Katalog

DÖRT CUMHURİYET 27 HAZÜİAN 191 ANK^RA NOTL4RI MUSTAFA EKMEKÇİ ABOULCANBAZ hn\ Mt tüıti( TURHAINI SELÇUK 3 Temmuz'dan sonra ? leionburdon rtton M Aydın. dofiOn bebege Tonim odtm konduğunu btldlrlyor. «Tanltll başlıkiı şlirınln bmi dtzalerinl aktarıyorum «Takvimden blr yaprak daha / Seklz gün vardı. / Sektz Tam gun / Sancılan tutacaktı / ardından yenl blr hayat / Nurtopu gıbl blr bebek. / Anne olacaktı Goncal Gururla uzandı kanapeye / Yastık oldu kızıl saclorı / Hayallnde çocuktar / Sarısı, beyazı, zencıs! . / Sevınçle baktı duvardakı resme / Fılistıntı blr çocuk, / «Zafer ışaretı» verıyordu! Karnındaki bebeğı okşuyordu / Saatln gongu / Haberler<... / Giriç çok acıydı; / Faşlstler Tanüh'yl vurmuştu, / Sorsıldı bafiırmok Isttdl. / Yon döndü Hastane. doktor. hemşire / Çıfllıklar yenl bir hoyctın habercısı / Kan. gözyafi; / Sevinç cığlıkları. Inlemeler, / Kucücuk bir yuvru yavrucak / Minnocık bileğırvds bi'ezık / üzerlne kanlo yazılı Ismi. / Tanıllı .. Tanıllı kocaman, / Tanlllı minnocık, / Tanlllı açan kTzıl bir çicek, / Tanillllor gul dıkecek » Okur, mektubunda TanıNılorın nufus kütüklarınl noMl doldurduğunu vurguluyor sevınçle... Tanıllı'yi vuron klmblllr nerede saklanıyordu? Blr güvg glbi .. Tanılli'yl vurana sllahı verenlerse, gergedanlar gıbı ortadaydıiar' „ Blr mektup do Avustraryo'dan. Sydney'den yazan okur şoyle dıyor özetle «Bılmıvorum şlmdiye değln hlc yazan oldu mu elze, Okyanuslar ötesı Avustrolya dan Resmi makamlar burada otuzbln klşı olduğunu söyler (Bunlardan ylrml blninln Svdreyde vaşadığı söylenlr) Her neyse .. Türk olarok varız yo... Sen ono bok Bir zamanlar burosı cok güzeldl Işcıler arasında yuze>sel de olso bir bırlık vardı Şımdiyse kutuplaşmala r o'du. llk cpaîlamo» ıs'am derneğının kendı içlnden o du kıuç yılöır mahKene Işlen surup gıder. Anayurdu kop', a edercesıne akıına esen dernek kurdu Tıpkı orcda o duğu g:bl, blr kordöguşudür sürup gidiyor Bu gidışle bu,'Lk patlamalar olobllir kanısındayım Anavatondan onb'nierce kilometre uzokta olmanın ccısm, tattımz tnı bılmem? Hele b'r ışçı olarok O ulken n konuşmo dıli. yasaıarını. törelennı b Imıyorsun. kı«cca o u'kedo bakcrkor olarak yaşıyorsun Anavotandan copuk b>r yaşam surdurulmeye zorlanıyorsun... Hels de cocukiarımi2 Başlıbaşına bir problem Haffanın çoğu gunü Ona babayı b/r araöa goremezler ÇUIKU onne gunduz çalışır, baba gecelerı Yohut da tersı Okula gıderler. doğrudürust okuyamazlar Cumartes ounlerl Turk okuluno gıderler Bırkaç saat ıçınde ne ogrenebılırler? veya ne öğretıllr? Bıiun yanındo sağoisunlar mantot biter gıbl Kur* an kursları aldı yurudu Bir de ekledık mı Arapçayı. tuzu KOMŞUNUN TÜTÜNÜ Bulgarıstan'da tötOnoölük 300 yıllık bir gecmışe doyanıyor. Tutun ışleTie sanaylnln Ise 100 yılı aşkın bir gelışlm cızgisı var Tanm Bakanlığında uzmonlar kuruluyla yaptıgımız goruşmedek gozlemlerlmız kısaco söy'e B&met ÇETtNEAYA fBulgarıston ın tanm urünlerlnden en fazla gellrl tütun kazanıyor Bu nedenle tCtun ta nmına ve sanayııne onem verl yor» Uzmonlardan B Pavlovano, tBız tutune onem vermeseydık bugün Bu gar top'umunun sosyalıst aşamada sanayıleşmesl zor o urduj dıyor ve ardından eklı/or «B z m toprcklarımız sızın ya nı TurKİerın yaşadığı topraklor g bı verımlı degıl Bu nedenls salt tahıl yetıştıreb lıyoruz Bu yuzden cok calıştık Bugün de kar başma 500 kllo buğday üretlyoruz Bu sayı 1944 devrımınden önce dekar başına 99 kıloy du O donemde toprak 12 mılyon parcaya bolunmuştu Kücük c ftcl ocakiarı sayısı 1 mi! yonu buluyordu Ustelık 20 bın ciftcının koşum hayvanı yoktu» Pavlovano dlğer tahıl Orunlerınde yine 1944 yılındon tonra Bulgaristan'da tütün tarımıyla yaklaşık 3 milyon kisi uğrasıyor. Bunun 1 milyonu Turk Sark ve Virjinya tipi tutün üretiliyor ve hektar başına 12001300 kilo ürün alınıyor. Toplam üretim 160 bin tonu buluyor. TOPLANAN TUTUNLER ASKILANIYOR.., i€ bıberı tamamlonıyor Artık değmeyln keyfımıze Okyonuslar otesmde Okycnuslar kador dert bızde. Ama. arsızlığımızdan b.lmıyoruz S zı kırob lecek herhangl blrşey yaşmışsam. özur dîıerim (I am \«ry sorry) Haklı ufiraçn zda boşarılar dller aanlümüzün Anavotcnla ve c^un özlemı ıcınde oiduğunu vurgular. saygılar sunarım > * * * Sje>Tar boy nosı do heyecanlomvermıştl CHP' cen bo^ı ıs ı'a ar clunco? Onun gozlen baöımsızlarda rn ydı? Uçîe b r Senato yenlieme secımlerıne ıktldarda g î r ° k hıç ae ycDana atılacak şey değ ıdı Bulent Bey kı'payi otlatıyordu vartaian Arna var\i <~rı at.atTak yete'lı mıydi? Suleymon bey'fn oyunlorını boımaK ne getirdi ki? 3 •e^iiL.zda rrteclıser tatıle glreceğınden vartonın atıaiılmıs oacartı ya sonra? CHP II bir bakon Ne yapmolıyız' O"L.njzdekı uc dorî ay ıçmde ş mdıye değm vap' klarınızın aksırı \apın baK n, nasıl başarılı oloCO'C P Z 7 Bizim topraklarımızTürki/ekadarverimli değil Uzmanlar, «Herkes istediği kadar tütün üretemez. Bu bir planlama işidir. Yoksa tütün çıkmazı doğar, sizde olduğu gibi. Elde stoklar olu şur. Düzenlemeyi bunu önlemek için yaptık» diyorlar. «Türkiye'de de devlet tütün tarımını programa almalıdır. Belirli bir üretim politikası çizmeli ve uygulamalıdır. Eğer tütün tarımında devlet bilimsel yönteme geçerse kaiite ve verim yükselir.» BULGARISTAN DA ÜRETILEN BT SIGARASL. ğar Sızde oldugu gıbl, elde stok olur Bız bunu onlemek ıçln bir düzenleme yoptık » »Şark tütun üretıml ne kadar'» «1976, 1977 ve 1978 yıüorında 130 bin Şark tütünü üret mi var» tVırıinya tlpl tütünü iç tü7 ketimde kullanıyor musunuz » <EIbet... Cünkü, İç tüket mde kullanmazsak ellmizde kalır» CAN DAMARI Sovyet yazan llya Ehrenburg'un Bulgarıstan tutunculüğüy e llgıll llglnc sözünu Kırcall yoreslnde dolaşırken duyduk 1944 den önce Ehrenburg bir yazısında şöyle demış «Bulgaristan'da kapltallzm tü tün kokuyor» 1944 yılından önce Bulgarıstan tütüncülüğüyle ve tütun emekc lerlyle ılgıh bir araştırma dan blr bölümü aktannakta yarar göruyoruz «Bulgaristan'da kapıtallzmın llk bıcımlerl tütuncülük dalında görulmüştur Cocuk emegınden baş'avıp genış emekcl k tle ler nin ceşıtlı yollar'a soyu'masına varıncaya dek s^mürunun en qaddar bıc mlerı uyqulanıvordu tutjnculjkte Tutunculük merkpzlermın do'ayını lceren tşçi mahalleîen yoksuliuk. oçlık ve hcstalıklar yuvası hall ne donuşmuştu Demır pervazlı kucuk pencerelerl olan tütün magazalarını, zehırll tutün kokusunu boğucu hovayı, cana tak dedırten el arabalarının gıcırtı'arını yaşlı tutunculer bugjn gıbı anımsıyorlar 11 17 ycşındakı cocuk ar düşuk ücretıe sabch/n erken saatlerınden gece yarısına dek calışı yorlardı Tutjnculuk cok Ikel kosullarda yapılıyordu Butun ışler elle goruluyordu Makınele rın ne olduğu bıl'nmezdi Bılimden ınsanların haberl yoktu Bunun b r sonucu olarak en elverışlı 1933 ve 1939 yıllarında ortalama yıllık üretımı 35 bln to na ulaşmıyordu » Bulgarıstan'ın can damon o lan tarımı 1950 yıl.arında gelış me gosterıyor Kooperatıfler n denetımınde yapılan tütun uretiml, bir yandan da 1947 yılın ! da *Bu gartobac»o bağlanıyor Tıcaret sanayi şırketj olarak ca ışrra gosteren «Bulgar tabac» bir yrTian hrccata. dl ğer yancan s gara sanayııne yonsiı/or Bu gartabac uzmarlarındon Ivan Trendafılov bu gelışımı şoyle sıralodı«Once gelır koynaö' olan ve Insan arın geç m nı sağloyan tutunun üretmı arttırıldı Devlet tütüncülere tarla sağladı Köylüler kooperatlf kurarak kol lekNv bir calışma yöntemi uygulamaya başladılar. Kımı yerlerde aıle calışması yapıldı ya pılıyor Tutun alımı salt devlet yopmaya başladı. Tuccar dev reden cıkarıldı» «Tütün üretımlnln yıllara gö re artışı nosıl oldu'» «Şu gel şım cızgısi ıclnde yürudu uretım 1947 yılında 37,7 ton tütün üretılmışti 1948 yılın da üretim 48 bln tonu buldu Ortalama yıllık tutün üretımi ayrı ayrı donemlerde şoyleydl: 1951 1956 yıllarında 53 bin ton. 1856 1960 yıllarında 75 bin ton, 1961 1966 yıllarında 108 b n ton 1966 1970 done mınde 117 bın ton, 1971 1976 yıllarında 147 bın ton, 1976 1980 yıllarında ıse 160 bın tonu aşması ongörüluyor» «Üretim n yükselmesi fcln ne g bi çalışmalar yapıldı'» «Tütün bllime dayanılarok ye tlştirllmesl öngörülmüştü Toprağın Işlenmesı, fidelerın yetıştırilmesl, diklıp copalanması, toplarması ve kurutulmasında aynı yöntem uygulandı.» «Salt bunlar mı?» «Devletın tutüne değer veme sl, iyi bir değer po'ıtıkası uygulanması etkenler lcnde» «Tütün uretıclsinln yaşamı de ğışti mı?» «Şlmdı tütün üretlcılerl guneş gören konutlarda oturuyor. Dın lenceye gıdebılıyor» «Gelırlerl nasıl?» «Bir tütüncü aılesl yılına g5 re 3 5 bın leva a'obıhyor. Hatta 5 bın levanın uzerinde kazananlar var Bunların sayısı azınsanmıyacak kadar cok » «Turk tutuncülüğünü nasıl gö rüyor sunuz?» «Her ulke kendı tütünculuğü nü över Ama ortada bir gsrçek var Sızın topraklannız verlmli Ben Turkıveye on gun once gıttım Yugoslavya dan sonra bızde Samsın ve Ma tepe sıgaralarını Bulgarıstan da ureteceğız Eğer tutun tarımın da devlet bilimsel yonteme geçersd kai te datıa yukseür» «Bıze bir tutun polıtıkası ö nerıyor sunuz'» «Devlet tutun tarımını proğra ma almaııdır Belırlı bir uretım polıtıkası cızme ı ve uygulamalıdır Bızler ve Turkler tutun üretımıni belırlı bir cızgıye oturtmalıdır > BulgarıstaT da tütun Işlenmesının cağdas'aşması sıgara sanayml da etkılemış bugun. Sıgara sanayının yanı sıra tütun ıhracatı da gel şmış durumda 30 yıl önce Bulgar stan dış pazarlara yılda ancak 33 b n ton tutun satabılıyordu 1975 yılı ıstatıstıklerınde ise bu sayının 70 bın tona 1977 78 yıllarında tse 60 bin tona ulaştığını görduk Tütün ıhracatı bakımından dünyadaki yerını ıse yıne Tren dafıov'ın d nleyelım «Bulgarıstan tutün Ihracatı bakımından Bırleşık Amerıka Devleflerı Hınd s'an ve Turklye'den sonra dorduncu ye'i almaktadır Sıgara ıhracatı bnkımından Ise Amer ka Bırleşık Devletler'nden sonra ıkıncı sıra dodır » Tütün uretımınln b ümsel gelışımını ve sıgara sara ın n ülke ekononısıne kotkısını /arın on latacagız . vertminln yOkseldlğlnl bellrttl. Yaşamı tahıl urününe ve hayvancııığa dayalı 10 milyon nufuslu komşu Bulgarıstan'ın salt tütünculükle sanayi topiumuna geçışı bızım ıçın sanırız önem tasır Ulkem zde ılkeı bir tanm yontemıyle uretılen tutun sıyasal ıktıdarların oy oracı olmuş ozellıkle AP donemınde cDık tabana sat babana» yontem yle dış pazarlarda satım g j cunu kımı yıllar yıtırmıştır 1970 yılında 250 milyon kılo tutun stokuyia ekıcı p yasaları acılm ş sıgara sanayıı 1932 yılı ma< nalarla tuketımı karşılayamaz olmuştur Sıyasal Iktıdarların bel rlı bir tutun polıtıkası uy gulanaları ve zarronında onlem almamalGrı buîun s gara darlığının doğmasına neden olmuş tur UC MİLYON KIŞİ Bjgun Bulgansian da tutun tarımıyla yaklaşık uc m lyon kı şı ugraşmaktadır Uç mılyon kışının 1 milyonu Turklerdır Şark ve Vırımya tıpı ikı urunun uretıld ğı Bulgansian da hektar başına 1200 1300 kılo tutun alın mcktadır. B Pa,/!onova'ya soruyorum, cS zde tutun tarımı hangı bol ge'srde yapılıyor'» diye B Povlonova gozluklerınl takıp önün dekı dosyayı b r sure karıştırıyor Sonra üretim bölgelerlnl an latmaya koyuluyor tŞark tutun Blagoyevgrad, Kırcalı, Haskova (Haskoy) Kustendil, Arazgrad, Pazarcık ve Dobruca yoresınde uretılır Bu sancaklara bağlı o'an yorelerde tutunun yanı sıra sebzecılıK ve tahıl uretiml yapılır. Vırjınya tutünü ıse Vratsa, Plevne, Mlhaylovgrod İİ9 Vıdın bölgelerınde üretılmektedır > «En fazla üretim ncngl bolge 7 yapılıyor' » cKırcalı sancağında, Bu sancaga bağlı köylerde üretim yur de 20 yı bulur Bu toplam uretım n yüzde 20'sı anlamına geIr» fŞark mı yoksa Vır|inva mı'» tŞark tıpı tütün » «Ortclamo Vırıınya üretıminı ocık'ar mısınız's «1977 yılında 25 30 bln ton Vırıınya uret 11 Bu sayı d ğer yı"arda da aşaOı yukorı aynıdır Çunku b ?ae tutjn tor mı planlama ıs rtır Herkes ıstedg Kcda tu un u*eemez» ıNeden» <O zaman tütun çıkmazı do Ar*'k guvelere gsrgedantara fırsct vermeyın demek aten1 ç! m Baian B ı soyledıklerıni yazsana. dedı Y3Z do Ecevi' da okusun.. mu demek Istomiştı? A D d9 Suleyian beye karşı g rrs tıler, patlamolar beklentrkei Sj/eyman b»y, bunlan unutturmak, uyutıra/ cm goz erı nukumet ustune çekmeye çalıştı Bunoo bir olçuda de başarılı oldu Gunluk başarılar cok k ms^ntn gazunu kamaştırır. gerceğı gostermez Hela b j başarıların nasıl scğ'andığı anlaşılıp, balon patla,ınca 33hc ^or durumlara düşulur Su eyrran bey boşından berı yanlış yöntemler uyqu'aaı aeldı Demokrasın n yozlaşıp ülkenın bu durumIc3 gel s nde onun yailış sakat yontemleri yatar Ba7 \QH şo/le aerler1 Kerd ccısından tutorlı yöntemler oma. Kena açısıncian tutorlı denilen yontem. gelecek ıc i ce t<ı ar ı olmalıdır 14 ek'm eecımlen hescbıy'a y^. :raı 27 Vayıs'laro. 27 Mayıs'cılaro Gereksız yere, yansız askerlerı oe ıncıttı Orneğ n bir Evren bu catışmo on ızlerken, kendısınln 27 Mayıs sabahı nerde oi cuoun'i du^jnmedt m ' Üst duzeylerdekı askerlenn turu, 27 Mayıs aabahı flörevlıydller' Ns d yordum 3 iemmuz sonrasından söz edıyoröjm Eceıtıt Doğırnsızlcrın CHP ye gırmslerinı onerrrı$ SLieynan bey» de «Gec kcidı» demek ıstiyor «Bagrrszarı tao bcstan pcrtıye a'acaktıi» Suleyman bey'ın yonfltemı de her zamankl gıbi vonlış Bu baijımsızların tjnnu APde/c*i ntye çıktılar partılerınden de CHP ılo r o *ak k kurdblar' So'un dısıolın sorunu da değıidfr. Şımdıye değln, k sılık °rıyle bagırrstz kaima an kuşkusuz tyı olmuştur e\' 'letvek lı pazarlcrı» soylentıler! hıc ly! olmadı Pazarı Kuranm ao lş ne yaramodı Mustafa Kılıc la konuşuyorduk soy e dedı sozler! crasında H^'k Pa't sınden ıstıfalar başlamazdan evvel, bız ıst'fa edıp boğımsız kalocok kamuoyuna do açıklıyocaktık Hökumet gıdıvor dlye Ist fonın monosı yoktur Hukumet gidiyor dıye ovrılmak ınsanlıkla hlç bir sevle oagcaşmaz Inscn d 'e düşece^ıne ö'sön dcha ıvı Transfers çıttı gcrantıye alcfı A^ p hun'ar' Sımdı Turkıyede yurt dısındo tım qözler Ecev t hükftTietınln O'erındedır Ne ypıp a D bo'snrılı o'mak zorundadır. 3 temmuza cieğın 3 temmuzdan son a... İSMET ZEKİ EYUBOOLU İnsanın Boyutları yaratan İnsanın anıaşılması. vanığmı oıuşturan boyutların b iınmesine bağiıdır Bu yapıt, Du sorunu cöifiTiiüyor Ederi: 40 Lira ÇIKTI Isteme adresl • CaS'iaş Yaymıan Türkocoflı cad 39 • 41 Cagaloulu İSTANBJL YARIN: Bul^aristan Samsun sigarası yapacak