Katalog

* *»r CUMHUKİYET 24*EKİM 1980 BE EVRENİNDEN Sukran KETİNCI 160.140 ateşli silah Devlete (Baştarafı 1, Soyfado) ca, 23560 pıyade tufeğı, 615 oto motık tufek, 364 yıvlı av tüfeği ıle 623 ceşıtlı capta ve cınste tu fek Sıkıyonetım Komutanlıklarınca belırlenen oskerı makamlara teslım edılmıştır Aynı sü re ıcerısınde ceşıtlı cap ve cıns te 521773 adet tabanca mermısı Ile 19695 ceşıtlı cıns mermı 260 kilo tahrıp ka'ıbı. 2768 kı'o dınamit, 8449 kesıcı alet, 1569 metre sanıyeli fıtıl, 2 bın 110 kılo barut ve 18470 adet elektrık lı fünye ıle 21 adet ceşıtll bombanın ılgılı ma.camlora teslım edıld'ği de acıklamoda belırtılmıştır Acıklarranın sonunda tteslim edılen ateşli sılah ve patlayıcı maddeler nasıl bır tehlıkelı ortama getırıldlğımızı acık olarak gostermektedır» denılmış, sılah kacakcı'arı ve sılah bulun duranlar hakkında halkın yardımı ıstenmıştır Genelkurmay Sıkıyonetım Askeri Hızmetler Koordınasyon Başkanlığı ayrıca 1723 ekım tarıhlerı arasında sıkıyonetım guvenlık kuvvetlennce yapılan operasyonlarda 4'u olü, 4'u yaralı olmak üzere 17 terorıstın yakalandığını acıklamıştır. Acık lamada aynı donem ıcerısinde ceşıtlı nedenlerle 993 kışının gozaltına alındığı ve bunlardan 181'ınin tutuklandığı da kaydedılmıştır ANKARA Ankara Sıkıyöne t!m Komutanlığı 3 Numaralı Askeri Mahkemeslnde görevli Hakım Bınbaşı Muhlttın Yılmaz Özcan, öncskı akşam Ikl kışının sılahlı saldırısına uğramıştır. Eşı ve cocukları Ile gıt [ığ. blr bayram zıyaretınden dönmekte olan Binbaşı Özcan. Asağı Ayrancı'dakı evıne geldiktsn sonra otosunu park ederken sılahlı saldırıya uğramış ve kendısinl yere atmıştır. Saldırganlara sllahla korşılık da versn Özcan, terörıstleri ka cırmıştır. Bınbaşı Özcan'ın ya ra clmadan kurtulduğu olayla ilgill soruşturmanın sürdürüldü ğu b'ldırılmıştır. • Etlık'te Sılvan Emnlyet Amlrl Başkomıser Hikmst Sökmener'ın evıne baskın yoparak 12 yaşındaki Sımten Sokmener'ı öldurdukten sonra Intıhar eden Pıyangotepa katllamı sanıklarından Erol Türkmen'ın olaydan önce cok mlktarda uyuşturucu ictiği saptanmıştır. GERİLLALAR YARGILANIYOR • Mısır'ın Ankaro Buyukelçllığını basarak 3 kışınln ölumune neden olan 4 Fllıstınli gerıllanın yargılanmalanna Ankara 1 Ağır Ceza Mahkemesınde bugun başlanacaktır. • Esentepe Ali Ekber Acar adlı bır kışı guvenlık kuvvetlerınln dur uyarısına uymayınca a cılon ateş sonucu oldurulmüştur. All Ekber Acar'ın yasa dışı bır örgutun Ankara Esentepe mahallesı bölge sommlusu olduğu ve dün 11 sıralarında bır mahallede sıkıştırıldığı bıldırılmıştır. ISTANBUL Aralarında eskl Başbakanlardan Nıhat Erim'in katll sanıklarınm da bulun duğu 15 terörfst dun 1. Ordu ve istanbul, Tekırdağ. Edırne, Kırklarell ve Canakkale IIlerl Sıkıyonetım Komutanlığı 1 Nolu Askeri Mahkemesinc9 tu tuklanmışlardır. Askeri Savcılık tutuklama Istemlnde sanıklardan Huseyın Solgun, Murat Karabulut ve Nurl Eryüksel'ın eski Başbakanlardan Nıhat Erım'in öldurülmesı olayına ka rıştıklarını blldırmış, Solgun'un, Erım'ın oldürülmesıne karar verdığını, Karabulut ıle Eryüksel'ın ds aynı olayda kullanılan otonun gaspını planladıklarını ifade etmıştır. Savcılık, yasadışı örgütün 15 üyesının de Anayasayı ihlal suçunu kapsayan TCK 146/1 ve adam öldurme ile ceşıtlı gasp olaylarını gercekleştırmek fııllerınden dolayı idam ısteğı ıle yargılanmalarını talep etmıştir. Tutuklanan dığer sanıklcrın adları şöyladır. Tuğrul Özbek, Bora Boyoğlu, Mustafa Tongut, Garıp Delıbaş, Ibrahım Geckalan, A, Nedım Gürkaya, Raşıt Bozkurt, Sslmo Demır, Ahmet Sülek, Tuncay Batar, Ahmet Töngut ve Imam Arslan • Sarryer Demırcıköy Dalyan kıyısında kacakcılorın landarmalara ateş acmcsı sonucu meydana gelen catışmada bır kacakcı ölmuş, dordu yakalanmış, Bulgarıstan'dan getırıldığı bıldırılen Sıgara ve ağac kesme makınelerıne el kcnmuştur. Sarıyer Jandarma Komutanlığı'na bağlı tımler, aldıkları bır ıhban değerlendırerek Demirciköy'e gıtmişler ve bölgeyı flözlemeye baslamışlardır. Guvenlık kuvvetlerl, bazı kışılerın buvük sıgara kutularını ve bazı ağır paketlerl ormanın içine toşıdıklarını saptamışlar ve du zenledıkleri operasyonla sanık ların cevreslnı sarmışlardır Jandarma tımleri, kacakcılora teslım oi cağrısındo bulunmuşlar, ancak sanıkların ateşlyle karş'laşmışlardır. Bunun özerine başlayan catışmada kaçakcıiardan Engin özbek ölmüş. Selahattln Uzun, Hasan Koyun, Mehmet Bayrak ve Engın Özerk yakalanmışlardır Operasyon sonucu ele geclrılen kacak Marlboro sıgaraları Ile 50 adet «Sphınl» marka zıncırll ağac kesrre makınelerıyle ilgill soruşturmaların surdurulduğu ve olay yeinde 118 adet 7 65 caplı boş kovan bulunduğu acıklanmıştır Kacok malların Bulg^nstan'dan Türklye /e getı rllmesinde kullanılan teknenin de edılmıştır. • Sarıyer"de All Demlrkol'a o't Büyükdere kuyumcusu dCn akşam sılahlı üc kışı tarafından soyulmuş, ışletıcıyı eter koklatarok etkısız hale getıren soyguncular yaklaşık 500 bm lı ra değerindekı altın «şya/ı alarak kacmışlardır • Goztepe ve Şenesenevler karakollarına dun gece patlayıcı madde atılmış, olayda can kaybı ya da yaralanan olmamış tır Öte yandan. Beyoğlu'nda ön ceki okşam Hanna Sevınc adlı bır kadına aıt Tarlabaşı Caddesındekı kuyumcu dukkanını sılah zoruyla soyan ıki kısı. olaydan kısa bır sure sonra yakalanmışlardır DİYARBAKIR Türk Havo Yollarının eDıyarbakır» ucağını 13 ekim 1980 tarıhlnde kacıran 4 hava korsanının Emnlyet Birincl Şube Mudürluğünde sürdürülen sorgulamoları tamamlanmıştır. Sanıklar, haklarında duzenlenen dosya ne Sıkıyonetım Komutanlığıno sevkedılmışlerdır. Yetkılıler. ha va koısonları Yılmaz Yalcıner. Omer Yorulmaz. Hasan Güneser ve Mekki Yassıkaya adlı terörıstlerın sorgulamalan sıra sında suclarmı kabul ettıklerıni bıldırmışlerdlr • Sılvan Emnıyet Amirlığinda gorevlı bekcı Medenl Bahadır"ı oldürmekten aranan ve amca yeğen oldukları bildırııen ıki sonık, aun sabah guvenlık kuvvetlerıne teslım olmuşlardır Bekcı Medenı Bahadır'ı bır kan davası nedenıyle öl ou'duklerını ıtıraf eden Medsni Şıl nşin ve Yusuf Şıllnşln odlı sanıklar, ılk sorgularındon sonra tutuklanarak cezaevıne Gönderılmlşlerdır. Neden önce kıdem tazminatı?.. Eylul harekâtı ıie bırlıkte gundeme gelen konuıarın en önemlılennden bin, Işçı ışveren ılışkllerlnln yenl baştan düzenlenmesıdır Ama her nedense ışcı Işveren ılışkilerınin tumunün yenı yasal duzenlemeler ile değıştırılmesınde oncelık kıdem tazmınatlarma yönelmıştır Neden once ve tek başına kıdem tazmınatı uzerlnde duruldu?... sci haklormın yerleşmış olduğu ülkelerde, Turkıye'de şu gunlerde sadece ve sadece kıdem tazmınatı hakkının tartışıldığından sozetsenız, ne demek ıstedığınızı anlayamayacaklar. şaşkınl'kla bakacaklardır Çunkü bu ulkeierın hıcbırınde kıdem tazmınatı hakkı diğer işci haklarının yonında böyleslne önemli blr yer tutmamaktadır. Türkiye'dekı bu önemseme nereden kaynaklanryor öyle ıse?... 1961 Anayasası i!e özgür sendikalaşma duzenlne geclldıkten sonra. sendlkaların katkısı ıle bircok işoi hakkı gelıştirılmıştir. Ama 1963 yılında çıkan yasalar. yanl grev hakkının kazanılmasma bağlı olarak gelıştirllen ışçl haklarında bugun gelinen noktaya bır göz attığımızda, bır dığer anlatım ile 17 yıl sonra işcl haklarında geldlğımız duzeyı diğer uikelerle karşıloştırdığımızda; sadece ve sadece kıdem tazmınatı hakkında dlğer ulkelerın ustune cıkt'ğımızt göruyoruz. Aslında ışçl aleyhino Işleyen erken emeklllığı saymazsak, ücret sendikacılığındart Işverenlerimizın cok yakınmalarına korsın, ucretlerın uretım maliyetl Içlndeki payına, reel ücret artışlarına, ücret ortalamalanna baktığımızda. bu alanda da özgur sendıkacılığın gelışmlş olduğu dığer ülkelerden gende olduğumuz ortaya çıkar. Ucret sendıkacılığı yopanlar sadece. bu hakkı geliştirebılmlj olmakla dvünebilirler... Yalnızca blr hakkın gelıştırılmlş olmasını eleştiımey» kalkışmadan. nedenlerlnl araştırmaya calışalım: Sendikalaşma olgusunun sanayıleşmış ulkelere oranla yenı olduğu Turkıye'de emekçıler hâlâ yaşlılığına.işsiz kalacağı yıllara dayanak arayışı icındedır Batılıları şaşkına dondüren. nerede ıse ac, Insanca olmayan koşullarda yaşayarak Türklye dönuşü ıcın para bırıktıren gurbetçı ışçılerımızın bu yaşam bıcımını seçışlerı, dayanak arama duygusunu fazlası ıle acıklamıyor n u ' Işte bu duygu, Turkıye'de bır ışci Icın geleceğin karanlık olması, Işsızlık sıgortasınm, ış guvenlığının olmaması, yaşlılık emeklılik günlerının kaygısı. calışılan dönemden geîeceğe yönelık guvence yaratma eğ.lımini guçlendırmlştlr. Sendıkacılara, Işcılere, calışılan yılların karşılığı, kıdem tazmınatı hakkının gelıştırılmesı, Işten cryrılırken Işe yarayabılecek toplu bır para fıkrı cok cazıp gelmlştir. Iddıalarının aksıne bu fıkir ış/erenlere de cok cazıp gelmıştır. Cünkü sozleşmeye oturan bır işveren. vereceklerınm tamamının hesabını o gun pazarlık mosasında yapmakta, ödeme yukumluluğu yıllar sonrasına kalmaktadır O gun, bır başka hakkın gelıştlrılmesı Ile cepten cıkabılecek bır paranın, yıllar sonra odenmek üzere cepte kalması doğal olarak cok cazip görOnmüştür Iki tarafın sevdığı bır alışverış böylece sürüp gltmış, bütün Işci hakları dığer ülkelerln gerısınde kalırken, blr tek kıdem tazmınatı hakkı gelışmış, serpllmıştlr. fspanya'da bir patlama sonucu çöken ilkokulda 67 öğrenci öldü ORTULLE Ispanya'nın Bask bolgeslnde Bılbao kentı yakınındakı Ortuella kasabasında dün bır ılkoKulun meydana gelen patlama sonucu cokmesı cok sayıda cocuğun ölumune yol acmıştır Kurtarma calışmaları surerkan yıkıntılar arasından şımdıye kadar 67 cocuğun cesedı nın cıkarıldığı bıldırılmıştır. POÜTİKA İ VE ÖTES! Kendini MEHMED KEMAL Okutmak n • •• flBD'Jİ (Baştarafı 1. Sayfadc) rak savaşınm baş'adığı gunden bu yana Guneybatıdakı petrol bolgesı Kuzıstan'ın sınır kentm de meydana gelen catışmalar da 1325 sıvılın oldüğünü ve 6007'sınm de yaralandığını haber vermiştır. Öte yandan Abadan ın 75 mll kuzeydoğusunda Kuzıstan'ın en önemli kentı Ahvaz'da carpışmalardakı toplam oıu sayısı 516 ve Irak hova saldırıları ve topcu atışları sonucu ö'enlerın sayısı ıse 2106'dır Abadon ve Hunınşehr'de (es kı adı ıle HurreTişehr) meydano gelen catışmalarda 562 sıvı! ha yatını kaybetmış 3001 kışı de ya ralanmıştır REHİNELER SORUNU Öte yandan, Ingılız yayın ku rumu BBC, öncekı gece verdığı blr haberde. Iran'da gecen 4 kasımdan bu yana rehın tutulan Amerikalıların pazartesl günü serbest bırakılabileceklennl bildırmıştır BBC Radyosu. rehıneler sorununu ıncelemek üzere Tahran'da kurulan parlamento komısyonunun blr uyesıne dayanarak verdığı haberde, rehınelenn serbest bırakılmaları Icın one surulecek koşulların pazar gunu acıklanacağını ve ABD tarafından kabul edılmesı durumunda da, ertesı gun 52 Amerıkalının salıverıleceğıni duyurmuştur. BBC daha once, Iran Başbakanı Recoı'nın, ABD'nln Iran tarafından ıleri sürülen koşulları kabul etmeye hazırlandığını bıldırdıgını de haber vermıştı. Bu arada Iran pariamentosun dakı rehıneler komısyonunun uyelerınden Natık Nurı, Amenkan AP Aıansına verdığı bır demecte, rehınelerın salıverılmesi ıcm daha önce one surulen 4 koşula yenılerinın eklenebıleceğını ve sorunun bır hofta daha uzayabıleceğını söylemıştır. Nurı buna neden olarak Iran meclısınde, sorunla ılgılı cok değışık gd rüşlerın bulunduğunu da belırtmıştır tYİ NİYET HEYETİ Irak'ın Islam ulkeleri Devlet Başkanlarından oluşacak blr lyi nıyet heyetını kabul edeceğını acıklamasına karşın. Iran'ın bu heyeti resmen kabul etmedığı bıldırilmıştir. Islamabad'dan Tahran'a gelen islam Konferansı Genel Sekreterı Habıb Şatti. Ironlı yetkılılerle yapacağı konuşmalardan ümıtlı olduğunu bıldirmıştir. Tahran Radyosu ise yaptığı bır yayında Iran'ın lyı nıyet heyetını resmen kabul et medığıni duyurmuştur. Habıb Şattı, altı Islam ulkesı Devlet Başkanı Ile kendısınden oluşacak lyı nıyet heyetının Baş kanlığını Pakıstan Devlet Baş kam Zıya Ul Hak'ın yapacağını belırtmıştır İŞÇİ VE MEMURU (Baştarafı 1. Sayfada) «Işcılere normal bır calışma gunu karşılığı olarak odenen ve ışcmın gıda, konut, gıyım. soğlık. ulaşım ve kultür gıbı zo runlu ıhtıyaclorını gunün flyatları üzerınden asgarı duzeyde karşılomaya yetecek ücrettlr» Bılimsel kıtaplar en az ücretı şöyle tanımlamaktadır«Hsrşeyden once uygar ve cağdaş bir toplumda yaşayan orta bır işcmın normal ihtlyaclarını karşılayon, işcınin aılesıyle birhkte yaşadığı toplumda kabul edılabılen bir yaşam duzeyıni sağlayan ücret. asgori ücrettır» (Metın Kutal. Cahit Talas'ın Ilgıli kıtapları). Uluslararası Calışma Örgütü'nun (İLO) en az ücret tanımı Ise şöyledır «işcmln ve aılesinln yolnızca geçımlnl sağlayan ücret Insanca yaşamaya yeterli ücret değildir. En az ücret işcıye uygun yaşama normları sağlayacak ücretın garantl edilmiş mıktarıdır ı YASALARDAKİ ETKİSİ Kıdem tazmınatının en az ücrete bağlanması dışında şu anda yürürlüktekı hukuk kuralları acısından en az ucretın etkılerl şu noktalarda toplanmaktodır• En az ücret Sosyal Sıgorta primlerinl etkılemektedır. 506 Sayılı Sosyal Sıgortalar Ku rumu Yasasının 78. maddeslnl dsğıştiren 16 moyıs 1975 tarıh ve 1912 Sayılı Yasada «Sıgortalılardan alınacak prım ve va rılecek odeneklerın hesabıno esas tutulacok gunluk kazancın alt sınırının, Iş Yasası gereğınce saptanan en düşük ucret clacağı» ilkesi getırılmlştir Bu duruma çore, yarı zomanlı colışan devamsızlık ve bsnzerl nedenlerle günluk normal mesaıden az calışma nedenlyle gunluk normal ücretin altında ücret ödenenler ıcın, yasaya gore en az ücret üzerınden sıgorta prımi kesılecektır. • En az ucret ışcı emeklılerı taban aylıkiarım etkılemektedlr. 1912 sayılı Yasanın oltıncı maddesıyle değıştırılen 506 sayılı Yasanın 96 maddesıne gore «Sıgortadan boğlanacak cylıklar Ile olum sıgortasından hak sahıbi kımselere bağlanacak aylıkların hesabına esas tutulan aylıgm tutarı» en az ucretın yıllık mıktarının daha altında olamamaktadır. 506 sayılı Yasanın 97. maddesi ıse, «Sigorta emeklılen ıcın yapılan emeklilık hesaplarında gunluk kazancın alt sınırında meydana gelecek yükselmelere» dıkkat cekmekte ve «Yenıden saptanan alt sınırın» işcl emeklılerinin durumunu etkıleyeceğıni öngörmektedir. Dolayısıyle en az ücret arttıkça bu ücret üzerınden emeklilık aylıgı alan ışcılerın de emekll aylıkları artacaktır. • En az ücret memur taban oylıktarının yukselmesınde etkılı olmaktodır 12 sayıiı Yasa gucündekl kararname «Devlet memurlanna getırılen asgarı aylık tutarın Iş Yasası gereğınce ışcıler icln tespıt olunan csgarı ucretın aylık tutarından aşağı olamaz. Odenecek aylık tutarınin asgari ucret aylık tutarından az olması halınde aradaki fark tazmınat olarak odenır» demektedır. Dolayısıyle en az ucret altında bulunan memur aylıkları otomatık olarak bu ücret düzeyine yukselmeKtedır N tekım en az ucretın brut 5400 lıraya yükseltılmesınden sonra 16 ve 15. dereceler kendılığınden kalkmıştır. Şımdı en az ücretin yenıden yuksDİtılmesi halinde memur aylıkları da bu ücretten daha az olamayacağı Icın, ken dıhğınden yükselecektir. • En az ücret en az gecım Indırıminı etkılemektedır. Şu anda Mallye Bakanlığında hazırlanmakta olan vergl tasarısı en az ucretı vergı dışı bırokmayı ongormektedır. Tasarıda gerci bugunkü en az ücret olan 5400 lıra sabıt bır rakam olarak gecmekte ve bu miktar vergı dışı ka'maktadır. Ancak, aynı tasarı Bakanlar Kuruluna yetkı *ererek butce yasalarıyla bır esneklık getırmekte ve en az ücretın vergı dışı kalmasını ongormektedır Yetkılılerın en az ücretın bu etkılerıni dıkkate alması beklenmektedir • •• K ıdem tazmlnatının yasa ile 30 gune cıkarıldığı dönemlerde birdenbıre kıyamet kopmuştur. Kıdem tazmlnatını her sozleşme masasında verlrken hesaplıyan Işverenler, gelecekte odenecek bu paraları, zamanrnda ayırmak gıbı uzun donemiı bır ışe girişmedıklerinden, kıdem tazmınatlarını odeme gerceği ıle karşılaştıklarında tepki göstermışlerdır. Ve kıdem tazminatı hakkının kısıtlanması gündeme gelmlştir Araya 12 Eylül Harekâtı girmeseydı de gundemde idi. Ister daha önce düşunulen fon modellerı ile, ister yenl yasal duzenlemeler Ile. kısıtlanmasa bıla mutlaka gelıştırılmesı dondurulacaktı. Çünku ışverenler hep bır ağızdan, Turkıye'de yatınmların gelışmemesının tek nedenı olarak bu hakkın aşırı gelışmesınt gosterir olmuşlardı «Işcınin kıdem tazmınatının toplamı fabrıkamı elımden alıp göturuyor, neden yatırım yapayım?» sloganı geçerlılık kazanmıştı. Bu slogan gecerlılık kazanmışsa, işcl ve sendıkaların «Ama bız kıdem tazmınatlarını bır günde değll, her yıl calışarak, her toplu sozleşme düzenınde dığer haklarımızdan fedakârlık yaparak kazandık İşverenler neden o gün odemelerı soz konusu o!an bu paraları zamanında birıktırmedıler''» deme'erlnin fazlaca bır yararı yoktur. Dsdıklerı doğru da olsa. kapltalıst düzenın gereği kıdem tazmınatları hıc değilse fonlarda toplanacak, geiışmesl durduruiacaktır. • •• Türkîş (Baştarafı 1. Sayfada) saptanmıştır Yasaya gore. en az ücret «En gec Iki yılda blrı yenıden belırlenmektedır Belırleme calışmalarına hazırlık olmak uzere en az ücretın son belırlenme tarıhınden, yenıdsn saptanacağı tarıhe dek gecen sure lcmdekı fıyat artışları dıkkate clınmakta ve bu artış doğ rultusunda bır rakam bulunmak tcdır Türklş'ln oraştırmasına göre, en az ucret saptanırken onb r büyük ıldskı tüketici flyatlan gözönünde tutulmakta ve fıyat artışları toplamına varılmaktadır Turklş araştırması 1979 mart ayı ıle 1980 hazıran ayı arasında onblr ilde tüketici fıyatlarının ortalama yüzde 174 8 oranında arttığını ortaya koymaktadır. Türkiş'in araştır ması Devlet Istatistık Enstıtüsu, İstanbul Tıcaret Odası ve Tıcaret Bakanlığı Konıonktur Daıresınce yürütülmekte olan fıyat endekslerıni kaynak almakta ve bır ortalama bulunmaktadır. Tüketici fıyatlarının «besln maddslerı» fıyatları yüzde 45, «besın dışı maddelerı» fıyatları da yüzde 55 payla en az üeretın hesaplanmasına dahil edılmekte ve bu paylar doğrultusunda ortaya yenı bır en az ücret rakamı cıkmaktadır. Türklş lcra Kurulu yapacağı başvuruda flyatlardaki bu ar tışı da dıkkate alacak ve bulunması ıstsnen yenı rakam özetlsnen verılere dayandırılacaktır. Hazırlanmış bulunan verılerın Sosyal Guvenllk Bakanı Sadık S'de'ye iletıldıği bıldırılmektedır. D iğer ulkelerden daha cok gelişmiş bir hakkın sınırlandınlmasına düzenin kuralları ıcinde söylenecek fozlaca blr söz yoktur. Ama o hakkın yerine ne gelecek dlye düşjnmek zorunluluğu da yıne bu düzenin kuralları lcmde vardır Kıdem tazmınatı hakkı yenlden düzenlenirken aslında yerlnl de doğru dürüst dolduramadığı, bütün ulkelerde var olan. ancak Turkıye'de yerîeşmemiş. iş güvenlığl, ışsızl k slgortası gıbl haklar ne olacaktır? Yanlış düsunrreyelım Kıdem tazmınatı Ile alınanlar asgan ucretın yukselmesı, vergi ındırimı ıle gerl verılemez. Onlar başka alanlardakı haklardır Kıdem tazmınatı kısıt landığında, fonda toplandığında ışverenlerın keyfı, başı boş Işcı cıkarmalarını ne sınırlayacoktır? Kıdem tazmınatı ıle bırlıkte şımdi asıl ış güvenlığl. Issiziık sıgortosı haklarının gelıştirilmesıni sağlıyacok yasal düzenlemelerı duşünmek zorunluluğu vardır. Aksı Iş bansı ıcm buyük tehlıke olacaktır. • •• Faaliyetlerî (Baştarafı 1. Sayfada) 1980 gunünden bu yana faalıyetlerı durdurulmus bulunon sendıka, federasyon ve konfederasyonlann sendıkal Işlemler dışındakı faalıyetle'ının düzenlenebılmesı «cın kayyum tayınınl öngoren 10 10 1980 tarıh ve 2316 sayılı Kanununun Istanbul. Edırne, Kırklarell, Tekırdağ ve Canakkale ıllerınl kapsayan 1 Ordu ve Sıkıyönetım Komutanlığı bölgesınde uygulanışı aşağıdakı esaslara gore yürütülecektır. 1 Sendıkal faaliyetlere değinılmemek kavdıyla sendıka lar, federasyonlor ve konfederasyonların kanun ve tüzüklerıne uygun olarak mallarının ıdaresı, menfaatlerlnin korunması nakdı ve kanuni ödsmslennin bloke edılmış parasından yapılması maksadıyla kayyum tayinl istek'erı, yetkılıler veya kanun. yetkılılerı tarafındon yazılı olarak doğrudan Komutanlığa yapılacaktır Başvuruda tayın edılecek kayyum adedlnin bır veyo üc kışı olarak mı ıstendığl belırtılecek ve Hgılı teşekkülün merkezınm bulunduğu adres yazılacak ayrıca başvuruya gayri menkullerın cıns ve adreslerini ve banka hesap numoralarını bıldlrır blr clzelge eklenecektır 2 Kayyum tavını başvurusu Komutanlığa geldığınde, !stek, saptanacak kayyum lslmlerl Ile blrlıkte 2316 sayılı Kanunun 1. maddesınde gösterıldığ' şekılde tuzel klşılerın merkezlerinln bulunduğu iş Mahkemesine gereği ıcin Intıkal ettırılecektır 3 Tayın edilen kayyum veya kayyumlar ilgill yasalar cerceveslnde Sıkıyönetlm Komutanlığının gözetım ve talımatı oltında gorevınl yerıne getirecektlr. 4 Kayyumun görevl, tayln edıldığl meslekl teşekkülün faalıyetlnln serbest bırakılmasıyla son bulacaktır. ilgılılere duyurulur. BASIN VE HALKLA SSCB BAŞBAKANI (Boştarofı 1. Soyfada) duyurulan Kosıgln Sovyet hukü metınde ceşıtlı görevlerde bulunmuştu Kosfgın 1964 yılında Kuruşcef'ın gorevinden uzaklas, tırılmasından sonra Başbakaniığa getırılmışti 16 yıldır Başba kanlık görevını aralıksız sürdü ren Kos gın'ın sağlık durumunun bır suredır bozuk olduğu bılınıyordu Bir yıl önce kalp krlzl ge cıren Aleksı Kosigın 3 Ağustos 1980'de Moskova olımpıyatlarının kapanış törenleri sırasında toplum arasında görulmuştü. Başbakanlığa atanması yuk sek Sovyet yüksek Şurası tarofından oybırlığl ıle onaylanan T! konov, dort yıldır Başbakan yar dımcılığı görevındeydi. Eskişehir Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisi Başkanlığından ÖÖRETİM ÜYESİ, ASİSTAN, UZMAN VE MÜHENDİS ALINACAKTIR 1 Akademımlzın E'ektrık, Inşaat Maden ve Makina Fakultelsrıne çeşıtll bıhm dalları ıcin Ö Ğ R E T I M ÜYESI ve ASİSTAN, 2 Konusu ile llgıl1 en az 4 yıllık yüksek öğrenlm cıkışlı İNGlUZCE OKUTMANI. 3 Ayrıca ılgılı fa.<ultelerde görevlendirflmek uzere ocık bulunan 6 ve 7 derece kadrolara MÜHENDİS ve UZMAN MUHENDIS alınacaktır. Isteklılerın ozgeçmış'erlnı de belirten bir dılekce ve 2 fotoğrafla 11 Kasım 1980 tanhıne kadar Akademi Başkanlığına başvurmalan duyurulur NOT: 1 AkademiK personele 1765 Sayılı Yasa h0kumlerine göre maaş, Iş rıskı ve tamgün odeneğı Ile 1. derece kuruluş ve gelışme güçlüğü ödeneğı verıiir. 2 Asıstanlık lcln doktora yapmış olmak tercıh nedenldır. 3 Lisansüstü öğrellme devam edenler asistantık lcln başvurabılırler 4 Oğretım Uyelerl sınava tab| tutulmoyacaktır. Diğer adaylara Sınav tarihl ayrıca bıldırllecektır. (Basın 22350) 5888 Döviz (Baştarafı 1. Sayfada) Yetkllıler, 29 yaşını dolduranların, askerlık karşılığı olan bedel mıktarını peşın olarak odeyereklsrıni bıldırmlşlerdır. 29 yaşından kucuk olanların ödeyeceklen peşınat oranları ıse şöyledır: odenecek peşlnat Yaş oranı 24 6/1 25 5/1 26 4/1 27 3/1 Yurtdışında calışan ve oskeriık görevını doviz ödeyerek yapmak Isteyenlerden 29 yaşını doldurmamış olanlar ilk başvuruda peşınat mlktannı ödedıkten sonra, kalan mlktorı 29 yaslanna kadar eşıt tak (Baştarafı 1. Sayfada) öng3rülmeyen ışyerlenndekı ışçıier. ancak emeklilık, maluüuk veya toptan odeme & 1 mak durumunda kıdem tazmmatı alacaklardır Bunlar Iş Yasası'nın öngördüğü koşullara uyacaklardır. Ikınci grup ise işverenle aralannda, yasaîara uygun ış sözleşmesı yapmış olanlarla, bır sendıkaya baglı ve sendıka ıle işveren arasında ya pılmış olan toplu ış sozleşme s'nde ıstıfa ederek ayrılan işçılere de kıdem tazmınatı ödeneceğı koşulu getınlenleri kapsamaktadır Bunlar ıstıfa halinde de kıdem tazmmatı alabıleceklerdır Bu tazmlnatın tutan ancak her hızmet yıh icın bugunün en düşük ucretınm yedı bucuk katı olan 40 500 TL 'yı aşamıyacak tır Yeni yasa, İş Yasasının 14 maddesını değıştırmektedır. 275 sayılı Toplu Iş Sozleşmesı, Grev ve Lokavt Yasası'na göre elde edılmış haklan kısıtlamamaktadır 275 sayılı ya sava uygun vapılmış toplu ış çözleşmelerınde ıstıfa halinde kıdem tazmınatı alma koşulu kabul edılmışse geçerli olabilecektır. Aynca Iş Yasası'nın 18 maddesıne göre işçi iş aktinı yasada belirtılen, sağlık. ah lâk ve ıyı nıyet kurallarına uymayan haller, benzerleri ve zorlayıcı nedenlerle haklı olarak feshederse (istıfa eder se) sözleşmelen olsun olmasuı bunlar da kıdem tazmınatı alacaklardır Toplu ızam meslegın pırlennden sayılan Ar«iT>et Mîthat Efendaye gazetecılık üstüne duşuncelerinl sorarıar, şu yanıtı \enr Bence gazetecılık her bakımdan tehlıkelı ve her baJcımdan zararh bır meslektır Ba meslekıe başarıya kavuşmak ınn bol para, bol kuvvet, bol cebaret bol sabır ve bol bılgı Aereklıdır Hpr meslekte olduğu gıbı bu meslekte de bellı başlı başarı sırlanndan bın kuçuk bu> ak bakmcahiz hıç bır fırsatı kaçırmamalitaaır • Bogun ıçın boyle bır tanımı nasıl karşılavacagınızı bılmem ama, yaşamı boyunca akıl erdınlemıyocek kadar çok degışık konularda yuz onbeş kıtap yazıruş, bır çok dergı ve gunluk gazete çıkarmış, bır çok yazar jetıştınmş meslegınuzjn pın ve ustadı olmuş kencLne «haceı evvel». ılk ögretmen adj takılmış olan kışı bo>le soyluvor GeLmış geçmış ola>lann golgesmde ne dıvebılınz'' Gazetecıhgın ara sıra tehlıkeh bır ugraş oldugu kuşkusuzdur Ama zararlı olduğu nereden gehyor, ustad onu acıklamıyor Gerçı ustad. meslege atılır atılmaz ba^anya kavuşmak ıçın bol destek. kuvvet, yardım gormu'jtur. Çağına gore bılgılı bır kışi olduğu da kaleme aldıgı kıtaplardan belbdır. Büyuk, küçük hıç bir fırsatı kaçırmadıgı da bıraktıgı servetten, yıllar sonra arüaşılmıştır. Ustadın gazetecılik tanımı. kendü yaşamına üpatıp uygıın düşmektedir îstanbul'da, Tophane'nin Karabaş maiıallesLnden çıkıp, Ruscuklara degm uzanmış, unlü Mıtnat Paşa'yı Ruscuk valısı ıken tanımış, onun konıyucu kanatlan arasına gırmiş, Ahmet olan adınm onüne bır Mıthat eklettırecek kadar sevılmıştır. Sırası geldığınde de kendını koruyan meleğm kanatlan altından çıkan ıçm kaçarak başka kanatların aJtına sıgınmasını becerecek Kadar esneklık gosternuşür. Başlangıçta, Namık Kemal ve arkadaşlan arasında yer alaraJc ozrurluk kahramanlıgı etmlş, yurt dışına kaçmış. surgure gıtımştır Ama bakmış ki gurbetçılık ederek merkezı otonte ue başa çıkilmı>or. hemen yuz gen donmuştur. Bır sozu vardır. icendı gerçegını yansıtır «Gurbetlerde sürunmektense, halkım ıçin y«ua yazanm, daha yararlı olurum • Halk ıçın yararlı olmanın arasında siyasal otontemn koruması altına gırmek, ondan nışanlar almak, ona jurnaller vermek var mıdır. yok mudur. tartışılır Fransızca, Arapça, Farsça ögrendıgi için önü açılıyor, türlu bılgıler edınıvor Çagının çok önemli muhalıf, muvafık adamlarını tanıyor. Halkın bılgı ve görgu duzeyıni de kolluyor. O zaman anlıyor kı gurbet sıyasetçılıgınde iş yoktur. Namık Kemal. Zıya Paşa, Ebuzzıya ve otekı arkadaşlan da bunu anlıyorlar ama, ılkın bu ışın farkına varan üstadtır Anayasa, özgürluk. baskı re]imi falan fllan... Bunlan kıme anlatacaksın? Göruşünü kesınlikle ortaya koyuyor dıyor kı «Herkes bılır kı, bızde okumalc bllen ve okuduğunu anlavabılen nüfus. bırbın ustune yüzde onu ancak bulabıhr Daha tuhafını ıstersenız, şunu da gozler önune sereyım kı, bızde yazan ve yazdı&ını anlatanlar uç bınde bır oranını bulamaz. (.. ) Bugun oldukça gozde bır kıtap bın beş yüzden, hadi hadı ikı bın beşyuze degın satabılmektedır. Bu da beş yılda ancai satılıp bıter. Yüzbınlerce nüfus ıçın düşunulen bu bılgı hıç derekesmdedır. lmdi, bizde okumak bilmeyen nüfusu tıyatroda ibretli oyunlar göstererek eğıtmeye gerçekten çalışacak olsak basıh sanatlardan çok başan saglayabıhriz. Yedişer. sekizer yuz kışl tıyatroda bulunsa onbeş yirmi hez oyunu görseler. bır oyunu onbeş bın kişiye gostermış oluruz » Kolları sıvayıp blr yandan gazetecilik ederken. bir yandan da Uyatro yapıtlan yazıyor. oynatıyor. Köşe yazarlıgında pınmız, üstadımız olan Ahmet Rasım. Ahmet Mıthat Efendı'yı tanımış, ilk yazısmı onun gazetesınde yayınlamıştır. İlk gunlerde tekmkle ılgılı hazırladıgı yazılan kapıdan venp sıvışırken, bır gun kımse olmadığını gorunce ıçen dalıyor Merdıvenlerden agır ağır yukan çıkıyor Merdıven başındakı odanın kapısında bınne rasthyor. Ustad, rastladıgı kışiyı şöyle anJatır«... uzun boyla ıri kemıklı, esmer yüzlu. saçlan kırpık, alnı genış, bıyıklan sakalı taranmamış, sırtmda basma bır gomlek, ceketsız, fessiz, yeleğınin dnğmelen çozujj, belde kırmızı bır kuşak, pantolon!u, kollan uzunca, ayakları buyükçe.. » Ahmet Rasım'ın gördüğu bu kalem lşçısı Ahmet Mıthat Efendı den başkası degıldır. Ahmet Mıthat. Rasım'ın uzattığı zarfı alır. açar. îçındekı yazıya bır goz gezdıiır Ondan sonra karşı odayı göstererek şunlan söyler 1 «Afenn Bak oğlum, burası yazı ocağıdır. lstedigın zaman gel Işte kalem. kâğıt, mürekkep .. Dıledığın kadar otur, ıstedığın kadar yaz. Şımdilık her makalene bir mecidıye vereceğım. Harçlık edersın. Al bakalım sıftah et' Ahmet Rasım bır mecidiyeyi alır Bu onun yandan aldığı ıLk paradır. Sonradan haftada Ikl mecıdıyeye ucrete bağlanır. Bır mecidıye bugünkü parayla yirml kuruştnr. O gunkü parayla bır yumurta bır paraya alındığına göre, bir yazı bugünkü parayla 4 bin. 5 bin liraya gelıyor Hanı ilk başlayan birisi için hiç de fena sayılmaz degıl rar* Acaba Ahmet Mıthat Efendi, bir halk yazan olarak ne yazardı da bunca yaygın okunurdu? Kolay degıl, aydınlarca hakkında bunca dedıkodu yapılan bır yazarın halk tarafından okunması'.. Dıllnl çok az sadeleştırerek bır makalesınden bir küçük parça sunmak ısterım•En önce sunu bilmeli kl bir mlllet hiç blr vakit batmaz Tann korusun, yalnız cehalettir kl bir mılletı kendme tutsak eder. îstanbul'da oldukça ticaret edebileeek kadar bır adam şurada Varna olduğunu ve oraya vapurla on saatte gıdıleceğınl ve o memlekette çok mlktarda yumurta çıktığını, Varna'dan alınan tavuklar Istanbul'a getınlıp satıhrsa yüzde yirml kadar (dcaret bırakacagını bılmezse Varna'nm tavuk ticaretıne tannsal ılhamla başlanmaz ya! Bakınız bır de cehaletın bir büyük etklsl nasıl görülmektedır Bolulu ahalinın ahçı. Vanlılann ayvaz, Safranbolu halkının helvaa. yahut börekçl, Niğdehlenn bakkal, Alanyalılann kuruyemişçl olması bır değışmez yasa gıbidır Acaba Alanyalılann ahçı. Bolululann kuruyemişçl olabilmeleri yaradılışlannın dışında mıdır'' Adamcagızlar ne yapsınlar, babalannın bıraktıgından başka meslek edjnememişlerdir. Bosnalılara sorunuz Kavsen'den Dastınna çıktığını bilmez,. B ALT I N Cumhuriyet Reşat Reşat Kulplu Hamit Aziz Napolyon ing'liz 24 Ayar 22 Ayar 18 Ayar 14 Ayar 12 50012 600 13 00013 250 12 00012 500 11 800 12 000 11 50011 800 10 00010 500 13 000 13 500 1 845 1 850 1 690 1 695 1 380 1 385 1 065 1 070 (Baştarafı 1. Sayfada) ŞERAFETTİN ELÇİ GÖZALTINDA • CHP Mard'n eskf M.lletvekill ve eskı Boyındırlık Bakanı Serafettn E'cı de onceki gün gözs'ım altına aiınmıştır. Arandıgını oğrenen Elcı, Merkez Komutanlığma teslım olmuş va eski parlamenterlerın HAKLARINDA tur. öte yandan, tutuklu eskf parlamenterler dün yakınlan ıle gorüşmüşlerdır. Bu araöa, Halkevleri Genel Başkanı Ahmet Yıldız Ile Izmır eskl Mılletvekill Erol Saf racoğlu'nun tutukluluk halleJ nne ıtırazlan Ankara Sıkıyönetlm Komutanlığı 2 Numaralf Askeri Mahkemesınco redde