Katalog

ONİKt CUMHURtYET 7 AĞLSTOS 1979 EKONOMİ... EKONOMI... EKONOMI... EKONOMİ... EKONOMİ... EKONOMİ... EKONOMİ... EKONOMİ... EKONOMİ..; Kenan MORTAN TÜRK EKONOMISİ 20 YILDIR PLANLARDAN ÇOK İMF'NİN "STAND. BY,,LARINA GÖRE YÖNLENDIRİLDİ Uluc GÜRKAN AP HÜKÜMETİ 1970'DEKİ «NİYET MEKTUBU»NDA SÖZ VERDİĞİ YAPISAL DEĞİŞİKLİKLERİ GERÇEKLEŞTİRME OLANAĞI BULAMADI VE BU İS 12 MART'IN ARA REJIMLERİNE KALDI 1660 yılı. Turkiye'deki smırsu kapitalist gelişmenin önemli bir durağıdır. EKonomik ve toplumsal yapıda. üretim güçlerlnın gelişme seviyesine uygun dönüşumler, bu tarihten sonra hızJanmışUr. Türkiye, 1960'lann iklnci yarısında ise. ekonomik yapısıyla ilgili önemli bır aşamayı geride bırakmıştır. Bu dönemde sanayi. ekcnominin en önemli kesimi haline gelmiştir. Böylece sanayinin sorunlan ön plana çıkarken. Türkiye'nin sırursız bir biçımde dış dünyaya açılması gundeme gelmıştir. Türkiye'nin dış dunyaya açılmasında. 1970 ve 1978 yılları büyük önem taşımaktadır. Türkiye kapitalizminin bu gelişim süresinde, kısa adı IMF olan Uluslararası Para Fonu'nun damgası ve ağırlığı. sanılandan çok daha açık olmuştur. Türkjye. 196ı • 1971 yıllan arasında ekonomisim. planlardan çok. IMF'run «Standby» düzenlemelenne göre yönlendirmiştir. Bu döneme ilişkin en çarpıcı bilgiler, kuşkusuz Turkiya ile IMF arasındaki 10 adet •Standby» düzenlemesinde saklıdır. Geçmiş yıllarda kamuoyunun dikkatinden ustahkla saklanan Türkiye IMF ilişkilerinin doruğu, AP hükümeünin 31 temmuz 1970 günlü ünlü Niyet Mektubu»ndan izlenebilir. Bu mektupta, Süleyman Demirel'in Maliye Bakaru Mesut Erez. Türkiye kapitalızmini dış dünyaya açabilmek içın. ekonomide bir dizl yapısal değişiklığin gerçekleştirüeceğine söz vermiştir. Süleyraan Demirel'in Maliye Bakanı, devrin IMF Başkanı Bay Schvveitzer'e şöyle seslenmiştır. •Şu andaki durumu ve gelecek dönemi yeniden gö:den geçiren hükümetim, Türkiye ekonomisinin daha fazla genişleyebilmesi için gerekü sağlam temeli kurabilmek amacıyla bir seri kuramsal ve yapısal politıkalan saptama sonucuna varmıştır. Gereklı ka'««ımistir 1978 «StandBy düzenlemesini 1979'daki izlemiştır 1980 duzenlemesi için gerekli bağ lantı yapılmıştır. Bu ortamda. kapitaiizm ile demokrasinin uzlaşmazlığmın TürkiyenJn politik yapısında 12 Mart benzeri yenı ara rejimlerj zorlaması en buyuk tehlikedir. CHP hükümstinin IMF ile gerçekleştirdiği «StandBy. düzenlemelen, 1970 ve önce k.'. yılların aksine. ekonomide yapısal değ:şiklikler tçermemektedir Bunun en öneml. nedeni ise kapitalist ve emperyalist batının Türkiye'den istediklerinin 1970 «Stand By»in da öngörüldüğü biçimiyle büyük ölçüde karşılanmış bulunmasıdır Bu arada. AP ve CHP nin «StandBy. düzenlemelerinde dikkat çeken bir başka olgu da. AP'nin Izlenecek ekonomik politikalar» için izin isremesine kar şın. CHP'nin «Izlenen politikalan* onaylatmasıdır. Bu farklılığm kaynağı. batı kapıtalizmi tarafından nefretle karşılanan dördun cü plan ve 1979 yılı programının. CHP hükü meti tarafından yadsınarak Ekonomiyi guç lendırme programı» adı altında IMF'ye başvurmadan önce değiştirilmesidir. Bir başka deyişle kapıtaiizmi geliştirici poütikalann uygulanması için IMF ya da bir başka kuru luşur dayatmasına gerek kalmamıştır Bu arada Türkiye. Türk LJrası'nıa dış de ğerinde yapılan ayarlamalan IMF'ye duyur duktan sonra. Türk ihraç mallarımn ulusİR' arası pazarlardaki rekabet gücünü korumak için bu tur ayariamalarm yenılenecegı belir tümektedir. IMF tarafından onaylanan bir başka c > nemli politika ise. Merkez Bankası'nın kamu kesimine yön°lik kredüerindeki sınırlamadır Bu sınırlar. kamu kuruluşlarını. piyasa ku ralUjı anHyıv ıçinde kayn?k yaratan bir yapıya kavuşturmanın gerekieri sayılmaktadır. ramsal ve yapısal değişikliklerin Istikrarlı bir ekonomik ortamda gerçekleşebileceğine inanıyoruz ve 1970 ıçln hazırlayıp Para Fonu uzmanlan üe ayrmtılı olarak karşılaştırdığımız bu program. bu türde bır ortamı sağlayabilecektir.» AP hükumeti. bu yapısal değişikllkleri gerçekleştirmek olanağını bulamamış, bu iş 12 Mart'ın ara reıımlerine kaJmıştır. 12 Mart ara rejimlerinin hız verdiği kapitalist sanayileşme Turkıye yi dış dünyaya açılmaya hazır hale getinnıştir Ancak, 1974 yazındaki Kıbrıs Harekatı, bu süreci bir süre geciktirmiştir. AP'nin 1970 carihli «Niyet Mektubu»nda öngjrülen yapısal değişıkliklerin 12 Mart ara rejimiyle buyük ölçüde geıçekleştirilmesinin sonrasında, Türkıye'yi dıs dünyaya sınırsız bir biçimde açmak işievi. 1978 yılında CHP hükumetine kalmjştır. Bu sırada, IMF'nın yeruden denetleyicı olarak devreye girdiği göz BU YILKİ TABAN FIYAT VE TARIM ÜRÜNLERİ IHRACINA İLİŞKİN DÜZENLEME İHRACATÇI KÂRLARINI ÜRET1CIYE AKITABILECEK TARIMSAL ÜRÜNLER DÜNYA FİYATLARINDAKI ARTIŞ KARSISINOA PARA OEĞERINİ OUŞURMEDEN IHRACAT YAPILABİLMESİ. ARACI IHRACATCIYI DEVREDEN CIKARIP YERİNE KOOPERATİFLERİN GECİRİtMESİ İLE OLASIYDI BÖYLE BİR UYGULAMANiN HAKLILIĞI IHRACATCI CEVRELERİN TEPKILERlNDEN OE BELLİDİR. BU TEPKILER TABAN FİYATLARININ YUKSEKIİĞINE DEĞİL, KAMU KESİMİNİN IHRACATTA ETKİNLİK KAZANMASiNA YÖNEÜKTİR. Cekirdeksi? kuru üzüm taban fivatlonnın yüzde 'i9t mcırın yuzde ICS pomuğun /uzde 8184 vfc • ndığm yuzae 74 artısia Delırienmesı sonrası İMP ye ı/enlen Nıyer MektuDıınun yükumlulüklerınden oırı aşılmış ve gecersız hale 'datırılmiştir. Yenı urün tabon fıyatlon ile ıc pyasada üretıcı ük kez cdrtı ve Kurumsaı anıamda kollanmış ve bugune aek aracı ıhracotcıiaro akan karlor uretıcilere Kovdırılm.ştır Bu yıl uyguıanan başarııı taban fıyatları, kaynağını tanmsai urun dunya fiyatlarının gıderek yukseımesmden almıştır Türk lırasmın doıor karşısmdok' ınracat kurunun 35 Hro olarak kaıması holnde soz konusu ürünierden bu yıı yüksek ihracat gelırlerı sağlanacağı anloşılrraKtadır DOĞRU BİR SAPTAMA Taban fıyatlon hangı koşullardo sapton Taban fıyatıarı IMF'ye verılen ve odı performans Kistoslan olan yükümlüluklerın yer aldığı Nıyeı MeKtuDunun onaylanmasıidan nemen sorıra dığer üır deyişle <lk sınamo onamındu ılon edıımıstır Cunku soz konusu mektuuun 8 aiaddesınde. ^Hükümet'n tarımsai ürjmar ıcm tesbıt ettığ destek fıyatıarr do aynı gerekcelerle dunyo fıvatıarına uygun tutulmustur» denılmıştır. Ancak Tıcaret Bakanlığı dünya fıyatları uzerınde yaptığı ıncelemede koşullonn elverışl; oiauğunu. soptamış bu durumrlo Ege pıvasasmdo sayılan 20'yl gscneyen aracı hracatcı'ann devreaen cıkarılmosı ve yenne nooperai'üsnn gsrmes'v'e eıvenşII ortamın değenenaınıebieceğı kanısma vormıştn Boyiece yj^sek tabon Myotıorı polıt'k b r zorlamayı gertktırmeksız'n IMF ıte venı bır püruz yaratmacian va üsteıık İMF engslı ae aşılarak ılan edılebıtmıstır. ÖZEL KESİMİN TEPKÎSİ Bu saptamcların doğruluöunu teo^'lerden da ölcmek olasıdır Izmır Tıccet Borsas' Başkanı Hasan Güven taban fiyatlarının Deii'ienTiesınderı yed> gün once yaptığı yazılı açıkİGmado şöyle d'yordu • lanmsal ürunde. esas. ürunun paylaşımı değil. öz kavnak kullanarak kamu fonlarını bağlamak ve ürünü en ıyı şeküde değerıendırmektır.. 3u nedenle. uretımn yüzde 50 veya şu kadannın bırlıkler tarafından aiınması g:bı ön koşullor ekonomik dayanoktan yoksundur» 123 temmuz 1979). ikı gun sonra bu kez Izmır Tıcoret Odası cOzel sektorun devre dışı dırakıimas suretıvla kamu sektörü lehıne bozulan Karmo ekonomı duzenı» başlığı ı!e yaptığı yazılı acıkiamado soyle dıyordu: tihrocat. bügi, tecrube ve hor«!ket serbestısl isteyen bır ıhtısas ışıdır Ozel sektoı uzun yılicr boyu edınılen bılgı ve tecrübe ile ihracat ^aptıgından kamu kuruluşlarının hicbır ;oman ozel sektor kadar bascnb olmadığı bır gertektır Ger.çek böyle ıken hükümetın desteklerne ciımları i'e gorevlı koopetatıflen 'hrocata yoneltmek 'cm yaptığı ayrıcolığı, ıhracatta oze' sektörün ortadan kaldırılması...» Antalya'da ise pamuk alımlorında ANTBİRLİKiri bırdenbıre etkınük kozonması uzerıne Antalya Tıcaret Borsası 1 oğustos gunü bır acıklama yapma gereğini duyuyor ve «Pamuk tüccarları neden piyosadan cıkarılmak istenıyor» diye soruyordu... Pamuk taban fiyatlarmı Tekstil sanayiciieri olumlu karşıladı (htanbul Haber Servisi) 25 llra olarak belirlenen çiğitli pamuk fiyatlarının. ışlenmiş pamukta 65 liralık bir fıyat oluşturacağını belirten tekstil sanayiciieri, •Günümüzde 9095 liradan pamuk a!an tekstil sektörü daha rahat bir çahşma ortanu bulacaktır» demişlerdir. Tekstil sanayiciieri. «Olumlu. ve «Gerçekçi» diye tanımladıklan destekleme fiyatlan yanında, dışsatımda etkin bir politikanın belirlenmesini. pamuk dışsatımının yasaklanmasım, alımlann hızlı biçimde sürdurülmesini, urünun bozulmasını önleyecek tedbirlerin ahnmasını da ıstemişlerdir. Para darlığının yurt dışındaki dövizlerin gelmesine yolaçacağı belirtildi Bankacıtık kesıml ile pıyasalardo gorülen paro dorlığının yurt dışında bulundurulan dovlzierin ülkemıze gelmesine. sonuc olorak da Türk parcsının değer kozanmasına ve entlasYonun önlenmesıne kotkıda bulunacağı beliftnmektedır. Göruşlerin( saptodığrmız uzmanlara göre. hukumetın pcrakred 1 kcnusunda uyçuladığı politika olumlu sonuclarmı vermeye baş'cmıştır. Bankacıiık kesimi ile pıyasalarda oluşon para darlığı. özellikle spekülatif eğilımlerin önlenmesıne neden o'rnuştur. Para darlığı ayrıcc «mal ve vesaik mukabili» diye lanımlanan dışalımlardaki «cift ödeme» karşiiıklannın ülkeye getırllmesıne ilişkin gelişmelerde etk'H roi oynamıştır. Uzmanlar. vak!asık ik yılriır bu kanclla yapılan dışalımlar sonucu yurt dışında 1,5 milyor dolarlık bir döviz bırıkiml oluştuğunu. para sıkıntısı ceken ışletmelerin sözkonusu birikimı mal ya do poro olarak ülkey© Be'lreceklerini belırtmişlerd'r. 1958 Its 1970 yıllannda benzeri gelişmelerio karşılaşıldığına değinen uzmanlar. para darlığının <şişınlmiş» diye tanımlodıklan tiyatlorıa üretim ya do pazorlama yapan kesimierî etkileyeceğinı belirtm'şlerdir. Devlücsyon vonındo torım urunlerine uygula nan gercekcı fıvatların Türk Lırasına gerceK değerini kazandırdığını do hctırlcıan uzmanlor. tPara darlığı dünyo fiyatlarıno yaklasık cturevde uretım ve Dazarlama vapan kijrulusları O'UTIIU yönae etkileyscektir» bıcm'nrîp konusmuslardır. ÜRAKilN OEĞERİ Uzmonior trcnsferlenn acılmasının do. Turk Llrasınm dage' kazanmosında etkıh olduğurı, vurgu'amışıardır llk ? aylık donemae yapıiacok 195 mıl/on dolarlık trcnsfertn ıkrncı dılımının de o'üsturulması aurumunaa «TahtcKaie Merkez Bankasında» ışlemlerin gerıleyeceğmı belirten uzmamar «Bu pıvasade doıar değer v t ' m e v e basiadı bıie» demiçlerdır. Dolor icin belirlenen 47 lira 10 kuruşluk fivatm taşın'nayocngı» qorusünde de dıenen ılgilıer. cPcra darlığı spekülasvonu önleme ycnında, snfiasyonist gelışma.en de engeileyebılir.» demişlerdir. Turk Darosımn değer kazanmas' durumunda lc piyasalardakı asırı fıvat artısiarının aa durduruiabileceğini belirten ılgıiıier. »Bu konuda rmkümet secimleri öne sürerek gen cdım atmamalıdır. Başlatılan bilincü politika sonuna dek uygulanmalıdır.» biCiminde konuşmuş'ardır. ÖZEL KESİME KALSA Bütun bunlar, yakmmanın özünün taban fiyatlarından kaynaklanmadığını. ıtırazın kamu kesimjnın ihracatta etkınhk kazanmosı ve aşırı kârlorın bu yolla üreticıye aktanlması nokîasmdcn doğduğunu acıkca göstermektedır.. Cünkü, 10 haziranda Türk parasının değeri düşürülüp 1 doiar, 47 lıra olurken. tarımsal mallarda ıhrocat dolar kuru 35 lirada bırakılmıstır. Gercekten DU fıyatla ihracat yapılabileceği o günler b.rkac uzmanın yerinda uyarısıyla anlaşılmıstır. Nedeni ise tarımsal mallar arzınm bu yıl dünva ölcüsunde gerilemesidır. Buna kosut olarak tarımsol mallann fıyatları dış pozarlarda yukselmektedır. Bu nedenle Türkiye parasının değenni riüsürmeden ihracat yapabılecektır. Ancak bunu yapabılmesi ürünü kendi elinde vani kamu kuruluslannda tutmasından gecer. Ürün ihracatcı eiine gectiği an. ihracatcı Türk parasının değennın daha da düşurülmesıni isteyecektir. Böylece bir toslu ıkı kuş vuracak, ic pıyasada ucuza kapattığı ürünlerden, «Bu fiyatla dış satım yapılamoz» scvıy.a ortaya cıkıp daha yüksek kârlar sağlayacaktı. Ancak bu kez evdeki hesop carşıya uymamış. yonlış hesap Bağdafton dönmüştür. YILMAZŞİPAL Sosyal Sigortalar Kunımu Yasasının 20. maddesinin Ç bendi, «Sigortalılan mesken yapımı için ve bu meskenlerin birincl derecede ipoteği karşıhğında gayrimenkul değerinin yüzde 9O'ı ölçümünde. en çok 20 yıl vadeli ikrazda bulunmak>la sigortaJılara 20 yıl vadeli kredi karşıhğında konut edinebilme kapılanıu açıyordu. Yasanın ön gördügu «Konut Kredisi Yönetmeliğl» de kısa bir süre sonra 1 nisan 1962 tarihinde yurürlüge kondu. Böylece dar gellrü slgortaklar için konut edtnebilme olasüığı gerçekleşiyordu. Sosyal Sigortalar Kurumu bu iş için ayırdığı yedek ak çalannın yüzde 25'ini yönet meligin belirlediği koşullarda kooperatifler aracılığı ile sigortalılara konut kredisi olarak vermeye başladı. Aynca, Kurum kendi yaptır dığı toplu konutları da bu kredi karşılığında dagıtmaya başladı. Uzun yıllar bu kredinin • Ferdı K?T.ıt KredisUni de ıçermesi ıçın yapılan tartışmalar süredurdu. Ve 15 ocak 1979 gunlu Resmi Gazete'de Ferdi Konut Kredisi»ni yürurlü^e koyan jonetmeük yayım;andL Sosyal Sigortalar Kurumu nun 33 Genel Kurulunda 250 000 TL olarak saptanan konut kredilerinin 1979 yılı iş programında 450 000 TL,'ye yükseltılecegi açıklandı. Sosyal Güvenlik Bakanı sayın Salih Yıldız. 2 ağustosda tstanbui'da dü7.enlediği basın toplantısında konut kredisinin bugünlerde 450 bin TL'ye çıkanlacağını ve bu miktarın yapımı süren kooperatifler için de geçerli sayılacağını açıkladı. Bu aşamada, sigortalılara yerilen konut kredileri ile SSK KONUT KREDİSİ SORUNUNA DAHA GERÇEKÇİ BÎR ÇÖZÜM GETİRİLMELİDİR ilgili bazı bilgileri sunmak, bazı eleştirilerde bulunmak yararh olacaktır. KREDÎ BİÇİMl Krediden Yararlanan Sigortalı Sayısı 137.858 10.521 148.379 Verüen Kredi Toplarr» 17.657.439.217 1.378.679.178 19.036.118.395 Bazı Sayılar 1978 yılı sonunda 2.206.056 faai sigortalı bulunduğu sap tanmıştır. Konut kredisinin yürürlüge girdiği 1 nisan 1962 yüından 1978 yılı sonuna kadar geçen 16 yıl içinde 148.379 sigortalı konut kredisinden yararlandırılmışür. Bu 16 yıl içinde bu kredilerin dağılımı ilişikteki tabloda görüldügu gibidir. Bugune değin ortalama her yıl 9.273 sigortalı bu kre diden yararlandırılmıştır. Bu rakam bugünkü sigortalı sayısı ile oranlandıgında her yıl sigortalüann sadece yüzde 6.73'ü (Onbinde 673) bu krediyi kullanma olanağı bulabümiştir. Geriye kalan yüzde 93.27 (Oabinde 9327) sigortalı ise bu krediden yararlanamamıştır. Kredi dağıtımının, ya da Sosyal Sigortalann toplu konut ya pımının bu hızla sürdüğünü varsayarsak ve 1978 yılı so nundaki sigortalı sayısı da sabit kalmak koşulu ile 222 yıl sonra yani 2201 yılmda tüm sigortahlar mesken sahibi olabileceklerdir. Bu ara da kurum un kredi kullanmamış 2.057.677 sigortahya yeni kredi limiti olan 450 000 TL. üzerinden kredi kullandırma olanağı gercekleştire bilmesi için 925 mılyar 650 milyona gereksinmesi vardır. Cu da Sosyal Sigortalar Ku rumunun 1978 yılı sonundaki varhğmın 10 katına eşıttir. tir. Yalnız ferdi konut kredisi Ue kendi arsanız üzerinde bir konut sahibi olma nız olanaksızdır. Ferdi Konut Kredisi Yönetmeliğinin 75. Maddesinde «Tek konut yapımı için ferdi konut kredisi açılmaz. İmar durumu bir kata izinli arsalara yapılacak konut lar ile KENDİ ARSASI ÜZERINDE konut inşa edecek hak sahiplerinin kredi istemleri nazara alınmaz» denilnıektedir. Görüldügu şekli ile ferdi konut kredisi bazı müteahhit firmalara yeni olanaklar sağlamaktan ötede bir olay değildir. Bu inşaat sektörünü toplu konuta yöneltecek. ancak onlann yaptıklan ko nutlar için kullanılabilecek bir kredi bicimindedir. Aynca bu krediyi alabilmek için de. Önce S.S.K. ilan yolu ile sigortalılara çağnda bulunacak, Kurum bu çağnsında.A) Ferdi konut kredisinin nerelerde uygulanacağınu B) Fon için kaç para ayrıldığını. C) Bu fondan o yıj için kaç kişinin yararlanacağı. D) Hak sahibi olmak için geçerli koşullan (Bu koşullar zaten Konut Kredısi Yönetmeliğinin 4. Maddesinde belirlenmiştir.) E) Ödeme süresi ve faiz oranı (Bu ödeme süresi ile faiz oranı da 83 Madde ile 15 yıl ve % 9 olarak belirlenmiştir.) * F) Başvuru yeri ve süresini. G) Gerekli görulen diğer koşul'an açık ve seçik olarak duyuracaktır. Kooperatifler aracılığı fl« SSK Toplu Konut olarak Ferdi Konut Kredisi olarak TOPLAM DİKKAT EDİLMEvSİ GEREKEN Yeni fiyatlarla enfiasyon yaratılacağı korku su da yersızdır. Enflasyon taban fıyat'arınm yük seklığinden değil, ürünlerin dış pazariara satılmayıp elde kalmasıvla doğar. Oyso uzıim'de Ka lıfornıya urünlerinın don nedenıyle azalması, sentetik elyafın eski özelliğıni yıtirmesiyle pamuğun yeniden değerlenmesı. fmdığın ise eski yük sek seviyesmı korumcsı sonucu böyiej bir olasılığın gerçekleşmesi söz konusu değüdir. Ancak bu basarılı oolitika cınde de dikkati çeken bazı nokîaları eie oimakîa yarar vardır: • Yüzyıla yakın süredir 5 temel ihraç ürünü birtakım yabancı eller tarafından pazarlanarok satılmaktadır, Düzen hep aynı düzendır. Oysa şimdi TARİ$ ve Antbiriıkin üstüne büvük görev ler yıkılmıştır. Oysa kamu <jruiuşlannın 'hracat olayında hayli aksadıkian bi'inen gerçektir. Bu konu kısa vodede nasıl gıderilecektir?. • Turkiye'de tarımsol ürunlerın büyük artışı yoğun gübre kullanımından kaynaklanıyor. Oysa gübrenin devlete molivetı tonda 8 bin 500 liro iken satış fıyatı 2.450 lıradır. Böyiesıne yüklü bir zarar bilancosunda urün artmıs olso bıle gercek anlamdo zararlı Dır durum varöır. • Nihayet tarımsal ürünlerin dünya fiyatlan 1 ne kadar ortsa h cbir zaman sanay ürünlerıae yetışememektedir. Buğday'ın tonıı 125 dolordan 180 dolara cıktığına sevnüiğımızde petrol'ün varili 13.50 doiardan 40 45 do'ara fırlayıvermıştır. Bu yüzden tarımsal ürunlerin ekim alanıarını genışletmek. ve sonradan dış pazarlar da satmak olmamaiıdır Bu konuda kendi kendi! m ze yeterlihk sağlanaıktan sorra, sodece sana; yı gırdis: olan tarımsal j r ün'ere taban fiyat u y gulanmalıdır. Bu >se a z ge''şmış bir ülkede yurürlüğe konabılecek en zor po'itikaiardan biridir. Şimdi yapılacak olan Du ürünlerin kamu kesımı ve kooperotiflerce s'T'otıp satm alınıp, dün /a fıvatlannın yakmdan 'zienmesiyle başorılı bir r ıhracot sezoTiı geoı mektır Dış pozarlorcla konlonktür elvpnsiıdır. 8u nedenle tüm eleştirilera kulak t kavc Türk oarnsının lanmsal ürünlerdeki 35 Mrc'ı'ı <."'.J kO'ur.m r, r. deme gun sayılan ve ödedik leri prim tutarlan ile eşdeğerli bir kredi sıralaması olmahdır. Bu sıralamada çok ödeyene kesinlikle öncelik tanınmahdır. Kredi alabilmenin en az şartını yeri ne getirenle en yüksek düzeyde yerine getiren bir tu tulmamalıdır. Olaya gerçek çi bir açıdan bakmak sanınz çözümü getirecektir. Biz şimdi kredi konusunda bazı bilgiler sunalım: Konut kredisi üç bölümde. 1 Kooperatifler aracıhğı ile. 2 SSK'ca yaptınlan toplu konutlarda, 3 Ferdi konut kredisi olarak kullamimaktadır. 450.000 TL'ye yükselmesi beklenen konut kredisinden yararlanabihnek için A) Türk vatandaşı olmak, B) 18 yaşını doldurmuş olmak. C) Sigortaya ilk girişinden buyana 5 yıl geçmiş olmak, D) Kredi isteğinde bulunduğu tarihte sigortalı olarak çalışır durumda olmak. gerekmektedir. Ancak yukandald koşulları yerine getirmekle birlikte sigortalımn kendisinin, eşinin ya da velayeti altında ki çocuklannın konutu varsa bu krediden yararianam s.maktadır. ma koşullannı yerine getiren en az 30 sigortalımn kooperatif kurarak bu krediden yararlanması olanağını vermektedir. Ancak bu kooperatifi kurmak için formalite duvannı aşmak şarttır. Bu duvan aşmak da her ba bayiğidin harcı değildir. Ku rum çoğunlukla bu kredileri formalite duvannı aşmasını bilen profesyonel kooperatifler aracılığı ile kullandırmaktadır. Bugün sigortahlann çoğunlugu ancak bu profesyonel kooperatifler aracılığı ile mesken sahibı olabilmiştir. Bunun yanmda S.S.K.'nm kendi olanaklan ile yaptırdığı toplu konutlar. tüm konutlann yüzde 7'si oramndadır. Ayn ca profesyonel kooperatiflere üye olabilmek için kredinin kendisi kadar da bir katkıda bulunmak gerekmek tedir. Ne zaman biteceği ve kaça malolacağı bilinmiyen kooperatiflere bel bağlayan sigortalılar her geçen gün umutlarmı yitirmektedir. Bu kooperatiflerin etkin bir biçimde denetlenmesi için önlemler alınmalıdır. sigortahya devredebilmeleridir. Bir anlamda konut kredisi ticareti de diyebileceğimiz bu durum, bir çok kişi ye haksız kazanç sağlamaktadır. Kurum bunu kesinlikle önlemelidir. Bunun için de üye olduğu kooperatiften ayrılmak isteyen sigortahnın hakkı Kuruma devredilmelj ssralamadaki bir başka sigortahya Kurumca verilmelidir. Ferdi Konut Kredisi Yıllardır tartaşılagelen Fer di Konut Kredisi 15 Ocak 1979'dan geçerli olarak kabul edihnişth. Bugün bu kredinin hangi il merkezlerinde kullanılacağının aynlacak fon tutannın ve dagıtım biçiminin Sos yal Sigortalar Kurumu Yönetim Kurulunca saptanması gerekmektedir. Bu krediden yararlanmak için de kooperatifler ya da Kurumca yaptırılan toplu konutlardan yararianma koşulları geçerlidir. Bunun dışında kredi alabilmek. A) Konut yapılacak arsanın imar içinde olmasına, B) Ko nutun bitmerniş olmasına, C) Konutta oturulmamış olmasına ve D) Konutun kullanma izninin ahnmamış ol masına bağhdır. Aynca bu kredi 100 metrekareyi aşan konuüar için verilmiyecek Daha Gerçekçi bir çözüm Kurumun bu kredi sorununa daha gorçekçı bir çözüm getirmesi gerekecektir. Bu çözüm yolu da prim ö Konut Kredisi Ticareti Ozerine eğilinmesl gereken bir konu da, sigortalılann üye olduklan koopera tiflerdeki konut haklanni kendi diledikleri bir başka S.S.K. Yapı Konui Kredı<;i Yönetmeîiğinin 12 Maddesı kredi al