Katalog

ONİK İ CUaiHURIYET 25 TODIUZ 1979 GÜNEŞİN KEŞFEDİLDİĞİ YIL: Dünyada 210 nükleer santral faaliyet gösteriyor yılı sonundo vapılon bır aroştırmo gerek Batı nın sanayıleşmış uikee nnde gerek COMECON ulksıennrle olmolc uzere dunyada roplam 270 nükleer santra lın faalıyet halınde oldugunu gostermıştır 8u savıyo vaptrnına boşiorar va rto proıes) uzennde calı$ılon 315 nukleer sontrdl daho ekıemek gereklr Nükleer santraıler oetroi frvotımn ortması nedenlyle elektrık enerıısı uretımı konusundo rekuDet edebılır bır duzeye ulaşırlarken taşıdığı tehlıketer acısındon sanayıleşmış ülke toplumlarındo ters tepkılere hedef olmuştur Bolı enerıı kaynagı olarok günesten yaror'anmonın yo'lorını araso da eıeklr k a\anın<!a nukleer santrallerden vorarianmok zoruniuuunu luy maktadır Ounku llk dooemde guneş enerjisındtn ısı ve sıcak su oldnında yararfanı orck fakat e'ek trık üretımi ıcın vararlanılamoyacakt r Bu nedenle Batı nın sonayıleşmış ülkeierı nuk'eer enenıvı ıh mal etmeden guneş enerıısınden vararianmo vo lunu seçeceklerdır Örneğın Fransa gıbl nükleer enerj) konusundo geri kalan fakdt nukleer enerıı aıonında 25 yılın aereyımıne sahıp bır AET uikes nukleer santral sayıs/m 120 ye cıkarmak nıyetırrdedır Bu sayr Fransa'nın OPEC e bağımMıktan kurtulmayo çolısıp guneş enerpsi olanında çcba harcorken nukleer ener|( alanını hıç de ihmol etmeyeceğını ortaya koymaktadır. Nukleer santrallerln tehlıke unsuru olmalarıno karşın güvenlık önlemlennın artırılarak «Ekonomık» olmoya başlayon bu erterjı kaynağından yorarlonmaya devam edıleceğı anıaşılmoktadır Batı ülkelerının enerıı polıtıkdsı OPEC e boğımlılığı azaltırken nükleer ener I olonak nnnı artırmak ve guneş ener|isıne yonelışe hız vernıek brçımınde ozetlenebılır. I A V A I / / O 1979 Hazırlayan: Reşit AŞÇIOGLU En büyük enerji kaynağı: Güneş Günesin bu süreklı ve sonsuz enerji potansiyelinden yararlanmak içm Batı dunyasında yoğun çalışmalar yapılıyor. D ünvomızdo gecen her sanıya ıcınde 150 ton at'ot tukeiı mesı kuyuıardakı petrol du;eyını ındırıp fıyatları yukseltîıgınden ırioanoğlu yenı enerıı koynoklorıno yonelmek zorunda kaldı Şımdıki durumda guneş hem tukenmez hem de nukleer enerıının tersıne te*ılıkesız bır ener|i kaynağı oiuşturması bokımından en büyuk ılgıyı cekıyor Guneşe bakışımızdakı değışıklığı doğuran et kenierın başmdo ucuz petro1 donenmı kapayon OPEC gelıyor Nıtekım 1973 yılının Ekım ayındakı Arop Israıi savoşmdan once varılı 2 5 dolor oion petroiun zom gore gore T979 yılında varılı 22 dolar gıbı 6 yıi oncesıne kıyasla astronomık soyılacak bır fl^ato cıkması 1979'un tUluslararası Guneş Yılı» olarak ılan edılmesıne yol actı Boylece ınsanoğlunun guneşe «Enerıı kaynağı» gozuyle baktıgı tarıh boşlamış oldu Komur ve petrol gıbı yeryuzu kaynaklarını dörtyuz yıldır tuketen ınsanoglu bunların bır yan dan azalıp bır yandan pchalılaşması karşısmda bu kez yerkurenın dışında bır kaynağa goz dıktı Güneşel ARTIK GELISMIŞ ULKELERDEKı KONUTLARIN RAK DA YARARLANMASINI SAĞLAYACAK DAMLAnıNüA C Û R U L E N SIYAH BU»'U^ JLUNUN GUNEŞTEN ENtftjı KAYNAGI OLA Petrolsüzlük tatbikatı Fraasa'da bu ay ıçinde yavınlanan bır kıtap Batı'lı sanayıleşmış ulkelenn yenı enerjı kaynaklan bulmak uzere guneşten ruzgardan ve daha başka doğal ka/naklardan yararlanmak ıçın neden kollan sıvadıgını açıkça ortaya koymaktadır Ikı Fransız yazarı (Henrı Auıac ve Jacquehne de Rouvılle) tarafından y<*yınianan bu kıtap, Suudı Arabıstan da patlak verebılecek bır ayaklanma uzenne Fransa nın petrolsoz kalması olasıhgını goz önünae tutarak neler olabılecegım sıralıyor . Kıtap, duruma bır savaş gözüyle bakıyor ve ılk uç aydakı olasılıkları şoyie sıralıyon Elektrık ve gaz tuketımı %5O azalır Otomobıllere ayda ancak 20 lıtre benzın venlır. Evdekı lainba sayısını yan yanya azaltma zorunluğu doğar Elekö'ıkll ev aletlerı kullanımı (Tercıhe göre bın harlç) kısıtlarur Genel olarak bır karne yonteml uygulanır. Dikkat edılecek olursa, bu kıtap. petrolunun %90 ını ıthal etmek zorunda olan AET ülkelerının petrolsüzlügu savaşa eş bır durum saymalan yolunda duşuncelerını ozethyor. Ve, bır savaş hazırlıgı olarak nasıl kı çeşıtlı askerı tatbıkatlar yapüırsa petrolbuz kalma durumuna karşı da yurttaşları savurganlıktan vazgeçmek, büım adamJarıru da yenı enerjı kaynaklan bulmaya zorlamak gıb] bır Petrolsüzlük tatbıkatı»na yonelticı aı telıktedır. Bu durum Ise, bıze, AET ülkelerının neden 23 hazıran 1979'u Guneş Gunu ılan ettıklennl, açıkça anlatmış oluyor Petrolunun %90'ını ıthal eden AET ulkelenyle petrolunun yansına yakın bır bolümunü ıthal eden ABD petrolsüz kalmayı savaşa eş bır tehhke saydıklan içm yenı kaynaklara yöneünek tedırler. Hem de çok acele olarak Petrolsüz kalma olasıhğının sanayıleşmış ulkelen •Ruzgâra yelken açmak, uzaya ayna tutmak» tan başka ne gıbi buluşlara zorladıgına bır goz atalım» Amenkah büglnlerın uzaya dev aynalar fırlatıp onlar aracılıgıyla yeryuzune elektrık enerj'sı saglama projesi ustunde durmalanna karşıhk Fransız bılgınler yeryüzunde yer leşünlmış 45 dönüm genişlıgındekı aynalar aracılıgıyla yakalanscak ışınlann elektrık enerjısine çevrümesıne yatkın gözukuyorlar. Bunda belkı de ABD'nm teknolojık aşamasına Fransa'nın henuz ulaşmamış olmasının etkısı vardır. Ote yandan Fransız bılgioler yakalanacak guneş ışınlarmın elektrık enerjısıne dönuşturulurken gölgeler nedenıyle kayıplar venlecegını. düşünerek 10 000 dönumü kapla yan aynalı barajlardan daha büyüklennın yapılmasma taraftar degıller. Fransızlar Theırus projesi adını verdıkleri bır Aynalı Güneş Barajı'ndan 2,5 megavatlık elektrık enenısıni 19Sl'de elde etmeye hazırlanmakta. üırlar. Elektrik enenısl olarak 2.5 megavat 6nemlı bır enerjı tutarı değıldır. Fakat tesıslerm çoğaltılması az da olsa enerjı sorununa katkıda bulunur. Öte yandan güneş ışınlanndan sıcak su ve ısınma olanagı sağlamak uzere Fransa'dtı 2000 yılma aek yapüacak ık, mıiior ("n"i 4 mıfyon ton daha az petroı harLanın ı^ına neden olacakür Fransa"» n tutpttıgi yıllık )Rn mjlyon ton petrolün • ^ anında bu mıktar devede kulak kabllınrten Bununla Ivrbk'e Fransız bılgınler bızda de enenı kavnpffi olıok yararljnılabılece^ınden «oz er"ıien tezek .e samnrıla çalı . çır pı sorununa esııcrpk petrol tüke'ımınl daha ^3 azaltmayı arnaçîamakfadırlar TEZEK SAMAN. ÇAII, ÇÎRPI Fransız bı'g nlorınden Henry Durand te^.ek, saman ve çalıçırpıdan enerji kaynagı ı .&rak yar rlanabılecp<*'ru belırtmektedır Henıv Durand bu «Orgaıuk çopler»den paz elde er ^bılecegını ve bunun da P6trol tuketimının tvaltılm'i^ına yr>J açnc^&m soyHenry Durand tezek, saman ve çaliçırpı konusunda o rinnü umutlu kı bunlara guneş enerjüi de cKİenınra ppfrol ıthalatımn 15 mılyon ton az«ltılal>))<Â~f5ğir:e '.nanmaktadır. Göruldütu gıbi gen»k ABD gorek AFT tÜ^ınleri ve araçtırmacılan bugune dek eğıi n&dîkleri doğal kaynaklara bırdaa egılmek z;>runln£unu duymaktadırlar. AYNALI GÜNEŞ BARAJ1 AET'nin 23 haziran 1979 tarihli ilânı... 1979 u «Uluslararası Güneş Yılı» l!ön eden AET oldu Gerçı gectıg.mız yıl Amenka Bırıeşık Dsvletlennde 25 mılyon kışı ceşıtlı gostenler, topiantılar ve sempozyumlorda guneş eaerıısıne yoneime gereğı vo.unda harekete geçtıler Fokat bu eylemler reşmı nıtelıkte değıldı Ustelık ınsanlık ıçın tehlıkeler go3teren nukleer enerıı uretımınden vazgecılmesını amaçlayan eyiemlerdı. So runa cevre kırhlığı ve tehlıke açısından bakılmıştı AETnm «Uluslararası Güne$ Yılı» ılân etmesı ıse değışık nıtelık taşımaktadır Her şeyden once dunyado guneş enerıısıne yöneime yolunda atılmış ılk resmı adımdır Ikıncısı cevre kırlılığı gıbl bır acıdan ele alınmamış ve guneşe yonelış ta mamen ekonomık gereksınımıerın bır sonucu oia rok duşunulmuştuı Bır ülkenın sanayı sıstemı sormaye emek enerıı ve otefcı maddelere bağtı okluğuna göro L'ttım mıKtar.n» enerıı olanaklar nın ne denlı et kıiedıĞ; oıladaütr Uretımm beUıbasU unsurfanndan bındtr 2aten sanoyıieşmış ulke.enn gelışme Sınl qösteren istatısrıkler» bak lırea refar 'lu zeyının kullanılabılen enenı mıktarıylo doğru o rontılı oıduöu saotanır Petrol flyotlonpın artmosı nedenıyle dcho az petrol kullanmok zorunda ka an ABD ıle AET ulkelerı ve orekı 5ana/ı e^Ti« u'ke c re^ah 1u zeylennı yıtırma tehltkesıvle karşı karşıya olduk ları ıcındır kı telasl dırıar Bu aurum karşısmda ABD nın guneşten enerıı elde etme ora?tırmaları nı hızlondırmosı ve AET nır de 1979 yıiım ıj'us lora'rası Guneş Yılı ıian ederek guneşten fnerıı e de etmek uzere krliTinı svanası boşuna değ Idır Sanayıleşmış ulkeler son 25 vıldır ucuz petrol so' = nde ta^ı 'lenrde cıo'u rrıernıs duzeve vikorabıldıklerı refahlarım surdurebılmek ya da sur aurememeK sorunuyla karşı karşıyadırlar z^' kier1 prerı cınm kömur vo Ha DPtrol gıb »D ke ı r turden olmayışdır Guneşten ,/eıyu/jie d nvamızdo tuketı en enerp mıktarından 11 bın kez fazla enerıı okmokladrr Sımdı tum sorun qunesm ener ısim sağıan~ak sorunudjt Geiışmıs bır teknoloııy gerektı ren ıGuneşı saqma» sı nosı bnsar iccaktır'' Yeldegırmenının ve su oolobının donmesınrten b ıha^ın hajei'PtP gacr mp« nrlen komurun petrolün yakılmosından atomun parcalonrrosın dun enerp sagloyan ınscnoglu guneş n enerıısını sagmakla başarı goatetphılecek mı 7 Onumuzd t H vılıar bunu ma yöntemlennın şımdılık «Emekleme» dönemınde oiduqunu ve % l l ı k oranın zamanio artacağım sovlernektedırier Yapıion hesaplar doöru cıkorso ABD 1?90 yılıno deK 'ukettıq' enprıınm % 10 unu quneşten saglavacaktıı Bu oranın 2 b.n yılında da %?0 ve cıkması oiasıdır AET 9 ları bu aıanda ABD den gerl kalm s durumdodıriar Araiannda boğlantı kurarak tooıu bır oraştırmo>'O gırışemed klennden guneş ener(ısındei /araılanma oranları henuz % ıle ıfaCe edıieme,ecek kadar degersızdır Fransız bılgınlerı Fransa nın guneşi bo1 *• ülke olnasıno karsm bu alandak cai smalanr> >ogunıaştınlma/ışı nedenı/ls 2000 /ıima dek ener |i tuketımımn ancak %5ının guneşten soğıayabi leceklerını belırtmektedırler Fransa petrol enerıısıyle guneş enerıisl orosında gececek uzun sureyi nukleer enerııvle kopatmak nıyetındedır Bjndan oturüdur kı Fransa atom santralı sayısını 120 ye yukseıimeyı taşorlamaktadır ABD, enerjisinin % l'ini günesten sağlamaya ba^ladı Güneş enerıısınden qen 5, cupıo olmasa fla yararlonmaya 1 k başıoyan ABD oldu ABD tuket tığı tum enerıı miKtarının ancak %1 ını guneşten elde etmeye başlad Ancok ABD nın yılda 600 m yon tor, oelro' tı 'ettığı hesap'amrsa %1lık bır oranın oozı voksui ulkelenn vıllık enerjı tüke tım ne eş bır kazancı guneşten elde ettığı goru(ur A8D nın enerıı uzmanlan guneşten yararlan Bitmez, tükenmez, çevre kirletmez enerji kaynağı Yoksul ve oz gelışmış ulkelenn hommorirje kaynoklarını va savaş'ar ^olu/la zorla \o da tıcaret yoluyla somurerek tui°ten saiayıleşmış ul keler bu kez hıc kımsenın sahıp o madıgı «Snğ lamı bır enerıı kaurtagma yonelmpk erıenı soru nunu tSoğlamo boö)orrok» nı ,'e'ındedırler Yerkurem.zın dış ndakı bu yenı kaynağın o Güneş enerjisi ısı ve sıcak su sağlıyor Guneş enenısınden elektrik sağlanacak gun ler henuz uzak gorünuyor Fakat guneş enerıısin den ısı ve sıcak su saglanacagı gunler yakın gorunmektedır Hattâ başta ABD olmak üzere bırkac sanayıleşmış ulkede başlamıştır bıle ABD'nın Pasıfık kıyılarında holen 30 000 evın damına ya da yan duvarlarına yerleştırılmış ozel levhalar sayesmde guneş enerıısınden sıcak su ve ısı scgla" ı ah Imektedır Guneş enerıısı lehmde ve nukleer enerıı aleyhındekı gostenlenn, e lemierın anayurdu olan Calıtornıa'da Vall Jerry Brovvn un sagladığı vergı ındırımı de 1985 e değın guneş enerıısıyle ısı ve sıcak su sağ ayan ev lerın savısımn 50 bın e cıkmasına yol açacağı scnılmaktadıi Calıfornıa eyaleti bu tur tesıslenn kurulması ıcm horcancn paranın %55 ını vergıden ındırms yı kabul ederken Amerıkan hukümetı de yurdun her yanında bu tur evierın yapılmasını teşvık Icın kredı acmaktadır 2000 dolara malolan bu tesısler ıc n fırmaıarın aydo 10 dolor gıbı az taksıJ olmalorı saglonmakta ve 20 yıllık garantı süresı tan nması ıstenmektedır. Her yıl elektnkle calışan 1 mılyon şofbenın satıldıg. 'talyoda 10 yılda 10 mılyon şofbenın ne den olacoğ enerıı tuketımı goz onünde tutularak guneş enerıısınden yararlanma olcnakları aranmaya başlonmıştır Bu sayede 8 nukleer sont raım sağıayobıiecegı elektrık enerıısıne sş erıer |i guneşten elde edı'mı^ olacaktır Yılda oncck 2 bın saat guneş görtn 'skandl navva ulkeierınden Isvec de «Guneş 85» adı a • t/nda btr kamjnun Porlamentodan gecırmek uzeredır RUZGARA YELKEN AÇMAK, UZAYA AYNA TUTMAK el defirmennden yararlanmak d a 20"nci yuzyıhn uçuncu çeyregının modern ın banın akbna gelen enerıı saglama kaynak laruıdan bın „ Y Yel değırmenınden sağlanacak enerıı ne yarar saglayabılır dıye duşunenler bulunab; lır. fakat 18 ncı yuzyıl Ingılteresmde her b>n yedi beygır gucunde olan 10 bın sudolabm dan >üda 300 mılyon kılovat enerjı saglandı gını ve bunun aa 5 mılyon ton kömurle e!de edılebilecek enerjı/e eşıt oldugunu soylersek bazı durumlarda basıt yuntpmierin de büyuk yararı oldugu anlaşJır Yei değırmenınden ener]! elde etmek bu gun bırçok sanayüeşmış ülkede bıle duşunülmektedır Bu nedenle az gelışmiş ülke koylennde yel değırmenı sudolabı ısıtoplar aynalar, sıcak su saglayıcı ışın toplar aygıtlar ulko ekonomısıne buyük katkisı ookunacak basıt yöntemlerdır Bu arada uzaya atılacak uydularla bukaç hektar buyuklüğundekı aynalarla uzaydan yeryuzüne güneş ışını yoneitme yöntemlen üzeruıde de çalışılıyor Ote yandan yeryuiune yerleştınlecek genıs arazılen kapiayacak buyüklukte ve çok sayıda aynadan oluşan «Aynah eneni havuzlan» yapmak da duşünülmektedır. Gdruldügu gıbi insanoğhı yenl enerji kay naklan bulmak üzere petrol bunaumını bır Biçrama tahtası yaparaü yem buluşlara dogru açümıştır. YENI ENERJI S A G L A M M QABALARI DAN.MARKA'DA DA BU, YELDEĞIRMENI BEN2ERI SURDURULUYOR AYGITLA Günesten elektrik enerjisi sağlamanın mahyeti yüUsek Yenı bulus ar ve uyguiama guneş enerjısınden sıcak su ve ısı saglanmas! ıçın vararıanma a anınm gıdeıek genışleyeceğmı goster yor Fakat ış bununia bıtmıyor Batı'nın sanayıleşmış ülkelsrt OPECe olon bağımiı ıklann azaltmak ıcın gjneş enerl sınden elektrık e'da otmenın yoılarım arı/onar Bunlar arasında hayal gucüne gerçek gu cunden daha buyuk pay ayıranlar var Fakat muhakkak olan bır şey varsa bır yandan ılerlemiş teknolojık yontemler bır yan dan da eskimiş fakat moda olmaya aday yön temlerle yenı kaynaklar bulunacagıdır Bu yönde ılk adımiar atıîmıştır Bu adımlar kuçüktur ama ılende büyuk sonuçlar verebılır. ABD'nln petrol bokımından OPEC« bagımlı olması ve tükettiği petrolün yarısına yakın blr bolümunü Ithal etmek zorunda kalması Amerika"yı öfkelenölrmeye başkjmışo benzemektedır. ABD halkının petrol fıyattan artışı konusundakı kızgınlığını yansıtdn bir yazıyo ünlu TIME dergıs r.de rastlamaktayız. «Kendinl yeniden göster» adlı bu yazt' <ia. oergl, İklncl Dünyo Sovası sırasındd Japonyo'nın Oüneydoğu Asyayı ifgal etm«sıyle kauct'k Ikmalınln %90'ının durması karşısmda A80 hukümetıyle sanaylcJlsıin elele vererek sentet * Vacuğu. yanl bugun plastik maddeler dîye m'eiadığhna madd»lerln başlatıcısı olan butodyvnie stırenı butdul' | arını beiırtıvo* Dergınm ıfadesino göre Almanya'nm atom bombosı vapmasından endışelenen ABO. oraştırnıalara verdiğ hız'a a'omıın por calanmasrnı sağlayarak 1S4f da <fo otom bombasmı yapabıimıştir ABD. uzaya do ı!k Sputnlk'ın Sovyetl» tnrafından atılmcsndjT koaıcıianarak nare kete gecmlş ve 1961 yılındo Başkan Kennedy'nm verrfığı startla oyo ılk ınsan« Amenko Bıreşık Devletleri torafından gonderılmesın1 sağlamışiır. vln! anlatmalc Istlyor ABD, petrol konusunaa bîr yandan güneş enerjisınden yararıcnma yolunu denerken, bır yandan da «Sentetık üretım» a'anındaki gücune guvenıyor Nıte^ım son zamanlarda sentotıK petrol üreîıml ıc'n çcbalar yoğunioşmıştır ABD .ik elö& thoi pftığl gunlük 6 mılyon varıl pairoljn 2 mu/on vorllını sentetık pefoıle karşılamak n.yoSudan hıdroıenl ayırobılme yontemıne doyanan şentet'k pe'rol üretiın' ıcın norcanan enerjl. sozürü ettığımız yenı ene'i ^cry nağı (Santetık p e t r o ^ i o yönelmek'ft caydırmok'adır Cüni'j astan yüzünrien pahalı b'r petrol nı'G'ıâ'ndedır senf«>tiı< petro Bugun ıcın! Evet ouaun . c m dıyoruz çünkü sudan hıdroıenl a/rıştırarak e'de edılecek sentetık petrolün mollyetlnl duşunra yolunda önenall otinnlor atılmaktadır Enerjl kaynaıj' konusunda dürva venl yak tiara gebe gozukmektsdır Som A"ico do kjzınca senlet'k eey'er yoraiabilfeW<?dır. I I . I • I I Gupeş eoernsıne vonelmede onculugu elında olan ABD e sk*rık enerıısı elde etmeK şınde oe oiem 1 ad TI ^.r :tm şa bc r i2i\or Tıme derg smn verd gı bı gı\e gore Amer ka' da bır vvatt lık eleklrık enerı sı ncmal olara^ 1 dola'a maıoimaktadır Gureş eneı ısıidpn yar"'lanmaya gıdılrl 0' takdırde 1 dclo ık n a ıyeı 2 dolara yuk.°! Yuzde yuz oranındokî mal vet Jkse^ 1975 ytllannda dano da fa^ ovd G ınes enerı nı elektrık enerıısıne lonuşturmeoe "j'rnılan fotovbltoık sısî^m hucrele'inı 01 ısturon mal er> r menm vaprn u zıaMobıic 31 o < > do 3 ıi* n t ı i y e ' OO2« rcrfıTrn a ,ı r ABD lı bı'g ııler 199d /mna dek rralıvatın 1 doloro duşunj ebnecegn 2öOO v imza ısa 30 sen te djşeb leceg nı tahrrın etnıek(^aırler Brv.Sıt e SK rıgın 3^ gpnte du*mp^ı d u ' u ^ ınoa gı r^s enerıibıpn petro enerns *!a ıy CJ rc'*~t^l ecî" !rıesı d°Tiel' o'onxt ı B'ı veai e 20 25 yıi buyıM sgrprii er ;>"A c •""k OPEC üivei°r) «Guneş uf'jktan ş mdı enenl kaynoqı şek <rie doânr» d ^e zomanı pa a 'a ce v nT°v» ca ı° orkf>r sana ı « > T H Batı lı ı, k° ler de gunesı e^Tiıye donuşiurrncK ıcın hı7lo u bo ho'comal'tüdırlar. Sam Amca Kızınca Dergl OPEC'I de 1970'lertn «Spufnîk»» n olarak 'c^iTiiaa'gıno qör« ye ' ner,ı kovnakiorına hızia yonelmede Petrol Ihrocatcısı Ulkeler Ogutu'nün gordtığu kcncı gore I