Katalog

DÖRT CUMHUEİYEI > AGUSTOS ltT» ANKARA NOTLARI MUSTAFA EKMEKÇİ. ABDULCANBAZ TURHAIM SELÇUK Görüşmeci Mektuplan... Ist&nbul'diLiı y&zân. <Himw ıtaklı UıtTilınımBi !#• toyen bıyan okur, 5 temmuz 1970 günlü mektubuada şöyle diyor«Mamak Cezaevtni görmedim, bümem u u *erçek oldugunu tahmin edıyorum. Aynı durum, Sa&malcılar Cezaevınde de mevcut. Belki memlekeümızın dıger yörelerındekj cezaevlennde de böyledır. Bemm sıze anlatmak ıstedıgım. içenye ziyarete gırerken meydana geien durumdan çok. ıçerdeki rezalet Sağmalcılar Cezaevınde kız kardeştm siyasi nedenle yatıyor Henuz iki ay oldu Fakat ikl ayda ne duruma geldıginı bır görsenlz.. Sayın Adalet Bakanı Mehmet Can, orada yatan kuçük yavrulann durumunu bır gorse ve de bızun gözumüzle görup, blzıra hıslennuzl anlasa .. Pıslik almış yurümüş geçenlerde fareler beş kadını ısırmış Savcıya dılekçe verilm ş, hiç ilgılenen olmamış Bu> âklenmız burokratlanmız fareden hangı hastalıgın geçtıgını herhalde bünuyorlar. Bıt desemz artık arkadaşlan olmuş bızim kızlann. Sapık kadınlann arasına 1819 yaşındakl kızlan koymuşlar Kızlar korkuyorlar Çok anormal durumlar oluyormuş Her çarşamba bütun aileler bu durumları dınleyıp. bir hafta hasta yatıyor. Dığer bir sorun da yıyecek sorunu. Kantind* bir paket çay elli lıra. Maddl durumlanmız 50 11raya çay aJmaya müsaıt degıl çay 10 lıra lken. Içerde yatanlar Turk e\ latlandır. tçeriye yiyecek koymuyorlar. Nedenleri varmış. kabul Fakat, neden satmıyorlar. aç bırakıp ölume terkedlyorlar? Buna böyle yapacaklarma aİjnJarına birer kurşun sılcstnlar daha ıyi Aılelere ve onlara yapüan manevı ışkenceden bızJen kurtamuş olurlar. Derdımızl kımse>e anlatamıyoruz. Savcı ve nıüdür beyle göruşmek yasakmış Zaten Sava beyın tutumu pek ganpm ş bızım kızlara Isteklennl hlç dlnlemiyonnuş Nedeiını de çok merak. ettfm Sagmalcılarda 1517 kız tutuklu var Hepsi dertlıymış Kantınlennde yok sauyorlar Meyve ve ya& hıe yokmuş. Patates haslayıp >ıyorlar. Sızden ncam.z, yazımdan köşenizde söz ederek, Sayın Mehmet Can'a ve dığer ılgılılere duyurmamz. Jyı guaıenn hepımizjn olması düeğiyle» «Içl yanan ablamn mektubundan sonrtk Hatay'dan ögTetmen bır okurun mektubuau aktarmalıyım O da şoyle diyor, özetle « . Ogretmen olan kardeşlm, Ankara'dan gelen bir emırle ±7 martta gözaltına alındi Burada >anı Hatay da L>ır hafta tutulduktan sonra ansızın Adinaya goturuldu Zar zor bır karakolda bekletlldıgını öğrenebıldık. riıç bir yetkill de ne içln tutulduğunu tılmıyordu1 Günlerce pls ml pla. karanlık mı ' aranlık bır odada aynı gıysiyle tutuldu. Onunla uzaHar ıkı laf etmemız çok büvuk blr lutuftu. Yjrmi günü de geçti Nihayet MtT yetkililermce lfado"!i alındıl Bu ifadeyl alan yetklliyl d« tanıyorum Bu kıbar görünumlü yetkill daha soara kardeşımden özür dılemış. «Çocuklanmızı Kendılenne ömanet ettığımız ogretmenler saygıdeger» kı<;ılerm 5 Zaten. kendılenyle ılgıü degılrruş bu yanhşük olmuşmuş ANGOLA NOTLARI Luanda bosaltılmış, terkedilmiş bir ticaret merkezi. Kırılmış, parçalanmıs, kurşunlanmıs dükkân camekânları... Dükkânlar da ya darmadağınık ya da bomboş... calışıyofior öflretmenlertyle Blr zamcnlar uyuşturucu, ağır ılahılerln yukseldıği bu avludan kıvrak rıtm k Angola müzığl gelıyor şımdı OZGURLUK TANKI Alanın tam ortasına geldığ1rrızde şcşkınlıkla bakıyoruz sa dece koıdesı olan bır anıt1 Portekızlı gıderken kendı kahrama nırın serTiayenın bu «vefckâr ev'adnnın tunctrn hevkelıni de bırlıkte alıp goturmüş cüıkü. Heykelın yerınde ıç savaşta ele çecmış Guney Afrıka yopısı koca bır tank duru/or s md Goğe doğru namiusunj dıkmış yon harap bır savaş tarkı UN TA (11 bır1 klemin venılq sıni emperyalızmın bozgununu sımgeleyen bu tank c^rı zamanda Anqola'nın ozgu'iüğunun bir anıtı Eyup otobuslerl gibl tıklım tık lım ınsan do u otobüslerın scr«ı!a sorsıla gpctıklerl bu alanda her renkten nsana rastlamak olası Zcten 500 bıne vonyor Angola'dakı beyaz SOVÜ1, coğu da Luanaa da Beyaz, ma lez sıyah hep bırlıkte ycşryorlcr, hıc b r ırk ayrımı gözetmeksızın, hspsı Angolalı Nedenıyse çok acrk AngdiSı 8iychm da, melezln de, beycztn da hep blrlıkie Pcrtekız somurgecılığıne ve emoeryalızma kar$ı savasmış olması Bakın, sörrurgecılığın oyunu nasıl *er sıne donuyor Angola'dakl du rum'arını quc!endırmek icin Por tekız yönetıcıleri Portekiî'den ınsan fazlasını Angc a'ya aoo etms'er, ıcın körüklüyorlar T p kı Bctı dckı «Altına hucum> msalı g bt, Portekız'de yaşanı sal zorluk ceken bmlerce kı^l lurrbo (etlerie Angolo ya taşını yor ve cennet olarak an'atılan ye' erde ışs z kalank dılencılığe bıle duşuvcr MPLA bu dururru cck ıyi bıldıg ICM ekoııo m k ve polıt k durumıın değ smssın^e cıkTr an olacck bevaz azmlığın da durumunu değerlend rerek sıyahların ve beyaz lann aynı dava İcm ortak colışmalarmı saölamayı başcrıyor Boylece Angola hem Com be ktıdarı q bı Portekızli bevazların <uklasi olacak blr s1yah yönetımın kurulması, h c n de Rodezya dakı gıbi beyaz czınlık repmının kurulması bıclmınde emperyclıst oyunları bozorak, ırksal ayrım sorununu devrımci görüşun ışığı altında aşıvor (5) BIR SEMBOL «Aferın Neto'ya'» dıye hayranlığını belırti/or Azız Bey «Al lah vere de başına blr Iş geımese » Cnnkü bfr boş'fandci da fazla bırısi Neto Ango'a'ılcr Icın Manevı b r sembol ButüT duva'larda alan'n her verınds, cameı»6n'arda onun re« rnlpH var qulümseyprf=k bakıvor Irsanlara UTIUÎ dolu Sovle d vor «Yorct yarat ' Conrio yarst Vosdo VO'Of yprat S nıree ' Insarda v i r a ' k'•la^'Ilıkta varot / Ycra' / Ynrat b r tiam'a bı'p vas akmdan cozier'icîen ' Ycrat vcrrt / Özqjrıuqu /arct tLtçoklığ n vo Icrında / Yor^t bır dam'a b le yas akmodan «Hotei Trooıo»vcı vordığım î do gnnss teo°cf°n Luando koVUPO vuruvor Apaolc da Af r kc'rto b r Dazar günü 24 haz ran 1979 YAR'N ÖZGÖRLUĞE GlDEN UZUN YOL (1) Pct'ıce Lumumbo, Afrlkc nın Yuroaınds Scba1!, çevıren Gıırko! Ay'Gn, Yenl Derol soy 26, sayfc 337 38 (2) MPLA Angola H<3lk Kurtvluş Ha'sketl Angola İsçl Part'si (3) UNTA Angola Ulusal Işc» Sendkası (4) UNITA Anqo!a nın Tam Bağımstzlığı İcin U'usal BlrlilCIA'nın vs Guney Afrlka'n ı 'I^stekîedi'il karsı6rgöt (5) F r n k Kürschner Angoli Sovoso De>"im, Teori YavırtPV! soyfa 33 34 (6) Agostınho Ne'o, Yarat; ccviren Güven Turan, Yerl Dergl, »ayt 26, sayfa 353 5* Başkent Luanda devrimin bütün izlerini taşıyor Luanda 24 hazıran pazar. öğleye tioğru cHotel Tropıcoi dan aşagıya, caddeyı tutturtnuş ıniyoruz Azız Nssın le Üzerımızde onbeş saaîl k ucak yolcuıuğunun yorgunluğu; oma. Afrika'da olduğumuza Inanamıyoruz hâlâ Hersey cok olağanmış gıbi Gozlerlmtzle Afrıka'yı orıyoruz. Yol bovunca uzanan paim >e ağaclan akas ya ağacları hıç de yabancı değıl bızlere Hanı şovle aoha vahşi bır ağaç yok mu dıye ba kıyoruz ya da rıç dcğılse bır maymun çıksa da zıplayıp kar çıya gecse ya da cok renklı bır kuş ganp ganp otse Yok hıcbırı BeUı de koşe/i donunce «Işte dıyeceğız Afrıka butun gorkemıyle karşımızda1! Hayır Ekvator'un 10 derece altında o'mamıza karşın hava sıcck da degıl ustelık Karşılıklı bakıştığımızda gulumsuyor Azız Nfcsın ıNazım ın Pıyer Lotı ye nasıl of<elsndığını hatırlıyor mL.stn''» diyor «Pıyer Lotı Istanbul a gelmış ds kafes arka sından bakan pecelı kadınlan goremeyınce ı/ıce hayal kırıklı gına uğromış Kendını kaç yüzyıl oncesınde bulacağını sanıyormuş hâlâ Bız de burdo kafcmızdakı Afrıka'yı arıyoruz1 Bu rası Afrıka fılân değll > Rokoko bozması Porteklz Bömurge mlmarlsının oluşturdu ğu kıyıya doğru yurüyoruz De nizden sokak lclerıne doğru ge len bır esıntı yalıyor üstumüzu lAman» diyor Azız Bey neşeli bır şekılde fHarıka, pek sevdım buranın havasını» tDa kar nasıldı''ı dıye takılıyorum, Ikımiz de Dakar sıcağının etkl 8lnı atamadık cünkü Sankı yer yavaş yavoş buharlaşıp erıyordu Büyuk Sahra'nın Senegal'ı saran o çöl sıcağı Konakrı de Ise başımıza değecek kadar al çalan buiutlardan boşanan tro pıkal yağmur, ylne de yapış yapış bır sıcak Soz Konakrı ye gelınce «Iş var bu Sekou Tou re'de» dıye karşılık verıyor Aziz Bey ŞİİR VE DEVRİM Sekou Toure Gine Devrlmcl Halk Cumhurıyetı nın Başkanı. Yaflmurdan ıcerl sığındığımız termınalde şlır kıtapları satılıyordu: tPoesıe Mılitant» «IIgınç değıl mı'» dıyorum o sıra da gozüme ılışen bır duvar ya zısı üzerıne tYaşasın başkanı mız yoldaş Neto>» «Senegal ın Başkanı Senghor ünlü blr şaır Gıne'nln başkanı Sekou Tourg öylo Neto da Nerdeyse Afrıka da bağımsızlık hareketınl yürütmuş bütün ülke baskanlan şaır «Demek önce şllrie başlıyor, devrımle bıtiyor ış» ıYa Lumumba?» dıye eklıyorum ardın dan: kolay değil cünkü Lumumba'yı unutmak tBınlerce yıl, Afrıka m bır hayvan gıbl acı cektın / Cölu yalayıp gecen rüzgârda savruldu küllerın / Gözalıcı, büyülü tapınaklar yaptı zalımler / Ruhunu act lardan kurtarmak içın. L Bar Portaktzlilerc* heykell götürulmuş kaıd« uzerine savaşta e,e geçıraıKJen Guney Alrıka tankını yerleştırmış Angoiaular Daha sonra, Adana'da emtüyette onunla görüşturduler Onunde bir masa oldugu ıçln ayaklannı göremıyordum Yalmz bıtkın bir hali vardı. Ben bunu günlerce o karakolun pis hucresinde kalmanm yol açtıgı uykusuzluğa yonnuştum. Saflık iste'Oradan Ankara'ya götüruldü. Orda da emnlyeta teslım edıldi Gönışme ıstegımiza ılkın geri çevirdiler Sajnn parlamenterlerimizden blrinln yardımıyîa Ankara Emnıyet Müduru görüşme lstegimızı kıramadılar Yalmz bu arada, Adana'da ıken hırpalanmış oiduğnnu buna çok üzuldüguöu, gereken yardım ve ilgınln gösterilditial hatta kardeşıme ısterse hastaneye sevkedebılecegını anlattılar. Bıraz sonra kardeşımden ögrendım, hastaneye sevkıni kardeşım ıstemış ne var ki, şışen avaklan bucrede pansuman ettırilerek 1? geçiştirilınış. Şış ırsın dıye Durda da uç dört gun bekletıidıkten sonra tabii blr daha göruştunnedıler sıkıjonetıme gondenldL Savcının tutuklama Istemme mahkemenln uymasıvla Kardeşım 17 marttan bugune hâlâ tutuklu bulunrnakca Sayın TOB DER avukatlanmızm bu konuda ügisı? kaıdıkıaruıı, bu yuzden başka avukat tutmak zorunda kaıdıgıiPıZi söy'esem şa^arsınız bılıyorum Sayın Ankara Sıkıyönetım Komutanııun gerekçelen>îe anlattıgı onjemler konusunda bırşey soylemsye yetkılı degıhm. ancak karşıt göruşlu kışilenn b\r a^ada banndınlmalar bır sorundur Başan gerçekten yan^ız yönetıcı askerlenn becenlenoe ve yansız tutumlanna baglıdır • ANGOLA NIN COCUKLARI barların yumruğu. beyaztarm kırbacına karşı / Yaınız olmek tı 8enın hakkın bır de ağlamak / Sabah işte, kardeşım' Sabah' Yüzütne bak / Yenı sa bahlar başlıyor eskı Afrıka da / Yalnız bızım olacak artık bu ül ke bu su, bu kutsal ırmaklar, / Tum gucuyle guneş bızım ıçın parlayacok (1) LUANDA Ml IZMIR Mİ? Koca bır koy Luanda Upuzun bır kordon boyu Korfez solda blr dirsek yapıp ıncecık bır dıl halınde uzanıyor karşımızda ve Atlantık Okyanusu' ndan sankl bır tımbat» esıyor. Sankl Luanda değıl Izmır Afrıka değıl, Akdenız ulkesı Oysa kışmış mevsım «Ben her kış buraya gel rım cartık» d yor Azız Bey «Baksanıza şu raya» dıye koyun bıtımındeki tepe uzerine yerleştırılmış, (şım dı Askeri Muze olan) bembeyaz badanalı mazgallarına top lar yerleştırılmış burclarmı kon solos cıceklerı sormış koca bır yapıyı gösterıyorum tPortekız Valısının konağı olmalı . Saç ları bnyantın ı ınce kırlosmış bıyıklarında ter tane'erl ınce gobegınden sorkan tabanca ka yışı hızla merdıvenlerden cıkı yor Vali bey kırbac nı şakiata rak verlıierın ayaklanma'arından canı sıkkın emırier yağdırıyor cevresıne Kızı esmer gü zelı Marıa Dolores ıse. elınde yelpazesı pencereden sevgılısını hu?unle bekleyen gozlerle, uzaklara Lızbon a doğru bakı yor .. Tom b r Ho y vood fılm Işte, az mı p/e tık ka'rom~p Ko'don boyurca yuruvoru/ Su oldukco Duıan f, Goz erımız jzmır ko 3onundck g bı lokcntaları cafe"ien anyor Öyle ya, tam bır Avrupa ken*ı' H cbırıne roatlamıyoruz. Bosaltılmış, terkedilmiş bır ticaret merkezi. Ortada 19 yüzyıl tarzında pembe, beyaz süslemelı. kubbell, görkemlı bır yopı Angola Ulusal Bcnkası Sonra sıra sıra yukselen bınalar, ufak çokdelen ler şıleplerın balıkcı gemıler nın doldurduğu lıman ağzına ka dar uzanıyor Eskıden PortekızII sömürgecı'enn, gozüdoymaz tüccarlarm türlü dolaplar cevır dığı, Angola'nın tüm yerüstü ve yeraltı zengınlıklerınin Avrupa ya boscltıldığı Luanda llmanı Sımdı halka yıyecek ve sılah ge tırıyor bu gemıler ve bu ıvedı gereçlerın boşaltımı dolayısıyla obur malların gırışl sıra beklıyor Bir gemınin lımanda yatışı ıse gunde 100 000 lıra DEVRİMİN İZLERİ Kentın ıçlne gırdıkce karşımıza eskıden kalma artık kulla nılmcyan reklâm panoları cıkıyor: Pepsl Fıat Renault Texoco Bayer Ronson vs Ve bl na duvarlarını dolduran yazılar «Yaşasın MPLA» (2) «Halkın gücü yen Imez» tYaşasın UNTAı (3), fYaşasın proletarva enternasyona'izmı» v s Dev r mın bütün ızlerım tcşıyo» kent Kırılmış parcalanmıs kurş'jrcrmış dükkön canr»|<önları Ba $ınızı uzatıp cam°kânlardnn Icer1 ba<ı/oruz Ya narnadağınık yo da bombos Yanqrdan cıkrrı« pıbi k u r t f i ' f n 'pollfr b r koşeye yığılm ş Hatta dL.k kân bile denemez bdn'ora Icerde blr İki kalem mal vcr coai'nlukla örneğ n tfıpoaz'a knhve sotılıyor bir dükkândo, ob'irunde Ise makıne parcalar 'e hedıyellk birkac parca eş o yontulmuş tchta haykelcıkle r Pazaı olması^a korşın bozı cu^kânıorın önünü uzun kuyrııklar oluşturuyor ve herkes icen g rmeye calışıyor Konfeksıyon dükkânları bunlar. Ge> nelllkte avakkabi ve gfimlek olıyoriar fNasıl olur?> dlyorum. «Angola pamuk ülkesl Ookuma bez kumcş olması gerekır » Me ğe r dokumalan varmış, amo, dışarı satıp yerıne konfeksıyon clıyoriarmış. «Eh, olmoyacak iş değıl Bız de dışarı krom satıp, yenne düduklu tencere alıyor\,z » Dukkânlora yakından bakı ncc herşeyın dışardan Ithal edildığıni göruyoruz Bütun mal la' dışardan gelme çunkü fmalat sanayll yok. COCUKLAR Azız Bey kuyrukta bekleşen Insanları yakından ızlıyor en cok da cocukları Angolalı anne. kücük cocuğunu belınin ar kasına bır kuşckla sarmış torba gıbl taşıyor Cocuk do ıkl ayaöı dışarda ya uyuyor ya do bcsını cıkarıp cevresıne bakını yor Ikl tane beyaz, şlpşirın, boncuk gibl göz «Belkl de dünyorın en sevlmll cocuklan Aftlka'dc» tHayret ama» dıye onaylıyor Azız Bey, tNasıl cocuk bunlar, hlcbıri ağlamıyor ı Gerçekten. doha sonra da ağlayan tek bır cocuğa rastlama d k Zaten azıcık kıpırdonsc, he men başlıvor annesl arkasında zıplatmayo, daho doğrusu, danseder gibi pışpışlıyor Cocu ğu annesınden ayırmak olanak sız «Hattci diyotiar. «Fabnkada bıle anne cocuğunu bırakmak istemıyor Cocuk sırtında, öyle calışıyor ı Nıtekim, blr köşede. bankta ayakta cocuğuyla her an ovnaşıo dunjyor Angolalı anne «Cok Ilgınc bır şey bu» diyor Azız Bey «Demek icgüdüsel olarak toplumsal güvence duvgusu C7 doğasal bağ !ıhk ağır basıyorı Zaten genrecık anneler Belki 15 yaşını b le aşmamıs coğu Buna karSffık, yaslı Insan görmek hemen hemen olanaksız. Doğa, !n •anı Afrika'da vosama ccbuk sokup. yaşamdan cabuk cekıyor onlaşılan. Hızlı hızlı oocnek zorunda kalıyoruz sokakları Pls ık ve kokudan duru.muyor Daho son ra Luanda Eyalet Komıserın r de açıkladığı gıbi. Beleüıye o arak kentın temızlık işierının a tından kaUamıyorlcrmış gerek arac, gerekse eleman azlığından KONUTLAR Yenl yapılmakta olan opart mcnların yanından geçıyoruz Portekızlıler ınşa haıınde/ken yarıda bırakıp gıtmışler Ş rıd Angolalı işcı Kubalı ısçıyie b r lıkte ınşaatı bıtlrmeve calış yor Bu daracık katlı apartmanlordo oturan Afrıkalıvı ycdırgıyor nsan fSankl Afrıkalı bır başka tıp vapıda oturmalı » dıyorum Azız Bey e. «Daha cok doccyia lcice olan» «Sen yıne kafandakl Afrıka'yı crıyorsun» dı>6 yanıtlıyor cıddı cıdd «Ne tarkı var, kent burası Kentte de en rasyonel ölculer cınde cozümlenır konut sorunu o da DJ tıp apartmanlordır» «Evet ama ya dırqıyor yıne de inson» dıyorum, «Sankı Cıhangır' n bır ara mahollesı İklım kosu lcrma uygun baska bır m morı olso, daha lyı deöıl mı'» <rPortel'izli nın Işı vok da onu dGsöneceks diyor Azız Bey Ama. hıc kuskusuz, zamanırda cok ıyi duşünmuş Portekızlı Kentın darn lcerierınde palmıye cqc" nr / c cevrılı tek katlı Yu^an sutun başlıklarmın süslsdıflı tcs vı alar vapmıs sokak adlar>nın ç n l tabelalar üstune vazılci ö bokımlt «sosyetık» semtler oi !•>turmuş Kendıne ozgü ycn Rokoko yarı tropık bır semt Semte bakan alanda. aynı yapıda, beyaz badanalı b'r Katol'k kılıeesl; avlusunda cocuklar müzılc ACI BİR KAYIP Cemıyetımız üyebi degerlı arkadaşımız Ligor Yaveridis •wifat etmıştlr 1925 yıhnda Apoyevmatml gazeteslnı kuran ve 54 yıldan ben Turk basınma hizmet eden, Lıgor Yavendıs ın kaybı üzüntü ile karşılanmıştır. Azız natırasını daıma saygı ıle anacağımız arkadaşımızm cenaze torenj 4 Agustos 1979 Cumartesı gunu (Yann) saat 15 00'de Taksım Aya Tnyada kılısosınde yap'lacaktır Ailesi ve arkadaşlarımıza başsağhftı dilenz. GAZETECILER CEMÎYETİ (Cumhunyet 6037).