Katalog

CUMHLRIYET 17 OCAK 1979 B E S bjglı kuru uçJardan bırı de Filıstın Sınemo Kurumu dur Daha cok Fılıstin sorunu ve Fılıstın haıkının dramını nucadeiesm bugune kadar ug ai gı kathamla rı konu alan belgesel f,lm sr yapan bu kurum a>nca Asya, Afrıka ve Lat n Amer ka dakı kurlulus savaslar r ı devrırrrı (a eketlen koru a lan fılmlere de zamai za man yer verıyor 1 Bır ae devnmcı nıte gı o lan yabancı fılmlerı ıthal edıp Fılıst n'ılere gosterıyor Fıiıstın Sınema Kurun u nun şımdı\e kadGr yap ıgı belger sel fı!mle n en UIILSJ Fılısr tın hgİKM n 1948 y I nda ls aıl t o r o ' n d o i yurdundon kovuımasını konu alan ve «Anahtar» cricrr na gslen «E! Mıftah» acJın taşı/an be'gesel fı'md r BEYRUT'TAKt FİLtSTİN SERGİSİNE DÜNYANIN DÖRT BİR YANINDAN 200SANATÇI KATILMIŞ, ANCAK fÜRKİYE'DEN GELEN OLMAMIŞ... YASER ARAFAT ANLATIYOR GEÇiCî SANMAK... Fılmın b j adı almasın n i e denı şudur israıllıler tarcfın r dan evler i | va koyıe n ttr ketmeye zo laı cn ve bu zorlama sonı cur aa kovula ı fIstınlıler bu zorokı go,^.T nasıl osa gecıcı olacao r ı sanmışıcr ve bırkoc «oat son ro ya oa b r kı gun ıc nde sv lerıne dOT=ceı<Ieını du^jnmüşler Bu dbşunceyle 3 e rının kapılarını kılıtlem ş e' ve anor'arlaım da uze'ieı ne almşlor Ancok gıdıs o g d ş o muş ve dusurauKien «yurda donuş», 30 yıldır g^r çekleşemen s Onları kovan l:raıll ler \,s israıllılerın arkasındakı guc ler, bır daha donnelerıne ırın r vermemısle bunu enge 3 mek ıcın el'erınden gelen yap mışlar Işte Fılıstın halkmın ılk gocunu ve bu gocun y ol actıgı dramat k olaylon ış'3 yen soz k c ı,u f Irre bu rs denle «El Mîftoh» adı ve r ımış F Inı Ş'mdıye kador c« şıtlı uıus'ara'afı festıva.ler'j dort kez odul almış Rriportai: Mehmet Emin BOZARSLAN Filısîin Sanatlaı BoiıınünuH Baskım bır kadın Aynı zamanda hcyke.Ur.i; ola ı ı Muna ElSuudi sol basta) v «Ssnat dcvıinı içinriir» divor Bayan Mıına şu ka şıl gı verdı «Fılıstın sanatı cınsıyets gore sanatcı yetıştlrrrez dsvnmcı Eanatct yetıstırı1 Dsvrım cı sanatcı erkek oiabılecegı gıbı kadın da o!obıl" B zd? dıger alanlarda oıdL.gu gıbı •janat alonında da koc*ın er kek oyrırıı coHan ortadan kalkmıştır Bunu 63glc,an oa devrım ve devnm n yarottığı koşullor olmuştur » r 'FİLİSTİN SANATININ GEUŞMESİM SAOLAY\N EN BL\LK ETKEN, ÜEVRtMİN Al/HGI YAKATICI OKTAM OLDÜ,, r yle catışan Fıl st n hal'<n rt bu d renışnı konu olan «Toprak» adlı f Im de oldu'<ca /jy gın b r une kavuşmjs 3 j a re rışın yııdonumterı her 30 \Azr' tar hınGe «Toprak Gunu» o a 'ak kuîlanıyor Fı! st nl erce cSlyonızmın Blr Saldmsı» «Neden Gul Ekeriz, Neden S lah Taşırız'» «Kurtulus Ruzgarlorı», Klmın lcın Devrm?» de Fılıst n s nemasmın un'ı, yapımları aras nda yer o ı«devrım itln sanat» anloyıt>ı d r Buıu rFıllstm Sanat Bo lumunnce sergı'ene'" re~ ~"ler den tab'olardan he\kel ve bustlsrden ızlemek mjmkun Bu bolumun bas ıda bdunar, Ba/an He/k'l ı aş Mura E! Suudı şc, e dıyordu Fılıstn sana ı konusunda «Fılıstın sanatının gelismesını soâjayan en buyuk etken, Fılıstın devrımııvn actığı yaratıcı ortam olmus tur Devnm, dcvrincı sanatın fılızlendıgl. gelış p boy alt.cjı bereketlı b<r toprck nitelıgın dedır Fiiısiın sanatımn en zengın esln kaynagı FılısîıT devr mı ve onun temsıl ettıgı Fıtıstın inscnı fı! st n ınsanı nın yaşamıdır Gordusunuz res n l e r , htykePsr trb'o'a' cfKler hep bu kcıynaktan es n lemlerek yorotı'an uruılerdır » «Sanat ıçin sanat» anlayışı na ne dıyeceğın sorduğumda "•ovan Muno gulumse* erek Guler geçerım, cagın gerısın de KolnTş b r onlay.Ş'» de^ 30/adı cEISuud'» olmosmo agmen Suudı Arab stan la bır Igsı olmavan F I s> ilı bır so natcı olan Bayan f'una nın orlattığına gore Fı1 st n devı m nın yarattıgı otam ıcmd° \alnız Fılıstm sanatı degıl, gs ne! o'a^ak Arap scnatı da gs I şme o cnoğı bulab Imıştır F lıstın devrmınden es nle iarek sanatırı ge ıştırmış b rcck Surıyelı IraK11 Wısır ı Lubnanlı ve Fas ı sanatcı var Eunların b r bolurru yap "la nda F lıstın sorununu Fılıs t n mscnını Fılıstın toprakla rın korıı alıyorlar Ba/o" Muna gu crek «Hatto bazıla rı aslen Filıstlnlı oldugunu bile ıddıa etmeye başladı» dıyor du «Fılistln sanatında kadının yorı» konusundak] soruma da TOPRAK ADLI FILM Burdan baska Isra I ın ış gol alt.ndckı Fı'ıstın toprokıo rında venı yerlcsne me kez'e rl kurrrasıno 1nrşı 30 Mirt 1976 tarıhınd» dırenışe qeçpn ve «bu topraklar bizımdır» s o ganla r ıvla Israı! ışgal gucle «DEVRIM İÇİN SANAT» Fılıstın devnm nın yarattıgı c t a m ıcınde sonat da bu/u* ae* sme gos'erm stır Resım heyKe! seraTiık gıb guzei «anatlardo dunyaca unlu sanatcılar yetış"nıştır Fıl stın sanotnc egemen olan an c yış «sanot lcin sonot» aeğ I ULUSLARAKASI RESİM SERGÎSI Sanat Bolumu nde cniışan ^essam Nasır El Sjrı ı ı s koı jşuyordum Gecen v I n ^1 "1c t gunu kutlanan «Toprak Cunu» dola/ısıv'a Bey Jt ta djzenlenen bır u'jslarcrası sTnat serg sı korusuncia D ıgı >eı yordu Tum durya uınele rınden 200 sanotcınn katılaıgı bu sergıyı onjmuzdeKi yıllarda qelenekıeşîır I p Fuar hai ne get rmevı duşum^kle rını soyıeaı Se'g've Arıantn den ve Brezl.adon Jcpon/aya ve Avustra ya ya yanı oun yar.n b r ucundan Dr ucuna krdnr uzaıan ceşıtlı oı<°led<"n 200 STPOICI katı'mış Ka k m, Dunya Savos nm sona ermesı Guney Kut uuna sah p cıknıa caba lorını kdmciıamıştır Zıra, bu SGuaş ; nce en kucuk b r kara parva^ının i ı l e ne ka dar o lem taşıdıgı lyıce su yuzuns c km ştır O r s r on ce askerı onem bıç mıı de kend nı costermıştır Alman ların savoşı bura ara kadcr getırebılmesı, bu konuda ılerde neer yap İ3b leceg n, gozler cnune serm ştır Kut bun oremı, hammadde kaynagı olabılecsgı bakımndan da kendını gostermıştır Ikın cı Dunva Savaşı dun/a ça pında bır malzenıe savaşı ol mus'u En degsrs z ^a, an h cbır ışe yara na\acagı sc/lenen çoıler n, S oırya gıbı sureklı bı,z dıyarlarının Alcs ka gıbı «kuş ucnıaz, kervan gecmuz yılan bagrını surmez» yerlenn ne gıbı zer gınl klerle oolo o ab leceg ortaya cıknı şnr Konj ıle dolaylı ılgısı ba^ mmdon bu rcda Alaska haKKinda şu kısa aç kla r ıayı yapab lırız Turkıye m zoen ıkı defa buy ı k oton (1 5 rr lyon kılomet rekare) Alaska yı Vıtus Be rmg adlı Dan marı'a ı bır kap tan, 1741 yılnda Rus>a adı na '«eştetm stı (Alas<a ıle As ya aıasnaaKi bogaza Berıng Bogazı denrıesmın nedenı b j kaptann adı do ayısıyled r) Kaptan Berıng Alaska ,a ayak basan ılk beyaz sayıhyordu O sıralarda AlasKa Ja toplam 75 000 k zılderılı eskiTO ve aleut vardı Rüs/a burada ku'V t caretı vaptırıyordu 1850 >e dogru Amerıkalı c m Ing I zlerın, Kanada'narın da buraya gel p Rus larla rekabete başlaması, us telık kurK hayvanlarımn da tuKenmeye yuz tutması, Rus ya vı Alaska dan soguttu Çar Ikıncı Ale^sandr burasını elden çiKa'Tiak ıs f yordu Bu İ Paylaşılamayan Altıncı Kıta... tılan ulke'er aocındo Turkıys n n adı vots' Nasır ,E Sumı tTurkıye den ne yozık kı hıc bır sanatcı katılınadı serg>mıze» d yordu ARMAĞAN EDILDI Scrgıde goster en re n VP tnblo'ar ıse yaratıalan olan =anatcı'ar tarafından F ' "n t alkına armaqan el Im ş 3a nat BO'UTIUHÜI BTÎIIIOGKI Bayan El Suud b j sonot yapıtların kurma, tasarldiK lan «Filistın Halkıyla Dayanışrra Muzesısre kc/aca' a m \e oıı vop tlcr n mazen.n k nuvesını o uşıurccag ı so,lu /ordu Mjze ı e ılgılı tasan konu sunda ıse şo/ıe dı\ordu «3u muzeyl halkmızla dunya haık lan arasıncakı dostluK ıllşkılerını, ozgurluk vo barış ugru na holk mız a dunya hclkiorı ve sanatcılanmızla dunyo ST natçıları orasında qe'ceKİc;şen dayanışmayı geiıştırmek ve canlı tuîmak amacıyla kurmayı tasarlıyoruz » Fıl stın Sanot Bolumu gs cen yıl nk kez Beyrut ta b r «açık hava resım sergısl» do acm s ve bu deneme oluUıvca başarılı OIT»UŞ Banu aa onuTiuzdekı yı!larda ceşı"ı uı kelerde surdureceKİerını soy led ler UÇSUZ BUCAKSIZ BUZ COLLERINDE INSAN KAFILELERI ARTIK ESKISI KADAR YADIRGANMIYOR* Vehbi BELGİL Ik ncl Djnya Savaşının bıtmesı ve savaş sonrası gelışmeler kıtayla Ignenms ışını oldukca kolav aşfrdı Sovaşın bttmesı ılgılenmeyı kolaylaştırd . zıra, Amerıka'dakı ve Amerıkan ışgalındekı yerlerde buıunan malzeme depolarında daglar gıbı savas malzemesı, savaş ortığı maızeme vardı Uçaklar, tank lar cecer traktorler, fotogrof ma zemelerı kalın paltoiar, yun kazaklar, taşınabılır blnalar g bı Builar Kutbun ters ıklımı ıle savaşımı kolaylaştırab Irdı U ncı Dunya Savaşının so na errres nın Guney Kutbuna yerleşme cabalonnı kamcıladıgını soylemıştık Yanı, esasen var olan yer eşme cabalannı kamcılamıştır Amerıka ve Sovyet Rusya nın «fı lı ışqal» koşulunun bunda buvuk rolu olmuştur. rulmasından sonrakı on yıl ıcınde başka usler de acılm stır Arıant'n ve Şılı de aynı yola başvurmuşlar, hemen herren aynı yerlerde, Ingılız uslerının dolaylarında, kendı meteoroioıı ıstasyonlarını kur muşlor, bunları as^erlerın yo netmıne verm şlerdır Butun bjnlar da az gorulmuş. oslere yjksek memurlar, somurge genel valılen hatta Şılı Cumhurbaşkanı ıle Ingılız Kral ces nın eşı Prens Ph I p de gonderılmışlerdır Bun'ar uslerı gezmış'er bura larda b r sure kalıp «ıncelemelerde» bjlunmuşlar. sonra gerı donnuşlerdır İKİNCİ DÜNYA SAVAŞS GÜNEY KUTBUNA YERLEŞME ÇABALARINA HIZ KAZANDIRDI.. orasında boyle öır catışma ol muş fakat olen oimamıştı Ing lız'ern hak ıddıa ettıklerı Fa <land Adaiarmda A r lantınlıler de hak ıddıa etmek tedır er Ingıltere, ada arda kı egemenlıgmın surduruldugunu goze batar b çımde beı lı etmek ıcın, buralara her yıl donanmasını gonderır Artantın ıse 1948 de bu adalann dola/larında 1o savaş ge mısıne manevra yaptırrmş, 15 gemısını de, us kurmak uzere gondermışt r Butun bu olayların bır ara bolge dev'etlerıyle Ingıltere arasında savaşa yol acab leoegı goz onunde bulundurulmuş ve Anant n, Ş lı ve Ing Itere donanma hareke'lsrıni azaltma tachhudunde bu'unmjşlardır Guney Or^ne/ adaları le Gu ney KutbJ Yarımadası dola, larının su re| mlerınn mu kemmel harıtalarını v 3 ?^ 1 ?lardır Ingılızler daha da ı erı g tm ş gerek adalaın, gereKss Guney Kutbu Yarımadas nın canlıları toprak ve kaya bun yelerı ıle eıektroman/etık durumlarım ıncelemı>ler bunlara ek olaraK, saydıgım z yerler n en guvenılır har ıalarnı yapmışlar ozellı^ e Ya rımadanın havadan pek cok resmını çekmışlerdır Amerıkalılar, ucakİGrla Gu ney Kutbunu havadan 11 tarcyanlar ve kıtanın tam harıtas nı cı^aran ar o'mus'ard r Ancak Amenkalılar k tanın hıcb r kısmında nak ıddıa et med klerı gıbı başkalarının hak ıddıalarını da reddeiTiıs lerd r Bununla bırlıkte ılerda •fi ıddıalara dc/anck olacak haklarını vurgıılamıslardır Ruslc 1820 den sonra Gu ney Kutbu ıle hemen h c ılgılenmemış'erdı Sovyetler do nem rde de durum aynı kalmıştı So/,e'ler 1950 de K j tup uzerındekı haklar bakı mından Arrerıka'ı'ara uvdtk larım, yanı kendılerı hak d d a etmedıklerı gıbı baska 'arının hak ılen surTielsr nı d nlereyeceklerml ı an etm ş lerdır Bununla b hktp, Sr ı yet bal na fılolan, 1948'dan sonra Kutup den zle'inde bu yuK capta avlanmalara g rış mışler, «Krı'l» denen kutup kandeslerının avlanmalarına da onem verm şlerdır Orne g n 1974 ae 2 tOT kar des ya ka'an ışlardır So/\et'er, ka rasu arının hemen bjtun ulke lerce 200 mıle (370 rtılomstre\e) cıkarıimaları nedenıy'e geieneksel avıanma \ e r l e r i ı \ tırdıklemden kutup karıdes!en,le aana cok ı'g 'erma ye başlamışlard r Ikıncı Dunva Savaşının herren sonıasında H946 1947) Amenkalılar, o zamana kadarkı kutup seferler nın en buyugune en qucl 'sune gınştı er ve bjna «Yukssk Atlama Harekatı Operatıon Hıgh|ump> adını verdıler Savas gem ierı savoş uca<ları ucak gemılerı askerı nakye ucakları, tra<torler, cadırlar havadan fotograf ucak lorı benzın varıllerı uzman ler, teknısyenler guclu rad >o alıcı verıc ierı dag'ar 0 bı yı/ecekler ıcecekler ıle b r «YLksek Atlonia Harekâtı» Hare<at Donaima Bakan1 gın n so'uTiluıugu alt ra \erılm şî Savcşın sonlcr na cogru askerı gucunu dun/a na o vakte kadar eşı goruİTe mış b r duzeye cıkarmış olan Amer ka, sankı hızını alamo mış savaşın b fnes ne UZJI m j ş bUTuT ac sını Gune/ Kutbundan cıkarıyordu Hare<atın amacı Kutupta su reK ı yoşayacaklara verı eceK malzemelerın denerrelerını yapTiak, 4 000 kışıyı kutup denemesınden gecırn ek, ıler de İerı sjra'ecek haklara da yanak olmak uzere Amerıkan usler nı cogaltma* ve genışletmek ve kıtanın mum kun o duğu kadar co< res r r n cekrrektı hareKâta Amerıkan do ncnmasından 13 gemı katılm'ştı Gırışım başarı le sonuclandı B J haekattan b r yıl sonra «Yeldeg rmenı ha rekatı» adlı ık ncı bır sefer duzenlendı Bundan da amac. oynı yerlenn tekrar tekrar res mlennın cekılmesını on leme* ve hantaların yopı m nda kolayhk sağ'ama^ u zere n r engı noktoları kurmak tı B j da başarı ıle sonuclon dı Ve n hayet 1Q46 1948 a ras nda ozel b r Arerıkon arubu da Aner<an i^fj metın \ bJ,'jk cıesteğı ıle ba'"ka bır harekâta g rışıp ba şarı gosterd Bu g r ş n l e ' sonucj A m<Tko Gune/ Kjfbuna t a n anlamıy.a yerleşmıştı BİR ÖDÜL TORENİ Isra I Başbakan Menjhem Begme ve Mısır Devıet Başkan Enver Sedoî ın temsncsıne Norvec m bcşkentı Cs o da duzenlenen bır torenle «Nobel Bonş Odulu»nun verıld gı sact lerde. Beyut Arap Unıvers.ts sı Cemal Abdunna°ır Scıonjn da da bır başka toren dJ/en len yordu Bızzat FKÖ Lıderı Yaser Arafat ın h nayesı aıt naa duzenlenen bu qo*kenlı t>.ronde de, «.Ebu Sslma» adıya ta nınan Fılıstınlı Şaır Abdu Kgrım El Kermı'ye Asya rtrrı<a Yazarlar Bırlıgı nın «Lotus Ödulu» ver I /ordu Fı ıstın davcsına ve Fılıst n devrımıne yazd gı devrıncı ş ırier.e buyuk h zmet'erde bu'uTdugu ıcın bu oduiu alan Şa r Eou Selma 69 yaşındaydı Yaşlı olmas na ragmen 25'ındekı bır genc şa r kadar coş kulu devr mcı f kırlerle do ı.y du Kendıs ne verılen odu 1 bel kı maddı yonden, Sedat ve Eegın e venlen sozde »Borış Odulu» kadar bu\UK deg rjı Ana heme ı h^men tun u/'e Fılıstn hnlknı hohlı dsvasırda destekle/en tum As/a "e Afrıka halkların n bu dectfğmı s mgeled g ıcın rronevı degsrı Seda' \e Beo, n e verılen Barış Odulu» ıle kıyas bıle edılemsyec°< vaaor buyjk'u . yuzden A GSKO yı 1867 de 7 m '/or lojsur dolara Amenka ya sattı Ya'imadanın kıIometr3'cesı 5 dolara elden CKmıstı Bjna ragmen Arrerıka da 'i/ametler koptu Sa tış onlaşmasını mza ayan Amerıkan Dışışlen Bokanı r Wı lıam S Se^/a d buyuk sa'di'i'cra hedef o'du 200 000 metreka r esı 1 rpılyon dolara topraK alın r mı ıdı 9 A!e,htekı yazılar elest rı er yuzunden Amerıkan Kongresı satışı b r y I sureyle ona/lamadı Bu sctış o'oyı cm lıakın bul dugu de t ı «Seward'ın çılgınlıgı Sevvard s Folly» A laska ıç.n uydurdugu oe ım de «Sevvord'ın Buzdoıabı Sevuard s lcebox» ıdı Fakat, 30 yıl gecıeden burada once oltın sonra da bol petrol balundu B L ornek'e r 13 m yon klloietrekarelık Gune/ Kutap Kıta; n n onemını d3ha da bel rg nleşî rıyorou Ve ilk çatışmalar Bu faalı/etler bazen sılah lı çatışmalara Utuklamalara uslerden adam surmelere kadar ılerı gıtmıştır Çatışmalar, sa'ııps z şeylerın yıkılıp sokulmesı sonucu oluyordu Bu sahıpsız şey er, dıkılm ş bayrakla r , boş malzeme de poları sığınaKİar borınaklar g bı şeylerdı Bunların bulun dukları yerlere sahıp ciKmak ısteyen devlet bu bayrokları kulubelerı, halk deyıml ıle «fırlatıp atıyor», dıkenler de sılahla karşı ko\ma/o ca ı şıyo'lardı Hatta bır keresın de f1952d») Arıantm kuv vetleryle Ingılız ! jvvetlerl • Bilimsel çalışmalar Uluslara r os Jeof z k Yılı o'an 1957 1958 vılında ge lındıg nde Gune/ Kutup bol ges nde Ing ıtere r m 11 Arlantn'ın 8 Ş I '~ı n 6 mcîeo rolo ı ussu bulunu/ordu As lında usler po ıtık amaclarlo kurulmuşlardı fakat goz bo yomak ıcın de olsa oldü^ca ılerı aşamada bı'ımsel calışmaıar da yapnıs ardı Örne Tin, Şılılıier oo'genın har tala rını cıkarnıslar denızlenn su re| mlerını ıncelem şierdı A r (antnl ler Guney Shetland İlk üsler... Daha savaşın bıtmesınden önce Ing Mzler Falkland Adatarmda ve bun arm dolaylarında uc us ku'muş'ar vs bunlarm «sjreklı meteoroloıi ıstas/onları» o'duklar nı dunyaya ılân etmışlerdır Istasyonlorda postaneler açılmış acılış munasebetıyle posta pulları cıkarılmıştı Uslere hukukculor avukatla' da gon derılmıştı Bu Ik us erın ku YARIN: Bilim Adına YARIN. FILÎSTİN YAZARLAR BIRLIGI