Katalog

DÖRT CUMHURİYET 20 EYLÜL 1979 POLİTİKA VE ÖTESİ MEHyVlED KEMAL. Ü ABDULCANBAZ LAN, HEfciF SOLUİAN Q\ TüRHAIVI SELÇUK Seçimden Seçime 1973 secımlertnde Celo! Baycr'lo Karadenlz kıyı şerldlnde ooıaştım O gunlerde Ankara'daydım Coltştığım gazeteden b'r teleks notu geid ve cDerha Bovar'la geZ'ye cıkrrcrn » ıstendı O geca istGnbul o geldım ve sabafı Yeşılkov'den kalkon ucaklc Somsun o gıttık Kıyı şerıdı uzerınde bırkoç ılie b TKOC ılcoyı dolaşîık O güriıerde Cela! Bayar, cDeviete yoîcnı sokon» bir kışıden soz ed yor, seçım konuşmalarım ya an sovleyen polıtıkocılar ustunde yoğunlaştırıyordu Hey gdı gLnler hey, artık yclan söylemıyen polıtlkacı kaldı mı' Bu gez'de ve ondan sonra glttığimız yerlerde dikkatırrızı bir sey cekiyordu değıl bir ınscnın bır kecmın bıie tırnonamıyccagı tepe'er ustune «Umudumuî Ecevlt» dıve türlu boya'orla yozılar vczı'mıştı Kımdı bunları yazaricr'? Herhalde dcğ kecılen değı! o gunun faşıznden b kan genclığl ıdi Bu yazıları Bcyar'o gostermlştik Kurt polıtıkacı, eOiur böyle şsyler'ı dıye gGlerek bu yazılara bakmıştı. Bu yazıların öağ tepelennden gilinerek sokak duvariannc yczilmasmın yasaklanacaâını nereden bılebihrdik'» Bır gazefecl olarak 1946'dan beri seçım gezılerıne Votıld m Eh 33 yıldır koc secım yaoılmtşso h«r bırinl yo şurasın^an, ya do burasındcr iztsmısimdir Eıze de secımlerden anlamaz dıyen olursa hoksızlık eder. Elbette 1973'ten 1979'c de§ın a!tı yldo köppjler'n oftındart cok sulor oktı Surda o'on sıyosetçı gun oeldl bunun töm tersi olan ö»ekl yana gectı ote yakada bolunon polıtıkacı bu yano duştü B zde nolitıka btr flktr ve dcktrin meseiesi oimadığı icin yer değıstirmek de cok koloydtr Bu kcyganlık 6alt DO ınkacılarımıza ozgu mü? Onlü vazor ar crasındo da ver değı$tıren'erl cok gördük. Bu seclmler baska bir görunürmjp'iır Beş rnebusİLk aro ellı su kadar da senatörlük yenfieme dönemirdevlz Arra bütun gozler bır Iktidar değislmine cevrilmıstır Oyso hepımız bilıyoruz kl 1977 seclmlennden bu y o nc. bu Clkede hıc bır partl ıktıdnr olmamıstır Şu veva bu kombınezonlarta hükümet er kuru'muş*ur cma tır partl tktldan olmamıcttr Buoün de h c bır atonda CHP ik»M<jrdo de^fldır Ancak 11 kısının ptryandası lle Wr CHP hukumetı olustjrulabıl'nrp ş'ır Zaten CH D örgütürtün sıkıntısı da ıktidar olunrrcdığı halde hükümet yanılgılarırv pöğüslsmek zorundon gelryor. Yağ var dağıtılomıvor Mazoî vor bır yerden rVr yere aktarılamryor Asaöı vukorı her ı! ve ıicede $e Wve VB muhtariıklann coğunıuğu CHP'nın el ndf>dır omo bunlor hıc bır 1 3 flöremivecek durumdcd'rio' r Ankara da bir hukumet var teDS^ de CHP GenH Başkanı otjrıvor arıa CHP orqutu aievhıne '"!'e\en vonetıme sö7 geciremıvor Her 'ıder ıster kap talist ıster sosyalıst ctsun «Vc!tah! bil'ahi po^zanlık ycpm yccağım » dve Wrcba el bosar ordını dönunce partızanlıâo devam eder B.zde IV'e' oayandcsıno doyrjncn hukumet döneminde bu kurol'i turp rersi ccruijvor Karşı tarafın oartzai'ık yapniasına ızın venlıyor da kend toraftarlarının vcpmasma as'C . BütOn bunlara korşm bu secımierde bir hökOmeîın değış fri ndan deöıl bır ıktıdofm değlsımırden soz ed IISSCa'Sfl Curvkü EC \ |t, venjlirso bu solup yemigisl ; Q. olacokt.r O/=T ECV t'ın dısmdokı soi hlc bır zcmoi kj ^H^medl J<ı. venıiar oni'p fa OSJP 7 Ecevrt V a drgutune vurulacak korma onun d'smdoki solu da kapsoiııno olmak ıcın vuruiocakîır Bu kczmanın vurulması erken mıdır gpc mıf'r' Herholae Türtnvp'vi dıoordan vöretmeve alışmış gjcıer demek k! cVckıt bu vckittir» dyor'ar !cın de erken mlvdı gsc mtydı' dıye t a r tı$anlar vardır Ama indırilen kazmcdan cok kıs1 bellnl höl6 rfoörultamamıştır AP orgutu ve Demırel de dohil MC deneyırtden kımse memnun değ 'dır Derr ^el ne vapsın ^^şVo törlü "osı! hukumet kurabıürdı'' Bu secımlerrle MC tabanlı bır hüküTiet denemev Demırei de ağzına a'mıyor Kendl lccdı olon kcr helvasını kendı de beğerrrtivor Bu secımlerdekl kenusmalardan cıkordığm Ecevıt de Oermre! *e bu secım'en ikl partf orosınrla (AP ılo CHP) bır cekışme gıbi halka sunrrak ı^tıvorlar Bı.ncion amoclon do ötekr oortilerin cy clamama yoluyla sl'inmesıdır Ister AP'mn sağındoki Dartlier. Ister CHP'nin 80'undaki portı ve orgjt'er bu secımierda sıünrnelidlr. Bunu Istıyoriar Ondan sonro iki pehiıvan ba$başa kalacaklcrdır. Alınan v» kacınlan oylara bakacaklar Kım kazanclı, r kim kGzancsız Gelsm ardından bır e l'en seclm va her1 ro ya merro ya sen iktıdcr olursun ya ben .. BJr de bu hesap vor Bu hesap 1981'e doğru yönelıktır. Durmadan bir korkuyu dlle getır yorlar: cTürkıye iran gıbı olmasın' » «Peki olmasın...» cA'gamsfan gıbl hlc Olmosml » «Onu da olmosın » Ardındon susuvorlar Çunu sormak gereMreTörkiye denenm s ne oldLklan be'll bırkac arjamın ordından giderek debelenıo dursun mu?» Bu seclmlerden sonra bu hükumet gidecektır Gıteta bokolım n© değlşecektlr"» Bu sec'mlerden sonra baçka bir hükumet formülO gelır. Gelsln bakalım no düzelscektır1» U'ke suyu kobına dolduramcyan becerıksiz eîlerdedır Su. durmaksızm kaynıyor ya da boşuno okıyor. Su kendi kabını kertdı doldurccaktır. hıc kuşkunuz olHep bâyle geldı ama. hep böyle gıtmiyecek' Her sıkışıklıkto mansal yürekll cok adam cıkmıstır. UDA YuK DfWiN . MLAPıNMl? ÇÎN 79 Karpuru kavunu bol bir ulke Çıa. Karpuzun kırmızısı, sansı, kavunun kokusuz ama tatlısı Gezdığımiz dola^tığımız kentlerde bızdekllere benzer karpuz, kavun »ergılenne rastladık.Bu sergılerde dılım dıllm karpuz yemek de mumkün. Yerden ıkl üç karış yüksekhkte ustlen muşamba kaplı uzun masalar var Çevresıne tahtadan küçuk taburelerdızılmış Dıi'm dihm karpuzlan el te^a? sınde tartti np bu masalarda şapur şupur vıyen Çmhlerı gorduk Pekm'in en ıs'^k caddele••ınde Karpuzun fıyatına gehnce Ouce Çjn de orîalama ücret'enn 80 Yuan oldugu nu anım'îatalım 1 Yufin'ı da \raer kan doları u"'P'^n<ien Twk lırpsma çevınr^ek açsgı >ukan 32 lıra edıvcÇındı karnu7UT Ppkn d°kı kılo fı\<îtını söylevelım Yarım Yuan ya da 16 llra. Hasan CEMAL Fiyatlar ve ücre ıç/nde ancak 5 kez arttmlmış CÎN DEVRÎMINDEN BU YANA GEÇEN SUREDE ÖZELLIKLE KÖMUR. HUBUBAT, YAĞ VE GIYECEK MADDELERİNIN FÎYATLARINDA HIÇ BIR ARTIŞ Elmanın kiîosu PeK''de bızım k°nflerde yedıtöerım ze gore ha>lı ko tü kaiıte elmanın k'losj 24 ît^a en az onun kader kotj çeftalırun kiio«u' ise Öâ'lıra cıva ındı I11 uz graırl'k b" şıse "«'Jt 5 I ra cıvannda. Ziyafetler de bc1 bol yed'gım'7 k v d e sın f >atına Kelınce Çınlmın pelınne gorp ateş pahosı Tam 3'6 lıra. Etm kılosu 64 lıra cnannda Ekmegm kılosuna gelmce 8 lıra ATak ek*nek Ç'nh içın teırel nitelfkte bi' gıda rracde<;! dogıl Orun ekmegi bır b°k!rr>a oırnc Pırıncın kı'o<=u Kanton dakı bayuk kepah çars di o hra cıvannda ıdı Mıhnfndarımtz Bav Kuang ekrr>°k a]"i«<dıklarını evlennde pış'rdıklennı söyledı Pokın de eosoK onastnda bır kücük manav... Satıcılar kodın .. Zamon zaman bağırorak mcllarını sa:<yortcr Arra kenâılerımn tieğll bu maliar... lyi soıış, doho lyl puan g«tırmekte ve ucret yukselmekte. . Onun Içjn bağırıyorlar... Peynir yok... Peynlre gelmce Peynir yok Çın'de denılebıhr Sovadan yapılan peynırden ba^kasına rastlamadık Oturdugumuz zıvafet sofralan halâ bel'eâımızde tazei'gını korumakta. Araa hıç bırınde peynir dıye bır şeye rastlamadık Gıtt'Çımız kentlerde pn !uks otellerde kaldılc Zaman zaman canımız çektı peynir ıstedık • Sadece 50ya peynın var» dedıler Proteın açısından son derece zengın ve besleyıci oldujrunu söyledıklen soya peynınn' en sonunda Pekm' dskı 196 Tümenmm mutfafeında tattık Kendılen yapıyorlardı Su muhallebısınln bıraz ekşıcesl ıdi Aynca soyadan yapılan sut de Içtık 196 Tümen'de. Bol şekerli v e sıcak ıçihyor. Gerçekten lezızdı . Pekm'de vabancılann alı? verış yaptıklan bır dükkân da bızım kaşara benzeyen bır peynir bulunabılıyormuş zaman zaman Bır Turk dıplomatı söyledl fîyatını Kllosu 20 Yuan yani 640 lıra. Ya da bır Çınll ışçinm avlık ücretinın üçte bın cıvannda.. Pekln de rrdyo ve scat satan dukkân Elekt'onık esya or r>sr zamtın dıkkctı ceMnckta Rad/oyu her Cnll kendl kesesHo pore alotJms olonagım sah p Fıvatlar 15 Yucn'dan baş'ayıp 320 Yuan ın uzerine cıkab.lıyor... UCRET KATEGORILSRI VE UCRETtN FARKLIL^STIRILMASI KULTUR DEVRP.II SIRASINDA BIR ARA KALDIRILMIŞ 1977'YE IC«LDAR AYNI ΧTE ÇAUŞANLARA YÖNETİCÎ FALAN DENILB.IEKSIZIN AYNI ÜCRET VERILMIŞ.. Pekln de Vazıık Soaym parkındo ısKambil oy<>o»on Cınlı gençler Iskombıl oyunu çok yaygın Hemen her yertie gorduk Gocelerı, sokak lomoaiGrmın aitında oynayan'ara da rastladık .. lan nakledehm: Domuz etinın kılosu 64 lıra, koyun 52 hra> sıgır 60 llraya yakın. balı&ın kılosu 32 lıra. tavuk kılosu 65 lıradan satıhyordu. Yumurtanm kılosu 80 lira. cıvannda, Un B lıraya tuz 7 lıraya, şeker 30 Uraya satılmaktaydı. ÇAĞDAŞ YAYINtARI Canlı bir alış veriş Buyuk kentlerd* en az Oç dört katlı buyuk magazalan da dolaştık. Tıklım tıklımdL Canh bir alış ven? vardı Lüks dıye nıtelenebılecek bır malı bulmak söz konusu de^ıldı Tum maliar blr lnsanın ^unluk gereksınmelenne dönuktü Kalıtelen vasat hattâ yer yer vasatın da altında oldugu sövleneb'lır Renk ve bıçım farklılaştırması tüm mallarda dıkkatı çeklyordt» Son ta vılın olgusu olarak söz ettıler bu durumdan Aynı tur aynı kaiıte mal farklı bıçim ve renklerde oazara sunulmaya başlamıştı pabuç 261 lıra. oyuncak tank. 58 llra. oyuncak savaş topu. 32 lıra. tencerelen fio lıradan 200 liraya kadar, orta boy bır çaydanhk 130 hra. büyük boy su termosu 286 lıra. fıyakalı bır deri bct 556 Ura, normal bır der} bot 270 Ura. ayakkabılar. 224 lıradan 448 lirava. fiyat sistem] uygulanmakta, Vesıkaya baglı mallarda fiyatlar genellıkle daha dü5Jk Dıgerlpnnde yuksek retlere ek olarak yıl sonu ıkramıveler] de u>gula"naya sokulrauştu. Kanton dakı bır fabnkada gece vardıyasında Maddeler Ev eşyası ve yakacak Ulaşım Saghk sıgortası Okul ücretı Gıda maddelen Gıyecek vb Akrabaya para. eflence, 绺ıtlı harcamalar ve tasatTuf» TOPLAM Ocret kategonleri ve Oo» retın farkıılaşnrılması Kur» tur Devnmı sırasında blr ara kaldınlm'ş Aynı işte Ortaîama gıder 28 Yuan 10 Yuan 2 Yuan 7 Yuan 61 Yuan 18 Yuan 10 Yuan 136 Yuan Aylık gelırin % % 21 % 7 % 2 % 5 * 45 % 13 % 7 %100 Ûcretler de yerinde sayıyor.. Fıvatlar c'eğışmıyor ama. buna karsılık ucretler de pek vennden kımıldamıyor son otuz yıldır 1949 dan son ra ücretlertie ılk artış 1956da gerçekleştırılmış En buyük oranlı ücret artışı İse 1963 dp Son artışm tanhı. eklm 1977 Özetlersek, Çın'de ücretler son otuz yılda sadece uç kez artırılmış Fiyatlar kaç kez artü? Çm devnmı 1 ekımde otuzuncu yılını tamamlıyor. Geçen otuz yılda fıyatlana kaç kez arttığını özellıkle gıda maddelerınde neler olup bıttığını hangı Çınhye sorsanız anımsayabılıyor Hayret degıl mı' Sız, acaba Turkıye'de örnegın hâlâ en temel gıdamız sayılan ekmek fiyatlannın geçen yıllar ıçınd© kaç kez artınldıgını anımsayabilır mısınız? Ama Çınli fıyatlana son otuz yü içmde kaç kez yükseltıldığıni hatırlayabılıyor işte Çünku otuz yıldır fîyatlar ya ıkı ya üç kez değiçttnlmış Özel'ıkle kömür. hububat yag ve giyecek madde len gıbı eunlük tüketıme ko nu olan mallann flyatlan hemen hıc degışmemış. Hu bubat fn«it!an 1B53 den ber v alnızca k' ke? yukseltıl mlş. Bırçok maddelorde çıfte Prof. Seha L. Meray Su Başlarım Devler i sılnms Çok aranan bu yapılın (DERt «0 LİR* Et ve balık acıkta... Bır gün sabahın erken saatınde Kanton'dakı buyük kapalı çarşıyı gezdık. Iğne atsan yere duşmezdL Yıyecek ıçecek turünde satılmayan şey yok gıbıydı Et. ö^eli'kle ba'ık çok boldu. Tümu açıkta, tezgâ.hlann üstünde satıhvordu Büyult satırlarla parçalanan etler, el terazısl ıle tartılıvor bir 'P® geçınhp venlıyordu Buzdolabı olmadıgından çanının bu bölümünde koku Insanm burun dıregıni kırabılırdı sjercekten. En az, en çok ücret Çınlı jetkılılerln verdikleri bılgılere gore ucretlerde Yuan olarak şöyle bır tablo ortaya çıkmaktaj En 16 36 50 az Yuan Yuan çalışan Işçiler ek ücret almakta ıdıîer Bır Batılı kaynagın hesabına gore, Şanghayda bır En çok 40 Yuan 110 Yuan 225 Yuan 100 Yuan çalışanlara yönetid falan denllmeksızm aynı ucret uy1 gulamas'na geçılmış 1977 ye dek bu durum surdürülmüş Ba^kan Mao'nun ölümunden ve Dortlu Çete nın ıktıdardan devn!me«ındeo sonra bu uygıılamaya son verılmış Ucretlerde neden farkltlaştınlmaya gıdılmış? Bu sorunun karşılıfını ve olası sonuçtannı yannkı yazımızda ele alacagız» Bklerle 4. Basısı Çıktı İsteme adreti: ÇAĞDAŞ YAY1NLAR1 Cağalotlu, Türkocajı cad. No: î»4l İSTANBLL Fiyatlar.. fiyatlar.. Şanghay'da gezdiğimlz altı katlı bır büyuk maŞazada ellmizde kslem 5u flyatlan saptadık Naylon yağmurluk 128 11radan 64 lıraya kadar. plas tik terhk. 44 llra. tokyolan 60 lıraya yakın, spor lastık Çırak Işçt Tekmk personel Yönetıcı Ortaîama 24 Yuan 80 Yuan 61 Yuan Yuan Domuz eti, sığır ve koyun... Kanton'un kapa'i c&r?ısmda saptayabıldığimız flyat Pekin'dekı bu Batüı kavnak blze vönetıci personehn Çm de halen yırmıbpş kateeortye aynldığmı ve ücret lann 25 Yuanla 450 Yuan îrasmdq deş.şf J"nı söyledı Teknik personel 46 ıle 340 Yuan arasında alıyordu. Üc işçi ailesinin ortaîama aylık gıderi 136 Yuan olarak belırlenıyor Ailp ortaîama 4 8 Kışı olarak kabul edılmekte ıe her aılede en az ıkı kışın n çal'ş'ığı varsayıİTiakta» YARIN: «Ücret farkhla«hnîma5i neden gereküdir?» Ortaya çıkan tablo şudur.