Katalog

İKÎ CUMHURtYET 20 EYLÜL 1979 ürklye, 12 Mart'a neden olan olaylarla başlayan. koaüsyon olgusu ile surüp giden. pohtıkanın ekonomiye egeraen oldugu bir oluşum içinde l9S01erin eşiğins gelmış bulunmaltadır. Belirli keçimlerınin uygtüanrnasıyle hemen hemen uç p!an donemini kapsayan I9~o'lı yıllarda Kalkmma Planlarmda öngorulduğu x\bi Türkıye'nın gelişmesi sanayüeşmesiyie eşanlarnlı tutuljnuş, ancak belirli geüş.Tieler olmasına karşın, istenilen düzeye ulaşılajmadıgına da tanık olunmuştur. Bunun teme! nedenlenni; siyasal bunahmlarn yanı sıra. tüm geüşmekte olan ülkelerde oldugu gibı îurkiyenin de geîişmesinı. pelişmi$ ülkelerin pazar bulma kavgalan :çinde serçekieştırnıeye çalışmasmda ve aslmda sanayileşme sürecinde tutarlı polıtıkalann ızlenememesinde aramak gerekir Öte yandan so=yal açıdau. bu sanayileşrae düzeyinde ülkemizde sanayı sonrası toplumun arayışlanna gelinmiş olması da ayrı btr 5orun olarak gjndemde durmaktadir Gelişmiş ülkelerin pazar kavgası. öteki gelişmekte olan ülkelerde olduğu g.oj Turkiye'de de toplum u doyradan tü'cetime yöneltmış. tuketir.ıe yönelik sanayi aianlarına yatırun yapraak gibi aslmdş; üJkenin kendi içinde gelışme çelişkisiru yaratan olumsuz bır ortama itmiş'Jr. 19701: yıllarda. Sanayinin Gayrisafi Miîli Hasıla lçindeki payı ancak ^ 20 y e çıkenlabilmış. nüfusunun ~ 70'! tanm kesim'nde çahsc maktan kurtanlamanıış, kırsal kesimrien kentlere göç. büyük kentlerde yogunlasmak suretiyle sağhksız kentleşmeye neden clmuş ve tüketım toplumumın çelışımmı daha da hızlandınnıştır. Oıtalama olarak dış satımm f 7O'ı tanm, % 30'u sanayi ürünlerinden sağîanmasına karşın. dış alıtnların % 70'i sanayınm şereksinmelerine aktanlagelmiş ve uç plan dönemi de geçtiği ha!de tanmın. sanayinın dış fınansman kaynağı olma niteliği değişmemiştır Bu gerçek ortada iken. sanaytnin finansman kaynağını oluşturan tanmda, etkinliğı sağlamak üzere tarim makinalar!, tanmsal ilâç ve gübre, tanmsa) dış satımı geliştirecek soğuk depolama. standartlaştırma, ambalajlama. taşıma. örgütlenme ve benzeri yatınmlara gıdilecek yerde. öncelikle dış kaynak tüketen yatırımlar özendirilnııştir. Başka bir deyimle. başlangıç ıti r gDru$Iir 1980'lerin Eşiginde Prof. Dr. Cengiz PINAR bariyîe fcaynak rarafan a'aniar verıne kaynak harc*ıyan Uanlar ön ptanda tutulmustur. Dış aiım dagıUmmda hammadde oranı '» 7O'e yukselrruş, d;şa bagımlılık oran> glderek artmış. ve buguaku tablo ıle kaÇi 'aşılmtftır. Yılda 5 milyar dolar do'ayınds dış al.m yapabiien ü:ke 2 nmlvar doiai" doiaymda dış satım yapabılmıştir Yaraiılan kay naktan fazla yapıian lıarcamaiar erı ba'îit bütçe kuriır.ın dışında. ülkenin dıs borçianrurı glderek artmaiina neden olmuş. dış. alımdış satim kısır dongusune girilmişm Ortaya çıkan dövız eereksinımi. nc yazı kı yıne en basıt planiama k'jralm:n dışmda pohtık değerlemeler sonanda k:sa •süreli borçlanmalarla karşılanmaya çalışılr mıştır Böyleükle '.978 vılına r 50'si kısa süreli 14 tniiyar dolar borc de\redilmiş ve bu borç tutan petıcl fıyatianndaki hızh artışlarla 1979 yılında 18 milyar do!ıra yükselmıştir. Yüksek faizl: kısa sureh borçlar Tarkiye'yi 1979 yılında cıddı dovız sıkıntısı ı!e karş) karşıya bırakmış. pohtık nedenlerı e beraberında getirerek üretimi ciddj oîçüde kısıtlamış ve enflasyonu pompslayan bir durum yaratmışra Dövız sıkıntıs! içinde buîunulan ortamda buyük ölcude dış alıraa dayaiı tüketic! dayanıklı mallannda fiyatların pazar koşullanna bırakılmış oiması. aslmda az satımla daha fazla kazanmak eğılimimn de getirdiği rahathk tçinde üretimm daraimasına neden olmuş ve enflasyonist baskı daha da artmıştır. Cretim yönunden bağımlüık doğal olarak teknoîoıik bağımlılıgı da beraberinde getirmiş. ulusal enerji kaynaklarım kullanan teknoloji yenne dış alıma dayalı enerİi kullanımı hızlandmlmıs ve doviz darboğazına daha hızlı girilmesi sonucu yaratıimıştır. lkemizdeki yerleşme yapısınm geçen yıllarda değiştiği kadar önümüzdekj yıllarda da büyük değişikliklere uğrayarak 2000lerde ulke nüfusunun ^ 75'inin kentlerde yaşayacagı. İstanbul'un 2000 yılmdaki nüfusunun ise 10 12 mılyon olması beklenmektedir. Bu kadar hızlı kentleşme İçin gerekli v e yeterli önJemler zamanında alınmış mıdır? İşin ciddiyeti kavranmış mıdır? Her şeyden önce yasal önlemler yeterli midir? Ve dahası kentli. kentinte sahip çıkmakta mıd>r? Oysa görünen odur ki, kents#I alanJara cevap verejiil»cek imar planları olmamasmdan. varolanJann da uygulamayı çağdaş hale sokacak aynntılardan yoksun olmasmdan kentlerimiz özellıkle son S 10 yıldıf ge.cekondu gelişmesi dışmda sadece imar yonetmelikleri aracılığıyla oluşmaktadır. Bunun sonucu olarak da bugünku tüm guzelliklerini kayöetmiş türedi ve maraz çehirler ortaya çıkmış ve kendimizi bu düzensiz ve plansız, sadece toprak kârının egemen oldugu bir kentr leşmenin İçinde buimuguzdur. Mimarlardan. şehlrcllerden ziyade politikacılann çekil verdigi bu kentleşme, güzel olan herşeyi tuketerek, tarihi doğal ve toplumsal değerleri perişan ederek, bu pis ve iğrenir olduğunruz yere geürdi bizi. Savaş sonrası kentlerde bile rastlanmayacak ölçüde geçmişinden kopıık. uyumsuz ve anlamsız derme çatma beton yıguılan halindeki modern (!) yapdarla dolu bir «büyük modern köy» dur artık İstanbul. İşte bu «büyük köyü» sağlıklı bir kent haline getirmek için ne tür önlemler alınmakta, ne tür yasal sınırlamalar ve düzenlemeler düşünülmekt« olduğu da meçhuldür. Bundan öte konuya ciddiyetle eğilindiği bile şüphelidir. Sadece son onbeş' yılda Kadıköy vb. yerleşim bölgelerinde merkezden çevreye genişleyen bir yık yap sat çemberi. ev, ağa^. oyun yeri. önüne ne geldiyse yozlaştırıp, yok ederek. mevcut alt yapı ve sosyal üst yapıyı da zorlayarak yetersiz ve işlemez hale dönüştürerek. plan program dinlemeden büyüyen yerleşimin adı acaba ne olabilir? Oysa İstanbul kentinin düzenli gelişimj için yıllardır imar planlan yapılır. Ancak bu plan!ara «imarsız tmar planlan» dense ayıp mı olur? Zira bu imar planlan bugünkü durumlan ile kentin sorunlanaa çözüm getirmekten, rcekânsal ?elişmeyl düzenietnekten uzaklıklan bir yana; bir başka dsyişle oluşmuş düzensiz gelişmeyi yasallastırmaktan. başka bir lşlev ?öremez durumdad'riar. Bu halleriyle belediye başkanlannın odaJannm duvarlannı süslemekten öteye pitmeyen bir srörevle yükümlüdürler adeta İstanbul kenH için 1 W lerder» bu vana. b«Ik' de be lediye başkanlannır duvar !an boş kaimasın diye verH ve yabancı şehircüere b'ne yakm etüt ve planl<a.ma ça Avrupa Ekonomik Top^uhığuna girmeyı savunan sanayi. bu pazarda ayakta kalab.imenin, fıyat. kaüte g:bi seçeneklenni değerlend.recek verde ıc tuketınu hedef almak suretıvle aslında kendi içınde kârlı. anrak kaynak yaratmaîj bakımmdan çe'ışkjyı rahat O7ümler duruma geimiştir. Ya!(İ85L!i onbeş yıllık uygulama sönucu vanl.an bu noktada uretimın yavaşlaması ve fijatlarm yükseimesj şıbı kurul'j remberekler birden şevşeverek s.yasai ikfıdarlan ?arsan boyutlara ulaçılmjştır. Iş;n ; kötüsu. vıüann b:nk:mınin b rden ortaya çıkardıgı sorunîann 'cısa donemde önlenemeyeceği bilindığı ha'de çozümlere polı; tik göruntü verilmek s*snmesı. ekonomiye ; politiltayı egemen k'îmai gibi bir eğ lini köniklemiş ve yanlış değerlemelere ıtmiştir. Olumsuziuklar Izlenecek Politika Bu oiuşum içinde Izlenecek temeJ politika. olaylara doğru tanı koymak ve doğru seçenekler bulmanm yanısıra herkesin duşündüğü gibi, siyasal panılenn sen ben çekişrr.elerinden vazgeçmelerinde düğumlenmektedir Bunun ülkeye zarar vermekten baçka bir içe yaramadığı kabul edilmeli. topîum kısa sureü çözümier ıç/nde bir arayışia karsı karsıya bırakılmama'ıdır. Sanayileşmek ıstenıyorsa. sanayi kesıminin fınansmamnda o:ıcu olan tanm kesımi ciddı olarak bir bütun içinde değerîendirılrneli ve özendirümelidir Uygulanan taban fiyat politikası ürcvvni artırmak yönunde ysrarlı olduğu çıb: ashnda sosya! açıdan Turk köylüsünun ürününe gerçek fiyaii atabilme ve gelir dağı'.ımında hakkı olanı alma bihncıne ulastığ'nı gostermektedir. Ancak bunun ssr.ayı maliyetlere yan sıması da ciddi olaralt lzlenmeüdir. Dördüncü Planda da belirtildiği gibi, mevcut sanayi dallarının teknoloji. üretım kapasiteleri. istihdam potanbiyeli, maliyet etkinlikleri, dış satım gtıçleri yonCınden envanteri yapılmalıdır. Bu envanter sonunda ekonomiye yük olmak'a devam edeceği sap tanan alaniarda ve firmalarda gerekli önlemler ahnmaüdır. Mevcut yatırımlar. dış satım gücünü gehştirmek amacıyle, fıyat kalite kontrolu ve tanıtım olanaklan açısından değsrlendırilmeli. dövız getinleri ve harcamalan hesaplanarak bellı b;r süre için vüksek dozda desteklenmelıdir Yabancı sermaye konusunda kesın c tavır konmah. yab ;nci serrr.ayeli kuruluşların ekonomiye katkılar; ciüdı olarak değerlendirılmelı douz kazandıncilık niteliklen uzerinde durulmalıdır AET. gehşen koşuüar ve poiitikalar açısından yemden gozden gsçırılmeli. kesin taur konmahdır. Turkiye'nin (eopolitik durumu gundsmde rutularaJi uçüncj dunya Gikeîen ve özelhkle Ortadoğu ülkeleriyîe ulan kor.umu lyı değerlendirilmeüdir. K:sa surcde sonuc verecek bir önlem olarak. yurt dışmda çalışma. çalısan'arın gehrîeriDin bellı bir oranda dövız olarak yurda getirmelenne baglannıalıdır Kuşkusuz bu önlem çahşanın döviz eel;rlorine kur garan'isi verilmesi veya kendi ısteğı ''.e dilediği bir kuruluşa ortak olması bkçımin.da özendirilmeli " desteklenmelidir. Cretim yetersi7İıgı içinde pazar koşullannı işietmek olanağı bulunmadıgına göre, bslirh b'r süre ıçin. pazar koşullannın gerektirdiği üretim yerine. gereksinım esasına dayalı üretim sistemi izlenmeiidir. Yatınmlann finansmanında kullanılacak iç ve ri:s kaynaklar smırb olduğandan, genış ve yaygın sanayileşme yerme. derınlemesine kendı içinde butünleşmeyı öngören yatınmiar desteklenmelidir Yıllann birikımi ortaya cıkan döviz darbogazının. uygulanan hatah sanay:t'eşme ve fınansman politikasınm sonucu oldugu kabul edilmeli. bu sanavıleşmede rol aian kunaluşlann kendilerını ciddı olarak ekonomik kuraJlar içinde eleştırmelerı. değerlendirmelen ve si'asal iktidarlan suçlama yerine bırlikte ulkenin kendı olanaklan içinde çozüm aramalan sağîanmalı. ba|ka sının mutsuzlusunu paylaşmak alışkanlıgî kazandınlmal'.dır. Kooperatif Köylülerî oruyorum: Cay ıçer miyiz' Cay soylüyorum, Bafa Gölü Kooperotifl 171 No. !u üvesı Hüseyın Yılmoz, Kapıkırı Koy Muhtarı Seref Gökcul, Monyas Gol Kocperatıfı Bcskanı Huseynı ÖztLrk, Göl Marmora Bolıkcılık Kooperatıfı Başkonı İbrahım Yıldırım ıçin... S Covlar gelsın, Bafa golünün öyküsünu Türkiye'de bılmıven ^/ar m ı ' Bu bereketli göl vaktiyle b ; r ailenin el'ndevdi. 171 No. lu u\e Husevın Yılmaz anlsl'vo' Göl ağası tek balık tutturmuyo'du köyîüve... Blrleştık. bir olduk, bırlık olduk. Hükümet gölu kamuloştırd1. 6 koy bir kooperatif, kurduk. Ş md' hersey çok iy!. Ancak b>r dıleğımz var: Bafa'da Cakınak burnundan Ank ağzına bir set cekılırse daha cok baiık üretme olanakla'ı saglanacak Arac aerec konusunda ortaklık nasıl vürüyor? Herkes'n sandalı kendısmın. Manyas Kooperatifi Başkanı Öztürk. cay;nı yudumladıktan sonra la ; a katılıyor: Bızde mo'orlu sandallar kooperatıfin iıalıdi", ama üyeler araç çerece gozu g<bı bakar. Bafa ı!e Manycs orası kac küometre? 800 kılometre var ibrohiTi Yı'dnm do an'otıvor. Onların örgütunde 241 üve varmış; 7 koyün ortak' çpv!o 51* bin i'ra semayell b r kooperot'f kurmuslor Köylüler hoklarına sohip çtkı/or'ar. gırdıkien yoldan dönmeleri kolay değil. Top'um bllimde köyluluk vardır: amo bir de kooperctıf koyiüleri sırıfı va r dır. K'rsa' kes'mde emeğm ekonomik örgütlenrnesi kooperatif yoluyia olu r . Koopcatıf kovıulerı yclnız yaçam koçullannı lyılest rmekie kolmazlar, fikır'en değışiTie uğrar. bil'nclen'rler. Tarı^da kooperatrlsşme ve sanavıde sendikolasmo köylü ve işci sınıflarını bütünleştiren bir oiuşundur Enekci sınıfın'n sıyasai örgütü bu bütunleşmeyı ideoio k ocıdan yoğurdj mu. yenılmez bir toplumsat güc oluşur. Gecmişte koylü kocperatıflerinı komprador kapıta!ıZTi"'.n Sivasasınj bağlamak ıcn buvuk çabo oöste''ıldi Koopeat.fcılık yozlaştırıldı. Ne var ki. artık bu dönem asıiıyor. kırsal aianda bılinclı önderler ortcyo c:kma/a başladı Bunlar, sırtını uckcöıtcı iktidarlara ve sermaye hukumeilerine oavayarak kövlüvü aldatcn açıkgozierı kooperctıfcil^k alonmdoı tasfiye edeceklerdi'. Bnlîce şubes, bulunan Köy KooD'takı gelışmelere dikkat edın1. Anadolu'm'n her yanında bir kımıtdanma var. Bir Yazar Eyüboğlu OKTAY AKBAL U EVet Hâyır <Cağın bllgisi bir gözluk değll bir ışıktır, bakmaya değil aydınlatmaya. karanlığı, bilinmeyenl ortaya cıkarmaya yaran dıyor. «Bildiğını uygulamayan bir kimsenln b!idiğine inanmak da doğru olmaso gerek. Bilgf, bileni değıştirmezse, ana yenı bir davranış bıçtmi getırmezse neye yarcr? Çağın kişisı. ccğın bllgisıvlo kayraşandır» dıyor. fB'ilge olmaktır çağın kişisı olmak. Onun yüreği yaln:z kendi Için doğil bütün kışıie/ fcfn carpar, bütun kiştlerln Cıardamarlorıno stcotcbk yoymok için yurur» dlyor... tsmet Zekl Eyüboğlu'nun yeni kıtobı «insanın BQyxıtlarunı bir baş ucu yapıtı yapacaksınız, başka care yok... Öyle, ele bir ohnışta sonuna gelebileceğinız türde bir kitap değil bu. İnsanın boyutlarım cizıyor. duyuruyor aniatıyor. €İnsan»ı tüm boyutlariyle tanıtmak kolay lş değü. Eyüboğlu. bu birbirinden tlginc denernelerlnd9 insanı doğal ortamından alryor, onu üretim, yaratma, felsefe, bilim. saygı, sevgi, zaman, yorum, yargıtama, yer, evren. ben, bencillik, ctevinim, ölümsüzlük, sezgi, güzeı, doğadan kopma, kışılık, erek. cağın kişlsi olmak açılarıyla. yonleriyle. olgulonyla, tanımlanyla. kısacası İnsanı insan eden yanlarıyla tüm boyutiarını çlziyor... Bu Eyuboğluiar üglnç bir ailedir... Bir Sabahattin Eyüboğlu cıkarmışlar. Düşünce adamı, söyieşl adamı, yaratı. yol gösterme çağdaş uygarlığa yokışma adamı bir Eyüboğlu... Gercl az yazdı. oz yarottı, belki de az calıştı. VVılde gibi onun lcin de «dehasını yaşamında harcadı> denebilır mi? Sabahattin Eyüboğlu'ndan kalan yozılar eşsiz bir değerdedır. Ama sayıca azdır. Evet, çevirileri da var. başka kitapları da... Ama Sabahattin Eyüboğlu gibi üstün nıteiikli bir ekin, bir sanat adamının gerçek değerinl kalıcı bir nitellğe ulaştıracak sayıda değil bunlar... Bir de Bedri Rahmi Eyüboğlu var: büyük ressam. usta ozan. Ressamların dilinde <en iyi ozan», ozanların dilinde ten iyi ressam!» gerceği şu. iyi bir ozan. iyl bir resşarn, bir koltuğa iki sonatın ustalığmı da sıkıştırmış, yaşamı boyunca sürdürmüş üstün nit9Ükli bir scnatçı... Yazılarını da unutmamaiı, yazarlığını aa. oğretmenliğini de... Ismet Zekl Eyüboğlu şimdıye dek birbirinden değerll ve yarorlı araştırmalar, incelemeler yayınlodu cCumhurıyet'in 1961'deki dil konusundaki yarışmasında adını duyurdu.. Birıncl olamadı, ama yazdığı ınceleme en değerlısıydi. Yargıcılar kurulunda Eyüboğlu'nun yazısmın birıncı gelmes'ni isteyenlerdendım, olamadı. Eyüboğlu. ünlu bir ailenın, ıkl sevilen sayılan kişl cıkar mış oır a lenın uyeslydı.. Bir süre Bedrt ve Sabahattin Evüboğiuların golgesnde kaldı. Sonra kendini, ağırlığını, önemınl duyurmoya başlodı. Sessiz. ama sürekll çalışniası. Hgınc araştırmaları, gerçek bir kültür adamı kl şılığını yansıtan yapıtlarıyle... «Divan Şıirinde Sapık Sevgı». tTurk Şiirınde Tanrıya Kafo Tutanlar». <Baki», «Tanrı Varatan Toprak» «Ancdolu inancları», «Karadeniz Hclk Türkülerı» vb. vapıtlarıylo gerçek bir incelemec) oıöuğunu kanıtiodı Son yopıtı «İnsanın Boyutları» ile de usia bir aenenneci vanını beüriedl okurlara.. Son /cpıtı defiım. ama son yopıtı «AlevilikSünnilik» ti' gerceifte Bu son araştırmasmda Aleviilği ve Sunnıliğ' ıncelemiş. Türk okurunun yararlanacağı bir yapıt ortava kovmustur islam duşüncesınin ikı buyuk Inanç grubu •'onusundo şöyie yarıyor' tBu kurumlardan blrinci sınin gelıst'rdıâ' düşünce okımı genellıkle Tasawuftur İkincsmın daha cok Arfstoteies mantığına dayalı bir fel sefe •'i'unu ben nsediği gorüiür..» Güncel bir sorun oiao Alevütf ve Sunniiııj'n ne oldıığunu geniş okur yığın larıno ?ön avnntıları ve dennlığiyls onlatan. bu yapıtryla do Evuboğlu kalıçı ve değerli oır yapıt ortavo koyrnustur istiet Ze<! Evuboğlu'nun her yeni kitabı cıktığında okurionmo bu gercok düşunürümüzün yapıtını tanıtmak istenm. Oltıoz'. Nedeni de. Eyüboğlu'nun yapıtlarının övıe ko'av cabufc h;ziı okunan. üc bes sözcükle. âvguyle »onıtıc cümievie gecıstirilemeyecsk urünler olmasıdır urro öakıyoaım eisstii'" evrenimız fam b!r verimste lık ıc^ae EvOboglu nun uzun ve sabırlı bir caiışmayio ortayo kovduğu kitapları aynı uıun ve sabırlı b'r emekle dedjer'endiren. tanıtan kimse cıkmıyor. Ben de okurtanmın. h'c değilse bu son ikl değerll yapıtı tonımalarmı >sted:m «İnsanın Boyutlarıı gibi bilimsel denebüecek bir deneme yapıtı ve tAlevilikSunnllikı glbl heTi guncel hem de Islam düşfjnoesinin (ki ana akımını cözümîeven tanıtan bir oraştırma yapıtı okunmaya, saklonmava 'leflef vıtapiar.. HEDEF. DEV BİR DENIZ GÜCÜf TÜKK D0NAN1MA VAKFINA YAPACAĞÎNTZ YARDIMLARLA BU SF ULA?A>RtLTRİZ. nını. «Türkiye vuı . kaça oyiesine aîışmış ki onlar» dokundunuz mu an kovanına çomak sokmuş gibi olursunuz. Antalyada sahillere ya Diian viüalann yıkılması ka ranmızdan sonra kıyametler koptu Koylu tapusuz bir RYUÇ toprafı işledıyi zaman onun adı komünistliktir. ama paıa babalan buiu ya PÎENTSEL ANARŞİYİ DENETt>îpaısa özel mülkiyet kutsal SİZ KÂR ETME TUTKUŞU YARAmülkiyettir » TIYOR. BU NEDENLEDİR Kİ ISGünlük yaşantımızda şıTANBUL KENTSEL YERLEŞİkâyetlerimizin kaynağı olan oigu nedîr? Sonısunu Prof MİNDE ÖZEL ÇKARLAR, TOfDogan Kuban Söyîe yanıtLUM ÇIKARLARININ ÜSTÜNDE iıyor. "Maksımum kâr du TUTULUYOR VE TARÎHSEL ÇEV zenin kent boyutlanna yon t sımasıdır Fakir olrr.ayan ış KE YOK EDİLİYOR. siz olnıayan. hasta olmavan j 7i 1şl Vıkfrîhffa oian. izbe yer* FeyH lerde oturmayan'ar butün MİMARLAR ObASI İSTANBLL 5UBES! BAŞKANI o'umsuzlukîara çpkilebilir «mezar taşlan» gibi bir biolarak bfıkıyorlar Tam salışmalan yaptınlmıştır. Bun rt ardına onca koruma kanayıleşmıami5 ulkelerdeki lann göstermelik olduğunu rarlanna karşın dikilmesi kcntler de sanp.vileşmiş üliddıa edemeyiz. Ancak bu nedense öntenemez. keîerdeki kentlerin ha^talıkgelişmenin temel etkeni iler larına. üstshk o kadar örgütKentsel ışleyişın bunca ade de vurgulayacağımız gibi lü olmadan vakalanmaktanarşik yanmın bir arada bupolitik ve ekonomik sistemdır. lunuşu bir rastlantı sonucu dir. Çarpık kentleşme ıse değildir Tam tersine bir sisvarolan bağımiı kapitalist Bu hastalıkların başmda temin panoramasını birbirisistemin anarşik ve duzen kontro'süz kâr istemınin gel ne tamamlayan goruntüleritanımaz yapısından kaynakdiğins şuphe yok.» İşte b>dir. bunlar. Tam anlamıyla lanan bir yan uründür. kez daha sorunun özu bir sistemi, kapitalist sisteBir yerde İstanbul kentı Evet kentleşmede en bumi gözlerimizin önüne serüzerine işaret ettığimiz bu yük sorun burada yatıyor mektedir burda. Gerçekten sorunlar bütün ülkemiz kenî Bu sorun yü^ündendir ki İsde bu sistem bütun canlılılerinin ve bunun ötesinde tanbul kentsel yerleşiminde ğını özunde taşıdığı ve bağtüm kapitalist ülkeler kentözel çıkarlar toplum çıkarlannda yeşertip büyüttuğü alerinin sorunlandır. Kapitannın üstünde tutuluyor. tanarşik yapısma ve karaktelist sistemin yapısal hastalırihsel çevre yok ediliyor rine borçludur. ğı olan ve doğal olağan işPark diye. meydan dıye coleyişi sonucu ortaya çıkan Sist«min yaşamı bu anarcuklann özgürce oynayabibu kentleşmeyi şüphesiz geşik yapı üzerine kurulmuşleceği bir yer kalmıyor. Kıne en iyi ifade eden. «kuraltur ve o olmadan işleyemez. yılar özel mülkiyetin surlasızlığın egemen oluşu» taKapitalizmin en önde gelen n ile çevrüiyor. yahlar yakınımlamasına uyan «anarşi» özelliği onun düzenbilmez lıyor. yaya kaldırımlan otokelimesi olacaktır. bireyci yapısı ve anarşik kapark yapılıyor. Her kanş top rakterindedir ki işte bu sisragm ne yapıp ne edip baÖnce bir bilim adamının temin en önde gelen yönetiraya çevirmek hırsı. karan : sözlerine kulak verelim. cileri ve yürütucülerini bile lık aç gözlülüğü ve sapık Prof. Gündüz Özdeş bu yaçıglık Çiğlığa feryat ettirhesaplılık: işte bu kent toppının bir yanmı şöyle dile mektedir bu kentleşmeye. rağı ne yapıp ne edip pagetiriyor; «İstanbul Belediyaşam bıçıminin eksikliği do yesinin 3040 vıldan beri Fransa Devlet Baskani ğa ve insana karşı yürek'er yaptığı çalışmalan bilimselGiscard d'Estaing Le Point acısı yabancüaşma. kırlenen Ükten uzak buluyorum. Öndergisinde verdiği demeçt6 ve tahrip edilen yozlaşmış ce plan ve plancı otoritesi •bugünün kentinden bunaçevre; işte kentsel anarşi ükurulmamıştır. Son kırk yıl lan kentli yannın kentlerinrünleri. Beğendinizse. içinde sadece PROSTun dev den açıkça kuşku duymaktarinin belki Uk yıllannı bundır» diyor. Ve Batılı kapitaBugünün kentine sahip odan hariç rutabilirim. O zalist dostlanmızın yarattıklalanlar. üretim araçlanna da man plancı otoritesi belki n eskj ya da yeni kentlersahip olanlardır Oretim abir derece söz komısu idL den hoşnutsuz olduklannı raçlannın belirli ellerde topOndan sonrakj bütun devirifade ediyor. Yine bir başka lanması demek oian kapitalerde böyle bir otoriteden Batıh devletân yöneticisj Allizm maksimum kân bedefsöz etmek mümkün değildir. man Cumhurbaskanı HeineIer. Bu temel hedefi göz arAynca daima revizyon edimann söze şöyle karışıyon dı eden kent planlaması kalen geçerli tek plan yerine «Anayasamızın 14. maddepitalizmde egemen olan keçok da plan yapılmıştır. İssinde saptandığı gibi mülkisimlerce uygulanabilirlık nJ tanbul'da bu da (plan anaryetin sınırsız olmadığını terteliğinden yoksundur Çünşisi) doğurmuştur.» (Millisine yasalarla öz ve sınırlakü onlar en yüksek kâr sağyet Gazetesi açık oturumunnnın saptanabileceğinj acalama olanağı vermeyen plan dan.) ba ne zaman kesinlikle kavve programîara uymazlar rayacağız. Anayasamızın 14. (*) Bu nedenledir ki kapiPlaniama uzerlne bu ifamaddesinin buyurduğu gitalizmin laboratuvanndan delerden sonra bir başka örbi her mülkiyetin toplum büyütülpn kâr mikrobu türr neklemeya ulaşım sorunuyaranna katkıda bulunabibünyeyi sarar ve o ölümcül na geçelim. Bir günlük galecek yöntemle kullanılması hastalığı yaratır Yine Proi zete uzun bir dönem kentgerektiğinJ acaba ne zaman Doğan Kuban'm ifadesi ilf» sel anarşinin bir başka yökesin bir tavırla duyurabile«hücreler kendi başlanna nüne etiliyor ve bu konuda reğiz. Acaba anayasamızın buyruk büyüdukleri ve vüaçtığı kampanyayı TTLAFTK emrettifi anlamda bir toprak cudun röm mekanizmasının ANARŞİSİ olarak adland:nrukukunu yas3 kojruculadışmda seviîen bir tebirip yordu. Ne bir deŞişim ne de n ne zaman gerçekleştirehür faaliyette bulunduklan bir önlem için uyancı bile cekler?..» zaman kanspr oluyor> olamadı. Ügililer sanki kös dinlemişti. Kentsel anarşinin Devam edelim, hör dünva Çare: «İçinde yaşadığımız bu yanı da öteki frörünümnın ruhani önderi Papa IV çevre halkındır ve halkın leri gibi yalmzca Türkiye'yç Paul kilise çanlannı şöyle kararlan ile insana uygun özgü bi r olay degîldir Gelişçalıror. «Kentler sömurü ve bir yaşam çevresi yaratılmiş kapitalist ülkeler d e yaegsmenli?in yeni biçimleıiması yolunda gelişmelidir kmıyor bundan. ni yaratıyor öyle ki. bir taBu oluşum ıcin gerçek enkım azinlık ötekilerin ihtiGün geçmez ki gazetelergel olan kent toprağı mulki yaclannı kötüye kullanıp yade Boğaz'da tarihi bir yalıveti toclumsal'aştınlmalıdır sak ka7ancİTa kaynak ha!1mn yıkıldığı haberini okuKentli kentine sahip çıkmalı ne getiriyorlar.» Ve gene biz mayalım. Peiç kısa zaman bütun cö7urn!erdp hplVın il de pek yak'nlard=ı Snvın Büsonra da o eüzeüm binala5i vp etkınliği uyandınima lent Ecevit sünevdeki bir ilinn yerine k;t3bina uydurulıd:r. mi'den Ba^bakan olarak of• up dikilen o gör^üsüz bef keli bir VVMP şöyle d n » on yığınlarını eörmeyelim f * l Önder Senvapıîı Ketiri''ordn çnrr^'in bu vaBu yapılann ariets CumhurHvet 1975 KentseJ Anarsi Islerın kolay oiduğunu kimse söyltyemez. Ana Turktyede uzok köylero dok yaygınlaşan btr ır/anışın var!ığın< herkes söyhyeb'ir. Bo7i kent ovdmlarıySa konuşurken /üreğinizı saran olumsuîluk, krsc! kesimin ve fabrika dünyasırsın oyafimı toprağa basan emekcisıyle soyiesırksn dağılıycr. 1960'lcrdo serp s i tohum'ar u'kenn ce^'t'ı verler'ncie sürgun vernışler bov atmışia'di'. Anadolu k mıldi/or. Oroda kooperatıt. burada sanat şenliğ:. şurada ilerıci portı örgutlenmesıvle kaynayan 45 milyonluk ülkede kitlelerın terör meror dinlediği vok. Ounyanın her yanmı sarıp sılkeleyen çağdaş ruzgâlarm koyij oisım, kentli olsun, insanlanmız) dermlemesins etkilemesi gercekte sevinilecek bir seydir. Bovalı basımn bu üyonfşı cleğertendırmesi o'anoksız Boyalıbas'n kendi işinı. yapaçaktır. Oiumsuzluk pompaicrmı qalıştıracoktiT. yrtgınl* edetiiyatı üretecektir; kıçlllği yozlaşmış ve kımliği lekeli kolemterin her gün karanlık kuvulardan cektığı pisliğı natbaa murekkebıne dönüştürer.ektır. Yılgınlık yatıtmak onların mesleğl... Her tür karanlığı delmek devrimci aydıniarın görevi, ve ol'jnısuzluğu aşmak halkın tarihsel işlevi... lîBYA ABâP HâLK SOSYAlıSÎ CîMIHİR/YESINOE îl FAfiH Üniversitesinin Mühendislik Bölümü'nün muhtelif branslarmda çalı?mak üzere. MİMARLAR, İNŞAAT, MAKİNA ve ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ Soğutma erkondeyşin, ısıtma işleri bakım ve montaj TEKNÎSYENLERÎ. TELEFON işleri bakım montaj TEKNİSYENLERİ. Her türlü ELEKTRİK tesisat bakım ve montaj teknisyenleri. Aranmaktadır. İsteküler şu şartlan haiz olmaîıdır: 1 Mühendislik ihtisas belgeleri, 2 En aşağı üç yılJık tecrübe sahibi olmak. 3 İngilizce bilmek. Talip olanlann bu ilanm nesrinden bir hafta zarfında bir dilekçe ve resmi belgeieriyle asa^ıdaki adrese müracaatları İnönü Cd. Mithatpaşa Han No: 92/4 Taksim Gümüşsuyu İSTANBUL İşsizlik Sigortası kurulmslıdır, bütün işçi ücretleri yükseiîümelidir, toplumsal anlaşma iptal edilmslıdir. İşçiler, emekçiler, yurtseverler, demokratlar. devrimciler Tekel işciîerinin MİTİNIG VE YÜRUVÜSÜNF KAÎ'l YAŞASIN D^VR'VCİ SENDİKA MUHALEFETl (DSM) Yer 'ZMİR KONAK Tarlh 22 Eylül cuT,crtesi Saat . 14.00 TERTİP KOMİTESİ (Cumburiyet 7152>