Katalog

CDMHURtTET 2 TEMMÜZ 1979 POLİTİKA VE ÖTESİ MEHMED KEMAL AEDÜLCANEAZ İJifcPE C.'L PtNtYfifM TURHAN SELÇUK Faşizm Tırmamyor mu ne ? Manisa'da olanlar düşundurucu geldL Manls* MHP u Başkanı, bundan beş altı ay kadar önce, ayağından vurulmuştu. Dci metre yakından ateş edılmiştı Çok klmse, vurulan MHP n Başkanının, vuranı bildıgı kanısındaydı. Manısanıa ılen gelen yetkllllennden bırı sık sık sorardi: Söyle seru kim vurdu? Senl Yuranı biliyoı* «un una.1 söylemıyorsun. Soran yetklliye, blr gün şöyl» kar^üık Terdlı Yav, söylesem ne olacak. ölünceye değın de söylememıştl Manısa MHP Ü Başkazu Cemıl Çollü nün ölumü ustunde, boyle çeşıtlı konuşmalar oldu. Davadan döndü. ya da dönmek Istedl de oadan mı yoksa? Olup bıtenleri yorumlarken, degerlendlrlrken, bir koşullanmışlıktan uzak kalmak jstlyordu kısi. Eldekı venlerse düşundurücüydü Bir kez istıfa etmıy sonra yeniden dönmus gbrov almıştu Bir gün önce, Izmlr'de öldürülen bekçl olayı ile, MHP n Başkanınm öldürülmesl olayını yaklaştırmak ıstedı uzmanlar Bir plaa mı uygulanıyordu? MHP n Başkanının oldürülmesinden tam onbe$ dakıka sonra, CHP'lı bir vatandaş berber Mehmet Kuşçu oldıırülüyor Bu onbeş dakıkahk arada ıkmcı bir cınayeün ışlenmesı, hem de karşıt göruşlu bıriEun oldürulmesı düs,ündürüyor ılgüılerı Şöyle düşunuyorlar orneğm sesh Savcılık yapanlar da bılırler. Bır kişınin bir yakını olduruldugu zaman karşıhk venneyı kararl&ştırması sılah sağlaması, plan yapması. amacını saptaması gıdıp suçu ışlemesı Ve o kadar mukemmel bır plan yapması sonucu yakalanmaması Insan nıantıgı 15 dakıkada bu denlı hızlı çalışmıyor Hele suç ışlemeyle ılgıhyse Suç işlemeye karar vermelerde normal sureç ışlemez Anormal süreç ışler Bu sırada rrantık daha baskı altındadır Du/gular daha usttedır Bu durumlarda hep yanlış kararlar senlebılır Usa bır şev gelıyor Ikı cınayet bırden planlanmıs olabılır Bır gun sonra 27 hazıran gunü yıne Manisa'da Neşe Guıersoy olduruldu Ilerıcı. devrımcı eczacı Neşe Gulersoy Bılınçlı dört dortluk bır ınsan. CHP de gorevler yapmış ama daha çok TIP egılımli. Usu başmda cıddı bır kışı Faşolar ıçın CHP'klığınden çok solculuğu önemlı denılebılır Demokratık bütün eylemlerde var Yılmayan bir genç kız. Bır «Ankara Notlan»nda, bır «Cumhunyet» okunı olduğunu yazmıştımManısa olaylan ile llgili olarak, bır ılgiliyle konuşuyorduk. Bız, bu olaylan çözeriz Dedl Olayların, sorumlulannın çözülecegi kanısı yaygın gerçekte Bır noktada olaylarla onlan yaratanlara yansız bakıldıgı zaman. çozulebüır. Yoksa, Çözulemez. Olaylar durmadı, Zeytinburnu cinayetl arkasından MISK Eğıtım Merkezınde patlayan bomba, Barbaros'un Torunları Akdeniz'de Yalçm PEKŞEN K Taramalar tkı kışı öldu. yaralılar var Kımler. bunlarla ne mi yapmak ıstıyor? Faşızm tırmanıyor mu ne gerçekte'' Onumuzdeki gunlerde kımlenn hangi oyunîan tezgahladıklannj ne bılelım1 Ama, demokrasının yaşaülmasını yaşamasını ısUyenlerın, oyunlann hıçbırıne gelmemelen gerek. Ne faşızmın. ne de goşızmın oyunlanna. Mamak Asken Mahkemesınde, Balgat cınayetınl ışlıyenlenn MHP egılımli avukatlan sanıklarm ussal durumlarının yerınde olmadıgını ılen surmuşler Usu başında kışı. kahve tarayıp, kendı yurtta7 şını oldurur mu Bazı haberler var Gazetelere geçm'/or Ornegın, tutuklanan faşolann çogu askerlık yaptık'arı yerlerden tutulup getınldıler Suçu lşle>ıp, «vatan gorevı»nı yapmak ıçın askere gıtmışler demek bzun zaman yazıp ÇLzdık Harp Okuluna sızmak ısteyen faşoların çengellennı vurguladık Sılahh Kuvvetlere çengel atmak ıstıyenlenn başan sağlayamayacaklarını geçmış deneylerınden de bılme* lerı gerektı Ama mantıklan degıl de duygulan, ırkçıhklan tepenler basansız oyunlarım yeniden ser gileseler de ı ıhh tepe ustu gelırler Beceremezler Ama, nukumetın yanı ıktıdann da baza heveslilere karşı gözunu dört açması gerek. Ögrendığıme gore Başbakan yukanda satır aralarında anlatmaya çalıştıgım konularda uyarıldı. Hukumeti ne yapıp edıp duşurmek ıstiyenler, faşızmın tırmanışını seyretmıyorlar mı sankı? Ne yandan olurse olsun ölumler onlan amaçlanna ulaştıracak şeyler degıl mı? Eczacı Neşe Gulersoy un öldürulmebine CHP egılımli berber ıle Husnu Çorlu'nun öldurulmesıne hangı sagcı partıden tepkı geldı Belkı de ıçlerınden şoyle geçırdıler bazılan. Aman ıyl ölumler çogalınca. hükumetln y*. jaıru da bıter Iktıdarlarmı geleceklenni ölümlere bağlamış olanlann yaşamlan çok mu uzun olur sanıyorlar ne? «Varlık» dergısının temmuz sayısında Behçet Necat'gıl m «Kan» başlıklı bır şıın var Şoyle•Çırpınan PıhtıTar denızınde Kanlarla Çevnb bır adayım, Bır yenme bır ıgne batınlsa Kan akıyor Sankı sade kan taşıyor kervanlar Yoll&ra sızan kan. Kan Bankası ınsanlara Sılahlar saldınyor. Yılgın bezmış canlar Kıyım kaza Kan tuter bacalardan analar Kanlı cesetler sarmış sırtlanna, Kan venr kan gudenz, kana kan Kanda ikl elımız Kan başa sıçnyor kan çıkıyor Her kan grubundan. Yerden göğe kısa yolumuzda Çokluk kan yurumelen Sonra kanamalar Ve bu çag mennıle oradenız gemlsl Tunusa bır cumartesl gunu ogleden sonra vardı Gumruk ve pasaport ışlemlerının tamamlanmasındon sonra cantalarının ıcıne naylon torbalarını dolduran turıstlerımız Tunus'u gor meve çıktılar Gunlerden cumartesı olduğundan bonkalar kapalıydı Kentın tek para bozdurma )&• n olan Afnka otelı yarım saat sonra yolcular tarafından keşfedılm ştı bıle Parayı bozduran. Sıcaktan kurtulmak ıcın Afrıka otelının «aır condıtıonı ıle soğutulmuş sclonuna koşu yordu Ayrıcasız herkes kahve ısmarladı Buroda buyuk bır ıstekle beklenen cturkısh cafeJİerm yer ne llalyan capu cıno'ları gelınce hayal kırıklığı buyuk oldu doğal olarak. ama kahve yıne de kahveydl Otelın salonunda oturan Tu nuslulardan kentın alışveriş merkezı ve özell kle kahvenln nerede satıldığı konusunda ge nlş bılgl alındı Tunus dlnarının kaç lıra olduğu karışık lşlemler sonucu ortaya cıkarılmıştı 100 Alman markına 21 dınar alınmıştı Bu hesaba gö re bır dınar yaklaşık 5 mark veya 125 lıraydı v s Saat 15 00 20 00 arasında Türk turlstter kentin ana caddesi sayılan Habıb Burgıba caddesını ve «Souks» adı verilen alışverış merkezlnl tarodılar Tunuslular alışveriş deyınce fSouks> sokoğını gösterl yorlardı Bu sokağa büyük bır heyecanla varan Turkler Ikincı bir hayal kırıklığına da burada uğradılar Souks sokağı Kapalıcarşı ıle Mahmutpaşa karışımı bır gorunjm sunan son derece dar ve uçsuz bucaksız bır sokaktı Yıne Kapalıcarşı ve Mahmutpaşa da sotılan herşey burada 34 mıs lı fıyatla ve Tunus dınarı ile satılıyordu Şıle bezı elb seler, derl çantalar. bakır ışierı nargıleler, ın clk, boncuk Bodrum ışı sandaletlerden başko bır şey gorünmuyordu ortalıkta Souks sokagında kars laşanlar. aldıklan şeylerı bırbırlerıne gösterıyor ve fıyatların tartışması nı yapıyorlardı Bır yolcu elındekl kuş kafesme 900 hra ver dıg ni yana yakıla anlatıyor cşımdı bır de kuş bulmak lazım buna» dıye soylenıyordu. ır başkası dört bolum lü acılır kapanır, bam bu ve sazlardan yapıl mış bır paravana Ile kalabalığı yarmaya calışıyordu Soyledıgıne göre buna tam 2500 lıra vermışti Yoklaşık 1 metre yukseklıg ndekı paravana nın arka9inda hıc bır şeyın gız lenemeyecegı apacıktı fBu ne ışe yarayacak'?> dıye soranlara şoyle yanıt verıyordu «Şekenm sıcaktan ne yaptıgını bılıyor mu insan Para kalmasın dıye aldım ışte » KAPALICARŞI VE MAHMUTPAŞA'DA SATILAN ŞEYLERI TURK TURISTLER TUNUS'TA 3 4 MİSLİ FIYATLA VE TUNUS DINARI ILE SATIN ALIYORUZ. YOL PARASINDAN ARTIRIM SAGLAMAK IÇIN SAATLERCE OTOBUS BEKLERKEN INCI MAĞAZALARINDAN CIKAN OLMUYOR AYAK USTU SANDVIÇ ATIŞTIRANLAR HEMEN ELEKTRONIK ALETLER SATAN MAĞAZALARA KOŞUYOR. LUKS PARFUM VE MAKYAJ MALZEMELERINDEN DOZINELERLE ALIYORLAR. GEMIYE DONUŞ Ayaklar yorgun eiler kollar paketlerle dolu Palma'lı satıcı ^Barbaros'un torunlarının,, bu derece blucin meraklısı olmasına şaşırdı lınan şeyln ne olduğundan çok. üstundekl fiyatın eldekl parayla denk duşüp düşmedığl onemlıydi Bu yolla parta üzerıne krema sıkmak Icın yapılmış aygıtlar, elektrıkll kıyma ve yumurta cırpma maklne leri ve ne kokusu olduğu biI nmeyen prafLmlere avuc dolusu para ctıldı Tren Istasyonundan lımona kadar tren bllet Cıcretını odedıkten sonra kalan paralarla ve son bır ca bayla bol bol kıbrıt ııklet, şam fıstıgı ve tanesı 100 lıradan Amerıkan sıgarası alınıyordu hâ la manın onuruna blr de kokteyl partl vermişterdi Denızcılık Bankasının Tunus acentalığını yapan Tunuslu, bu gemılere epey yolcu cıkacağını soylemış ve kendilerıne kac kışılık yer ayrılacağını sormuştu Aldığı yanıt şu ıdı cHıc» Çünkü gemının 1 ve 2 mev kılerınde yaz boyunca yer olmasına olanak yoktu. Büyük koğuşlar halındekl 3 mevkıye ıse Tunuslu yolcuların da ilgı gos'erneyeceğı onceden bılınıyordu Şu halde Tunus'a ne den sefer duzenlenmış b>r acenta tutulmustu Ma'ta nın du rumu da aynı şekıldeydı Yabancı yolcu çekebılmek lcln bu yerlere seferler düzenlenıyor acentclıklar acılıyo r du Gerci adamlar bu İlk seferde yolcu bulmuş değıllerdl ama, bulsalar ne olacağını merak edıyortardı ıster Istemez Bulsalar hıc bır şey olmayacağını ve Tunuslu yolcunun yıne Tunus'ta yaşamayı sürdüreceğın| öğrenmelerl karşısındo bu garıp ışe bır turlü akıl erdıremıyorlardı Oysa çok yalındı bunun nedenı Plan program yapmadan sefere çıkıyorduk ve yapt ğımız denizcılik falan değıldl Maksat cdostlar alışverişte görsündü » Gercekten herkes bızi alışverişte göruyordu vardığımız lımanlarda Balear takım odolarınm en ünlüsu o'an Mayorca'ya tlşık cdası», cAltın adc», cSessızhk odası» ve «Akdenlz incısn glbl adlar takılmış Aslında doğal güzellikler acısından istanbul'daki sahıl yolundan hıc far kı olmayon Palmo korfezl yonetıcılerın ozenll tutum ve temızlığıyle dunyanm en önde gelen turızm merkezlerinden bırl olmuş M oyoroa adasının en 6nemlı kenti olan Palma ya sabah 08 00 de yanaştık Gezı boyunca uğradığımız ilk Avrupa kentı bu Bu yuzden yolcularda aşırı bır heyecan çoze carpıyordu Avrupa malları Avrupa gıy snerı 510 km otelennae artık «On para etmez» emekten sonra geminın acık hava gazınosunda Tunus'un hesap laşması yapılıyordu yolcular tarafından Bır koç yolcu alışverış yapmamış Tunus u dolaşTiıştı Muzelere, ca mılere g rmışlerdı bunlar Ktrtaca'ya g dıp yıkıntıları gormüşler kente kuş bakışı bakmışlar daha sonra yakındakl bır sayf ye kentıne kadar uzanıp tıpık Tunus atmosferınl yaşamışlardı Dığerlerının Tunus tan anımsadıkları Habıb Burgıba caddesındekl buyük magazanın rafları ve Souks pazarının daracık sokakları idi. Bu arada Tunus'to balık pazarı bıle alışverış coşkusu ıçın de sağa sola dalan bazı gayretlı yolcular tarafından keşfedılmıştı Sonucta buyük bır çoğunluk Tunus un ton para etmez» bır yer olduğuna karar vermışler, sayılan ücö beşl gecmeyen bır grup ise son de rece ilgınç olan bu yerde bu kadar az kalmanın Ozüntusune kapılmışlardı Y «Para kalmasın diye» B Daha sonra yıne Habıb Burgıba caddesınde blr buyük ma ğaza (süper market) kesfedıllyor ve üc katlı mağaza 1 saat boyunca haliac pamuğu gıbl atılıyordu Tanesı 250 300 lıraya tahto elbıse askılorı pııa malar, plastık kap kacak çıko latalar gofretler. hatta Fransız usulü uzun ekmekler bıle satın alındı Aynı Malta'da olduğu gıbl burada da resml gorevlıler neye uğradıklarını şaşırmışlardı Bır turızm burosundo görev II memur Türk tunstının tBurda mecmuası nerede satılır"? » şeklindekı sorusu karşısında afallıyor başko bır koşe başında görevlı trafık memuru yl ne grubumuzdan bır yolcunun cAfedersınız memur bey ocaba Renault cmort sor erı nerede bulunur'» şeklindekı sorusu ka'şısında traf ği karıştırıyordu Denızcılık Bankasının gemldeki gorevlıleri ilk kez sefer düzenlenen Tunus'ta bu anla? Gemlnın çıkışını taksi $oforlen kapatmıştı Merdıvenden ınenlere 34 dılde yapabılecek lerı gezılerl anlatıyorlardı Ama boşuna konuşuyorlardı Çunku sozunü ettıklerı gezı'er normal turıstlenn ılgılenecegı turden şeylerdı Kent turu, tanhi yapıtlar doğol guzellıklerden soz edıyorlar B ziTikılenn aklı fıkrı ıse alış verış merkezının nerede olduğu, unlu ıncı yapım merkezıne nasıl gıdıiecegı g bı konulardı Bır Türk yolcu gemisı Palma ya ilk kez yanasıyordu Şoforler Turk tunstler ne, Turk turıstlerı de kente yabancı ıdıler daha Kent ıle lıman arasında dazenl seferler yapan bır o'obüsun durağı kısa zamando bulundu Bızımkiler taksl tutmak ıçın bır saat guneş altında ve ayokta beklemeyı göze alıyorlar Hatta 10 km'lık yolu yaya yurüyenler b le cıktı Amaç yol parasından artınm sağlamak Otobüsten ındığımızde hallmız görülecek şey Yıne önceden bır bılgı oimadığı ıçın pclıslenn yolu kesılıvor mağazaların nerede olduğu soruluyor. Kentın gırışl ünlü Palma Katedralınm yanından başlıyordu Asıl Palma kentı, tcrıhte denlz yoluyla Baldırması olası duşmanlara karşı, kale ıç ne alınmış, çevresl de derın su kanalları ıle çevrilmiştl Bu eskı kent zaman zarnan 1 metre genlş!'ğ^ındekl sokakları ve ıçınde tek H blr yenl yapı bulundurmamasıyla ünluydü Buna karşın, sonradan turıstik bır totıl merkezi olan Palma da eski kentın yanına, salt otellerden, lokantalardan ve gecekulüplerınden cluşan ıkıncı bır kent kurulmuş tu Bırı son derece modern di ğerı Ortadoğu dan kalan ıkı mer kez, b rl kte Palma yı oluşturuyor ve carpıcı bır celışk ler dızısı suniiyo r du turıstlere Doğdl o arak bu çelışkııer dızı^ının farkında olanlar cevresıne bakan turıstlerdı Bızımkiler vıtrınlere bakmayı yeğledığınden csıl Palma nın neresi ol dugunu forkede* bıle azdı Sonradan gemıde yapılan konuşmalardan anloşıld gına gore bır çok yolcu asıl Palma ken tıne, kentın kenar mohallelerı sanarnk gırmemışlerdı bı.e Un ü Palma katedralını de gezmeye gerek görmemışlerdf fCunkü bızde daha güzeli (Ayasofva) vardı Son derece gorkemlı Belvedere kalesıni de zıyaret etmek çabasına gruptan 3 kışl katlanmıştı Dığerlerıne gore «altı ustü Rumelı hısan na benzeyen bır kaleyı gormek ıçm o tepeye tırmanıimazdı > Ama kente 60 km uzakltktakı Manacor kentıne salt yapay ıncl satın almak Içın gemının yarısı gıtmıştl Bır tür t>a liGin pullarının erıtılerek ş°kıllendırılmesınden oıuşan incıler kapış kapıs satın alındı. cBuraya kadar gelmışken» Cnsto lımanındakl yer altı ma ğarası da [Cave of Drack) zıyaret edlldl Alanya'dakı Damlataş mağarasını andıran bu mağaranm ıçındeki Martel yer altı gölü dünyanın en genlş yer altı gölü olarak bilinıyordu eryerde 35 kuruşun hesabı yapılıyor, sonra tncl gerdanlık peşınde koşuluyordu. Öğ le yemeği Içln nerede ne olunursa olunsun gemıye donulüyor, yemek saatınl geçirenler, otobüs ün kalktığı yeri bulamayanlar ya aç dolaşıyor ve ya oyak üstü sandvıç atıştınyorlardı Sonra hemen elekt ranık aletler satan mağazaların vıtrınlerı onunde fıyat tar tışmaları başlıyor, luks parfum lerın ve makyaı malzemelerının satıldığı dukkanlar hallaç pamuğu gıbı atılıyordu Satıcıların şaşkın bakışlan altında en pahalı parfumlerden düzıneler le alanlar vardı Sonra yine sandvıc, ylne otobüs parası hesabı üzennde duruluyordu. Oysa Palma'da başka turlstler de vardı Kılıselerı muzelerl dc'aşan bu yabancılar yoruldukları veya acıktık'arı ?aman tDen'Z Kafeteryası», cFener Lokantası», «istakoz sepetlı glbı adlar taşıyan sevimll lokantalarda ylyorlar. içıyorlar, çevrelerinl seyredıyor'ardı Neredeyse 1 lıraya yaklaşan Ispanyol pesetası buralarda ku ruş nıyetme kullanılıyor. Bır ki lo domates 180 peseta, 1 kılo kıraz 160 peseta. renkli televızyon 130 bın peseta Bır kutu klbrıt 5 peseta, 1/4 lltrellk blr maden suyu 45 peseta El Bono de Espana nın carşaf büyüklü j ğundeki 1000 pesetası Ile iyl bır oğle yemeği yenebılıyor. cBızlm paramızla» 800 lıra bu. Elbıse etıketlerl en az 4 sıfırlı Benzerlerl Türkıye'de 400 500 lıraya satılan gömlekler burada yaklaşık 5 mıslı fıyatla satılıyor Bu yüzden Palma' nın doracık sokaklarında Türkçe küfürler yankılanıyor. tYuf be blzım paramızla burda bir şey alınmaz», fCüşş pabuca bak, blzlm paromızla 7000 lıraya gellyor» Ayak üstü hesap kjmolor «100 mark 3000 peseta ederse şu kadar Hra eder falan filan» Blucin mağazasının Bahlbl kapışırcos na blucin satın akın muşterılerin mıllıyetiyle llgilendi ister istemez Büyük bır olasılıkla sezonun en ıyi satışmı yapı\ordu bugün Sorduğu soruya «Turk» karşılığını alınca elinl alnına vurarak «Barboros, Barboros» dıye kücük çığiıKlor atmayo başladı Sanırım Palma tarıhınde ünlü denızclmlzln önemlı bır yen vardı Blucin peşındekı Turkler bu şekılde tanınmaktan büyük bır gurur duy dular ve bazılan «Işte bız Bar: boros un torunlarıyız» dıye Ingılızce açıklama yapmak gerep nı bıle duydular Satıcı bızim Borboros Hayrettın Paşa'nın torun'arı olduğumuza ınanmıştı ama herhalde Barboros'un torunlarının bu derece blucin meraklısı olabılecsklerlne rüya6inda gorse ınanmazdı Avuc dolusu para Saat 20 00 ye vaklasırken Tu^k ler /avaş ^ovaş gemının yolunu tuttular Ellerınde para kalanlar son bir umutla gir dıklerı dukkönlardan ellerıne rastgele gecert bir şeyl satın alarak çıkıyorlardı. Burado a Palma Mayorca Salt turıstik bir kent olm^a nu ^ufşrn ıspanya'daki genel polıtlk çekışmeler duvarlara yansıyor Duvar edebıyatına burada yenl blr öge eklenmi^. Puskürtme oto boyaları hem daha çabuk yazılıyor, hem de daha estetık bir görünüm sunuyorlar. YARIN: «Vizon mantolar kapışdıyor»