Katalog

ONİKİ CUMHURÎYET 21 ŞUBAT 1979 AMBULANS SURUCÜLERİ GREV KARARI ALIRSA, ACIL DURUMLARDA ORDU AMBULANSLARINDAN YARARLANILACAK. LONDRA, (a a) Ingıltere dun gece yarısından ıtıbaren ulkedekı tum ambulans suruculerımn greve gıtmesı tehlıkesı ıle karşı karşıya kalmıstır Londra ve dığer buyuk kentlerde hıcbır ambulans kalmayacoğını soyleyen suruculer senoika lıderlennın goruşmeler surerken g^eve son vermelerı uyarılarına rağmen ac I durumlarda bıle çalışmayocaklarını bıldırmışlerdır 17 000 ambuions şoforü temsılcı'erı, bır konferans duzenleyerek son ücret önenlerını goruşecekler ve resmı o'mayan grev kararını resrren ocıklayıp acıklamamak ıçın tartışacoklardtr Gecen ay 1 5 rnılyon komu ışcısının ucretlerınde artış ısteklerını oesteklemek ıçın bır gunluk protesto hareketıne ambulans şoforierı de katılınca ordu bırıiKİen halkın ımdodına koşmLştu Bu Kez de grev karcn alınırsa askerler ordu ambulanslarını hazır bekletecekierdır Ambulans suruculerı haftalık ucretlerının 65 sterlın olmasını talep etmektedırler Işverenın yaptıgı son teklıf ıse b j rakama odukca uzaktır Bu aroda «pis ışler» yapan ışcılerın çok duşuk ucret aldıHarı ıçın surdurduklerı grevın sona erme olasılığı belirmıstır Gecen gece Bakanıar yerel temsılcılet ve sendıka lıderlennın yaptıkları toplantıda kararlaştırılon ucretleri ışcılerın kabul edecpğı sanılmoktadır Bu ışcılerın altı haftalık grevı İngıltere'de gunluk yaşamı fazlasıyla etkılemıştır. Temızlık ışcilen colışmoyınca yüzleree okul kopatılrnış mezar kazıcıları ışlennı bırakınca oiu'er morglorda saklanmaya başlomıştır. Ingıltere'dekı buyuk kentıefde çöp yığınları caddelerde bırıkmış, hastanelerın yalnız acıl durumdakı hastalan alması ıle saglık hızmetleri durmuştur. İRAN'DAKİ BUNALIMIN PETROL FİYATLARINI DALGALANDIRMASI, BATIDA PANIK YARATTI OPEC'in kararına göre yıl sonunda 14,5 dolar olıııası gereken bir varil petrolün fiyatı serbest piyasada 25 dolara çıktı üyuk petrol uret.cısı ve ıhracatcısi OPEC uyesı Iran'da meydana gelen son değışıklıkler durv/o petrol pıyasasmda b r panığe yol acarken ıkı OPEC uyesı Abu Dcbı ve Katar geçtığımız gun'erde petrole % 7 zam yapmışlardır ABD'lı yetkılıler dığer OPEC uyelerının de oynı yola yonelmesmden cekındıklerını ıfade etmektedırler (AMERIKAN KARIKATURUI İngiltere'de ambulans suruculerı yeniden grev tehdidinde bulunurken, çöpçülerin grevinin sona erme olasılığı belirdi B Gecen aralık aytnın ortalarında Abu DabVde yapılan OPEC Zırvesınde alınan karar uyarınca üye ulkelerın 1979 yılı ıcmde petrole. 4 kademede gercekleştırılmek uzere. % 14 5 zam yapmalonna korşın, bu ıkı ulkenm aldığı zarfı korarını gozlemcler Iran'ın petrol uretımını ve ıhracatını kısmasına bağlamaktadır Bıldırildığıne gore Ka tar ve Abu Dobı sıponşlerınl korşıiamak ıcm bır gunde 1 8 mılyon vanl yuksek kalıtelı petrol uretmışlerdır «New York Tımes» gazetesmde bu konuda çıkan bır yazıda Iran'dakı bunalımın son değışıklıklejın petrol cevrelerındekı olumsuz etkı lerınden soz edılırken serbest piyasada b r vanl petrolün 25 dolara yukseldığı belırtılmektedtr Halbukı OPEC'in aldığı son zam kararına gore bır vanl petrol o da yıl sonuna değın ancak 14 54 dolara cıkabılecektı ÇEŞİTLİ YORUMLAR Iran'ın petrol ıhracatını kesmesınden sonra yapılan ılk zam olan bu yenı zommı ABD'nın çeşıtlı şekıllerde yorumıadığı bıldırılmekted'r. ABO İRAN'DA KERİM SENCABİ'NİN DIŞİŞLERİ BAKANI OLMASI, DİNCİLERLE LİBERALLERİN UZLAŞMASI BİÇIMINDE YORUMLANIYOR i r a n ' d a işbaşına gelen yenı yonotımın ızleyeI ceğı polıtıka tum dunyaca merak konusu I olurken. sıyasî gozlemcıler Dışışlen Bakanlığına Ulusal Cephe Partısı lıderı Kerım Sencabı'nın atanmasının bır surprız olmodığını belırtmektedırler me yaprnış ve kendısmden, dıntn, yonetımds en etkılı unsur olmosını ıstemış ve partı mılıtanlarının gerek sayı gerekse de ınanc bakımından dmcı unsuriara oranla bır guç olmadıklarını belırtmıştır yonetımındekı bazı cevreier bu zammın. OPEC zammının genel bır yansıması olduğunu lyımser bır dılle ıfade ederlerken, kararın dunya ekonomısını 1973 1974 knzı g.bı etkılemıyeceğını ılen surmektedırler Ust duzeydekı br yetkılı ıse zammın en cok celık sana/ıını etK leyeceğmı so/lemıştır Ancak ABD Malıye Bakanı Mıchael BİJmenthal ın ağzından bır televızyon konuşmasında dokulen sozier bu denlı bır ı/.mserlığı vurgulamıyor. «İran'dakl olaylar ve buna bağlı olarak petrol ihracatının kesılmesı tortışılmayacak derecede ciddi bir bunalım yaratmıstır. Ama İran kendl geleceği ve ekonomlsı i c n ihracata geçmek zorundadır ve mutloka geçecektir» Iran'da kanlı olaylar surerken soğukkanlılıklarını koruyan dunyanın cesıt1! yerienndekı ış cevrelen ABD ıle yandaşlarının ustunluğunu er gec yeniden ele alacağına cck uluslu petrol şırketlerının. sılah tuccarlarının Şah zamanında elde ettıklerı hak ve cıkarlon koruyacaklanna Batı dunyasını ınandırmaya calışmışlardı HESAPLAR TUTMADI Ancak bugün bu cevrelenn tum hesaplan altust olmuştur Mılyarlarca dolorlık savaş ucağı sıparışlerı, nukleer santrallar kurulması pianları. fabrıka yapım tasanları suya duşmustur Iran'da aylar suren ve ancok gecen haftc sona eren pstrol grevlerı, petrol uretımını ve stokunu en alt duzeye ındırmıştır Bu arada, ulkenın ıkı buyuK petrol kentı Abadan ve Kharg'dakı petrol tesıslerının, tam kapasıte ıle cahşabılmelerı ıcm aylar gecmesı gerektığı gozlemcıler tarafından ıfade edılmektedır Aynı gozlemcıler yenı İran yonetımı nın petrol uret m nı bunalım oncesındekı duzeye erıştıremıyeceğını ılerı surmektedırler Iran'ın petrol üretımı ve ıhracatı, normal durumda Doğu bloku düşundakı sanayıleşmış ulkelerın gereksınmelennın % 10 unu karşılamaktadır. Orneğin Japbnya petrol gereksınmestnın % 15'ını Fransa % 9'unu, ABD % 5'ını solt İran'dan karşılamaktaydılar Uzrranlar 2S aralık 1978'da kesılen İran petrol ıhracatınm Batılı ülkelerdekı etkısını yenı yenı gostermesırn ıkı nedene bağlamaktadırlar Bırıncısı petrolün tankerlere yuklenmesı ve ıhrac edılen ulkede boşaltılması arasındakı zamanın en az bırkac haîta surmesı, dığen de Suudi Arabıstan ve bırcok Emırlığın uretımiermı % 30 jartırmaları Batılı ulkeler böylelıkle Iran'ın yarattığı acığı bu şekılde kapatabılmışlerdı Ancak Suudı Arabıstan geçtığımız gunlerde bu varsayımı yalanlarcasına ıhracotını öntden kısma kararı almıştır Bazı gözlemcilere göre Rıyad hukumetı boyle bır karar almakla, guncellıgını surduren Arap • Israıl anlaşmazlığında Arap cıkarlarına uygun cabalar harcaması ıcın WQshıngton'a bır turlu baskı yapmok ıstemektexlır Bır başka goruse gore ıse Suudı Arabıstan, OPEC'in 1979 yılı ıcm ongorduğu petrol zammını yeniden gundeme get.rerek petrole bır kez daha artış yapılması yolunda bır kışkırtma polıtıkası surdurmektedır ULUSAL CEPHE İLE İŞBİRLİĞİ Fransa'da vayınlanan «Le Monde» gazetesm de yer alan bır yazıya gore, hareketın «politlk» kanadı olmak ısteyen Başbakan Mehdı Bezırgan. uygulayacağı polıtıka ıcm Musoddık'ın eskı partıst lıberal Ulusal Cephe ıle ışbırlığı olanaklarını aramış ve kabınesıne ıclerınde Sencabı'nm de bulunduğu partı uyelerını almıştır. * ÎLGİ UYANDIRDI Söz konusu ışbırlığını orama cabaları Ulusal Cephe lıderının. geçtığımız kasım'ayında dını lıder Ayetullah Humeynı'yı. o sıralar surgunde bulunduğu Fransa'do zıyaret etmesıyle sonuc vermıştır. Sencabı bu zryaretı sırasında 33 mılyon Şıı'n.n lıderı 78 yoşmdakı Humeynı'ye Iran'dakı durumlar hakkmda kışısel goruşlerını ıletmış ve dıni hareketler konusundo bıtgı vermıştır 75 yaşındakı Kerım Sencabı'nm bu görusme sırasında «Bizim icln kapsam değll, iperık önemli» demesı de dmı cevrelerde genış bır ılgı uyandırmıştır. İran'a dönüşünde yuzlerce gazetecmın kalt Gözlemcilere göre Sencabi'nin bir özelliği de doğu ülkeletı ile olan rtrsiciierde güv/en verici bir kişiliğe sahip olması KERIM SENCABI Gorevi agır. İSLÂM TEMELLERİ Ayetullah Humeynı de Başbakon Bezırgan gıbı, oz çıkarların da otesmde coğu lay K lıberal sosyalıst ve doğu kulturune bağlı olan Ulusal Cep he Partısı mılıtanlannın Sah reıımıne karşı yapılan eyiemlerde buyuk rol oynaması nsdenıyle bu partıyle ılışkılerın gucıendırnek ıstemıştır Yıne bır goruşme sırasında Humeynı, değerlı bır poııt.kacı olarak nıteiendırdığı Kerım Sencabı'ye islâm Cumhunyetı hakkında ne duşunduğunu sormuştur Senccoı bu soruya korşılık olarak Iran'oa rnusıumanlaıın bu^uk bır coğunluk olduğunu bu neden'e Cumhur'yein Islâm temellerıne oturtulması gerektığını soylemıştır Gozlemcılerın onemlı bır goreve getınlmesını normai karşıladıklan Sencabı nın bır ozellığı de doğu ulkelenyle olan ılışkılerde guven verıcı bır kışılığe sahıp olmasıdır. Ancak gerek Humeynı, gerek Bezırgan la uzlaşmacı bır tutum ızteyen, bunun yanında lyı bır polıtıkacı olarak tanınan Kerım Sencabı'nm başansını guçlendırmek ıcn dıni hareketlerı daha lıberal b.r czgıye yonelt mek zorunda olduğu belırtılmektedır. (Dış Haberler Servlsl) lacağı bır basın toplantısı hazınıklan 'cmdeyken 11 kasım gunu Şcha bağlı bırlıkler tarafından tutuklanan Kerım Sencabı daha sonra 6 arolıkta serbest bırakılmıştır 15 yıllık surgun yaşamındm sonra gorkemlı bır şekılde ulkesme donen Ayetulloh Humeynı, 1 şubatla Sencabı ıle bır goruş Şule AKER omo'da 15 dakika Napolı'de 25 dakikalık elektrık kesılmelerı, Halyo'da ye nı nukleer santral kurulması tartışma guncelleştırdı Nukleer santrallaro kesın ıkle karşı olan Ital yan Radıkal Partısı ve Proleter Demokrat Part\ elektrık kesılmelerının. Italyan kamu enerıı şırketı Enel'ın bır oyunu olduğu goruşunde Fransızların aa hıssesı olan Enel şırketı, son yıllaraa 12 ye nı nukleer santral kunılması ıçın buyuk yatırımlar yapmıştı Ancak. nukleer santralların nereye kurulacağı konusu tartışnıyor. Bolge halklarımn ve dtger nukleer santralla ra karşı grupların dırenışı uzerıne, nukleer santrollar onceden kararlaştırılan bolgelere kurulamıyor Radıkallere gore. Enel nhtar» anlamında buyuk kentlerde elektrıklen kesıyor. Enertı stokumuz tukenıyor nukleer santrallara ıvedı gereksımmımız vardır demek ıstıyor. Nukleer santralların kurulacağı bolgenın hemen belırlenmesı ıcm bu şekılde baskı yapıyor R İTALYA'DÂ BİR HALK OYLAMASI YAPIL1RSA NUKLEER SANTRAL TARAFTARLARI KAYBEDECEK enerjiyle llgılt gelışmelerın gıttıkce daha ko tüye gıttığmı belırtıyor Hükumetın, nukleer santrcllann kurulacağı bolgelerdekı halkın onayını almadan b j ışe gırışmemesını ıstıyor. Ayrıca 20 25 yı ıcınde petrolün tukenmeyeceğı. Italya'da araştırmolarla saptandı. Varsayımlara gore, petrol herkese yetecek kadar uretılecek Son yıl ıcınde oylorım c/o100 arttıran İtalyan Radıkal Partı ve Proleter Demokrat Partı, nukleer santrallara karşı eylemlenm surduruyorlor Nukleer santraiların zararlan nı yayınlayarak holkı aydınlatmaya calışıyorlcr Parlamentoda azınlık olmalarına rağmen. nukleer santrallara karşı bır kamu oyu oluşturuyorlar Italya da nukleer santrallar la ılgılı bır referandum yapıtması ıcın oaskı larını yoğunlaştırıyorlar Radıkallerın ve Pro leter Demokrotların nukleer santrallara karşı one surduklerı goruşler başlıca sunlar 1) Nukleer santralların kurulması ve işleyışı ıcn gereken teknoloıı ve hammadden;n tumü yabancı kavnaklı Yanı nukleer santrallara dayalı bır enerp uretımı, ülken.n enerıı arzını, buyuk uluslararası şırketlenn tekelıne vermek anlamına gelıyor 2) Nukleer snntralların cevreye ve halka buyuk zarorlan var Gecmışte. guney Italya' dakı bır nukleer santraldan sızan radyasyon sonucu cevrede yaşıyan kısılenn bır bolumu başta kanser olmak uzere bırcok caıe sız hastalık'ara yakalanmıştı Bu tur zarar lar, hıcbır malıyet kâr hesaplamasına gırmeyecek kadar buyuktur Italya'da l'Espresso haftalık dergısm'n yaptığı en son halk oyu yoklamasına gore, nukleer santrallara halkın %45'ı «evel» °3 25'ı «hayır» dıyor %30 ıse kararsız. Italya' da uyguianan referandum kurallarına gore. nukleer santralların yapılması tcm halkın %50'sının «evet» demesı gerek Halkoyu yok'amasında dığer ılgmc sonuclar da cıktı Orneğın sağ partılen tuton kışıler nukleer santralları doha fazla ıstıyorlar Polıtık yelpazenın soluna doğru gıdıldıkce. nukleer santrallara karşı cıkma artıyor. • L'ESPRESSO DERGISININ YAPTIĞI NABIZ YOKUVVASINA GÖRE. SAĞ PARTILERIN NUKLEER SANTRALLER1 SAVUNMASINA KARŞI, SOL PARTILER NUKLEER SANTRALLERI ŞIDDETLE ELEŞTIR1YOR ÇOK ULUSLU ŞİRKETLER Tum bunlorm ^anı sıra. hammadde yokluğu bazı çok uluslu şırketlerı alışılmış muştenlerıne mal satımlarını kısmak zorunda bırakmıştır. Brı tısh Petroleura <BP) kı. İran petrolune sıkı sıkıya bağlıdır, satışlarında % 45'lık bır azalma yaptığını DCiklOTiıştır ABD'nın ve dunyanın bır numaralı cok uluslu petrol şırketı Exxon ıse bu azalt mayı % 10 oranında yapma/ı kararıaştırmıştır. Sonuçta petrol fıyatları serbest piyasada korkurıc bır şekılde artmıştır Fıyat'ar şımdı, petrolün kalıtesıne gore. OPEC'in saptad.ğı fıyatlardan % 12 ?3 arası dcha yuksektır Kuveyt'te de zamlı şatışlar başlamış ve Japon alıcılan vanl başına 18 dolar fıyat odemışlerdır kı, bu normal ta'ifedekı maksımum fıyattan 4 dolar doha fazladır Öte yandan «Le Nouvel Observateur» dergısınde yer olan bır yazıya gore de dunyanın boşlıca buyuk petrol uretıcıler nden Suudi Arabıstan, ucretler kendısıne altm şeklmde odenrnedığı takdırde ıhracatını kısma tehdidinde bulunmuştur Bu arada OPEC'in de serbest pıyasadakı fıyatlar uzerınde duzenleme yapmas'ndan korkulmakta, 1979 ıcın ongorulen toplam % 14 5'lık zammın bır anda % 20 30'a uiasmosından kaygı duyulmoktadır Ote yondan ılg r>c bır acıklama da OPEC uyesi Venezuella'dan gelmışîır Latın Amenka'nın bu buyuk petrol uretıcısı ulkesı, ABD'ya, OPEC'in on gorduğu iıyat artıslarından başka herhangı bır zam yapmayt duşunmedığını ıletmıstır Komunıst Partısı yanlısı sendıka lıderıne gore, Enel yanlış bır enerıı polıtıkası ızli yor. Enel son uc yılda. tum yatırımlarını nük leer sdntrallara yaptı Bu sure ıcınde petrol. komür ve hıdroelektrık alanmda hıc bır calışma yapmadı Nukleer santrallora yapılan yotırımlonn yarıst petrol. komur ve gaz calışmplarına harcansaydı şımdı enerıi uretimı cok artmış olacaktı. Gscmış azınlık Hınstıyan Demokrat tukümetı, nukleer santrallor konusunda kamu oyundakı huzursuzlukları azaltmak ıcm gtrışımlerde bulunuyor Hukumet ust duzeyde bır sağlık organı kurarak. nukleer sontralların ısleyısım sureklı dsnetleme kararı a!dı. Nukleer santralları «denetleyecek» Enel'ı «de netleyecek» bır kuruluşun yoratılması olduk ca celışkılı olarak yorumlanıyor Adı Cnen. Amacı, nukleer santralların bulunduğu bolgelerde halkın sağlığını korumok Nukleer santral bolgelerınde 50 soğlık personelının colıştığı radyosyon loboratuarlorı kurulacak. Yenı nukleer santrollarda uranyum yerıne daho tehlıkelı olan plutonıum ışlenecek. Italyan Komunıst Partısı (IKP). Itatya' dakı bu gelısmelere karşı bır bıldırı yayınla dı Bıldırı de, hükumetın. güneşe, petrol, ko mur ve hıdroelektrığe doyalı enerıı uretımıne ağırlık vermesı ıstenıyor. İKP. nukleer • ITALYAN KOMUNIST PARTISİ NUKLEER SANTRALLER YERINE GUNEŞ, KÖMUR VE HIDROELEKTRIĞE DAYALI BİR ENERJI PROGRAMI ONERIRKEN. RADIKAL PARTI ILE PROLETER DEMOKRAT PARTI DE NUKLEER SANTRALLERIN YARARDAN COK ZARARA YOL AÇACAĞINI ILEKI SURUYORLAR.. GÜNDE 5,7 MİLYON VARİL Bunalım öncesı İran gunde 5 7 mılyon vanl petrol uretmekte ve bunun 5 mılyonunu ıhroc etmekteydı Ancak Şah rei'mıne karşı başlatılan grevler sonucu ulkedekı petrol uretımı ancok ken dı gereksınmesı kadar vonı 700 bın vanl (gunde) dolaymdaydı İran olayla'i oncesı gunde topiam 57 mılyon vanl olan dunva petrol üretrmı de. kr zle bırlıkte bır dalgalanma gecırmektedır Bu oc<dan uretım kapasıtesın, en lazlo artıran uike olarak Suudı Arabıstan gorulmektedır Suudî Arobıstan gunluk petrol uret'mını knz oncesındekınden 1 7 mılyon varıl daho artırırken, Kuveyt, Irak ve dığer OPEC uyelerının toplam artışları da 1 3 mıl yon vanl olmuştur Aaıa gecen yıl sonurda Iran'ın ıhracatını durdurması sonucu. dunya pazarları ıcn gereklı gunluk 50 mılyon varıl petrol mıktarı 45 mılyona ınınce aradakı 5 mılyon varıllık acık. soz konusu ulkelerın uretım artışlanyla kapatılmaya calışılmakta fakat tüm uğraşlara karşın 2 mılyon vari| petrol acığı gundemdekı yerını korumaktadır. Şımdı tum petrol üretıcısı ve ıhracatcısı (sosyalıstler dışındat ulkelerın gunluk petrol uretımlerını toplam 3 mılyon varil artırmaları tODlam 5 mılyon varıllık acğı kapatmaya yetmemekte ve uzmanlar geri kalan 2 milyon varıl petrol uretimimn olanoksız olduğunu vurgulamaktadırla' (Dış Haberler Servisl) BATI ALMANYA'DA SCHEHAUSEN BOLGESINDEKI NUKLEER SANTRALIN SOĞUTUCUSU NUKLEER SANTRALLERE KARŞI BIR DIZI ULKEDE TEPKİLER YOĞUNLAŞIYOR..