Katalog

O Nt K t CUMHURIYET 19 HAZİRAN lî>79 EKONOMI... EKONOML. EKONOMI... EKONOMI... EKONOMI... EKONOMI... EKONOMI... EKONOML. EKONOMI... BİR YILLIK KURTULUŞUN BEDELtNl ÖNÜMÜZDEKÎ YILLARDA ÖDEYECEĞİZ IŞ yardım sağlama ve dovlz darboğazını aşma yolunda bırbuçuk yııdır surdurulen colışmalar IMF nln ısıemlerıne «tes lım» ıle sonuolanmış ve alınan son kaıarlarla Turk ekonomisl IMF'nın Istemlen doğruıtu sunda yonlendlrilmeye başlanmıştr. Sanayl urteminın duştuğu blr dönemde tarım urunlerı dışsatımı ıçln doların 35 lıradan, ve dığer urunlerın dışsatımı içın 47 llradan işlem gormesi yapılan devaluasyonun dışsatımı arttırma amacına yönelık bır «ekonomık onlem» olmadıgını açıkça belırlemektedlr Devaluasyon kararı sadece ve saaece dış kredilerln açılmasını sağlamak uzere IMF'nın istemlerl doğrultusunda alınmıştır Ustelık de şımdıye kadar gorulmemış bır yontemle Bakanlar Kurulu salonunun yanıbaşına kuruimuş blr teleksten Turk hukumetınin aıacağı kararlar blr yandan Parls'e danışılarak gerçekleştlrılmiştır Ecevlt hükumetlnln 1978 yılı başında D Iktıdara gelmesınaen sonra İMF Ile ılk olorak aynı yılın mart ında yapılan devaluasyonla anlaşma yoluna gldılmıştır Bu devaluas/on ardından IMF Ile varılan stand by anlaşması bazı maddelerındekl cok ağır koşullar nedeniyle tumuyle uygulanamayınra IMI yaktığı yeşıl ışığı kısa blr sure sonra kapatmış ve Turklye dış flnans Kuruluşlarından bekledığl kredılerı aıamamıştır IMFden beklenen kredi dıllmlerınin arkası da kesılmıştır IMF gecen yılın yaz aylarında yenl Dir devaluasyon ısteğlnı Turkıye'ye Hetmış ve o yılın son ayları Para Fon'u ile surdurulen devaluasyon pazarlıkları icınde geçmıştır Başbakan Bulent Ecevlt, gocen sonbaharda VVashıngton da bulunan Mallye Bakanı Zlya Muezzınoğlu aracılığı ıle IMF yetkiiııerlne «kesın olarak devaluasyon yapılmayacağını, Turkıye nln İcınde bulunduğu koşulların devaluasyonu gerektirmedlğıni, yapılan devalüasyondan da beklenen yararın sağlanmadı Füsun ÖZBİLGEN ğının gorulduğunu, bu koşullarda ısrar edilme s > ı halınde Turkıye'nın batı ıle olan bagiarını koparacagını» bıldırmıştı Bu tehdıtten sonra IMF'nın ıkıncı dılım kredısı geldı anıa dış dun yadan beklenen kredller gelmadı va Turkıye adım adım İMF'nin Istemlennı benımsomeye zorlandı Bu kez tam deneüm IMF ıle bu kez varılan stand by anlaşması ekonomının yonetımınl onumuzdek' donemde tamamen Para Fonu'nun ellerıne terket mektedır Aksı halde devaluasyon ve beraberlnde getıreceğı endasyonun acılarını halk cekerken, beklenen kredıler de gelmeyecektlr Önumuzdekı donemde ekonoml iMF'nln «acı recetelerıne gore» yönlendırilecek ve karşılığında batı dunyasından «kredı» alınacaktır IMF ıle varılan anlaşmanın bedelınl sadece yapılan aevaluasyon ve zamlarla sınırlı gor mek de yeterlı değlldlr Ekonomının onumuzde kı donemdekı gelışlml İMF'nin yenl «tavsıye lerıne» gore sık sık gozden geçırJlecektır IMF, alacağımız dış kredılerm gerı ödenebılırlığmden «emın» olmak Içln ekonomimızı «saglıga kavuşturmak» isteyecek ve devamiı olarak «hasta» Turkıye ye yenl acı receteler sunacaktır Bu reçetelenn bedell ağır da olsa yenı zamlar yenl kur ayorıamaları, ucrot ve yatırım kısıtlamalan gıbl ıstenmeyen Kararları da bırlıkte getırse «hasta bu llâcları yutacak» ve lyıleşmeye yoneldığınl zannedecektir milyon dolarlık kredl Turkıye nın blr yıilık dış tlcaret acığını karşılamaktan ote blr anlam taşımamaktadır Alınacak dış kredilerln buyuk bır DOlumu ham petroı ıthulatına harcanacak arabaların benzın depolorına, kamyon ve otobus taşımacılıgına, apartmanlarm ısıtılmasına veya fuel oıl santrallarmın ka/anlarına gıdecektır Devaluasyonu daha da nızlanan enflasyon ızleyeceğl İçın ılk başlarda çeşiA tarım ve sanayı urunlerı ihracı İçın dışsaftm cazip hale gelse bılo bır sure sonra iç pazardakı fıyatlar da cok yuksolmiş olacağından uretılen malların Iç pazarda satımı ar tacak ve dışsatım azalacaktır IMF doğrultusunda alınan kararlar, halkın sırtına yenı yukler getırırken Turklye lcin bır yılllk bır kurtuluşu slmgelemektedır Bu blr yılhk kurtuluşun bedeli Ise onumuzdekl yılıarda daha buyuk acılarla Turk halkı tarafından ödeneceklır. Bir yılı karşılar öte yandan İMF'nin istemlerlne tam uvum karşılığı sağlanacağı bıldırılen 1 mllyar 756 Dinç TAYANÇ ÜRKİYE ile Batı arasmdakl ekonomik ılışkilorm en behrgın ozelhfti. Turkı>enın bir tanm ulkesı nıtelığını koruma8i, ve bu tur bir nıtelıkten kurtulamaması içın Batı'nın gosterdıgi çabadır Örnegın, Turkıye Batılılardan «teknolojı sağlayamaz » Pzel lıkle de sanayı yatırım malları uretımıne yönelık teknolojıyı alabılmemız; soz konu.su bıle edılemez Bunun yerine Turkıye'ye onerilen ve kabul ettırılerek verılen, her zaman ıçin «hafıf sanayı», ozellıkle de dayanıklı tuketım malları uretimıne yönelık sanayıın teknolojısıdır. Bu tur mallarda Turkıye'nın bir «montajcı» olmaktan oteye geçemedığı dış rekabete açılamadığı ve kaçınılmaz bır sonuç olarak da Batı'ya bağımlılıgının gıderek arttığı, artık herkesçe bılınmektedır. Türkıye'nın yaşamakta olduğu dovız darboğazı, enerH bunalımı ve dış odemeler dengosındekı çıkmazlar, hep bundan kaynaklanmaktadır. T Bir değişme çabası ve engeller Ancak, Turkıye son yıllarda Sovyetler Bırlıgı ve Arap dunyası ıle ekonomik ve tıcaret ılışkılerını gelıştırtne çabasına gırmeye baslamıştır. Nıtekım, son bır iki yıl icinde, Iran, Lıbya, Irak ve Suudi Arabıstan ıle girışılen ekonomi ve ticaret ılışkılerındeki süreklı can lanma bunun kanıtıdır Turkıye'nın son yıllarda en ılginç gelışme boyutlarına ulaşan ekonomik ılışkılen ıce Sovyetler Birlıgı iledır Bugune dek SSCB kredıleriyle yapımları tamamlanan 6 tesıse kısaca degınmek, bu ulkeden sağlanan kredılenn yonlendırilme alan ları konusunda yeterlı fıkri verebılecektır. Iskenderun Demir Çelik Tesısı, Seydışehır Alumınyum Tesısı, Alıaga Potrol Rafınerısi, Artvın Lif Levha Tesısı. Bandırma Sulfrık Asıt Tesısi ve Seyıtömer Transmısyon Hattı Son olarak 8 hazıranda tamamlanan Turk Sovyet Ekonomik l&bırlıgi Karma Komısyonu çalı^maları sonucunda bır yandan da 7 ayrı belge ımzalanmıştır Bunlar Orhaneh Tcrmık Santrah'mn kurulmasına ilışkın 53 milyon dolarlık kredı anlaşması, aynı proje ye deggın, ılgılı kuruluşlar arasındakı teknık sozleşme, Hasancelebı Demir Cevheri Işletmesı projesının yapılabilırlık raporunun hazırlanmaöina ilışkın sozleşme, agır elektromekanık endustnsı statık makınalar tesısıne ilışkın on proje sozleşmesı, Sınter manyezıt tetnelı retrakter tuğla uretecek tesıse değgın yapılabilırlık raporu sozleşmesı, karma komıt,yon protokolu ve SSCB nın oncekı bağlantılara ek olarak 100 bın ton ham petrol yollamasıyla ılgılı sozleşmedır. Butun bunlar, bır yandan Turkıye'de çe$ıtlı alanlaı da yatırım malları sanayıınin gelı^mesıne ve demir çelık gereksunımınm buyuk olçude karşılanmasına yardımcı olacak; ole yandan da Batı dan ahnanların tersineulkomı^ın dovız tasarrufu saglamasına ve glderek duvu kazanımına yolaçacaktır. Ustelık SSCB Turkıyonın kredılerin geri ödcnmosı konubiında da istedığı önerılen berıımiemı^tır ijoyle kı, Turkıye SSCB nın tuketımıne yönelık malların urotımıne agırlık vererek ve Moskova bunları uzun sureyle satınalnıayı yukumlenecektır Bunun sonucu, Tuıkıye içın ne Dış Odemeler Dengesı nı sarsacak ne de dış borç yukunu agırlaştıracak bır vukumluluk altına gırmemış olmaktıı Ne var kı, kamuoyuna henuz açıklanmayan «Nıyet Moktubu» ve [Mt anlaşmasından &i7iuı bır «koijul» çarpırıdır Buna gore «Turkıye. IMr ye olan yukumluluklennı yerine feetımken vaıolan ıkılı anlaşmalarını mumkun oldugunca tasfıye edecek, vo geleoekte de Batı ya danışmadan ıkılı anla!?ma ya da ozol odeme anlaşmasına guışmeyecektır» Yukarıdakı satırların en kısa yorumu, Batı'nın Turkıye nın kendı oz kaynaklarına dajarıarak dıvı bagımlılıgını gıderek azaltabılme çabalarına «set çektıgı»dır Bu satırların ara&ındci gı/lenmeye çalışılan, Turkıye nın Butı va danışıp onayını almadan ne Sovyotleı Uırlıgı ıle ne de Orta Dogu ve Arap ulkelerıylo ıkılı ıhşkılor kuramayacagının vur«ulanmusıdır Boylclıkle Turkıye, lüSO'lerın ba^ından bu yana ıvmesı gıttıkçe artırılarak. Batı ya bagımlılaştırılmu» surecınden çıkamayarak vo polıtıkacılarıyla basın yayınıylu, kamuoyuyla Batı nın ıstedıgı şekilde. «Hur dunyanın manav ve kasabı olacaktır» IMF İLE VARILAN ANLAŞMA TÜRKİYE'NÎN SSCB VE ARAP ÜLKELERÎYLE EKONOMİK İLİŞKÎ KURMASINI ÖNLÜYOR MERIKADA Colombıa Unıversıtebl oğretım uyelorınden Donald Bıaısdell'ın «Osmanlı im paratorluğunda Avrupa Malı Denetımi» adındakı kltabınıp gırış bolumunde şunlar yazılı Uluslaraıası borçların siyasal, duygusal ve psıkoloık guçluklorden serbest oldukları pek nadiren gorülür Özeliikie geri kaimış ülkelerden blr borçlu olduğu zaman tum ilgllllerı uğraştıran sayısız guçllıkler başgosterır Bu gercekler Avru» palılar ıçin o kadar uzun zamandan berl bilinmektedi^ kı, siyasal bırer ilke halınl almışlar ve Batı uygarlığının gelışmeslnde bellı başlı unsurlardan olan kaçınılmazlık ve mukadderata teslımiyet kavramlarında bırer oge olmuşlardır » Bundan yuzyıl once 7 aralık 1861 tarıhll Ingllizlerın hazırladıkları blr rapordo Osmanlılara verılen borçların ardından «aurumun lyıleşmeye başladığı ve dolayısıyla tutune beş kat dahü vergı konabıleceğı» belırtilmektedır Yıl sonuna dek gereksinilen ham petrol bağlantıları yapıldı, şimdi fiili ithalatı gerçekleştirmek gerekiyor Uluç GÜRKAN AYLAR Hazıran Temmuz Ağustos Eyluı Ekım Kasım Aralık Toplam HAM PETROL İTHALAT BAĞLANTILARI (HAZIRANARALIK DÖNEMI/BIN TON) SSCB Irak Llbya 200 200 417 150 200 417 150 250 417 200 250 417 150 250 417 200 250 417 200 250 417 1350 1650 2 917 Iran 83 83 83 83 83 83 800 Toplom 817 850 900 950 800 950 950 6.717 AZİRAN ayı başından yıl sonuna kadar rafınerlleri tam kapasıtede calıştırma içın 9,8 milyon ton ham petrole gereKsınım bulunduğu hesaplanmaktadır Bu tuıarın 1,8 milyon tonunun yurtıçinde uretılmesı olasıdır Bu arada, Ithal edılecek 6 mllyon tonluk ham petrolun baglantılorı da gerçekleştırılmıştır H Turklye'nln ham petrol ıthalat bağlantılarına lllşkın ayrıntılı bllgiler ıllşıktekı taoıoda varılmış tlr Tablonun ıncelenmesı hazıran aralık donemınde 6,7 milyon tonluk ıthalat bağıantısının varlığını ortaya koymaktadır 1 3 milyon tonluk ithalat acığını ise, Sovyetler Bırlığı tazlasıyla kar şılamayı kabul etmıştır Bu yenı bağlanuyı gerçekleştirmek uzere Turkıye Petrollen Anonım Ortaklığından bır heyetın Sovyetler Bırlıgı ne gıtmesı gerekmektedır Ancak TPAO yonetımi Işl ağırdan almakta, «davet bekleclıklerinı» one sur mektedırler Belırlı bır gırışımde bulunulmaksı zın «davet beklennken» yltlrılen her gun Turkıye içın mılyonlarca dolarlık dovız kaybına yol açmaktadır Yurtıçı uretımın aksatılması ve mevcut Ithalat bağlantılarının yurutuımesı koşullarında rafınerılerı tam kapasıtede çalıştırmak olanağına kavuşturulacaktır Bu durumda da, motorln. fuel oıl ve benzerı petrol urunlerı Ithalatının 6nem lı olçudo azaltılabıleceğı hesaplanmaktadır. İthal fiyatları Öte yandan Ticaret Bakanlığı'nın, Devlet Is tatıstık Enstltusu'nden sağlanan verllete gore yap tığı hesaplamalar, yılın Ilk dort ayınaa ham petrolun tonunun 101 dolara ıthal edılebıldığını ortaya koymaktadır Fıyat artışları sonucunda mayıs ayında ham petrolun ton fıyatı 110 dolara çıkmıştır Yenı fıyat artışlarıyla ton başına 130 aoıar odeneceğl varsayılarak yapılan hesaplamalar, yılsonuna kadar 8 milyon ton ham petrolu alabllmeK ıcln her ay I50 milyon dolar odenmesl gerektığıni ortaya koymaktadır 150 milyon doların da, geçen yıla gore hıç blr artış olmasa dahl en az uçte ıkısırıın ışçl dovızlerıyle, karşılanmabi olasıdır. Kuçuk tutarlı turist ve odemeler dengesl'nin ötekl «gorunmeyen gellrlerl» de dlkkate alındığında, dovız gereksinımin karşılanabıldığl gozienmektedlr. A «Özqur dunyanın buyuk liderlerınden blrı olan Başbakan Ecevıt tarafından kabul edıımokteıı gurur duyuyorum Kendısı her zaman takdır ettığımlz yeteneklı ve sorunları bılen bır devlet adamıdır » Ondokuzuncu yuzyılın sonlarında Osmanlılara verılen brrdun «neroyo harcandığını» ofl renmek amfccıyla Ingılız Hukumetl çu resml ooıklomadö bulunuyordu«Istanbul'a gıden Lord Hobart ın gorevl verilen paranın hangl amaç içın verılmışse, o amacla kullanıldığına gozculuk etmektır » IMF ıle ımzalanan anlaşmadan sonra blr IMF heyetı uç ayda bır Ankara ya gelecek ve Turk ekonomısınln «durumunu degerlendırecektır » Gecmışıe bugun arasmdakl benzerlıklerı ge liştırmek olasıdır Ancak tarıhın derslerındon eko noml bilimınln derslerıno uzandıgımızda devalu bırliKie, kurmsal olarak boyle bılınmekle blrllkte hbr devaluasyonda bu sonuçlara ulaşılmayabılır Devaluasyon ulke ıçınde uretılen maılar arasında kı gorece flyatları değlştırlr ve genelllkle değışıklik tarım kesımı aleynine gellşir iç fıyatları arttırır, bu artış beraberınde ucretfıyat kısır dongusunu getlrlr ve dovaluasyonia bırllkfe Istönen eonuclar. bu dongunun etkıslyle ulaşılamaz hale gelebllır Eğer yapılacagı önceden billnlyorsa, spe kulatıf kazançlara yol açar Gellrler arasınâa DU yuk dengesızlık yaratarak gelır boluşümunu bozar Yatırımlar duşer, bu yabancı sermoyeyl ozendlrır, ulkeye yabancı sermaye gırışl hızlanır. Yerlı para ıle odenen dış borçlar ve devletın io borçları devaluasyon oranında artar ve halka onemlı blr ek yuk getırlr Yurt ıçlnde kredller daralır Ekonomı bılımının ışığında uçbeş tumceyle ozetlenen devaluasyonun getırdığı bu ekonomik Yerli üretimin önemi Turkıye içın buyuk onem taşıyan blr başko konu ıse yurtıçınde uretılecek ham petrolu arttırmak ve ekonomınin petrole olan bağımlılıgını azaltmaktır Petrol şırketlerinın çalışmalarına lllşkın bllgllerın buyuk bolumunun gızlllığıne karşın, getmış yılların uretım rakamlarının değerlendırılmesı yurtıçınde bugunkunden daha fazla hom petrol çıkarılabılecegım ortaya koymaktadır Yılbaşından mayıs ayı sonuna kadar TPAO, Shell ve Mobıl tarafından 1 2 milyon ton ham petrol uretılmıştır Bu tutar Mobıl In uretımınl auşurmeslne karşın. bır oncekl yıla gore yuzde 11 Ilk bır artışı yansımaktadır Ancak uretlmde tam kapasiteye ulaşılması ve TPAO'nun Raman'da bulduğu yenı uretım &ahas>ına gereken agırlığın verllmesıylo artış oranı yuzde 25'e ulaşabılecektır. Bu durumda da, her ay 5 milyon dolarlık blr dovız tasarrufu sağlanabılecektlr Mevcut ham petrol bağlantılarının flili Ithalata donuşturulmernesı Ise, gunumuz koşullarında yerll uretımde uğranılan kayıplardan çok daha ağır sonuçlar doğuracaktır Ithal edılemeyen 1 dolarlık ham petrolu ıkame edebılmek ıcın 3 ya da 4 dolar odemek gerekecektır Ham petrolu Itha! edlp ya da yurtıçınde uretlm raflnerılerde ışlemek, bu eylemlerden sorumlu kuruluşun Turk Lırası clnsınden duzenlenen bılançosunu kârlı gosterecek koşulları Içermemektedır Buna karşın, başka kuruluşıarın da devreye gırmeslyle doğıudan urun ıthalatına yonellp bunu satmak, Turk Llrası cınsınden olçülen kârları yukseltmektedır Bu nedenle ürun Ithalatının yeğlenmesl yonundekl eğılımlerın koruklendığı gozlenmektedlr Dar maliyeci kafasıyla yapılan kâr hesaplarının Turklye nın genel çıkarlarını zedelemesıne Izın verllmcmelıdır •YORUM YORUMSUZ Yalçm DOĞAN Son yıllarda arka arkaya Imzalanan tnıyet mektuplarında» İMF'nin onerilerl doğrultusunda çeşıtlı kamu urunlerıne zam yapılmıştır. 31 mart 1862'de ingılız Başbakanı Lord Palmerston Osmanlılarla borç verme gorüşmelerl yap tıktan sonra, bır yıl once tahta çıkmış Abdulaziz' den şoyle soz etmıştır: tTurkıye'nın bu imparatorluğu canlandıracak bır hukumdara sahıp olması çok memnunluk verıcıdır Sultan duşunce yapısı olarak yuksek duzeydedlr ve tam anlamıyla yurtseverdır. Belkl dığerlerı kadar hukumet Işlerınden pek anlamamaktadır, ama oğrenmeye ve her bakımdan gerçeğe ulaşmaya çok Isteklıdır» (Adı geçen kltap. S 52) ABD Dışlşlerl Bakan Yardımci3i VVarren Chrıstopher 1979 ocak ayında dort Batılı llderln Guadaloupede Turkıye'ye lllşkln aldıkları kararı ıletmek uzere Ankara'ya geldığınae şunları soylemlştir. asyonla llgill olarak şu nesnel bllgılerle karşılaşırız. özelllkle IMF'ye bağlı olarak gerçekleştlrllen devaluasyonlar «dort tıp» olarak ulkelere sunulmaktadır IIKı. Brezılya, Şılı ve Kolombıya'da oldu ğu gıbı doğrudan paranın değerlnı duşurmek ve her ıkı ayda bır aevaluasyonu yenılemek Ikınclsi, devaluasyonu «istıkrar onlemlerı ıle bırlıkte» onermek ve gerçekleştlrmek Uçuncusu, devaluasyonu bır dızı «lıberalızasyon» kararları ıte uygulamaya sokmak Dorduncusu de, devalusyona «katlı kur» bıçımınde çeşıtlı urunlere ayrı ayrı kur uygulayarak yururluk kazandırmak. Şimşeklerl boylesıne üstune çeken, uzerinde ekonomıstlerln uzun uzun tartıştığı, «dramatık ka rar» olarak nıtelenen devaluasyonun doğrudan (* konomık etkılerı bırkaç noktada toplanmaktadır. Devaluasyon mutlaka dışsatımı arııran, dışalımı azaltan bir etkl yapmayabılir Amacı, bu olmakla gerçekler önemlı siyasal değışıklıklere yol açarlar Yapılan araştırmalar son yırmı yılda IMF' nın zoru ıle dunyada çeşltll ulkelerde 230'a yakın devaluasyonun gerçekleşmış olduğunu ortaya koy maktadır. Işın siyasal boyutunu araştıranlar, bu 230 devaluasyonun ardından, operasyonu gerçekleştıren siyasal ıktıdarların yuzde otuzunun hemen duştuğunu belırlemışlerdır Kalanlar arasında dayanabılen ıkı bellı başlı hukumet 1962 devaluasyonundan sonra Israll'de ve 1966 devaluasyonundan sonra da Hındlstan'da gorulmuştur.. Kolomblya ve Kosta Rlca'da devaluasyonun yapıldığı yıl seçlmlere gidılmek zorunluğu belırmıştır ötekl Iktldarlar, aynı yıl olmasa blle, ertesi yıl larda en çok ıkı yıl icınde mutlaka değişmışlerdır. Bunlar genlş bır zamanmekân uzantısı Içlnde devaluasyon deneylerlnin getlrdlğl deney ve bllgılerdir. Turkiye'nin bugünkü aşamasında ne olacağını hep bırlıkte goreceğiz.. KİT ZARARLARININ ÖNEMLİ NEDENI DE ÖZEL KESİMİN AYRICALIKLARI Kenan MORTAN U YIL sonunda devlet butceslne toplam f l nansman yukunun 110 mllyar lira olacağı hesaplanan kamu Iktısadl teşebbüslerlnln (KİT) zararlarından buyuk bır kısmının ozel sektore uygulanan duşuk satış fıyatlarından kaynaklandığı anlaşılmaktadır Soz konusu Indlrtmll satış uygulaması kömurden taşımaya. madenler den kağıda kadar hemen her alanda uygulanagel mektedlr. KIT'lerın neden zarar ettığl konusunda ozel sektorun paralı ılan kampanyasında başlattığı tartışma ılginç bulgular ortaya çıkarmaktadır Bu na gore, 29 KİT'ln urettığı veya pazarladığı urun lerden, yurttaşlardan çok gırışımc! olarak kabul edilen kesımler yararlanmaktadır Örneğın. sanayıcl olarak Turkiye Kömur Işletmelerlne başvuranlara lınyit komurü soma tes llm fiyatı olarak tonu 900 llradan (son zam öncesl) verllmekteydl Oysa, bunu günluk gerekslniml içlnde yakacak olarak kullanacak yurttaşa aynı komür 950 llradan verllmektedlr. Sanayıcı teşvlk bazında elektrik ener|lsl kullanımı Icın yaratılan olanaklar da aynıdır Zaman zaman zararları sade yurttaşa geçmışe donuk ya pılan zamlarla çıkarılmaya çalışan elektrik konusunda sanayl kullanımı çok elverışli kılınmıştır Konutta kullanılan ve tek terlmli olan ener|ide kllovatı 140 kuruştur Ama blr sanayl kurulu&unda çift terlmli tarıfe uygulanmasıyla kullanını cok ucuzlatılır TEK Ile tuketıcl sanaylcl arasında Imzalanan fakat sozleşmeslyle her kllovat Icın ayda 145 llra ödenlr Bunun dışında blr kllovat elektrlğln mallyetl 93 kuruştur. Blrçok önemll metalın satışını üstlenen Etlbank'ta da durum deqışık değıldır Bır KİT'den de herhangl bır urunu alabılmenın on koşulu blr sanayı ve ticaret odasına uye olmaktun geçmektedır. Buyuk zararları hemen hep eleştirl şlmşeklerinl ustune çeken Dovlet Demıryolları bile subvansıyon polıtıkası uygulamaktadır örnağın, bu yıl 30 nısana kadar doğuya ot saman ve hayvan yemi yukleyenler yuk urretı olarak normai tarlfenln ancak yarısını odemekteydıler Bu durum hemen her yıl tekrarlanrnakto ve doğuda hayvanların telef olmasmın onlenmesı amacıyla c karılan karar bir takım celepıere ve hayvan tuccarlarına yaramaktadır Öte yandan Turklye'de 1978 yılında IMF ıle Ilk yapılan Stand by anlaşmasmda Merkez Bankasının KİT lere açacagı kredıler belll oranlarda dondurulmuştur Bu nedenle 40 mılvon ılrıilık blr mal slparlşlerinin ödenmesı nedeniyle duran kamu kuruluşları blle vardır. Blr de son yıl çıkarılan blr dlzl uyçrulamanın salt ozel sektorun uretlm gerçekleşmesln» varadığı bıllnmektedır özel dış kredller, kabul krodisı uygulaması ihrac ettlğl ürünlerb yuzde 50' ye kadar Ithal hakkı veren uvgulamalar hep özel kesimln gereksınmelerınl karşılamaktadır. ' B SON 5 YILDA 1525 ZAM TALEBİ KABUL EDİLDİ ANKARA Sanayl ve Teknolo|l Bakanlığı, son beş yılda sınaı marnullerın fıyatlarının artırılmafai içın yapılan 2107 adet başvurudan 1525 tanesını kabul ederek, zam yapıimasını onaylamıştır. Sanayl ve Teknoloıl Bakanlığından edınılen bllgıye gore sınaı mamullerının fıyatlarının artırılması ıcın 1974 yılında 624 başvuru yapılmış, bunların 616 sı, 1975 yılında 261 başvurudan 155'l 1976 yılında 200 başvurudan 55'ı, 1977 yılında 298 başvurudan 251'ı ve 1978 yılında da 714 zam talebı ıle yapılan başvuıudan 448 ını kabul etmiştır (a a ) 300 MİLYON DOLAR VE DÜZENLİ HAMMADDE SAĞLANIRSA OTOMOTİV SANAYİİ TAM KAPASİTE İLE ÇAUSABİIECEK. TOMOTİV Sanayiıne bu yıl 300 mllyon dolar dovlz, yan sanayiıne de duzenll hammadde sağlanması dururnunda, sektorun yuzde 100 kopasıteyle uretım yapablleceğı bıldırılmıştlr. Otomotlv Sanayll'nde 1978 yılında kapaslte kullanımının yuzde 46 dolaylarında kal dığını belirten Turk Traktor Fabrıkaları Gonel Muduru Turhan Onur kapasıte kullanımı nın gerılemesınde şu faktorlerin etkili olduğunu belirtmıştır • 1978 yılı Içınde otomobil, kamyon mlnlbüs, ceklcl ve traktor ureten kuruluşlar ozellikle demlrçelık, sac. bakır. alumınyum ve tum O petrole bağlı hammaddelerln sağlanmasında buyuk güçlüklerle karşılaşmışlardır. • Aynı donemde, dovlz darboğazının eürmesl, işletmelerl rulman, krank mlli, rotil g^ bl dış kaynaklı parçaları edınme olanagından uzaklaştırmış bunun sonucu olarak da yerli parça oranı yuzde 80'lere ulaşan bazı otomotıv sanayıı ürunlerinin plyasalara sunumunu engellenmlştlr 0 Yan sanayı diye tanımladığımız alanda da ozellıkle demırçelık. bakır, alüminyum. petrole dayalı hammaddelerln sağlanması mumkun olamamış bu nedenle otomotlv sa nayline yerll parca üretımi aksamıştır.