Katalog

CCMHURÎYET 28 EKEV1 1980 BEŞ Ozel sektör neden yabancı sigara üretmek ister? Dinç TAYANÇ 3 Daha Cumhurıyet'ln Itk kuruteş yıilarındon başlayorak ozel «fctor Turkıye'de sıgora sanaytJne alrmek, sıgara fobrı^ası kurmak ve gıderek yabancı sı garaları Tunuye de üretmek gi0ı Istemlerle gırışımlerde bulunagenr Özel sektorümuzun «bandrolle» S'gora uretımtne bu denlı ısteklı olması, ozetlıkle 1177 sayıh yosonın 38 maddeeıne dayandırılan gerekceler<*en kaynoklonır Sözkonusu maddenın ozu tihracata yone lik olmak koşuluyla özel sektore de sıgara fabrlkast kurma hakkının tamnabıleceg» bicirmndedır 8u gerekceye bazı efclemeler « • vaptlmıştır Nltekim 25 ka• «ım 1979 tarıhfl Süleymon Demırei Hükümeti'nın programıncto tSigara kacakcılığınm ve dov(z kaybmın önlenmesl. mem teket !çl Ihth/acın korsılanması ite bırlıkte Ihrocata donuk bandrol sıgora Imalatı lefn yerII ve yabancı özel tesebbüse lmxan tanınması konusu ı. e rinde önemJe durulmaktcdır» denılıyordu Boyle olunoa. yerli olstm, yoboncı olsun «Özel sektorun» sl gara uretımlns gırmesıne olano* tanınmosı lcin beHrti gerekceler de ortaya koyulmue <M moktoydı öncelıkle kacakcılı flın v» bundan kcynaklanon dö vtz fcaybirun dnlenmesi, eonra da hem tmemleket tçl Ihth/oem* karBJİortmosı ve hem de Jhracata yonelınmesl (jlMlerin den Bunlaro ek olorok. ö*el eektörün slgaro Cırettrrrtne totekII yetkUilerinln sık sık yineledlk lerl blr gerekce daha vordı Te kel. tuketicının ist©digı nttelfk tekl 6igarolorı üretemryor. ya da Oretlmde surekll koposlte Oertslnde kalarak ülkede »Igora btmalrfTM, sigara yokluğtı yo•emmosına neden oluyordu Wfler blr deylşte Tekel. Teke) oktrok kaldıkca bu tei knrtrama yooaktır... Dahası, öze< eektörömözun yetkilllert eesltll olanafclorlo bo •tno yansitılan görüşlerlnl oçık larken Yugoslavya ve Bulgorıston'o yaptınlan «foson» sigara ürettmlnin bir yarvdan tOtuncülüğümöze zorar verdlğln) ve to kos yolunu actığını, bır yandon do dövlz kaybtna neden olduflunu mrarlc sovunmaktodırfar Ostelik bu savunularda TOrfcfye'de Burtey we Vlrgtnta tlp* rötunleHn rchatlıkk) eklletMleee$l görüçu de yerologelmektedır Gene ceeltll dönemıerde bo•ına yonsıyan görüşlerden, özel •ektârümuzün rtasıl blr üretım tasarladığı da anloşılmoktodır yapıtocak ıs özetle sudur ör neğın 10 bln ton koposıteH blr (abnka kurulacak ve bunun yüzde 80"! Türk tütunlerlnden harrran'anacak ve yerlı sıgora mn uretım nde yuzde 20'sl de Burley ve Vırgınia nın büyük ol ;e<te harmontonmasıylo (sıgara ia yuzde 80ı ut'u bır «Amer. Kan s goros > deqerlend'rıle:ek'ır Işın tpuf roktcsı» üre'ılecek bu co< ün'ü ArfenKan *'gorasn r» Ts^e 'ın gu^ruk lattı dışında<ı «Duty free> maUazalar nda satı'mck uzere ve tdövız karşılığında> Teke » sa ılmas'ntn pıanlanmosndadır BANDROLLE ÜRETIM Ozei sektoruiıuzun bu savOrıra karşı' k Tekel ın yefkıl! <ış ve uzmanian da ceş tlı kar 5ı savfarı oriasa atnna'ftadırar Ancak bunlora gecmeden snce kısaca da olsa «bancfrole uret m» konusuna değınrr.ek l^rınde Olur Bandro! uratım s sta'nınde de srta omac tıpKi nonopol sıs»mınde oldugu gıbı «doıayiı /erç< toplanmasndır Ancak. sandrol uygjiaması doha cok, /e*ql toplama sıstem ve yonern'eH gel ş p belırlı tabanlara stLrmuş ajrumdakı gelışmış ka sttai sf b!ke!erds yaygın olup. ;ene ae sıkı bır cenotım cltm3 iş!eTieKte<jır Kapıtalıst sısC errierde uygulcnnasma bakaG^ bandrolun serbest rekabetom an amıyla saglayabılecs3 de dusunulmemel oır Cunku 3 sıstem n vn/on uvgt''orraU rc tai'k olan ABD de 5 In3 ıere ve Federal A'rrorr/a • 1 io/sa 3 er frma ÎUTI p yasaya sge'rend r er... VERGILERI ODEYE3ILECEKLER Mî? 1380 y, 1 p'og'GTiında Tur;yenın bu yılkı tjtun urunlerl uketımının 80 mılycn kılogram j'une es değer' o acagı on r jorulmekıedır Bu oaan yola ^ıkarck ve tum tutjn urunlen 1 sterım nin pa etı 35 Iıra oian ıltrelı sıgaraıara yone eceğ nı /arsavo'ak yapılaca* bır ol.umleme Tekel ın s gara satışorındcn bu yıl 140 mılyar hra ioiayındo bır gelır sağıayacajını soyıemek mumkjndur Bu utarın yaklasık yuzde 65 ıne sşıt olmak koşuluyla gene yck91 mılyar I rası Is'ıhsal ı. deprem foiu ve aorer c »e'maye peşın odeme odları 3 tında Devlet Hozınesıne g re:€Kfr 8una cok onemll o'an Mıllı iojunmo Verg'lerlnı de eKtemof< gerekır UstelK bu verj ler Dev'et Haz nes ne «peşın» olarak girmektedır D ğer b r deyrşle, ozsl seKtörumjzun başta Sosycjl Sıgorta pnmle'1 olmak koçu'uyta, erteietebıtdığl turden bır «odeme» degıld f b j . Özel eektomn sıgara uretımine ıs SİGARANIN DUMANI 1177 SAYILI YASANIN 38. JIADDESI. *IHRACATA DONUK» OLMAK KOŞULUYLA, YERLİ VE YABANCI OZEL TEŞEBBUSÜN SIGARA FABRIKASI KURABILECEĞINI SOYLER.. URETILECEK YABAXCI SİGARALARIN DOVIZ KARŞILIĞINDA TEKEL' IN «DUTY FREE» MAĞAZALARINA SATIIJMASI «IHRACAT» MIDIR" TEMEL AMAÇ, YILDA 50 MİLYAR LIRALIK KÂR BIRAKAN SIGARA SANAYIINI ELE GECIR^IEKSE. BU UYGULA^IANIN VERGI DENFTim NASIL YAPILACAKTIR? şutta yukselmektedfr Buna kar Ş,İIK, gerek ABO, gere^se « ncı k DUVUK üretıcı tcplJİUK olan AET'mn harmanlarda ku!lanaı<ıan $ark tıpi tutun'erln dı$alımtna süreklı ka/ttlar kovuimaktadır ö*neğ n AET 1973/ 79 do oemıncfe Turkıye aen k 'ogramı 2 5 dolardon olmck Koşuluyla 23 bln 500 kı'oqra"i $ar< Hpi tCtun olırken A90 dsn <ılogra mına 4 5 dolar cdevereK 119 b n 400 k'log'Gf'ık al rr yap rrak durumunda ka'm stı Asltnda bu Avruoa'nm tu'urPL^un sonjcj degı' iKincı Dun ya Savaşmdan berl cokuluslu Ame'tkan kökeiı s goro trostlerntr» bılmclı ve pton t bıç mde Bjriev ve V"rcır a tutunler, chşkonlta.oı Avruoa tJ<etlc sıne aşıtar's o'masTtın sonu cudur Buna davanara* hernen Türk.ye'yl cok ammso'acak iklrcf b r örneje gecelı*n AET ıclnde en bO/îık sıgora tüketıcısi Federol Alman/adır v« bu ülkede s'gara soiayll uc firmonn elinded r Fırmolardan 'ktsl cokuluslu tröst olup, pazarlanan slgaratar ıcndekı oror'S3t ferlen yak'aşiK yuzde 65 70 orasındad'r Aımanya dan eonra, itatyo'/a /oneîen cokuîuslu fırmolor 1964 • 65 yıltonnda once tll3an3 oltındo» yaboncı stgara uret m'ne başlamışlor. igTtydevse Itol/an Tekelt nl teh d!t etmeye koyulmuşlordır Ital yan Tekeli'nm dunyanm en esItl kuruluşlanndon bırl oldugu ve bu sanayı ulkes'ndelcl en bu yuk bes firma orasmda yeraidiği bHlndlğ'nde, yabancı tröst îerln etkinlık'erı daha da antaşılabfîlr netlığe gelecektlr El!mlzdekl eon verller 1975 yılına deSglndlr ve italvon Teketi'nin 1962 yılında yüzde 68 olan plyosa hlsses r>m 1975 yılında yözde 68'e genledığini, değer acsından da pl/aso poyının yol nızca yuzde 52 oJdu(junu belge temektedlr. . TurVtye âanaYMeşme oci«fndcn ne bır Federal Almanya, te de Hr ttalya'dır, omo cokuıusîu »röstlenn ilertde Incele^ w e gırişeceğ miz 11980'ler po irMkolanı lcmde ana hedefıe' den b'rl otduğu Izlenıml de gt« derek rtetlesmektedır Yanısıro. Tu^kr/e'de vabancı kaynoklı slgora uretlm) demek, bu stgora'ar tu*artnın yuzde 80*l kador Burtev, ya da Vırgtnlo tü Tunun dışolımma zorunlu otmak demektır Bu dtıru da. tasarru'o en cok gersksint'nız o'an bfr d6nefmle salt tuketlme vönellk bır urOnön ureMlebllmesf iclr rtorcanocak dovt?e cyaztk» olmaz mı? Ozel eefctörun g^rlşlmler! KOrusınu noktolamodan once bır •cucuk soru doha sorTak gerek "ğı InancndT/ız 1177 scyılı \o 50 da 33 rrcodes' de yoklcşık o arak 12 yıldır /ururukted r Yürurluktftdır ds ozel se<torj1 uz rtftden s >n Yi'1ara degln DU Vonuda gerel' ı gınş'rrlerde bu ıı;r>mamt?tır /o g'n9t*nlerl^in vOi?'jrt!aşmo9i coku'uslu trost tevn Ortodoğı. Afr *a As/c ve •.katannm zcir'an!cma9iv'a öıYARIN V» Cokuluslular . LOI'T Ame''kG da vay tma po 1 POÜTİKA VE ÖTESİ MEHMED . KEMAL Edebiyatla Siyaset Arasında SIGARA ÜRETIMfNDE YABANCI FIRMALARA VE OZEL KESIME ĞININ» ÖNLENMESI BICıMINOE SUNULUYOR OLANAX TANlMANtfJ BİR GEREKÇESİ DE «SIGARA KAÇAKOtLK tekn flrmalonnın osıl yanıtloması gereken konu bu vergıl»rl Devlet Hozmesını kaybo uğ ratmadan. Mıllı Savunma dep rem fonu. doner sermaye peşın odemesı gıbı «yatjamsa.» onemı olan alanlarda devletı guç duruma duşurmeden odeyıp odeyeme/ecek erıdır Işın d'ger /anından bakıldı ğında uret mın 4 mıl/ar paket sıgoraya eş aeğer 1 olacağı ve bandrol sıstemıne göre buiun anıamının 4 mılyar bandrol de mek o dugu gorulur Bu s>e temds vergı olcumleılrken ban drol sa,ic5inca verg hesabı ç kartılacak ve bu da 657 sayılı Yasa cercevesınde ocret o'o COK memurlarca denetlenecek tır . Turk'ye, Osmanlı Imparator luğu done"i nde Rej' ıle bo? layara1' bcndroı sıstemlnl yıl larca uygulamif v» AtatOrk Turkıyesı olduktan sonro bu dertten kurtulabılmıştır Şlmd /enıden Dır üeneyıme gırebılır mı? Aynca özel sektorun yetkıl ıerı. kuru.acaK yenı iabnkala rın mılyarları aşan sabıt malı yetlerının Burıey ve Vırgınıa nın ışienmeerı ıcın gere»vlı ıle rı tekiolou bırlm.erıyle ek un telenn nosıl saglanobı eceg n gereKlı dc/ızn nasıl bu lunab eceg nl de soylemelı ae g l'er mıalr'? TATLI KAR Aslında sorun s gora sanc ^ıınm tatlı kânn n cek c ğ nden kaynak'anmuKtadır Cunku sek'örun kârı yılda yaklaş k sO miıyar lıra dola/ianraadır Bunun oransa' anlamı. u'uslar arosı eVoiOT k bunaltT'ordon asla et<llenm9yen ve hctta •yak btr sıgara daha* duşunusuyle tuKetlml ortobıien sektordekı kârıılık oran ar nın \uz de 300 350 gıbı boyutloraa ol duğudur Ozel sektor ye.fcilıler rnizın belırttıklerı gıbı orneğın 10 bın 'on kopasıtsll bır fabrıkanın yalnız b lınen bolumunun 4 bın tonu aştığı saptonan s garo ka cokcı ıgını onleyebı'ecegın du şunmek Içın oldukco ryimcer oimok gereklr Yar s ra, Tekel ın «Dutylree»ıerıne «dovız karşılığında» sainnası «dısscti'n» mıdır'' Bu n^n »nracata vonelık» blr bano rol sistsml Oıduğ^ru söy '^ı'eb! mek de sanırız kl h c de koc/ ce^ 'd r Teke ' n yetermce üretım ya ırK] 'lsk>n sovîar koru se '»'de Ts'<el n d'jruTiunu licelefneve cal şırkon da jınecegız. Ancok ça'ıu töyıemek gerekır Botılı stgoro trost lerın n / l'ardar Der Avrjpc do olu^turduqu «ocr tjke'ıcı ras vone » cc.sından oakıtdıgırtdo siaarc sanaytının ozel sektor» JCilrrtOoi do »ros crsi» ge'sb hr ınsana Na vcr kı bu TurV tutun '.orımmın bır /ana ıtılme »ı ve soit tuKet cl ıstekıerı ıle jellr ortı$« Q*b gerekcelere bagtanocak Cır & g^ro scmayıl ie Tj'kıye'nın dânya tu'uncü ijgundekt yennı ytkaca1' blr g ns T> o u r « A A DUŞENLERı •Ğ S'Tioı, tk oyı o'rsVlemeve ba<a' m Öreo!l|rle gunjTuzde Amer <on t pı tutJi erio 'hcr •^3ilı sırjarc'O'da vOzda 80 o rcn nd'' kJ laitl j kıo" 'njtu' mok';ız,'i( orta'cma dıssat "n fı vaî'an hızra artTa<ta bata karsıiık sa'iTlan da aynı ko 17'NCFDÎL KURULTAY! BUGÜN BAŞÜYOR ANKARA, (Cumhunyet Burosu) 17 Dtl Kuru tavı bugin başla yacaft ve üc gun surecekti' Bu sabah scat 9oo TDK Baskan ve Yo^et m Ku*utj uye ien Anıtkabire celenk koyacaklar ve saygı duruşunda bu lunocaklordtr Saaî lOOCda Kurum salonunda yokloma, acıi'ş. Istlkioi Marşı ve Atotürk e srygi duruşır,la başlayocaK oton ku rultayda Kurum Başkanı Prof Şeratfettln Turart b.r konuşma yapocak, daho sonra genel yazman. Yönet'm Kuriıîu yaza nagmı okuyacaktır TDK Kurultay secmîeri öcun cu çun ycpı'ocaktır Rumlar ekonomik konularda esneklik gösterirlerse toprak tavizi verilebilecek ANKARA (Cumhuriyet Burosu) Yunan stan ın NATO nun osker kanadıno donuşünun gerçek'eşmasınden sonra onümuz r dekı gunle'd9 ho eke'!ıiik Kıbns soununa koyacuKtır Soruna br COZUT bulrnaK anacıvla baş'cJtnan toplurric"arası gorjş^elenn ocak av na kador tcnamlanrrası beklenen 'kıncı ve ucuncü turiardo Maraş A navasa, toprok duze0^1^©^! ve pra'iK öilem'er konjları^da Turk Yuran ı'ışn'emde vumusamantn Suraucj bır zananlano ıc nae tiratların atacak'an ad iilrr bellı olacakîır Konuylo ılgıll yerlı ve yaoancı goz'smc 'erın t*tıvctM btr d Me 1 ıface ett'Kİerı orta< kcn varılan aşarrado nıhaı bır cozume uıaşı Ttası olasılığı uzok olmoklc bir! kte Varaş ve toprak r duzenleme!e ı, bunun kar$ı'ığında da pratık OT emler konu larında, sorunun tuTiune olma so bıie bfiflı parcalorına cozum bulunabıtecegı yoıundcdır Bu aroda Yunamstan ın aske*ı kanaaa doıuşj^ün doğ'jdan oımamakla bın <te dolaylı r olarck tODİurriıara cs göruşmelerı oljmiu yonde etkıleyebılecegl gorusü Batılı dıp'omatık C9"re'erde bel rtılmeUed r. MARAS'TA DURUM Toplumlararası goruşmeıer öncesinde daha şımdıden en r c!ddı gö u$ avnl'ğı Maras konusundadır Tcaflcr göruşne moso'; nda Maras'ı ele aldık'arında tartışma KTFD Başkanı Rauf Denktaş ın 20 temmuz 1978 de yaptığı ve «Nıhaı statuyu etkılememak kaydıyla Ma ras ta derhal bır geccı yone•m kuruıması vo'jıriakı onen 31 uzertnde vuru*u'ece<tır Denk taş o donemde dtjho cok Tur <\sye u/gutonar» Amerıkan amba'gos^rjn ka dtnimasnc vonehk bu OCIK OTtnsında gec Cı yone'Tnin BM cozst mınde kurulcbı'ecsgını belır'mıstı Gecc' yorefm n nı'elığı Türk ve Rum tcaflarınca far<tı yo rurnlanmaltad r Tjrk gorusune gore soaece Rumlar n f/oraş a donusunae ve gerekh dJ zsnleme er n yao masınaa BM • rt n gozat ^1 soz konusudur Anoak \eres~ıı 'amamlanmasırdon sonra oecıcl yonetım Türk tcrarında kataco^ KTFD 1 yasa O'ı gecerlı olacaktır Ru ^ lar ıse gecıoı vo^etl'rıi^ *umuyle BM de omosı gerektığ nl o ie surmekted rler nem taşıvan pratık öt'ernler ko nusundo Rumların ços*='eceğ! esneklığm toprak ve Hora'ş konularındakl duzer'e^eiele bi' denge ıcınde olup c'r"^yacü'Sı da goruşmeler n se'rmı etkıleyecektlr ANAYASA ÖNERILERINDEKİ DEĞISIKÜKLER Kaldı ki. KTFD BasKarı Den< tas'fn gecsn hafta AnKaro da bel'rttlğl gıbı Tu'V tarafı gorjs meler başlomoöan once belll esnekllkler goste'nıstır Turk tarafının Anayasa onsrl'ermde yapttğı değısıkı '< er bu cerce r > vede goru! r et>ted r örreğ n daha once sunulan areılerde r federal vııru'me o craiıntn rter kl top'jmun vonetıcılerı araS'nda be'll su'e'e' ı c r i e done rek değısmesı esas a' nırken vapılan bı r değısık' k'e bu sisterrden vo7qecı rrışt' Bunun r| yerıne Bcs''a ı ık kuruTiuna sembolık ve'^ıle' vsrı'mıs asil vurutme gucunun l c a kı top umun vonetıc.leııne bırak' nası oicorulmüs'jr DENKTAŞ «KIBRIS RUM YÖNETIMI C1ADAN PARA ALIYOR» İSTANBUU, (UBA) Emlnönu SultanhamaTi vs Mchmutpasa semt!erind9 b jnan tşportocı tezgart'orı Bele<Jıye Zrbıta Ek'pierlnce ka'dırılmısfr Is'onbul Belediyesl Zabrta Wjdürlöğu'ne bog!ı ek pler, 1 Sıkıvonetlm güvenl ^ cuclennln denetımlerı ott'nda dun Isr tanbul'un en !$lek ctıs • ve ış Tierkezler'nden olar Sultanha matı Mahmutpcso ve Emlnönu se'n"erlntn aro caddelsrl ve a'o «ok^kiorda b^'urıan '3n portacı tezgahlor n kaidtnlmosı islemi°rine boş(amislardır YetkllMer esvolorm! KaidırTtova zaman bulamTvort ve cc k otmavon hportacıtara bu sabaha Vodar sjre tanındiğti ı kavdetmı^îe^dlr Sultanhamam, Mahmutpasa ve Eminönü'nde bulunan işporta tezpâhları kaldırıldı TUBA ARSLAN SEÇKW ÜNLL evlendıler VNKAJÎ \ 27 Eklnı 19S0 İ LEFKOŞE (a a) KTFD Başkanı Rauf DenKtaş Kıbrıs Rum /onet T> mn Anerikan Merkezı Hober Alma Örgutü CİA'dan defola>pcc para aldıToprak duzenlenetert konu gını ve bunun k c t'ondığını sunda da R tm taafı getlrdlğl sovlem'Ştır oner lerde Tjrk torafınm koloy Subat avrıaa H'distan'da koloy kabul edeTieyeceğl kosul vopılacak Bağ'anfs z ar toplar one surrıuş, orneğ n ayakta lantısında Kıb' s sorununufl r tij naya calıson KTFD ekono ele alınccağno II şkın haberrrısıntn tek dcyonağı olan, es ler üze'ıne dun sabah gazetekl adıyia Omo'fo yenı adı\lc c Iere demec veren Denktaş, Guzelyur''urt tuTiunü gerl Iste Rumların bu t i ' toolantılarda mıştır Bu 'u r orenle'e de Turk Kıbrıs't değll sadece kendiletarafıpın esnekl k gosterebllme rlnl temsll ettik'erlnı sövlemlş, sı güç çozükmeKtedlr «Bütun bu gerçekle's rağmen Bağlantısrzlann goyrırneşru Wr Tür< tcrafma uvguianan eko nonfk anbargonun durduru! ıdarevl hâlâ Kıbrıs hükümetl nasi ve KTFD ekonomlslnln olarak tanımasına şaşıyoruz» ojzlüğe çtkması acısından ö demlştir. ISTANBUL, (UBA) Kurbar, Ba/ramı nda TurK Hava Kurumu na Istanbui da yeklaşık 90 bın koyun ve 120 ton sıgır derısı bagışıandığı bıldırrlmışt>r. THK Merkez Mu'attışı Kemal Esmer, gecen yıla gore sigır der.s nde yuzde 150, ko>un derisinde de yuzde 350 o ranında artışın olduğunu kaydetmiş, toplanan derllertn sotış ışlemlerınm tamamlanma8in dan ve masraflcınn düşurulme s nden sonra elde kclan para iın yüzde 30'unun Kıztlay'a, yüzde 20'slnln Cocuk Esirgeme Kurumuna geri kakınınm da THK'na bırakıtacağını soyîemlşt r. THK'na Istanbul'da bağlt 12 $ubede beher koyun derisl 450 r sığır densi de kılosu 105 ll adan sotıırnaktadır. İstanbul'da THK'na veriien kurban derisinde artış oldu a ao'ere< o<utLrB zda edecı lar ya, bu cıdd o rraktan uzak çocukları sınıfta bırakmak ıcn uydjrulmuş gıbı geMr bana .. Tanz mat, Servei> Fjıun, FecH Atı, Ge^c Kalemler, Hececıler, falcn fılan . Haig s iın altmı kczısanız. dunya göruşu, be'ii 'e sefes1 s yasal ve sosyoloı k bcğlantılap voktur Ge'ivş er tco anmş'c azrpt^'a c r a da cek p cıî"1 ser Ama oğrenc 'er bLntar oı'rre7s& s nıftc kali^ar Ha t Zıva Serve: 1 Punun'un kjruluş 'ş ev ş deneTi'nl şo/!e cnlo"'r «Saılır kı bJ dogjmjn b r gabeliK döneTil vardT. değıl oyle bır hazırlık başlangıci, hatta doğcîjk'aı sonra b'e adı ,ok»j OrarJa topionan'ar /e fıîız verrreye boçlayarlc bır rasilantı ruzgannm uğrağına ras sa serp °rrr\ s tohL n ıdı k . gene rastlantın n özen. i!e taze ozsuları beslo ecek t r avuc toprak da bu'muşıar, oractga tuturuvererek cevreyi kaployan caiılıklardcn vct /larırı korLyobıimışlerdır » Ismaiı Habıpe qore Tur* Teceddut edebiyat» (edebı yenıı g mızl, hailt Z'ya'ya göre Edebı/ott Cedids, başkalanna go'e Ssrvet t Fjnun boyled r da, ta^ otekıler başka turlu mudur'' Bır kızgın ık doTemırde FecrI Ati'nH kurucu arındon oian Yak.p Karırl şoyle der «Şurasırtt da soyleveI1 k I" hc»c'T bu strada bazı arxadaş arırrsızı parayla satın clm slcrd Kımıne oğret~ten'ık verd ler, kimını öteTiı gorevlere atad lar Gerye kalanlar do de'gıyl bırakıp Ha!k gazetesıre kapı.and'lar Ahmet Haşlm, ben. bır de Rofık Halıt, uc kışı inat ettık, onlaro katılmad k » Bır sure Fecr 1 Atı akımmın başkanlt{jmı da etm'ş olan şatr Celal Sch r de, yıllar sonro olaylara yenl bır yoru*n getırlrken şunlan soviemektedır «Ne edebiyat 1 Cedıde ne Fecrt Atı blrer edebi meslek adı değlldır Bu edebiyat tooluluklannı oiuşturan üyelerin ne aralannda özel te. ortak oır blrlik vardı ne sanat anlayışlarında, re de r>er türiü duşDnlennde blr ortaklık vardı » FecrÎ Atı böy'e Gene Kaiemler'l. Hececüeri »ayd'k, gerlye ne kalıyor? Bır de Yedı Mesalecıler var dh yelım . Ger'ye ne r>a!ıyor? Garıpcıferı scymak gereklr. Onun ustünde COK duruldu 1940 Ku$ağı yenl Ciktı... Onun üstunde bcrce eoeyce tiurma< gepekır Bir edebıycıt ekolu mjdur degıl m dır' tartış.lcbılır. Fakat 1940 Kuşağı ustu^de aurulacaKsa edebı/atımıza bılımsel so'cjluk tartısmaları bu kuşakla b rlıkte gırdi. O doiemde eleb ya' ur jn'erı verr> s kend nl salda saymtş sanatcıiar bu kjşağm ıcine g rer Sonrn solculuklonnıi doz" ve r&^y •a'fş ' * • Fecr î Atıciıeraen edeb^yat a^ım.an lclre glrmeve'v ı«r, Imhatçı'cra tes'm o'nayc^la gaze'slerde uzjn sü'e önen!1 ye'er c'mışlard r Refık Hc! t Ya»<up Kad'i, Ahmet Haş m bui crdaid r Edebiyat ckımıannda cdl^n gece' gazete erae vazan bu kuşağ n ılo'i geler'ernın rengı as Mustafc Kemal'ın Anado u hareket nl baslatncsında t>ell olmastur Akılları bılg !er kulturlerf b r ulusal brğ mstz'ık savaşına ne kador eri'or anlasılmışt r Kao 'j'aîvc"'crdan /ana olonlar Is'anbu! d3 kalmışlar o*ek ler Anado'u ^nroketırl destek emı^lerdl' O gun'erde f/ustafa Kema' ant3rnoı<; bazı edeb vatcıiar Ic n cok zordj Bunlann bır kısTtına da ŞITVJ! k<vT!a/aîım, bılTiı/orıardı bılmed k'erl b'r ^'\ssal ak'T" ardından nosn g debıl rle'dı1* Düi ıcın bovle oiduğu O^ b bbqün icln de boyıedır Dalka urflık Mrrıvorsan1? b Imedlğm'z sonu nereye varccağını kest reTediğ'iız blr sr>, üsal akimn ordınaan nasıl gıdebılıs mz9 Ş'ndi edeb'YOt he' yerde rapılofc 'ır B'r /J7 yıl var k! edeb/at anca< Isıanbjl do yapılabH r d Istarbu! da kendln'zl ıspoîlaTtadımz mı ne edebıyot ne de siyaset ,opabılrdinız Gens SOÎÛ Ata'urk'îen acacağım, bugürtlerde AtaturX'u aniatan blr romandan pcrcalar okuyorurn romaTin adı The Golden Lmk Ikıncı Meşrutlyet e ooğm Mustafo Kernal Istanbul'a gellyor (1905) HorWys ye gıdecekt r Trenden Inıyor. Sirked'dekl kargoşaya şa?ıyor Pe'a'nın üfak tefek sokaklarında bir oda tutuyor her şev şaşkınlık verlc dir Oldukco ılkei blr boSTnev! buluvoriar orada oîgürtjğün önemınl anlatan, kapftulasvonlarm oe'â olduğunu ocrklayan broşur'er basıyor'ar Arkadaşlan Vctan Gazetesınl cıkanyorior, onu koltuğunda gızle* e'ek dağıtıyor Sonra podlşartn adamtar cnu tutuklu\orıar «Ben yüzbaşıvımı dlyor. Fakat koltuğunun a^ında gazeteler vardır Yüzbaştlık. sultanın cdamlan lcin bır ıse ycramryor. Birkoc hafto Harbfye'de tutuklu kaldıktan sonra $om'a sürülüyor Mjstafa Kemo'' n Scn macerasını bllryoruz. Yuzbo$ı Vus'afo Kema!, Sam'a sürüldukten sortra edebryctm do, gazetecılığln de koltuk altında gazete cfoâıtmanın da pek geceriı bır lş olmadığmı cabjk an'ıyor. Is'e bu bıllnce ordık'en sonradır kl, sobrın ne o'duğunu, 14 ytl sonra Samsun'a nasıl cıkıtacoğını, oradan bfr hareketl nasıl basiotacağını anlryor Meşpjtiyet sonrasmda Ise bazı şalrler, tanatcıto" edebtyat tartışnalan yapıyoriar. Yazm okullan kuruyorlar edebiyat geveze'ıklerl ed.yoriar. Edebiyat tarlhlmlz onlarn yaptıklarnı da slyaset torlhlrrrtz Mustafa Kemal'ln yaptıklannı da yczryor Fecrl Atl Gene Kalemler. Hececiler, hotta Yahyo Kemal edebiyat yapmışla'dır Ama Mustofa Kemal ne yaj>mıştır? Eylem adomı otarak Samsun'a cıkıp. Ofadon s bır hceketı haic kıîle!f 'ml ardtna taksp boşlcrtmasıru bltmıstlr Mustafa Kemai Posa, AnkoroVa yerleşlp sıstemlrU oturttukîan soıra Se^etı Funun'dan olsun, Fecr( A^1den olsun Gene Kalemler ve Hececıler'den o'sun, blr cok edebıyotcıyo olanak tammtştır Bu edebıyat akımlarınti unlö k'şılennden coflu Anadolu Meclls'ne mebu» olarak g rmıslerdlr Mustata Kemol Paşa. Kemallzml o!ı."!tururken bunlardan do yorarlanmak ıstemlştır Coğu Mustafa Kemo''i ve onun nıvetiertnı anlavacak gucte klS'lsr olamamıstOTİ r Fıkır soylevPTieTişler, ka'a hıc tu'o~ıarrıçiGr. oariye bas solla'r^ dal^avukluk kaİTi$tır. Osmar'ıdon kalma daiKa^uk''jk b^cer'torj Ile gjntenni gun e*n s'erd r GünCr^uzrfe eieb /ava si/ase* cıcedi' Yaînız aOne ^•Dre edeb'yatla s /aset arasmdc b>r te<s' k vcd ' DCn jn ©debryatcısı nosı Mus'afa Kemal e erlşememış ve n veî şeTieTlsse bjqunu sıvasetc s' de edeblvatc S'nı 'ilc rniarraTiıstır Bu kez tersi olmjs edeb /a'c öne gecTIŞ sıya^etci gerlda kaİTistır Hat'a br edeb vatcı ve soır kışının Basbokan o'djau döiernierde b'le Durum bâvte o'unca »oplumıjmi'z ed^b /atçısı 'le s ,0'e'c 3 crasmda bır bocalar'a gec rmektedır H c oltıaz^a ven attlırr'orda bu bocalnnad^n Vv+j^r,rı,Ty yo'Iarını bu'a'ım ACI KAYBIMIZ Duzce eşrafın'ian Avukat Necrnettın Sa mi ıle Munevver Mırojlu nun kızîan, Dr. Cengiz Mıroglu ve Fevzi Mıroğlu'nun ablalan, Cevat Mıroğlu, Dr Kemal Demır Alaattın ve Yılmaa Demır'ln yeğenleri. merhum Halep Konsolosu Haydar hık Bozkurt un eşı. Suzan BOZKURT 27 ÎO 1980 gunu vefa etmiştir. Cenazesi 28 101980 günü ' BUGÜNH Duzce de Çamh Evler'dekl evınden alınarak Büyük Camıı'de kıîmacaJc öğle namazına muteakıp ebedj ieürahatgihına tevdı edjlecektır. Tanndan rahmet dıienz. AtLESt (Artur 8065)