. Dördüncü zaman arahğında aldığı yol kaı; metredir? (g = 10 m/sn2) A) 15 B) 25 C)*35 D) 45 E)" 55 13. 1280 metre yükseklikten yere paralel ola^ raK uçmakta olan uçağın bıraktığı bomba 1600 metre ilerıye duşüyor uçağın hızı kaç km/Tı tır? (g = 10 rn/sn) A) r C) D» +1 1 *"A) 432 B) 400 C) 360 D) 240 E) 100 14.; Gösteri yapan bir kişi,velindeki halkalan birer saniye arayla 25 m/sn lik hızlarla düşey olarak yukan atmaktadır. 6 ncı saniyeden sonra ha<vada kaç halka bulunur? (g VjO m/snJ A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 MODERN BİYOLOJİ 18 10. Bir populasyonda bir çekinik genin frekansı 0,39 ise heterozigot bireylerin frekansı yaklaşık olarak kaçtır? A) 0,659 B) 0.852 C) 0.975 D) 0,752 E) 0.295 Doğrıu yarut (A) seçeneğidir. 11. Bir populasyonda bir çekinik genin frekansı 0,25 ise donıinant (baskın) alelı ta§ıyan bıreyleıin oranı yaklaşık olarak a^ağıdakilerden hangisidir? A) 0,975 B) 0.937 C) 0,752 D) 0,295 E) 0,852 Doğru yanıt (B) seçeneğidir. 12. Bir populasyonda bir çekinik genin frekansı 0,25 ise çekinik alel bulunduran bireylerin fıekansı ne olmalıdır? A) 0,437 B) 0,355 C) 0,625 D) 0,645 E) 0,875 Doğru yanıt (A) seçeneğidir. 13. Aşağıdaküerden hangisi insanda gen sonucunda ortaya çıkan bir bozukluk örneğidir? A) Monomloidi B) Kleinfeller C) Triploidi D) Turner E) Fenil Piruvik asit geri zekalılığı Doğru yanıt (E) seçeneğidir. 14. Bugün daha fazla yararlanılabilen üstün hayvanlar yetiştinnek için, yetlştiriciler tarafından kullanılan teknik aşağıdaküerden hangisidir? A) Mutasyon B) Modifikasyon C) İzolasyon D) Yapay döllenme E) Replikasyon Doğru yanıt (D) seçeneğidir. FOTOSENTEZ YAPAN SİSTEMLER : Fotosentezde su hidrojen kaynağıdır ve oksîjen serbest kalır. Fo^osentez yapan bıtkilerin evrimi, atmosferde serbest oksijene dayanan yüksek hayat şekillerinin evrimine yol açtı. Böylece var^ savclğımız ilkel atmosferin oksijensiz olma şartını ortadan kaldırdı. Geniş anlamda fotosentezin son ürünü bitkinin kendisidir. Fotosentezin ilk ürünü bitki ve ha^an'.arın hayatının desteği olan kaıbonhidıattir. Bitkilerde glikozdan enerji sağlamada, protein, yağ, nişasta, pigment, vitamin,ı hormon sentezlenmesinde hamrnadde olarak kullanıhr. Sentezlenen proteinlerin bazılan doku yenilenmesi ve büyümede kullanıhr, bazılan enzimler haline geçer diğerleri ise nukleit asitlere bağ Anuş ERTÜRK îpjıır. Böylece bilkinin tümü dolayh olarak son üründür. Bir yaprak kesiti inselenirse aJt ve üst epldermlş arasında bol klorafilll bir sıralı palızat parankiması dokusu, ayrıca çok sıralı, az klorofilli geniş solunum boşlukları bulunan süriger parankiması dokusu gorülür Epidermls hücrelen arasında klcrofilli kapatma hücreleri ile başlayan gözenek (stoma) adındaj<i boşloklar bulunur. Su buhan, Co : . O3 giriş ve çıkışı gözeneklerle olur. Sünger do'.susunun gevşek süngerimsi dizilişlerl karbondloksidin fotosentez yapan hücrelere doğrudan doğruya ve kolayca girmesini saglar. Bu da bitkinin hayatının sürekliliği İçin önemlidir. Fotosentezde açığa çıkan oksijen, solunumda harcanan cksijenden daha fazladır. Toprakta bulunan su ve madensel elementler köktekl emicl tüylerle olur. Fotosentezin hızı çok olursa bitkinin büyümesl çabuklaşır. Fotosentezin hızını etkileyen faktörler . 1) CO, konsantrasyonu 2) Işık şiddetl 3)Sıcakhk derecesi 4) Madensel maddeler 5) Su konsantrasyonu. KİMYA (MODERN/KLASİK) AÇ1KLAMA 9 Kasım 1979 • 22 Kasım 1979 tarihleri arasında yukardaki başlık altında yayınlanan 14 bolümle bugün 15 numara ile yayınlanmağa başlayan aynı başlık altındaki bolümlerden dModern Kımya» ve «Klasik Kimya» öğrenimi gören öğrenciler birlikte soıumlu olup her iki öğrenci grubu da izlemelidır. KİMYASAL HESAPLAMAL^R Bu bölümde klmyasaj tepkime denklemlerl yardımıyla problemlerin çözümlenmesi i^lenece'ktır Klmyasal tepkimelerde yer alan maddelerfnf mol, gram, hacım, derişim (konsontrasyon), yoğunluk ve yüzde bileşimleri amsındakl ilişkilere stokiyometri bu ilişkilere dayanılarak yapılan hesaplamalara İse stokiyometxik hesaplamalar denir. Stoklyometrik hesaplamalarda tepRimeye gl" ren maddelerin tümünün urünlere donüstüeü var1 sayılır. Örnek : N, 1 mol N, 6,02 103 molekülN, 28 gr. Na + 3 H; + 3 nıol Hmolekül H, + 6 gr. H,'' ^ 2 NH, » 2 mol NH, molekül NHjV * 34 gr.' NH, tur. NevzatGÜNGÖR • Sabri KAYA a) Dk orantı, tepklme denkieminden kurub) 2. orantı, verilen ve istenen arasında (a) daki birinı slstemıyle kurulur. 4 Orantı işlemi mol sayıları uzerine kurulursa çözüm daha kolay ve pratik olur. Örnek : N K'da 64 gr. kukürtün yakılmasıy* la oluşan SO; gazını elementel kükürte indirgeyen Mg metali kaç gramdır. (S: 32, Mg: 24) (Ü.S.S.1976) A) 120 B) 95 C) 48 D) 24 E) 12 Çözüm : Tepkime denklemlerini yazıp denkleştirelim. S f O: > SO, 1 mol 1 mol s2 Mg + SO * 2 MgO "+ S 2 2 mol 1 mol lraol Bitki buyümesınm çok muazzam olduğu devreye karton devri denir. 30 • 38°C fotosentez en yüksek hızla devam eder. 46*C fotosentez hızı duşmeye başlar 57°C tamamen durur Potasyum, demir, Mangenezden herhangi birinin eksikiıği kloroî'ilin eksikiiğine sebep olur. BİTKİLERDE TAŞIMA TERÎIVILERl :^ y Taşıma sistemlerl odun (ksilem), soymuk '(Floem) d&kulandır. Bu dokular kok ucundan başjar, gövde icinden tıütün dallara, yapraklara, çiçeklere, meyvelere uzanırlar. Odun dokusu hücreleri ölüdürler ve içleri boştur Trakeit ve trakeîer ince ceperli canü depo hücreleri, ölü destek hücreleri ile birlikte odun dokusunu meydana getlrirler. Scymuk dokusu canlı hücrelerden oluşmuş kalburlu boruiardan ibarettlr. TopraMakl slıyvm. ancak 10 m. yüksekliğe çıkmasım sağhyan kılcalîık olayı, 30 m. kadar yukseğe çıkması kök basıncı mekanizması ile, fakat yüksek ağaçlarda 100 m. den fazla yükseğe çıkmasını sağlayan mekanizmada Kohezyon Gerilim teorisidir. Bu teoriye gore topraktan osmozla emüen su odun daınarlarda sütun halinde uzanır. Yapraklara kadar odun damarlarıyla taşınma hızlı olur. Şekerler ve tiiğer organik maddelenn yapraklardan kaibur damarlarla taşınması yavaş olur. • ' V Tepkime denkîeminde görüldüğu gibi I S'ten 1 mol SO.. oluşup 1 mol SO, 'de 2 mol Mg'la 1 mol kükürte indirgeniyor. Buna göre 1 mol S > 2 mol Mg'a eşdeğerdir. 64 er S => 2^ =2 mol l."*orantı * 1 mol S için 2 mol Mg kullanılırsa 2. orantı • 2 mol S için x . x = 2 • 2 = 4 mol Mg kullanılır. Soruda Mg'un gr. miktan istendiginden; 1 mol Mg 24 gr. ise 4 » Mg x ' x = 4:24 = 96 gr. Mgolur." Yanıt (B) seçeneğidir ^^ örnek : 200 cmJ NH3 (Amonyak) "gazından*" ' N K'da kaç cm3 H, gazı ve kaç cno^Nj gazıelde edüir? B) 50 cm3 C) 75 cm3 r>) 300 cm3 E) 150 cmJ N,.3OO N 3 , 225 N 2 , 100 Ns.^75 cm3 cm3 cm3 cm3 H, H2 H, H2 + 3 6,02 10» » 2 6,02 10M 4 1 Hacım N, f 3 Hacım H, • 2 Hacım NH,' 1 cm N = 1 ml. N, 1 1L N. 22,4It. Nr 3 + 3 cm H r + 3 ml. H, + 3 l t H. 1 F 2 cm NH, » 2 m l . NH, J ! ». 2 lt« NHı + 3 • 22,4 İt. H,»T 2 • 22,4 It. NH, Stokiyometrik olarak kimyasal proDİemierin çözümlerinde aşağıdaki sıra izlenir. 1 Kimyasal olayın tepkime denklemî doğru biçimde yazıhp atom sayılaruıın korunumu gerçekleştirilerek denkleştirilir. 2 Problemin verileri ve soralan (Istenen)' tepkime denklemi üzerinde işaretlenir. . 3 Verilen ve istenen arasında orantı Iran>": laraJt problera çözümlenir. ki