Katalog

O N I K ! CUMHURIYET 22 HAZTRAN J97S YAYKUR, öğrencileri Bakanlığı ilgisizlikle suçluyor Yay Kur öğrencllerinln sonınian ve bu sorunlara eğılınmemesı ıle ııgılı yakınmalar yenıden yoğunluk kazanmaktadır Yay Kur öğrerıcılerı adına gelen yazılarda ozellıkie Mıllı Eğıtım Bakanlıgının bu okullarla ılgılı henuz hıçbır somut karar almamıs olması eleştırılmekte ozetle şu goruşlere yer venımektedır cBır yüksek okul öğrencısl duşunun Sınav gunu ıkı gun onceden bıldırılır Koca bır yılın sınavı ıkı gune sıkıştırılır Ikı gunde dokuz ~>n oere ten sınava gınlır Ders kıtaplan cağ dışı, kafatascıdır. Ya bu okulu bıtırince ne oiunur'> Işte bu sorunun yanıtinı hıç kımse bılmıyor Mıllı Eğıtım Bakanlığı aydın yetıştırıyor Mıllı Eğıtım Bakanlığının YayKur egıtımı ıle ılgılı soruları yanıtsız bırakmasını, bu okullar ve öğrencılerının geleceğı ıle ılgılı bır çabanın olduğu yolunda hıcbır belırtının gorulmemesınl koygı ıle ızlıyoruz .1 Oğretmen çocukları için kreş ve anaokulu isteniyor TOB DER Üsküdar Şubesl Genel Kurulu sonucunda ogretmenlerın sorun ve ıstemlerını kapsayan bır açıklama yapılmıştır Çalısan ogretmenlerın çocuklorı ıCin âcıl olarak ana okulu ve kreş stenen açıklamada, dıger sorunlar ozeiıe şoyle d le getırılmıştır «MEYAK kesıntılerı derhal durdurularak faızlenyle bırliKte paranın neger duşumu de diKkate alınarak >gen verılmelrdıf Tum devrımcı ve demokratlaro yo nelen faşıst yoralama ve katlıamlaı n durdurulmosı ıcm bekieme anlayışmdan tfazgeçıımelı faşıst kaynakıarın kurutuimasına yonelınmelı ve faşızme karşı guc ve eyleTi bırlığı sağlonmalıdır Katsayı gosterge derece, kadems ılerlemesı uygulamasından vazgeçılerek grevlı topiu sozleşmeıı sendıkalaşma hakkı ıcın savaşım surdurulmelıdır Tum basın ve fıkır suclorını kapsayan bır genel af cıkanlmalıdır» EĞİTİM llllıf ÖĞRETİM Şükran KETENCİ Öğrenci artışı ve okullaşmanın sağlanamamasına karşı yeni ders yılı ile ilgili kaygılar her geçen gün artıyor enı ogretım yılı ıle ılgılı hazırlık calışmalarını surduren oğrencı sayısındakı buyük artışa karşın okullaşmanın nerede ıse duragan ha le sokulması aıleler ve egıtımcı'er arasında eleştırılerı yoğunlaştırmaktadır Ozellıkie oayuk kentlerde nufus patlaması görülen yenı yerleşım alonları, gece<ondu bolgelerı ıcın ogrencı artışı ıle okullaşmu arasında tersıne bır gelısme .zlenmektedır Orta oğretım ıcın meslegs teknık oğretıme yonelme anlayışı ıçınde kıasık okullaşma durdurulurken bu yıl do meslek oğrenımıne yonelme gerek bına gerekse arac gerec ve oğretmen o c smaan cıkan guclukler sonucu gercekleştırılememıştır Sonuc olarak ogrencı artışmdakı patlamaya karşın okullaşma sağlanamcmış yenı ders yılı ıcın sorunlar cok aaha buyuk boyutlar kazanmıştır llkokullar ıcmde okullaşma hemen hemen yennde sayarken ogrencı sayısında cok onemlı artış ar beklenmekted r Sorunun en büyük boyutlaraa gorülduğu Istanbul gıb' buyuk kentlerde, ılkokullar ıkılı öğrenım yolu ıle orta oğretıme acılırken gecekondu bo'gelerınde baraka okullar ve kıralık dukkanlarda oğrenım olanaklan araştırılmaktadır Oğrencl artışını okullaro yerleştırebılmek ıcm gecen yıllarda fazlası ıle kullanılan ancak hâlâ var olduğu one surulen odaların değerlendırıleceğı acıklanmıştır ^ıllı eğıtım yetkılılen okullarda yenı bır taramanın başlatıldığını, ornegın cgretmen odası, labo r atuvar spor salonu q'b kullanılcn odaların dersaneye donîusturulerek bu bına gereksınımının karşılanmaya calısılacagını behrtmekfedırler Y Tl'MAS veni fakültelerdeki antidemokratik kadrolaşmaya dikkati çekiyor daha da kalabalıkiaşacağı kesınleşen sınıflar ve yer bulma sorunu karşıs.nda ne olacağı ıle ılgılı yakınmalarını artırmışlardır Yakınmalar ozellıkle ÜMAS Istanbul Şubesı yenı kurulmakta olan bazı yuksek oğretım kurumlarındakı antıdemokratık kadrolaşmalano ılgıII olarak uyarı yapmıştır Yonetım Kurulu adına yapılan yazılı aCiklamada konu ıle ılgılı ozetle şöyle den.imektedır «Bazı bölgesel Cınıversıtelerden sonra, şımdı de ozell kle yenı kurulmakta ya da fakulte halıne gecrekte olan bazı yuksek oğ retım kurumıarında cntı demokratık uygulamaları ıle tanınmış kımselerm yonetım ka demeierıne geıır imek ıstendıgı ceşıtlı kesım ler tarafından bıldırılmektedır Yüksek oğretım kurumlarındo zaten var olon, varlıgın yenı unıversıteter vasa tc sarısının olumiu sayılabılecek yanlorına tec kflen ile de belırleven tutucu vapıya karş TUMAS öteden berı der°okrotık yuksek öğ retım savaşımnı surdurmuştür TUMAS'ın yenıden kurulmakta oıan ba zı yuksek oğretım kurumlarındakı antıde mokratık kodroıaştırmaiarı da aynı anlayıs la e'e alacağım acıklar S07 konusu gelışme lere kamuoyunun dıkkat nı Î Bu arada oğretmen ve oğrencı aılelerı, bu yıl fDÜNYADA EKONOMİ VE TİCARET BREZİLYA'DA MILYONLARCA KÖYLÜ AÇLIKLA SAVAŞIYOR Ekonomlk gelışmeyf salt buyüme hızı rakamlarıyla olcen kımılerının «ekonomık muclze» orneğı olarak dıllerınden düşurmedıkleri Brezılya da mılyonlarca koylu akıl almaz koşullarda yaşam savaşı vermektedırler Newsweek dergısının haberıne gore on aydır yağmur yüzü gormeyen kuzeybatı Brezılya'da yaşayan üc mılyon köylü aılesı kertenkele ve kaktüslerı yıyerek aclıkla savaşmaya calışmakta, yan ac koylülerın sık sık yoldan gecen otobüs ve trenlere baskınlar duzenleyerek yıyecek moddelerınl yağmaladtklan gorulmektfcdır. Olumkalım savaşmdaki Sertao koy Iulerının yer yer ordu bııjıklenyle catışmayı bıle goze aldıkları ve bınierce koylunun de guneydekı Rıo ve Sao Pao lo gıbı buyuk kentlere aktıkları bıldırllmektedır. Osman ULAGAY ÎNGÎLTERE'DE BÜTÇE THATCHER HÜKÜMET İL SENDİKALAR ÇATIŞMAS1NIN İLK HABERCtSİ MÎ? ayan Margaret Thatcher'in Muhafazakar hukumetı seçım manıfestosunda yer alan en onemlı vaadlennden bırlnı gerçekleştırmış ve dolaysız vergılerde onemlı ın dınmler yapmıştır Malıye Bakanı Sır Geoffrey Howe tarafından açıklanan yenı butceye göre gelır vergısı standart oranı °o 33 den "c 30 a mdınlmış yılda 25 bın Ingıkz hrasını aşan gelırlere uygulanan % 83'Iük ta van oranı °i 60 a duşurulmuş geçım ındınnu sınırlan yukseltılerek 13 mılyon kışının gelır vergısı kapsamı dışında bırakılması saglanmıştır Yenı uvgulamdya gore yılda 1500 Ingılız lıralık (Yaklaşık 150 000 TL) gelırın vergı oranı T 8 6 dan °i 5 6 ya, yılda 5 000 In> gılız lıralık gelınn vergı oranj "0 25 3'den % 22 3'e. yılda 30 000 Ingılız lıralık gelınn vergı oranı ıse "i 56 6 dan % 42 2'ye düşurülecektır Bu uygulamanın toplam malıyetının bu yıl 3 5 mılyar Ingılız lırasını. tum bır butçe yılında ıse 4 54 mılyan bulması beklenmektedır. B Başlıca Sanayileşmiş Ülkelerde Vergi Yükü (1976GSMH'nın %'si olarak > OLKELER: Toplom vergl yuku % 55 51 45 44 44 Gelir v ve aoaya! guvenlik kesıntileri % 28 24 19 11 20 19 10 Horcomo gıder «argılerl % 20 13 ıkılı uçlü oğretım karsısında ogrencının artan boş zarran sorunu, egıtımın saglıklı nasıl yurutulebılecegı konulorında yogunlaşmaktadır Bu konuda egıtımcılerden geler ceşıtlı yazılardan boş zaman sorunu ıle ılgılı bır boiumu aşağıda sunuyoruz ıKentlerae tam gun eğıtım /apan ılkokullorın sayısı yok denecek kadar azdır Ikılı ogretfmın sakıncaları gun gectıkce ccığo cıkarken blr başka sorunla. üclu eğıtım sorunuyla karşı karşıyo gelıyoruz Işcılerm ve emekcılerın yoğun olduğu gecekondu semtlennde kondu" ılkokullar acılmakta, bu okullarda ucer buçuk saat surelı üclu ıekspres» eğıtım yapılmaktadır Genelhkle hem ananın hem babanın calıştığt bu semtlerde okul dışı saatlerde boş kalan çocuklar sokakta kalmaktadırlar Cocukların e^de yalnız kalmalarının sokaklardo aylak aylak gezmelerının onlara neler ekazandıracağu acıktır. Sanayıleşen bır ülkenın buna benzer sorunlan durmadan artacaktır Bu doğaldır Ancak sorunların cozumu çozulebılırlığı oranında olanakndır. Bu konudakı çalışmalar hemen zaman gecırmeden başlatılmalı, uclu ve kılı eğttımın kaldırılması hedef alınarak yerel yonetımm ve mıllı eğıtım müdurluklennın denetımınde, bohcesı olan sağlık ve otekı koşullan elvenslı okul bınalan vop'lrnalıdır Şu anda bulunan kullanılabılır bınaların bır dokumü yapılarak bu turden bınalardan vararlanılması gerekmektedır Beledıyeler ıse sınırları Icmde yaşayan cocukların ve genclerın eğıtım spor ve boş zamanlarını değeriendırme calışmaları ıcın gereklı tesıslerın planlanması. fınansmam ve yapımı ıle ılgılenmek durumundadır Bu tür üclu eğıtım gören okullarda da tıpkı köy ılkokullarında olduğu gıbı okulun yakacak gereksınımı oğrencı velılerınce karşılanmaktadır Bu durumun da düzeltılerek her türlu ders arac ve gereclerının devletce karşılonması gerekmektedır.» ISKANDINAVYA [Ort.) • HOLLANDA BELÇIKA FRANSA F ALMANYA INGILTERE ITALYA AVUSTRALYA A B D JAPONYA Kaynak The Observer 10 Hazlran 1979 40 38 34 33 22 15 15 10 ? 16 14 15 12 14 10 ? Buna karşıhk değışık mallarda % 8 5 ve % 12 5 oranlannda uygulanmakta olan Katma Değer Vergısı (VAT) tum mallarda % 15 e yukseltılmıştır Buna gore bır bardak bıranın fıyatı 2 pence (yaklaşık 2 lıra) bır şışe vıskı 28 pence bır paket sıgara 8 pence. bır galon petro! 10 pence pahalılaşacak ve perakende fıyatlar genel olarak % 3 5 oranında bır artış gösterecektır. Bu uygulamay Yasa ve politeknik eğitimin niteliği eleştiriliyor nıversıte yasa tasarısı Ile llgill tartışmalar tüm canlılıgı ıle surerken ozelııkle teknık yüksek oğretım ve politeknik oğretımın nltelığı ıle ılgılı suciamaıar agırtık kazanmıştır Teknık eğıtım ıle ılgılı ceşıtlı kuruluşlar tarafından yonetılen eleştınlerde vasa tasarısında poııteknık egıtıme yer ver Imemesı ünvan veren. dıplomalı ınsan yetıstırmeye vonelık eğıtım r kurumları anlayısının surdu uimesır>e Karşı çıkılmakta, devamla şu goruşlere ver venlmekteJ r: «Eğıtım kurumlarımızın ıstedıgınız kodur adlarını değıştırın, surelerını az ya da cok tutun. Cağaaş endustrının ıstedığı elemanı yetıştıremlyorsanız, degışen bır sey oımayacaktır Ure'ım ıcın eğıtım yapılmıyorsa ıstedıgınız kador politeknik unıversıte acmız Politeknik eğıtım ınsanı her alarao calısmaya hazırlayon yeteneklerının acıga c kmasını sağlayaPı ÇOK yonlu ınsan yaratan egıt'm!!^ Kny Enstıtülerl politeknik ıcerıkl eğıtım kurumtanydı. 5 yıllık sanat enstıtulen tekn ker okuııorı polıtek nık eğıtım kurumlcrıvdı Turkıve nın du^unetı takat seyreden teknık elemandan cok Tjsunen du şündugunu uygulayan uretıme katan rekırk eler mono ge eksın/mı varöır En kıso su'ede ureîm alanına katılacak elemanc gereksmım vardır. Gündeme gelen unıversıte'er yasa tasarısında, yenı oğretım kurumları dusunulurken gecmışte uygulanan zaman yıtırılme c ilmad qı qıbı ekorumık de oian tekmker enıt m nın en qeceııı yol Olduğu gozden jzak tutulmamalıdır » la maliyetln bu yıl 2 5 mılyar ve rum bir butçe yılında 4 7 mılyar Ingılız hrası ek gelır saglaması ongorulmektedır Ote yandan yenı bütçede eğıtım harcamalarında 55 mılyon, sanayı destek harcamalarında 210 mılyon, enerjı harcamalarında 320 mılyon ve OPEC ülkelerinin dış yatırım geliri hızla artıyor rap Para Fonu tarafından yapılan blr araştırma, OPEC uyesı Ortadogu ülkelennın dış varlıklarını ve dış yatınm gelırlennı hızla artırdıklarını ortaya koymuştur. Araştumaya gore söz konusu ülkelenn 1977 de 122 2 mılyar dolar olan dış varlıklan 1978 sonunda 138 7 mılyara, dış yatınm gehrJen ise 8 7 mılyardan 111 mılyara yükselmıştır. Karşılaştırmayı 1972 rakamlarıyla yaptığımız da gelışmenm çok daha çarpıcı olduğunu görüyoruz (Bak Tablo) OPEC üyesı Ortadogu ülkelerinin dış yatınm gelırlennın 1979'da 13 mılyar dolara 1980 sonunda ıse 15,5 mılyar dolara yükselmesı beklenmektedir Söz konusu ulkelerın dış varlıklan, yabancı bankalardakı mevduatlanyla ABD devlet tahvıllerı ve hazıne bonoları, şuket tahvillen, şırket yatırımları ve IMF Dunya Bankası vs gıbı uluslararası kuruluşlarla çeşitlı Arap yardım ve yatınm fonlanna katkılardan oluşmaktadır Bu arada söz konusu ulkelenn ABD dekı yatınmlannın 1978 yılında 1 78 mılyar dolar azaldığı bıldırılmektedır. A OPEC (ORTADOGU) OLKELERİNİN DIŞ VARLIKLARI & YATIRIM GEÜRLERİ (MILYON DOLAR) DIŞ VARLIKLARI DIŞ YATIRIM GELİRLERİ ÛLKELERı ' , 1972 sonu 2,418 414 1978 sonu 26,000 3.000 75.000 10.000 8.500 11.951 4,200 138,651 1972 sonu 410 28 125 20 28 13 152 781 1978 sonu 2.700 200 6,000 1.000 1.200 KUVEYT KATAR SUUDI ARABİSTAN BAE IRAK IRAN LIBYA T O P C A M l " 1 2.303 300 720 844 2.694 9,733 11,100 KAYNAK : The Fmanclal Tlmes, 2 mayıs 1979. Yabancıların Âmerika'daki doğrudan yatırımları yüzde 73 arttı Yabancıların ABD'ne yönlenairdlk leri doğrudan yatınmlann 1978 yılında yüzde 73 artarak 5.7 mılyar dolara erıştıği bıldirilmektedır. Le Monde gazetesınln haberine göre. söz konusu toplama 645 yatınm Işlemıyle erışılmiş ve bunlorın coğu sınal kuruluşlara yönellk yatırımlar oimuştur. 1978'in yalnızca llk yarısında Inglltereden 998 mılyon dolar, Kanada'dan 507 mılyon dolar, F. Almanya'dan 448 mllyon dolar ve Isvıcre'den 351 mılyon doların doğrudan yatırım sermoyesl oıarak ABD'ne aktığı anlaşılmaktadır Petrolcü Arcp ütkelerl ıse bu dönem boyunca ABD'de doğrudan yatırım yapmamışlardır. GENERAL MOTORS AVRUPA'YA 2 MİLYAR YATIRIYOR General Motors, 2 milyar dolarlık dev bır yatınm paketuu Avrupa'ya yönlendırmeye karar vermıştır. Ispanya'da yılda toplam 300 000 oto üretecek ıkı yenı fabnka kurmayı kararlaştıran şırket aynca A\Tisturya'da yenı blr motor fabnkası kuracak, Avrupa'dakı bazı dığer tesıslennı de gelışürecektır GM'un Avrupa dakı üretımmı % 2530 artırması anlaınına gelecek olan bu karartn dığer flrmaları ve ozellıkie toplam kânnın % 48'ını ABD dışmdakı operasyonlardan saglamakta olan Ford Motors'u kaygılandırması beklenmektedir GM ıse geçen yıl toplam kârının yalnızca % 8'ıni ABD dışın dakj operasyonlanndan sağlamıgtı Işsızlıği önlemeye yönelık harcamalarda 170 mılyon Ingılız lıralık ındırımler yapılmış ve kamu harcamalarında toplam 15 mılyar kısıntıya gıdılmıştır Aynca asgarı faız hadleri c % 12'den 'e 14'e yükseltılmış ve para arzı artışı sımrlandınlmıştır INGILTERE'NIN HASTALIGI Bu onlemler paketının Ingıltere'nın «hastalıgı»na Muhafazakârlarca konan teşhıse uygun bır tedavı reçetesı oldugu açıktır Muhafazakar Partı yülardan ben yatınm eksıkhğı, •venmlıhK duşuklugu ve teknolonk genleme gıbı nedenlerle başlıca rakıplennın gensınde kalan Ingıltere'nın. ozel gınşım ruhu» canlandınlarak sılkınebıleceğı kanısındadır Bu amaçla dolaysız vergılerden dolaylı vergılere onemlı bır kaydırma yapılmış aynca yatınma yonelecegı varsajılan >uksek gelırlere uygulanan vergı oranlannda buyuk ındınmlere gıdılmıştır Aynca 1 mılyar Ingılız lırası degenndekı kımı kamu kuruluşlarının özel sektore satılması öngorulmüştür Muhafazakârlann kanısına gore bu onlemler Ingılızlerde zaten var olan «gınşımcılık ruhu»nu kamçılayacak ve agır vergı yukunden kurtulan özel sektör büyük bır yaünm hamlesı yaparak ulkeyı yenıden esenlığe çıkartacaktır Oysa Ingıltere, ılışıktekı tabloda da görulecegı gıbı. vergı oranlan en yüksek olan ulkeler arasında değıldır ve Ingıltere'nın hastalıgına teşhıs koymak ıçm başka nedenlere de değmmek gerekmektedır Bu nedenlenn başında ıse son 20 yılda Ingıltere'de ucretlenn kârlan sınırlayacak bıçımde bır geüşme göstermış olması gelmektedır. SENDIKALARIN TEPKİSİ Muhafazakârlann yenı bütçesı gerçektö bu sorunu da çozmeyı amaçlamakta, çalışan sınıfların vergı yukünu, dolaylı vergılere ar ğırlık vererek, gerçekte artırmayı öngörmektedır. Aynca kamu harcamalannın kısılması da kuşkusuz en fazla çalışan sınıflarra zaranna olacaktır. Nıtekım yenı bütçeyi büyuk tepkıyle karşılayan sendıka lıderlerı, hükümetm bu bütçeyle büyük bır kumar oynadıgını ılen sürmüşlerdır Katma Değer Vergısı'ndekı yenı artışla yıllık enflasyon oranının en az % 16'yı bulacağını kaydeden ışçı hderlen, önümüzdekı sonbaharda yapılacak olan ve yüzbınlerce ışçıyi ılgılendıren toplu sözleşmelerde bu oranı telâfı edecek ücret artışlan sağlanamaması halınde hukümetle çatışmalannın kaçınılmaz olacagını ve ülkenın karanlık gunlere suruklenecegını belırtmışlerdir. Yenı önlemlenn ışsızlığı artıracagını da bıldıren ışçı lıderlenmn göruşlenne tercüman olan TUC (Işçı Sendıkalan Konfederasyonu) genel sekreten Len Murray, «Sayın Malıye Bakanımız bu butçeyı hazırladıgına çok pışman olacaktır» demjştır Eskı Başbakan James Callaghan da yenı butçeyı sert bır dılle eleştırmış, Muhafazakâr Partı hukümetının, «ülkenın ekc mık gelecegıjle kumar oynadığuu» ılen suia üştur. Ü Korku, başansıziık ve yarış... u sıcak hazıran ayımn bır dolu gunünde, Istanbul un pek cok semtınde çogu demır parmaklıklı kapıların ardında «Atıarı da I Vururlar» fılmınde ınsamn tuylennı urperten varışın benzerlen serg.lendı Yansrr acılar yasıarı 11 ıle 12 arasırda degışen cocukıard' bm cılerı atlan yarışı kazansın dıye dua edsnierse on'a ın ana babalarıydı Otuz dokuz atesle yatagından koıdmp getırmışlerdı oğuicukiannı cocuk smov salonunda bayıldı Aro yoktu Pek cok yarışmacının oturduğu yerde ıslaklıklor belırdı Aglayaniar sınır krızı q9çırenler vardı Bu yarışmacıiardan bın «gırmem» dıye tutturdu Yalvarrro yakorma kar eırnedı «Gırme/ecektı ışte'» Gırmedı de Onun bu sessız karşı koyması, yarış hırsı ıcmdekı ana baboları etkılemedı bı e Hıcbırı bunca zorlu bır s ı r a ^ kazanamayan bır cocukta oluşacak runsaı cokuntuyü düşunmedı «Sınava qıreceksın' Mutioka kazanacaksınl Mutlakai» Ano boba boyle ıstıyor Ve butun bır hazıran gunlerınde analar booalar ayrıcahklı oır cocugumuz var demek ıcın vuraular kırbaclurı, ctlara IŞIL ÖZ6ENTÜRK B