Katalog

CUMHURÎYET 2 TEMMÜZ 1979 DOKUZ Evet, sabun ya da drkiş ipliği üretmek saygıdeğer blr Iştl oma çok sıkıcıydı, çok! Monsieur Andre Cıtroen, insonları doğru yolo getirmekle yükümlüydü. Yeni bir dinın yayıcısı glbl büyük bi kendıniyermişiık içınde çalışıyordu adam. Otomobilin dinlenmekten çok daha önemli olduğunu söylüyordu boyuna. Beş bin satış temsılcisi, doğru yolu secenlere şu kodar ton demır ve şu kadar çok rahatsızlık veriyordu. Bunun için her fedakârlığı yapmaya hazırdı. Gelirinin azıcık olmaema razıydı. Evet. istekliydl, razıydı. Şimdl sıra ışçılerdeydi. Otomobil satmak Için satış elemanlanna gerek vardır. Dunyayı yönetmek için, şiire, kimyaya ve seçmesini bilmeyo gerek vardır. Birkaç savaşçıya madalya vermeli, bir Soeyalisti Legion d'honneur Nişanı kordelasıyla süslemelidir. Zomanını kollayıp, birkaç gosterişli denetim yapmak, arada bir höt demek gereküdir. Monsieur Citroen hiç blr zaman siyasete karışmadı. Ne bir milletvekill koltuğu duşledf ne sağ basını besledi, ne de bir Yurttaşlık Bırliğl Derneği örgütledi. Bunlann ötesındeydı o. Bunların üstündeydl. Durmadan otomobil ürettı Monsieur Cıtroen. Tanrı gözünde olduğu gıbi onun gözünde de Yunanlısı, Yahudisi birdi. Onun fabrikalarında, hctırı sayılır yurtseverler, anadan dogma komünistlerle bir arada, el ele caiışırdı. Monsieur CiUoen'in tek bir derdl vardı: Hız. Satış hızını artırmak için acentalar yarattı. Öretimin hızını artırmak için fgöstermeciler» (demonstrotor) yarattı. Bir gostermeci fuarlarda ya da üniversite kliniklerind» örnek olarak gösterılebıiirdi nerdeyse. «Son dereçe ilginç bir örnek! Canlı bir makına!» Göstermeoi, çalışanların işinl düzenlemez. Bantın başında da durmaz. Yalnızco gösterir. Her insanın, insan olduğunu kolayoa unutabileceğini ve bunun nasıl yapılaoağını gösterir. Joseph Lepont kusursuz blr göstermeclydi. Montal hcrttında çalışan işçilere nasıl çalışacakiarını gösterirdi. Bir ma* nivela kolunu monte etmek işclnin kac dokikaBinı alıyor? Dört dakika mı? Lepont kolları sıvar. Cabucok cn/atayı alır, somunu sıkıştırır. Bir dakika kırk saniye. Fabrika müdürü karan yapıştırır: Ortalama bir işçi bir manivela kolunu iki dakfkada takmalıdır. Sonra yürüyen bantıno glder göstermeoi. Gostermeci gösterir. Bır saatte otuz manivela takar. Çeker glder. Başka bölumlerdeki işçilere başka şeyler gösterecektir. işçl manivelalarla başbaşa kalır. Göstermeclnin bir saatte yaptığını tekrar tekrar sekiz şaat boyunca. belki de yaşamı boyunca yapmak zorundadır. İşçi Lepont'un arkasından bakor, çılgın bir öfkeyle fısıldar: cPis mendedurl» Leponfu herkes hor görürdü. Citroen onlara uzaktı. Bir efsaneydi o aslında; Tanrı gibl ya da bakanlar kurulu gıbl bir şeydi o. Mühendis!erden nefret etmek olmazdı, onların durumu baskavdı. ButCın gun durmadan somun sıkıştırmak ne demek, bılirler mıydi?.. Ama Lepont. onlordan biriydi, bir Işçiydi. Ötekilerden saatte bir frank fazla alırdı o kadar. Ve bütün belalar onun başından çıkıyordu. Bantın sebeW oydu, saniyelerin sebebi o. Geceleri insanın gülmesine. konuşmasına, hattâ uyuklamasına bıle engel olan o sersemliği yaratan oydu. Subaylara nişan veriür. Aktörlerln adı afişlere yazılır. \y\ blr mühendis durmadan müdürün odasına çağrılır. Joseph Lepont işçılenn arasındaydı. ama Işçiler onu hor görürdü. O OTOMOBİLLİ YASAM Yazan: İlya EHRENBURG Çeviren: Şemsa YEĞİN Resimleyen: Hikmet ANDAÇ •İ Herkes bir otomobil sahibi olmayı düşlüy ordu... da aynı onlar gibl, hatta belki de onlardan çok çalışırdı. Yenl rekorlar kırardı durmadan. Mühendisler parmak tsınrdı onun rekorlarına. Tam on saat kımıldamadan blr yerds durup çalışabllirdl. Bütun bir gün hiç ayak yoluna gitmeden calışabilirdl. Hiç yemeden ya da uyumadon durabilirdl. Ellerınde parmak değil. keskl, pense. kerpeten, matkap, kıskac vardı sanki. Göğsündekiyse yürek değil bir makinaydı. Cocuklugunu hiç ansımıyordu. Kökeninin insanlıktan gelme olduğu bir nüfus cüzdanıyla kanıtlanabilirdi yalnızca. Bir otomobil gibl yepyeni, bir otomobil kadar tanrısaldı. Ama işte bütun haksızlık da burada başlıyordu. Herkes bir otomobil sahlbı olmayı düşlüyordu. İşçiler bile, fabrikadan çıktfktan sonra, baş mühendislerin arabalarına özlemle bakıyorlardı. Işçiler bile tapıyordu otomobile. Ama Lepont'la karşılaştıklannda yere tüküruyorlardı. Bu arada, Lepont'un daha tam anlamıyla kusursuz olmadığı ortaya çıktı. içinde yalnız bir makina değil eskiden ka!ma duygular taşıyormuş meğer. Işçilerin bu hareketlerı onu ıncitiyordu çünku ve o makina adam. yüzünü buruşturabiüyordu. Fabrikanın kapısından çıkmıştı kl. getlrgötürcü Durand'a rastlodı. Ses'endh «Gel ıkı kadeh bir şey atalım, ho?ı Paralar ondan elbet. Ama Durand Isteksiz göründO. «İşım var. başka zaman,» diye mırıldandı. Durand roma bayılırdı. Ama yoldaşlan onu Lepont'la görurler dıye korktu. Lepont anlamıştı bunu. içlnden güzelco sövdu. Üzgun üzgün yürumeye koyuldu. Aceleye gerek yoktu şimdi. Akşamdı, nasıl uyunduğunu gösterecek değildi ya. herkes uyumasını birirdl. Blr corekçl fınnının önunden geçerken vitrindeki aynaya baktı. Sıradan bir yüz. Kınalı bıyıklar. Yüzü çll çil. Kasket. Eee? Başbayağı bir adam işte. Ama ne vakit blr Işçiye yaklaşsa, adamın gözierl korkuyla açılıyor. Lepont değil, ölüm yaklaşıyor ona sanki. Lepont bu korkuyu kaç kişinin gözünde gördü. Evet, ölüm korkusu gıbi bir korku duyuyordu onu gören. Ee, n'olmuş yani? Zevkli bir işti bu olümculCrk oyunu. Bır meyhaneye glrdl. Barda Işçiler vardı Tammadığı biriyle konuşmaya başiadı. Yanındakılere içki ısmarladı Oh, oh, çok duygulandı. Herkesle el sıkıştı. Romu yavaş yavaş, todını çıkaro çıkara içtl. Herkese tatlı bir şeyler söylemek istiyordu o an. fEh, bahar geldi sayılır... Hava ne kadar sıcak...» Elıyle yanlarından geçen kızı gösterditŞu şapkaya bakın!» Sonra yokındı: tÇok yorgunum... Eee, benim iş yorucu!» Sonra içenlerden birinin şu acı sözlerıni duydu: «Montaı hattındaki gostermeci bu işte. Ne domuz olduğunu bilmeyen yoktur» Lepont parayı tezgaha fırlatıp. sessızce bardan çıktı. Issız rıhtım boyunca yürumeye başiadı Su ona kötü gozle bakıyor, düşman düşman ışıldıyordu. Şu koprüden ırmağa atlıyordu ölmeye karar veren insanlar. Evlerın pencerelerınde ışık vardı. İçeriler sıcak ve rahattı kuskusuz. Gramafonlar kurulmuş. iskombıller çıkmıştı. Eeh, cehennemin dibi! Hepsi de yerin dıbine batsın. Hepsi de Seine'e atlasın isterlerse. Biraz rom tçse neşesl yerine getir ml acaba? Bir başVa meyhaneye gitse. onunla ıçecekler, sonra da soveceklerdı. Bir kız bulsa, o da aynı şeyı yapacaktı beıkı: «Haydı ordan pıs gostermeci...» Hem, yorgundu da. Uyumclıydı. Yarın yay kelepcesinın otuz sanıyede takılabıleceğ;ni gosterecekti. Ama sağa dönmedı. Eve yollandı. Hiç bir yere gltmedî. Köprüde durdu, asağıya, ıımağa baktı. Su hâlâ düşman duşman parlıyordu Joseph Lepont sıradan bır insandı. Yaşamak istemıyordu. Perısandı Polis köprüde birinin durduğunu gördü Polis, orda bal'k tutulmadığını. boşalacak bir yuk bulunmadığını bılıyordu Soğuk su vardı orda yalnızca Polis, o köşede dört yıldır görevliydi. İnsanlorın neden oyle dalgın suya baktığını bilirdi. Alışkın adımlarla Leponfa doğru yurüdü. Monsieur Andre Citroen okuyordu eKuruluşumuz, öngörülduğü üzere tam ıstenilen gelişmeyi goslermektedir. İçınde bulunduğumuz yıl, cıromuz 1.210 C O 000 frank. Üretılen O otomobil savısı 73 802 olmuştur. Gecen yılkı cıromui, 1.005 000.000 frank olduğuna göre...» Monsieur Andrâ Cıtroen denn derın soludu Havanın ağırlığı, okuduğu rokamlar canıni sıkmıştı Sıcak bir hazıran günüydü Üısarda bınlerce otomobil homurduyor, bağırıyor, horulduyor, zangırdıyordu Bu vıyaklamalarda her şey vardı: Lovraıne'li madencilerin karanlık dünyası. Instık fabrıkalarındaki yckıcı sıcck, cok u/aklarda. VenezuVa'dcki bir Det'ol kuyusundan fışkıran pıs koku, şurdaki demır kayıştan gelen gıcırtı... (Arkası Var) 1 TELEVİZYON 19.00 HABERLER 19.05 TAHTA AT ÇOCUK ŞENLİĞİ 19.30 BEBEĞİN İKİNCt YILI RADYO Bayan Columbo, ramazan programına alındı TV Daire Başkanı Yılmaz Dağdeviren, Bayan Columbo yayına konduğu takdırde Ba retta'ya altı hafta aro verilme sınl Istedi ve ciki gün arka arkaya ikl polislye d z i fazla olur» dedi. Bu göruş benimsenirse, Bayan Columbo cumartesi günleri Baretta'nın yerinl alacak. pazar gecesı ıse Unutulmayan Dızıler adı altında yapılan tekrarların yerine, Helen, Günümüzün Kadını adlı, Vakıf benzerı mini dızi başlayacak. Ramazon ayı Içlnde yapılan çalışmcHar da sürüyor. Çarşamba geceleri yayınlanan TV filmlerinin yerinı ramazan boyu yerlı yapım TV oyun larının almasına karar verildi. Yetişırse Kaynanalar yayınlanacak Ancak bu dizinin cekimı konusunda bir kararsızlık var. Ramazan şovunu Ayhan önal bir aydır İstanbul'da cekıyor. Bu programda sadece güldürüler ve müzık olacak. 05 00 05.05 06.02 07.20 07.40 09.02 10.01 11.05 11.20 11.40 12 00 12.10 Açılış ve program Turküler ve şarkılar Bölgesel günaydın Köye haberler Sabahtan sabaha Kadın dünyası Arkası yarın Hafif müzlk Turküler Şarkılar Bölge haberlerl öğle üzerl I Rl 1 16.05 1630 17 00 17.02 18 00 18 01 18.16 18.26 19.00 Turküler geçldl Şarkılar geçidl Kısa haberler Akşama doğru Kısa haberler Cocuk bahçesl Laf lafı açar Bölgesel yayın Haberler Bebeğin merdıven çıkmak, blr şey tutmak. söz anlamak ve sosyal davranışlarda bulunmak gibl önemli özellikler gösterdıği 15. aydakl geliş; meleri dış kaynaklı dizinin bu bölümünde anlatılacak.. 20.00 SPOR TRT Haber Merkezl Spor Şubesi'nln gercekleştırdiği programda haftanın spor olayları ile dış kaynaklı spor filmierıne yer verilıyor. 20.30 HABERLER VE HAVA DURUMU 21.15 MİNİK KONSER 21.20 AŞAĞIDAKİLER YİKARDAKtLER Dizinin bugün yayına girecek iklncl bölümünde eski hizmetçı Sarah ile birhkte olan Yüzboşı Janes bir cocuk beklemektedır. Ancak aralarındaki sınıf farkı nedeniyle Sarah'ın çocuğu doğurması söz konusu olamaz.. Bu nedenle genç kadının kalacağı başka bir ev tutulur. Oysa Sarah janes'i sevmekte ve ondan ayrı kalmak istememektedir.. Ramazan ayına yonl dızllerle girmeyl planlayan TV, ilk taslakta blr değişıklik yaptı. Dallas'ın yerine Bayan Colum bo yayına alındı. Dallas. Zengın ve Yoksu) turü bir diziydl, ancak yapımcı flrma bölümlerl zamanında yetiştiremedi. Çe verilerın ve seslendirmenin ra mazana yetişmesl olanaksızkışınca. Boyan Columbo'nun yayınlanmasına karar verildi. Bu dizinin sotın alınan altı bölümü ramazanın ilk haftası He başkıyacak. Bayon Columbo, ünlu Komlser Columbo'nun adı cok gecen ama kendi hıc görünmeyen karısının da. reklamı hazır bır dizl konusu olacağını düşünen yopımciiar torafından ha zırlanmış, oma altı bölüm sonra tutmadığı için yayından kalkmıştı. Daha sonra Kate Columbo adlı daha özenll bir dizl hazırlayıp yayına konmuştu. TRT ye gelenler, bu İlk çekilenler. 13.00 Haberler 13.15 Hafif müzlk 14.32 Müzik bahçeslnden 15.00 Kısa haberler 15.20 Şarkılar 15.40 Hafif müzlk 19.30 Bölgesel yayın 19.55 Cevremızde yarın 20.02 Cocuklar için 20.12 Hafif müzik 20.15 Koy dağarcığı 20.40 Şarkılar 21.00 Kısa haberler 21.02 Turküler geçkü . 21.20 Tangolar 21.40 Şarkılar 22.00 Kısa haberler 20.02 T. B. M. M. saatl 22.40 TOrküler 23.00 Haberler 23 10 01 00 Bölgesel yayın 23 10 Şarkılar 23 40 Turküler 00 02 Gece konsert 01.00 Program ve kapanış 1 3 Rl 07.00 07.02 08.00 09 00 09 03 09.30 10 00 10 30 11 00 12 00 12 03 12 06 13.00 14.30 1500 16.00 17.00 17.03 17.06 18.00 19 00 20.55 20 30 21.00 22 00 22 06 23 00 24 00 01.00 Açılış ve program Güne başlarken Sabah konserl Türkçe haberler Barok müzık New Inspıration grubu calıyor Cağdaş sanatçılarımız Dıskoteğ'm zden Oğleye doğru Türkçe habarler Ingılizce haberler Sızin Içın seçtıklerımiz Konser saatl Caz müzığl Günun konserl Oda müzlğl Türkçe haberler İngilizce haberler Plâklar arasında Stüdyo FM Akşam konserl Liedler ve aryalar Melodıler geçidl Müzlk takviml Türkçe haberler Gecen n getlrdıklerl Pazartesl konserl Gece ve müzik Program ve kapantş 22.05 NÜKHET DURU SÖYLÜYOR İzmlr televızyonu'nun hazırladığı Türk Hafıf Müzıği programında dinlenebllecek olan Nukhet Duru tYıldızlar». ıSankı Değışmiş Gıbu. «Nerde O Eskl Şarkılar», «İsyon Ettım Havata», «Şüphe Ediyorsun» ve «Buyüme Cocuk» adlı şarkıları söyleyecek 08 00 08 02 09 00 09 30 09 45 10.15 10.30 10.50 11.10 11.30 12.00 12.20 12.40 13.00 13.15 13.30 14.00 14.30 Acılıs ve Droaram Gün başlıyor Olayların içlnden Turküler Müzik sözlüğü Şarkılar Sağlığımız Turkuler Şarkılar Cocuklarımız Ceşltli sololar Şarkılar Deyişler, ezgiler Haberler Ceşitll klasik müzik Olayların Içinden Şorkılar Ceşitli müzik I Rl 2 •I! 1500 15 30 16.00 16.20 16 40 17.00 Solistlerden seçmeler Turkuler Hafıf müzik Arkası yarın Türku'er Türk yorumculan 1730 18.00 18.30 18 50 19.00 19.30 19.45 20 15 20.45 21.00 21.30 22 00 22.30 23.00 Fasıl Türk halk müziğl "~ İşte doğa Hafıf müzik Haberler Oyun havalan Kuçuk koro Kucük konser Turküler Bır sanatçının günlüğu Bızden sesler Turküler geçidl Soüstler geçdl Kücük konser Kaynanalar'ın çekimi tehlikede Koynanalar'ın yenl dört bölü münün çekimi ramazan sonra sına kaldı. Ankaro Televizyon Müdurü Latif Okul fKaynanala rın çekılıp çekılmeyeceğıne ra mazan sonrası karar vereceğiz» dedi. Tekın Akmansoy'un ramazan için skecler hazırlayacağı nı belirten Okul şunlorı söy ledi: tYurt dışından yenl döndüğüm için gelişmelerden haberım yok. Kaynanalar'ın senar yosunu da henüz okumadım. Daha önoe Tekln Akmansoy'la yaptığımız konuşmada bana, ramazan için üç gunde bir yayınlanmak üzere atasozlerini güldürü biçimlnde Işleyen skecler yapacağını söylemışt!. Kaynanalar konusunda blrşey söylemek henüz erken. Senaryoyu okuduktan sonra Tekln Akmansoy ile görüşece ğim. Şayet yapıma karar ve rirsek çekim ramazandan sonra başlayacak.» 23.35 Saz eserleri 23.55 Program ve kapanış 22.25 TÜBÎTAK Dört programdan oluşan dizinin bırgün vayınlanacak ilk bölümünde Tür kiye B limsel Tetkik ve Araştırmo Ku rumu ile llgill kısa acıklamalar öğrenci bursları, bilimsel yaz okulu. Tür dok ve Yapi Araştırma Enstitüsü'nün çalışmalan ver almaktadır. Programa Tubitak Genel Sekreten Prof Dr. Tev flk Karabağ konuk olarak katılıyor SİNEMA BEYOĞLU: DÜNYA (49 01 66): 1 Sü rücü, 2 İhanet Cemberl R.İ. EMEK (44 84 39): 1 Kartal Yuvası. 2 Yaşamak İçin Öldür R.İ FİTAŞ (49 01 66): 1 llık Dudaklar, 2 Hizmetçi Dedi ğin R.T. İNCİ (40 45 95): 1 BaDevler raj T. Şoray, 2 Savaşıyor. SİNEPOP (44 24 22): Genç Kızlık Ötesi R.T SİTE (47 69 47): 1 Adalar Güzeli, 2 Neretva Köprü sü R.T. ŞAN (40 67 92): Babanırj Suçu C. Arkın YENİMELEK (44 42 89): 1 Bruce'nin intikamı, 2 002 Periler Arasında R.T. AKSARAY: İPEK (22 25 13): 1 Blktım Her Gün Ölmekten O. Gencebay, 2 Baba Kartal C. Arkın MARMARA (22 38 60): 1 lçimizdeki Tehlike. 2 Vadideki Cıplaklar R.T. ŞAFAK (22 25 13): 1 Met res, 2 Akbabanın 0c Gunü R.T. YILDIZ (21 11 37): 1 HıZ lı Cavuş, 2 Siyah Kobra • R.T. KADIKÖY: AS (36 00 50): Sevlştlkton Sonra R İ. SÜREYYA (36 06 82): 1 Devlerın Düellosu, 2 Gençlık Arzuları R.T. ÜSKÜDAR (33 24 75): 1 Cıvı Çıvıyi Söker K. Kartal 2 Sevimli Gangester M. İnselel 22.55 HABERLER TAHTA AT ÇOCUK ŞENLİĞİ Tahta At Cocuk Şenliğl'ne katılon gruplar, Izmir Devlet Tıyatrosu, Istanbul BeledıyeSj Şehır Tiyatrosu. Istanbul Akademisi Sanat Topluluğu, Yenimahalle Gençlık Kültür Merkezl, Izmir Camdibi Ortaokulu Folklor Grubu, Görsel Sanatçılar, Canokkale Llsesl Tiyatro Kolu'nun Izienebileceğl programda ayrıca oocuk tiyatrolorı gösterllerl, çocukların çamur blçimlendlrnno çalışmalan, pandomim ve dio gösterlleri, halk oyunları. acık oturumlor, çeşitti kövlerde ve kent lcinde yapılcm {jösteriler de görüntülenecek. FAKİR BAYKURT'UN «CAN PARASI» TELEVİZYON FİLMİ OLUYOR Yapımcı Emin Metin Tuncer Faklr Baykurt'un Con Parosı adlı yapıtını TV filmi yapacak Yaz aylarında çekilecek film renkll olocak. Eserl Emin Metın Tuncer televlzyono uygula dı. Oyuncular henüz saptanmadı. Düzene yönelik eleştirilerl Içe ren filmde. hastalanan kızını köyden Ankara'ya ameliyat için getlren blr Ihtiyann öykösö. an latılıyor. Kırsol kesimde yaşayan ihtiyar tHasta da devle' n, hastahaneler de. o halde benim kızımı parasız ameliyat ederler» düşüncesiyle yola oıkar. Ankara'ya geldiğinde blrçok engellerle karşılaşır. Başvurmadığı yer kalmaz. Ancak sonundo parasız hlçbirşey oimayacağını anlar. ÇAĞDAŞ YAYINLAEI Dr. İHSAN ÜNLÜER OKU OKU BUDUR SONU! 4. BASISI YAKINDA ÇIKIYOB. EDERİ: 40 LİRA isteme Adresl: Türkocaflı Cad. 3941 Cagaloglu ISTANBUL İSMET ZEKİ EYÜBOĞLU insanın Boyutları Uygarlıklar yaratan İnsanın anloşılması, variığını oluşturon boyutların blllnmesine bağlıdır. Bu yapıt, bu sorunu cözumiüyor. Ederi: 40 Lira ÇIKTI Uteme odresl: Çağdoş Yayınian. Türkocağı cad. 39 Cagaloglu ISTANBUL 4f