Katalog

0 N İ K İ CUMHURIYET 24 OCAK 197! TASARILAR, İŞÇİLER VE İŞVERENLER... Şükran KETENCI alışrra Bakanlığırın Iş Yasosı ve Toplu Sozleşme Yosası nda yapılocck değışıklıkler, tarım ışcılerının ılk kez yasal guvence altına olınması ıle ılgılı yaso calışmafarı, 5 ay kaöar önce ılk şeklını almış goruşlerı alınmak uzere «Toplumsaı Anlaşma» cercevesınde oncedıkle Türk Iş'e sunulmuştur Ardmdan Colışma Bakanlığının yasa hazırloyıcısı uzmanları, p hukuku ogretım uyeierı ıle ş bır dızı toplantılar duzenltyerek göruşlennı almıslar, ozell'kle 1475 sayılı ıs yasasında yapılmok ıstenen değışıklıklerle, torım ışçılerının ılk kez yasal güvenceye ahnması ıcın hazırıonan yasa taslakları uzerınde yenı değışıklıkler yapmışlardır Bu arada resmı nıtelıkte olmamak uzere doha sonrakı tarıhlerde yıne goruşlerının belırlenmesı amacı ıle yasa taslakları Işveren Sendtkaları Konfeaerasyonu ıle DISK'e gondenlmıştır. Çahşma Bakanlığı'nda, İş Yasasmda yapılacak değişıkliklere öncelik verilmesi; Toplu Iş Sözlesmesı, Grev ve Lokavt Yasası'nda yapılacak değişikliklerin ise daha sonraya bırakılması görüşü ağır basıyor gerek ış yasası gerekse 275 sayılı toplu sozleşme yasası ıle ılg lı olarak ılke gorjşlerını belırten bırer ropor ıle yasalorda onerdıklerı değışıkI kierı kapsayan çalışmalarını degışık tarıhlerds Calışmo Bakarlıgına gondermışlerdır Gelen goruşler ve ozellıkle ış hukukçuları ıle yapılan toplontılar ışıgında Calısma Bakanlığı ılk tasloğında ış yasası kapsamına aldıgı tarım ışçılerı ıcın ayn b r yasa duzenlemesı gorüşunu benımsemış ve bu konuda hazırlanan yenı bır yasa taslagmı Hukurrete sunmak uzere tarramlamıştır Yıne Calışrra Bakanlıgında ağıriık kazanan bır d ger goruş ıse 1475 sayılı ış yasasındo yapılacak değısıklıklerın oncelıkle tamamlanaraK soz konusu yaso deg şıklıklerının en geç onumuzdekı ay ıcınde Meclıslere sunulması 275 sa yılı toplu sozlesme yasası ıle ılg lı değışıklıklerın ıse daha sonraya bırakılmosıdır DISK daha once sunulmuş olan bır tarım ışçılerı yasa taslağı ile ılgılı olarok goruşlerırn belırledıgınden bu konudo yenı bT calışma yapmamş geneıde tarım ışçılerı ıcm ayrı bır yosa duzen'emes ne karşı oldugunu tum ışcılenn aynı yasa kapsam ıçınde olması gere<tıgmı vurgularıokla \etınmıştır Işveren SendıKaları Konfederasyonu ıse konuları dışında kaldığı gerekcesı ıle tar m ıscılen I G ılg lı ayrı bır calışma yopmamış ancak genel ılke olarak tarım ışcılerının çalışmalarını duzenleyen yasanın ayrı olması gerektığı gorüşunu C Turk Iş üye sendıkaların ış hukukculorı ıle yapılan bırkaç saatlık bır toplantıdon sonra, ya sa taslaklarının tumu ıle ılgılı olarak 1 5 daktılo sayfas» kadar tutan gorüşunu Bakanlığa gonjermıştır. Işveren Konfederasyonu ıle DISK ıse sovunmuştur Turk Iş de yasa tasanlarının tumü ıle ılgltl olarak hazırladıgı kısa goruş bıldırımmde, tarım ışçılerı ıcın ayrı yasa tasansı savunmuş, 1475 sayılı ış yasası ıle 275 sayı ı toplu sozleşme yasasında yapılmak stenen değışıklıkler ıcın genellıkle olumlu bulduklaını belırtmekle yetmmıştır Iş dunyasını çok vakından ılg lendıren yasa degışlklıklerının Meclıslere sunjımasının soz konusu oldugu şu gunlerde yapılmok ıstenen degışıKİıklerle ılgılı ılkelerı ve konuya en yakın cevrelerın göruşlennı Kamuoyuna duyurma gereg.nı duyduk Ancsk Işveren Sendı<alorı Konfederasyonu ıle DISK Bokanlıga sunduklan goruşlerının bırer yazılı orneğ nı vermışler, Turk Iş ıse bu konuaakı calışmalannın henuz tamamlannodıgım bıldırmıştır Taraflardan yasa değışıklıklen le ılgılı gorus ıstemımız bır aylık bır sureyı aştıgından ve de yasa degışlklıklerının eon şek ını alması su gunlerde gerceklestırıleceğınden Turk ]ş ın calışma arını tamamlomasını bekleyemeden ozellıkıe oncelıkle ele alınacak ış yasası ıle ılgılı onemlı ılke degışıklıklennı, ış verenler n DISK ın bu konudaKi goruslerın vs daha genelde 275 sayılı yasar/a yapı'maK ıstenen degışıkl klerle aynı tarafların goruşlerıni aşaâıda ozet halınde sunmaya calışacağız 275 sayılı yasada yapılacak ilke değişiklikleri, işkolu sözleşmesinin kaldırılması ve referandumun yasallaştırılmasında odaklaşıyor GENEL KURUL TOPLANTILARINI YAPMAMIŞ, TÜZÜKLERİ YASALARA UYMAYAN SENDİKALARIN TOPLU SÖZLEŞME YAPMALARI ENGELLENİYOR. TOPLU SÖZLEŞME SURELERI 3 YILDAN FAZLA OLAMAYACAK. SENDİKALAR, ALDİKLARI TOPLU SÖZLEŞME YETKİSINİ BİR AY ICINDE KULLANACAKLAR. alışma Bakanlığın'n 275 sayılı Toplu Iş Soz leşmesı Yasa Taslağında ongorduğu ılke degışıklıklerınden likı toplu sozleşTie surelerı ıle ılgılı mahkeıre Yargıtoy kararlarındakı tartışmalaro son verme amacını taşıyor Ilgılı ya so maddesınde yapılan degışıklık ıle bır toplu sazleşmenın suresının 3 yıldan fazla olamıyacagı vurgulanıyor Taslok, işkolu toplu sozlesme tıpının kaldırıl masını ongoruyor Bakanlık ışko u toplu sozlesme tıpının koldırılmosını ongorurken gerekcesındp bugune kadar ıskolu yetkısıne dayanılarak yapı lan sozleşınelerın cslında ış,erı sozleşmesı nıte lıgını taşıdıgı belırtılıyor İşkolu yetkısıne da,onı larak senaıkaların bır tek uyesı bulunmıyon ıs ye'lerınde sozlesme yapabıldıkienne ışaret edıiı\or Hem ışyerı hem de işkolu yetkısı olan bır sendıkonın avnı 'şyerınde aynı donem ıcın ıkı kez C sozleşme yapmak uzere ışveremn karşısma çıkab Idığı hatırlatılıyor İşkolu sozleşmelerınde ışverenm çagnya ge'memesı grev oylaması ışveren oracısı gonderılnest gıbı konularda çıkan hukuk sorunları yonında ıskolu duzeyınde sozleşme yapacak sendıkanın beigeler uzerınde saptanmasının gucluklerı ışkolunda calısan ışçılerın saglıklı sa/ısının dahı saptanamadıgı anlatılıyor Tum bu sckıncalan vurguladıktan sonro da yasaya vor olan ışyerı toolu S07İeşmelerının yanı sıra işkolu ^erıne ışletme tıpı toplu sozleşmelerının getırıldıgı belırtılr,or Bır toplu ış sozleşmesınden yararlanma ıcm, soz'eşme,! yapan sendıkanın ız n vermesı gıbı. bır zorunluluk olmadan ıscının dayanısma aıdatı odemesı ılkesı getınlıyor Yasa Tas'cgı.ıda get.rılen en onemlı ılke yet k'lı sendıkanın saptanmasında ışçıve referandum JŞVERENLERE GÖRE DEĞİŞİKLIK TASARISI, IŞVERENLERIN hakkınm tanınması Yasa Taslağına göre yetkill sendıkanın saptanmasında çoguniukla ılgılı ıtırazlar. oylama yapılması ıstemı ıle 3 ış gunu ıcınde ış mahkemesıne gonderılecektır Taraflar Bolge Çahşma Mudurluklerının kararlarına en cok yıne uc gun ıcnde ıtıraz edebılecek ış mahkemelerı de yıne uc gun ıcınde ıtırazları karara baglıyacaklardır Cağrı yapan sendıkanın cogunlukta olup olmadıgı ya da ıtıraz eden sendıkonın coğunlukta olup olmadıgının saptanrrası ıçın ış mahkemesı hakımının denetımınde ısyerınde oylama yapılacakttr Oylamaya ısyerınde o tarıhte en az 6 ay calışmış ışcıler katı'acaktır Kuruluşu 6 aydan yenı ışyerlerınde ıse. oylamaya cagrı tarıhınde ısyerınde calısan ışcıler katılacaktır Oylama gızlı oy. ocık tasnıt'ı yapılır Oylama ıtırazın mahkemeye ver Imesınden sonra en gec 15 gun ıcınde gercekleşt rılır O/larra sonucundo hangı sendıkanın yetkilı oldugu ıle ılgı ı mahkemenın verdıgı korar kesındır Yetk lı sendiKanın saptanmasında ıscıve referandum hakkını tanıyan yasa degışıklıgı ıle ılgılı cok uzun hazırlanan gerekcede uye fışlerı 1I9 yetkilı sendıkanın saptanmasında korşılanan cesa ı gucıukler anlatılmakto guc'u sendıkacılıgın ışcılenn serbesı ıradelerı ıle sectıklerı sendıkaların geiışmesıyle dogacagı beıırtılmpktedır. SIKINTISINI ÇEKTİĞİ HIÇ BIR KONUYA ÇÖZÜM ARAMIYOR urkıye Işveren Sendıkaları Kontederasyonu da ıİKe olarak 275 Sayılı Toplu Iş Soz leşmesı Grev ve Lokavt Yasosında degışıklık yapılmosı gırışımını olumlu karşılıyor Değısıklıklerın 15 yıldır yerleşen sjstemı (ısla T ı edıcı nıtelıkte olması gerektıgı vurgulanıyor Degışıklıklerın sıstemı zedeeyıcı ve ca lışma barışını bozucu nıtelık taşımaması gerektığı belırtıldıkten sonro da ışverenlerın goruşlerı şoyle ozetlenıyor •Calışma Bakaniığtnca hazırlanan tadıl tasarısının bazı olumlu yonleri yanınaa, tadllı mutlaka gsreklı pek cok hususu ıhmal ettıgı, ozellıkle ışveren kesıminın sıkıntısını cektıgi hıcblr konuya çozum aramadıgı. problemler getırecek muglok ibareler toşıdığı ve bazı hukumterinin Anayasamızo da ters duştugu gorulmektedır. İşkolu toplu ış sozleşmelerının tamamen ortadan kaldırılmosı ısobetll olmamıştır Kon federasyonumuz oteden berı her Işyerının tek bır toplu ış sozleşmeslne muhatap olmasını savunmuştur Ancak bunun Işyen seviyesln de toplu sozleşme yapmak şeklınde olmasını uygun bulmamaktayız. Aksıne İşkolu duzeyındeki sozleşmelerin yapılmasının ıdeal olduğuna v« biran evvel bu yola gecılmesı gerek tıjlne Inanmaktoyız. Boylece aynı Işkolunda Neden Referandum? Tosan gerekcesıyıe yururluktekı yasa duzenı ıcmde \etkılı sendı<anın saptonmasındo karşıiaşılan guclukler anlatı ırken ozeîle şoyle denılmektedır «275 sayılı yasanın 11 maddesının halen yururlukte olan kuralları, uygulamanın ortaya koydugu verıler dikkate alındıgında, lyı niyetlı olmıyon bazı faalıyetıere oianak yaraimakta, bundan sokıncalı sonuclar dogmaktadır. Sendikalar arasındakı rekabet cogunlukla yet kl elde etme konusunda ortaya cıkmakto ve yetkının elde edılebıimesı ıcm hemen her yola başvurulmaktadır Işcılerden sendikaya gırışte bırden fazla uye gırıs fısı alınmakta, ışçinın ıstıfası halınde ıse bu fışlerden bırıne yenı tarıh atılmak suretıyle muameleye konulmaktadır Rakıp sen dıkaların uye sayıiarı toplamı ısyerınde calışmokta olanların sayısmı aşmaktadır Yopılan incelemeler sırasında olmus olan, aylcrca once ışyerlnden ayrılmış, yurt dışına gıtmış olan klşılerın, oldukten, ısten ayrıldıktan sonrakı gunlerde sendıka uyesı olarak gosterılmeierıne sık sık rostlonmaktadır Boylece azınlık sendıkası yetkı olabllmekte ve bunun sonucu olarak cogunluk sendıkasınm uyesı olan ışcıler hukuken olmasa bıle fiılı haklılıkla.nı kanun dışı hareketıere donuşturerek ısyerınde huzurun bozulmasma yol açmaktadırlar 274 sayılı yasada bı; ocıklık bulunmoması ve Yargıtay'ın bır kımsenın bırden fazla sendikoya uye olmasını onleyen bır hukmun sendikalar yasasında bulunmadıgı yolundakı kararı karşısında, ışcılenn hangı sendıkanın yetki alaca<jı konusundokı kuşkuları, oniarı ıkı hatta uc sendikaya uye olmaya itmektedır Bu yol guclu sendlkacılıgın gelışmesını zorlamakta ve sendikaları sadece toplu ış sozleşmesi yapan kuruşluşlar halıne getırmektedır Oysa kı 274 sayılı yasanın 14 maddesınde toplu ış sozleşmesi kadar onemlı olan başka gorevler de yer almaktadır Guclu sendıkacılık ışcılenn serbest ıradelerı ıte sectıklerl sendıkaların gelış.Tiesıyle dogacaktır Bu doguşu engelleyen yolların kapatılması zorunludur Toplu ıs sozleşmesi yapacak sendıkanın han gısı oldugunun ışcılenn serbest ıradelerıne dayonılarak demokratık usuilerie saptanmasında soyısız yararlar vardır Bu nedenle yetkı saptamasının ış mahkemesı hakımının denetımınde, ışçilerın oylarına başvurularak yaoılması demokrotık bır yol olarak gorulmustur Bu ycl bugune kadar meydana gelen sakıncaları gıdererek ışcılere ve onların meslek kuruluslarına oldugu kadar isverenlere de guven verecektır Ayrıca da ıdarı makamların evrak uzerındekı ınceleme ve degerlendırmelerın çesıtiı yolıarla vapılabilecek ıtırozlar ve idareye karşı dcgacck guvensızlık ve kuşkular da ortadan kalkacaktır» Yasa Taslağında ayrıca yetkı ıtırazları prosedürlerınde, adres ısteneden ıt razın kımler tarafından yapılacağı ıtırczların ıncelenmesı. ısyerlsrı acısmdan ıtırazın her ışyeri ıcm tek tek yapılması gıbı konularda yururluktekı yasada gorulen aksakl K'ar voııden duzenlenmektedır Genel Kurul toplantıiarm yapmamış tuzukle rı ycsalara uymı/an sendiKaiarın toplu sozleşme yapmaları engellenırken bıldırımlerde rakıp sendı<aiarın bırbırlerını atlatmak ıcın başvurdukları hılelere korşı onlemler getır'imektedır Adres ısteme, bıldırı ve ılan kosullanna uyulmaksızın yapılmış (op!u ış sozleşmeleri hukumsuz sayılırken yetkı almış sendıkanın bu hakkını bır ay ıcınde kullanması zorunluluğu getırıimektedır I faaliyet gosteren ışcı ve ışverenlerın kendı aralarındo bır rekabet soz konusu olmaya cak, ayrıca ışcı kesımındekl sendıka enflas yonu ve bu sendıkalar arasındakı gereksız mucadele onlenmış olacaktır Tasarının gerekcesınde belırtıldıgl gıbl bugunku şeklıyle uygulanan işkolu toplu Iş sozleşmeleri calışma barışına hızmet değıl, zarar vermektedır Tasarıda ongorulen işyer yebılecegımız Işyerlerı sozleşmeleri Imzalonmaktadır Bu yol tasarıda kapanmış deglldır Ancak işkolu sozleşmelerıne gecıste onemlı rolu olan bu uygulamayı kanunda da duzen lemekte buyuk yarar vardır» REFERANDUM Tasarıda yetk I send kanın saptanmasm da referandUTi yolunun otomatık olarak şler hale get rılmesının, ış ı ışkılennı o'umsuz hale «REFERANDUM REKABETİ VE POLİTİKAYI İSYERİNE SOKMAK, SENDİKALARARASI ÇEKISMEYI İŞYERİNDE SÜRDÜRMEK DEMEKTİR.» lerının tek fakat ışyen veya ışletme toplu sozleşmelerıne muhatap olmalarını bır geçış dorıemı ıcın uygun gormekteyız Her ışyerlnin tek fakat işkolu duzeyıne geçısi saglayacak bır toplu Iş sozleşmesi ıle baglı olması Konfederasyonumuzun oteden berı savundu gu bir goruştur Dığer yandan bugun uygulamada yaygın lık kazonmaya başlayan grup sozleşmesi dlget recegını savunan Işveren Konfederasyorj goruşunde, «Yetkı tesbıtındekl temel sorun ışcl sendıkalarınca yapılan sahteliktır Bu du rum duzeltıldığı takdlrde de referandum gıbı sıstemimıze yabancı bir muesseseye ıhtıyaç duyulmayacaktır Çunku referandum rekabetı ve polltikayı ışyerıne sokmak, sendikalorarası cekişmeyl ısyerınde surdurmek demektır Tek sendikaya uyelfk esası Ile beraber uye ligın Istıfa halınde oldugu gıbı noter yolu ıle saglanması bu konunun cozumu ıcın yeterlı olacoklır» aenılmektedır Yasa taslağında grev o/laması madde s nın kaldırılmasına karşı cıkan ışverenler bunun ışcı ırades n n grevde kulianıiamaması anlamını taşıaıgını sovunmakta, ışletmelerde kı huzursuzlugu daha cok artıracax sonuclar doguracagını one surmektedırler Işveren goruşunde 274 ve 275 sayılı ya salom bırlıkte ele alınarak b rcok maddelerın aaho aeğışt rılmesı gerekt gı vurgulanmakta onemlı gorulen onerıler şoyle sıra an maktadır «Işyerlerınde ortaya cıkan kanunsuz olay lara karşı yenı duzenlemelere ıhtıyoc vardır. Özellıkle dırenış, ışı bırakma ve ışı yavaşlat mu eylemlerıne karşı etkılı yasal tedblrler alınmaltdır Sendıkaların veya ışcılenn dahıl oldukları toplum olaylarına mudohale edebılecek yasal duzenlemeler zarurı gorulmektedır Ideoloıık ve sıyasal amaclı grevlerın onlenmesı Icın kesın cozum getirılmetıdır Işcı sendıkaları grevdeki uyelerıne osgarı duzeyde odeme yapmak mecburıyetınde bırakılmalıdır Belli sureyi aşan grevlerın sona ermesıni sağlayacak yasal duzenleme getııilmelidir» I I DİSK, grev ve lokavtı düzenleyen maddelere dokunulmamasını eleştiriyor İSK ın yıllardır tüm calışanların grevll toplu soziesmelı sendıkaloşma hakkını savundugu ve bu Anayasal hokların son derece dar yorumio kuflanılmaz durumo getınldıg oelırtıien DISK goruşunde Anayasa'nın grevh toplu sozleşme hakkt ıle sendıkalaşma nakkını bır outün olarok ele aldığı hatırlatılıyor Bu neoenie de Anayasa'nın getırdığı bu butunlük unutularak sendıkalaşma özgurlüğunu düzenl'ven yaso bır yana bırakılarak, sadece 275 sayıiı toplu sozleşme grev ve lokavt vasasın.n bazı moddelerının değıştınimek ı^tenmesı e estırılıvor D belirlenmesındeki puruzler varolan sorunları daha karmosık duruma getırecektır Dıger yan don Işietme duzeyınde toplu ış sozleşmesi yapıımıSKen, o ışletmeye baglı bir ısyerınde topıu is sozleşmesi yapılamıyacagının ongörulmes' varolan sendıkal yapıyı korumaya yonelik bır adım oldugu gıbı aynı zamanda da sendıkal ve bu yetkinin kullamlması uzun yasal tcrtışmaların konusu olmuştur İşkolu toplu sozleşmelermin aksaklıklarının ışletme toplu sozleşme tıpı ıİ6 glderılebileceginl dusunmek olonak sızdır Aslında boyle bir duzenleme, yasal tartışmaların onu alınamaz duruma gelmesi, kazanılmış hakların geri alınmosı demek olacak DISK e &ore tasan ıle getınlmek ıstenen değısıklıklerın özu toplu ış sozleşmesi ıcın zorunlu cağn ıian proseduru, yetkı saptaması asamaianndo ıdan orgonıann korşılaştıklorı sorunlara cozöm oramak Grev hakkının kullanılmasım düzenlıyen maddelerle, lokavtı d j zenlıyen maddeye hıc dokunulmamış Lokavtı koruyucu yakiaşım olurnsuzlukların boşında soyılıyor Grev hokkını sınırlandıran maddelerın değışt nimemeslne karşı cıkıhvor DISK'ın raporunda devamla tasorınm getlrdıklerl Ile ılgıli, özetle su görüşlere yer verılıyor... «İşkolu toplu sozlesmelerınin uygulamadan kaldırılarak yerlne Işletme toplu Iş sozleşmelerf getlrilıyor Işletme duzeyınde hongl «endlkanın toplu Iş sozleşmesi yopmaya yetkill olocoğının DEVRİMCİ İŞÇİ SEx\DİKALARI KONFEDERASYONUNA GÖRE LOKAVTI KORUYUCU YAKLAŞEV1, OLUıMSUZLUKLARIN BA ŞINDA YER ALIYOR. IŞLETME TİPİ TOPLU SÖ ZLEŞMENİN SAKINCALI OLDUGU DA DİSK RAPORUNDA YER ALIYOR. anlomındadır Işletme toplu sozleşmelerl, bırkaç yıldan beri bazı ışveren sendıkalarının surdurdugu !qrup sozleşmesi) politıkasın.n yaygınlasmasına yol acacak tekellerın denetımindekl Işveren orgutlennın bu politıkalarını yasallaştıracaktır Orgütumuz onemlı sakıncaları gorulen işkolu ve ışletme duzeylerındeki sozleşmelerin yerıne ışyerının yapısına uygunluğu, ışcılenn ozgur bıclmde sectıklerl sendikalorı aracılıgı ıle Anayasal haklarını yaşama geçrebiımelpnnı saglayıcı bu alonda elde edılen kazammlan koruyucu nıtelıklerınden oturu ışyeri toplu ış sozleşmelenn! tek tıp olarak onermektedir > REFERANDUM Bakanlığın öntasarısının oiumlu nıtelığının yetkı saptamasında gızlı oy ve açık sayım yöntemını get rmesı oldugu belırtılmekte. uAncak oylamanın her turiu baskıdan uzak tutulması Icın genel seclmlerdeki yontem ızlenerek birlesık oy pusulası kullamlması koşulu getinlmeiıdım demlmektedır Öntasarıda yeraımıyan konulora ılışkın onerıler bolumünde ıse lokavtın hem yasa adından hem de yosa ıcınden cıkorılmosı Istenmekte yasadokı (kanunı grev) deyımının kalkması ve (kanursuz c,Tev) boşliKh 29 mad denın yasadan kaldırılmosı gerektıgı savunulmnktartır hakları ve özgurluklerı sınırlandırıcı bir nitelık taşımaktodır. Tosarının İşkolu toplu sozleşmelerin'' lllşkin gerekcesine katılmomak olanaksızdır Ulkemtzde gerçekten işkolu toplu sozleşmesi uygulaması gecerlılik kazanamamıştır Ayrıca, Işkolunda yetkilı sendıkanın saptanması tır Işletme toplu iş sozleşmesi yapmo yetkı sının o işletmede calışan ışcılenn cogunluğunun orgutlü oldugu ışcl sendikasına veriimesl Işletmenin fazla Isci calıştıran Işyerlerlnde orgutlu olan sendıkanın farklı Işkollannda ol salar blle diğer Işyertenndekf uyesl olmayan Isciler adına toDİu Is sözlesm^si vaoahllereaı YARIN: İŞ YASASI TASARISI VE İŞÇİ IŞVEREN GÖRÜSLERt