Katalog

CUMHURİYET 4 ARALIK 1979 YEDİ Batıh merkezlerde, OPEC ülkelerine askerî müdahale konusu tartışıhyor Uluç GÜRKAN «OPEC, Batı'nın ekonomlk yoşamına kasdetmektedir ve askert girişim duşüncesl giderek akılcı bir nltelik kazanmaktadır.» Bu sözler, Batı kopitalizmlnin etkili sözcüsü «Business Week» dergisinde yer olmıştır. Dergide. adı verilmayen blr «mall yetktli» şöyle devom etmektedir. tOPEC'in fiyat eylemleri gercekten cığınndan cıkmıştır. Efier askeri bir karşılık görmezlerse, olacaktardan kuşkuluyum. Askeri bir müdaholenin ne sonuc vereceğini de bllmiyorum. Dilerim, akıllı kişüer bunu ciddl olarak tartışıyerlardır. Mudahale zorunda kalırsak, ha zırlıksız iş görmemiş oluruz. Ben petrol sahalannın askeri müdahaleden rarar göreceğlnl sanmam. Sabotaj olsa bile, bunun petrolu iğneyt» cikarobileceğinlz Arap yanmadası'nda pek etkisl oimaz. Öteki OPEC ölkelerinin de. NATO'nun kararlı v» ortak blr oskerl eylemi fcarjısında urun süre direnmeve cesaret edeceklerinf bektemem.ı (bakımz: <8usiness Week». 19 kasım 1979, sayfa 190) Batı kapltalizmlnln tAkıttı klşiierinin», petrol fiyatlonnı arttırmak \çin önumüzdeki günlerde biraraya gelecek olan OPEC ulkelerine karşı NATO çerçeve «inde bir askeri mudahaleyi bir sureden beri ciddi ciddi düeündüklerinde kuşku yoktur. Bu düşunce, Türkiys'de son bir yıl da yaşanan olaylar yeniden gözden gecirildiğinde oçıklık ka zanmaktadır. önce, Guadeioupa dorugVnu anımsomok gerekryor. OPEC içinde Batı kapltalizmlnin tren rolünü oynayon İran Şahı'nın devrileceği belirlendikten hemen sonra toplanan Doruk'do, Botılı Uderler Turkiye'ye özel bif llgi koymustardı. Türkiyo'ye gösterllen ilgintn bir başko nedeni de, Mısır lle isroil arasındaki CAMP DAVİO anlaşmasına Suudi Arobistan'm tepkisi ve Batı yanlısı tutumunu yumuşotrnası olmuştu. Guadeloupe dorugVnda, dö v!z gerekslniml giderek acilleşen Turkiye'ye yardım ictn boşlıca iki koşui soptanmıştı: 1) Turkiyo. Sovyetler Blrllği' ne karşı Batı'nın borajı olacoktır. 2) Turklye, Arop ölkelerlne oşın yakınlık göstermeyecektir. Bu fcosullor, Türkive've nasıl tletilmiştir, nasıl yanıtlanmıştır. biltnmlyor. Ancak. Guadeloupe doruğu'ndan sonra. Türkfye'ye yardım lcln özel oracıların «özel cabalarıyla» Batılı ülkelerin ve finansman kuruluşlarının uzun süre kapalı tutulan kredi musluklorının acıidiğı gözlendi. İMF ile işlertiflini yltiren «Standby» düzenlemesi yenilenmış, OECD bünyesinde 1 milyar dolara yakın ıtbalât kolaylığı yaratılmıs, yabancı bankalardan da toze para ve borç ertelemesi olanaklan sağlanmıştı. İMF koçuluna bağlanarak üc dört oyda bir yenıden kapanabtleceği tehdidjne dayondırılan Batı kredilerı işlemeye başladığtnda siyasoi iceriklj ikı gelişme dıkkat çekmişti. öncelikle, Ecevit Hükümeti'nin, birbirini izleyen istifalarla giderek zayıflatıldığına tanık olundu, bu arada, kamuoyuna yansıtılı» biçıminin aksine, Sovyetler Birliği'nden çok Ortadoğu'ya yö nelik U2 uçaklarının Turkiye'ye yerleştirılmesine yönelik bir tartısma oç;ldı. U2 uçaklarınm Turkiye'ye yerleştirilmeleri, bugün gündem de yer almıyora benziyor. Ancak, bu konuda da, yonıti acık olmayan bczı kuşkular aiie getirilniekte ve Batı basmında sık sık değinilen «Çifte Enosıs» in bu amacla pazarltk masasına koyulduğu öne sürülmektedir . Batı kapitaiizminin OPEC ülkelerine askeri müdahalesınin gercekleşmesi. düşünüldüğü kadar kolay değıldir. Ancak, pet rol fıyatlarındaki artış sonucu. 1970lerde enerij üzerindeki denetimini yitiren batı kapitalizminin. 1980'lerde paro sistemine ilişkin kontrolu kaybetmesi sdz konusudur. Bu noktaya vonşta. İran'daki yönetim ve Suudl Arabistan'dakl tutum değtşiktiğt sanılandon cok daha fazladır. Batı'nın dümen suyundoki İran ve Suudi Arabistan, 1974 1975 resesyonundan sonra petrol flyotianndokı onışı, dünya enflosyonundaki artışm attında tutmayı soğlamıştır. Böyleoe, 1974 yıiında 70 milyar dolara uioşon OPEC ülkelerinin geür faztası, 1973'da 7 mityar dolara düşmuştür. 1979'da ise, kontrol yitınlmış ve OPEC ülkslenrtin petroi gelirleri 212,7 mılyor dolara fıriamıştır. Bu gelırin 47,6 milycr dojarı para pıyasalarınc akmıştır. ABO bankokın ve İMF kanolıyla yönetilen dünya fınansmanıntn yıkıîarok, yerine Arap banka siste/ninin petroi dolariorıyla beslenen Avrupa Paro Sistemi'riin geçmesi tehlıkesi açıktır. OPEC ülkeierine askert müdahaie düşuncesi bu tehlikeyi ortadan kaldırmcyı öngörmektedır. Buno karşın, bazı Avrupa ulkeleri ve Japonya. OPEC ulkeleriyle doğrudan ilişki kurarak bu ulkeleri batı kapiîaiızrrıyle buîunleştirrneyi yeğler görünmektedirier. Türkiye'nin, Suudi Arabistan. Irak, İran ve Libye bir yanda, batıiı dâvletier ve Uluslararosı finansman kuruluşiarı bir yanda olmck uzere. ilişkılenndeki yakalşım, olağanüstü dönem ko zonmış görünmektedir. Oış ekonomik ilişkılerınde ve dövız gereksinimının karşılcnmasında, yalnızca batı kapıtalizmirse bcğiı kalacak bir Türkiye. önümuzdekı dönemde batmın yalnızca ekonomik ısteklerme değil. siyası baekılcrına tio boyun eğmek zorunda kalccaktır. İMF ıle ik:nci kredi diümi ic<n başloyan goruşmeler, Demirel Hükümeti'nin bu konuda ilk cıddt ve acık Sınavı o'acaklır. Arabalar ve Yeni Bürokratlar Ecevıt hukümet;nın csavurganlığm önlenmesi» omacryia uygulamaya getırd!ği bir poütika do, berzinden tascrruf sağiamak ıcin oski ve büyük arcboiann kullanılmasına son verrnekti. Altı ya da sekiz sıündıriı orabalarla eski model arabaiar fazla benzin tukettikleri ve benzin de en kıt mal olduğu Icin tek tek değiştîrili'yordu. Hatta arabasını değişt'renlerin başında dörtemın Boşbakanı Bülent Ecevıt geliyordu. Ecevlt'l ki m! bakaniar v« yüksek bürokrotlor izlsmısti Konunun yascilaştırılması için de, Resmî Gazete'Ue bir kororr,cme cıkmıştt. Ecevit hukümetl gıttı. Demirel hükümetl geldi. Bu karorname de rcfa kaldınidıYeni AP bürokrasısi eski model arabaları hiç beğenrriyor aniaşıion, va da iktidar olmayı büyük orobolaro binmekîe eş değerîendırdikleri icln aroboiorm coğu yeniöen değışmeye fcaşladı. Kıss sOre fçlnde petrol ve benzinin ne anîama geldiğlni, nosılsa bu iktidar da anlayacağı Icin, önümözdaki gunlefde Boşbokonlığın bu yönde bir genelge cıkarmasi sanınz kimse icin surprrz 0ima2... c ankara feuîisi Güzel geleneklere devam MSP'ye selâm.. Mii;ı Eğıtim Bakanı Orfıan Cemal Fersoy, istanbul, Ankaro. Burso ve Konya'do kızerkek karma oKullarına el otmakla «islamcı görüşu» sovunduğunu samyordu. Fersoy konuya ilişkin yaptığt açıklarmau. cağımızda kız ve erkgk öğrencılerın bırarado okumalarını «guzet geleneklerımıze aykırı» bukia ğunu soylüyor ve bu tur öğrenımın •peciagoıık ve ilmı bir gerekceye ooyanmadığmıı savunuyordu. Mılli Eğitim Bakanı Fersoy bu acıklamasını yaptıktan kısa bir süra sonra parti büyükierinden binnin sert blr elestirisi iie karşı karşıyo geldu MSP'nın «acoip desteğinin» sağlanmasında «göbeği catlayan» pozar iık gücü büyük bu AP'li Fersa,a şunlan söyledi: « Tecrubesiz bir bakan, ustelik tecrubesiz bir AP'Iisin, bu açıkkjmayı yaparken MSP'nin titirlik gos tereceğinj hesap etmen gerekirdı.v Orhan Cemal Fereoy, «güzet gsleneklerimize aykırı buiduğu» kızer kek öğrenlminin imam hatip okullarında da yapıidığını duyunca hayretler lcinde kaldı. Kendısinl eleştiren AP'll büyüğün« telefonda şoyle dediği 6öy!enır: « Nereden bilebilirim beyerendl. bizden öncekllerin böyleelne uygar calıştıklannı. Söz veriyorum Bokanlığım ilk fırsatta MSP'nin gönlünü alacck bir uygulamayı gercek TÜRKÇE UZMANI BİR BAKAN Demirel hükümetlnin kurutmosmdan 6onra gazetemızde bokonları tonıtan. onların kişiliklerinl kalm cizgi* leriyle belirten yazılar çrkmıştı. O vazılarda Bayındırlık BaV.anı Selahattin Kıiıç'ı tanıtırken «Dernirel hükümetlnl eleştirecekler içın vozgeçilmsa blr kaynck» demiştik. Bu yargımızda da kıso surede rtakiı cıktık. Sayındırtık Bakanı KılıC, 15 kasım tcnhlnde bir geneiga yayınlamış. Söyie: tSon jamanlarda uydurma Kellmelerın resmt yazışmolarao da kulîanıimosı, üst makamlan memnun etme ve bilgili gdrünma vasıtası haline gelmrştlr. Hatta özel tefsire bağlı ile* ricilik özentis! bile 6ayılmıştır. Bundon böyle resml yozışmalarda Anayasa ve kanunlardaki kellmeterle, halkımızın konuştuğu Türkçemlzdekl kelimeler kullanılacaktır. Bilgi edinilmesirri ve gereğlnl rfco ederim.» Selahattin Kılıc CHP'don AP'ye transfer olurken gösterdiğl uzmonlığı. partizonlıkto gosierdiği uzmonlığı, 8imd< de Turkce'nin kulianımında gos teriyor. Öz TurVc» kullonmanın llerlcillk otduğunu belirtirken, bu 6özcukleri de tuydurma> olarak niteltyor. Kılıc'ın mantığım göre. tUydurmo kelime kullonmak (yani Öztürkce Kullonmak) bilgiM görünmenin vasıtası fmls. tilericllik» Imiş. Ne yoporsınız, Kılıç'ın deyimiyta cnasip meselesi»dir bun MüJkiyeliler Birliği Rüştü Koray Armağanı Kemal Turan'a verildi ANKARA. İOA.) Mulkiyelller Birliği Vakfınca duzenlenen «Türkiye'de fiyat denetimı yapıiabilir mi? Nedenlerı» kortulu ftüştö Koray Armağanı» yarışmasını gelirler kontrolöru Kemal Turan kazanmıştır. Mülkiyelller Birliği Vakfı tarafından her yıl yapılmokta olon. «ROştO Koray Armağanı» yanşmasmda. bu yıl gönderilen eserleri değerlendiren jürl, Maliy e Bakanlığı Gelirler Kontrolörü Kemal Turan'ın essrinl secmiştir. öte yandan. MOIkiyeliler Blr ligi Vakfı 1980 yılı yanşması ödüiünu 1973 ve 1979 yıllon içınde ekonomi ve maliye dalındo Türkiye'de yayıntanmış kitaplar icinden seçılecek olan esere verilmesinı kararlaştırmıştır. Eser, Sıyasai Bilgiler Fakültesı Maliye ve Ekonomi dalında görevli öğretım görevlilerince seçılecektir. NETGELIR Sermaye piyasasında önemli olay! Tasarruf sahiplerine olağanüstü gelir imkânı. GELİN.GÖRÜŞEÜM. BİZ DAİMA ÜLKEMİZİN GÜÇLÜ KURULUŞLARININ TAHVİLLERİNİ SATARIZ. MUAMELEVAR, MUAMELE VAR Yeni 8akanlar görevlerlne başlar başlamaz, kendi gorüşleri ve klşilikierl doğrultusunda genelgeler yayırUamaya başlodılor. Bunlardan birl de Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakant Esat Kıratlıoğlu. Yeni EnerM Bakanı son olarak söyle bir genelge yayınfamıs: «Gerek okrobam, gerekse yaktntm olduğunu iddia ede rek iş takibinde bulunon her kim olurso olsun. kendilerine oyrı ve kanun dışı muamele yopcnlar hakkın* da gereken her türlü muameleye başvuracağımın bılinmesinl önemle rlca ederim.» Şimdl burodo fkl «rrruomele» vor. Bakanın yakınlonno nasıl blr tmuamele» yapılırsa, bunun sonucunda bu kişller cnasıl bir mua meleye» tabl tutuiacaklar herkes cok merak ediyor. İMZANIN ÜNVANI OLUR MU? Söz Enerfl ve Tabit Kaynaklar Bakanından oçılrmşken hazır, Esat Kıratltoğlu'nun hnzasmo değinmeden gecemeyeceğlz. Kıratltoğlu Imzastnı <Dr. Esat Kıratlıoğlu» dlye atH yor. Yani imzasındo ünvonmı da blrlikte kullanıyor. Klmt bunu blraz aşın blr blçimde yorumluyor, kiml de Kıratlıoğlu'nun Avusturya • Almon ekoiünden geldiğini vurgulayarak orada Imzaların ünvonla birlikte atıldığmı belirtiyor Işimiz Allah'a kaldı Bakaniar Kurulu. gecen perşembe akşamı butçeyi 739 milyar lira olarak bağtamış. mcmur moaş katsayısını ise 22 olarak belirlemışti. Birbucuk saat suren top'antıdon sonra Demirel. gazetecilerin bütce ve katsayı konusunda sorulannı yanıtlamıyor: «Cocuklar, böyle şeyier merdl* venlerde konusulmaz» deniyordu. Demirel ile blrlikte Başbakonlıktan Malfye Bokanı Ismet Sezgin, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nuri Bayar beraber ctkmışlardı. Demirel, bütün bakanlara iyl geceleı diledrkten sonra, Maliye Bakonı ismet Sezgin'e döndü ve cAllah yardımcm olsun İsmeî.» dedl... Basbakanın sözöne bokılırsa AHah'a katmtsa benzer tümden içimiz^ BANKER KASTELÜ Menkul DeğerierTicaret A.Ş. MERKE2 4 Vakıf Han Asma Kat No 21 Bahçekapı İSTANBUL Tel 27 2586 27 5732285694 22 3644 Teleks 23314 Kast TR İZMİR BÜROSU Gaziosmanpasa Bulvarı Tanyalçın Ap No 2 Kat i Tel 141402 Teleks : 52678 BURSA BÜROSU Ataturk Cad Kurtul İşhanı No 59 Asma Kat BUTTSA Tel 2036911 336 Telelç 32184 Lira TR ANTALYA BÜROSU Ataturk Cad Raşit Barberoglu işhanı Kat: 1 No 67 ANTALYA Tel: 50497551 (Cetn Reklom: 5027) 9279 ANKARA, (a a) Ondokuz yildan bu yana, 3 bın 433 stcn dardı hazııiamış bulunan Türk Standartları Enstitüsü. hazırladığı standortların denetiminl yapma yetkisine sahip değild.r. Tarım ve tekstıl alamnda yalnızca Türkiye'de uygulanan ken dimize özgü standartlan da Türk Standartlar Enstitüsü geliştirmiştir. Gectiğimiz ayın 22'sinde kuruluşunun 19. vılını dolduran Turk Standartları Enstitüsü'nun saptadığı uyulması zorunlu standartlar. Bakaniar Kurulu karan ile yürürlüğe girmektedir. Ancak. herhangi bir malın TSE standartlarına uygun olmo ması halinde gerekli yaptınm ılgili Bakanlıkca uygulcnmaktodır. Uzun bır araştırma süresi 3onunda saptanan standartlann nasıl uygulondığı hakkında Türk Standartlan Enstitüsü her han gi bir yaptınm uygulayamamok ta, sadece gerekli uyarılardan sonra «TSE Marka Sözleşmesı» m iptal etmektedır. Enstitü yetkililerinden alınan bıigiye göre, Turk Standortları Enstitüsü'nun 19 yıldan bu ^ona çıkardığı 3 bın 443 standa.t:an 592'sl uyulması zorunlu, 2 bm 851'ı ise ısteğe bağlı (ihtiyarî) dır. Yme oynı tarıhten bu yano. Enstitü 197 firma ile 344 «TSE Marka Sözleşmesi» imzalomış, 21 firrranın 23 iMarka Sözleşmesııni de. stondartlara TSE'NİN, SAPTADIĞI STANDARTLARI DENETLEME YETKÎSİ YOK • Türk Standartlan Enstitüsü'nun 19 yıldan bu yana belirlediği 3.433 standarttan 592'si ujrulması zorunlu, 2.851'i isteğe bağlı nitelikte. standartlarm da bulunduğunu belirten yetkililer, bunların daha cok tarım ve tekstil alanını kap sadığını büdirmislerdir. Örneğin Türk Standartları Enstitüsü laborotuartannda gülyağı oroştırmaları yaoılarak standartlaşlırılmıştır. Öteki standartlarımız da şunlordır: «Yoğurt, Türk tutünlerl. Şile bezi. Türk sucukları, pastırmo, salam, sosls, Türk yapağılan ve yünlerı. ei dokusu «Türk halıları. Antep fıstığı. Antep kilimlerı, ıncir, Siirt battaniyelerı ve torhana standartları.* uymama gerekcesi ya da stotv dart değişikliği nedeni ile iptal etmiştir. Türkiye'de sanayil ve teknolojinin gelişmesıne paralel olorak standart yapma görevi. 22 kasım 1960 gün ve 132 sayıiı yasa ila Türk Standartiarı Enstıtusü'ne verılmıştir Enstitü 19 yıl dan bu yana yaptığı caltşmalarla uluslararası stondartlardan da yararlanarak, ülke koşullarına uygun 3 bin 443 standart geltşttrmiştir. Bu Etandortlor orasındo, yalnızca bıze özgü