Katalog

DORT CUMHURİYET 16 OCAK 1979 BAŞKENT NOTLARI FİKRET OTYAM ABDÜLGANBAZ 'Shedfo &ni*uAu*t/? MU? CECt,KAWiDAK Kapah Kapılar... ANKARA Başkentkoy'ün o bir zamaniar Insana yaşama kıvancı vcren Sakarya Caddesınde seyyar portakal satıcıları basbas bağırıyorlar: «Kapalı kapılar ardında VVashington bunlar, yeme de yanında yat.. Kapalı kapılar ardında VVashington bunlar...» Biraz otelerde belki bir aydır toplanmayan cöpler meyhane arlıkları dcyanılmaz kokular Içinde yığmlar Insana öğurtu veren ve bir Inek, evet yanlış okumadınız bir Inek, orada portakal kabukiarını seçip yiyor, o pislikler lclnden.. Klmsenin Ineğe de ineklere de diyeceğl yok, yok ama, acaba biz ne zamandan berl hlndu olduk dersiniz? Az galişmiş ml, gelişmekte olon mı yoksa gelişmesl durdurulan mı artık ne olduğu belirsizleşen, belırsiztiğe donuştürulen Turkiye'nin «makarrı hükumeti» yanl boşkentl, yani hükumet merkezi, yani Ankara burası, talihslzliğinin doruğuna ulaşmış. Dunyanın Içinde buiunan Turkiye'nin, Turkiye'nin başkentköyu Ankara'nm da olup bitenlerden soyutlonması otanaksız. Ankara da bu yaşam lclnda kaderini sürduruyor umut bilinen ama bu umudu, Sakarya Coddesindeki Ineğln portakal kabukiarını yedıği gibi ylyen belediye baskanı başta olmak uzere. Ülke belediyelerinın yasasızlıktan akıl almaz parasal sıkıntılar çektiğini bilmeyen mi kaldı? Ama ey insaf denen şey, aynı olanaksızlıklar Içinde mucizeler yarotan yöneticiler yetişmedl mi bu ulkede? Bir Haşim İşcan'ı şimdl de rahmetle nasıi anmazsınız? Ulke artık mucizeler bekleyen duruma geldiyse, bunun vebalini de birlikte boluşmek en doğrusudur, elbette basın denen dörduncu kuvvet de kendisine duşeni nazlanmadan almalıdır, almalıyız. Başkentkoy belediyesl de nıce belediyeler glbi, parasal olanaksızlık'a cenk edıyor. Koyden kente akımın en yoğun olduğu, verilere gore hatta İstanbul'dan da fazla oldugu, Ankara'nm nufus pallaması içinde bulunduğu uzun suredir bılınen bir gercek. Ama en basit belde hizmetlerinın bile, yapılcmaması, bunlar bellrtilınce, «efendim, biz, gecekonduya gotürulmemlş, on'ara çok gorulmuş hizmetleri yerine getiriyoruz, bu sosyal adalet gereğidir, bu insanlık gereğidirı yanıtının verilmesine de artık illcllah diyoruz. Çünkü, ilgili yertere, basına en çok yakınma da bu bolgelerden gelmektedir. Ne buyurulur? CHP bir umut partisl eyvaüah, bu umudun bir birimi de diyelim kl, sâzumüz buradan olduğu lcın Ankara Beledıyesidır. Buna oy verenler,, hatta vermeyonler içın belediye seçimini CHP'li başkan aldı diye, başka partiden olanlara hizmet goturulmez diye bir kural olabilir ml? Ne vor kl, oy verenler bile her sabah uyandığında oy verdlklerıne en sunturtusundan ağzına gelenl soyler duruma geldiyse, belediye yonetlml lcin bu rahatsızlığa care bulmak en ivedi sorunların üzerine yapıcı olarak eçilmek artık kacmılmazdır. Başkentkoy bugun en talihsiz donemlnl yaşamaktadır. Belde Başkanı Sayın All Dincer blzim sevdiğimiz bir kışidir. Bir kısım basın ve geniş halk kitleierl bir donem daha gorev yapmasında sayısız yarar gorduğu yıne bir CHP'Iİ Vedat Dalokay'ın partisel ve kisısel nedenlerle atlatılacağını gorunce aynl partiden başka bir klşiyi yani, Sayın Dincer'i gonulden desteklemiştir Bugun bu desteklemeden onlar da plşman olmuşlarsa salt parasal yoksunluklardan değildlr bu, zira fazla pora gerektırmeyen en basıt belde hizmetlerinin bile, yerine gettrilememcslnl başkentkoy hatkt hakiı olarak offetmemektedir. Başkertkoy bugun uygar, en lleri bir köykasaba blçimine (uzülerek söyîemek gerekirse) bu dönemde donuşmüştur. Başkanın lyi duygulanna karşın bu lyl duygular belde halkını bu kentte yaşamak zorunda olanlan doyurmamaktadır. Esklden ama çok eskiden bile kar yağdığında yuzlerce temizlik emekçislnln ellerinde kar kurekleriyle, araçlarıyla ana yolları, kaldırımları nosıl temiz'ediklerini bilen Ankora'lılar simdl bunların bes gun sonra gostermelik olarak yapıldığını görürse soze «umut»!an başlamakta, gecmisine geleceğine kadar çjetirmektedir haklı olarak. Bunu yazdığınız zamansa yanıtı «biz gecekondulara, o yoksul bölgelere hizmet goturuyoruz, sosyal adalet bunu gerektirlyor» olursa, durmadan bu ya da benzerl oluyorsa, hele hele onlar bile hizmetsizlikten yakınıp oy verdlğlne vereceğine bln pişman gorunuyorsa bu afdatmacaya artık dur demek zamanı da gelmiş sayılır, haksız mıyız ey başkentköyluler? Kimse gecekondu bölgelerine hizmet götürulmesln dıyor mu, diyebilir misiniz? Ama, bu başka yerlere hizmet yapılmaması da olmamalıdır. Bugün başkentl en talihsiz döneminl yaşatır duruma sokan becerikslzllğin ceremesini de umut olan partiye cektlrmeye kimsenin hakkı olmamok gereklr. Otobüs alımı lcin bu yoksul belediyenln dar bütçesinden kimlerin aylarca Avrupa'da «letkik ve arama* gezisi yaptığının uzerinde durmayacağız. Bu once Belediye Encumenine, bunun açıklamasını yapmak da Sayın Ali Dinçer'e düşer. Bulgaıistan'o yapılan resml gezl cağrısına, cağrı dısı kimlerin götürülduğü ve dlplomatik bir skandala donuşen olay hakkında söylenenlerl karşılamak da elbette Sayın Belediye Başkanına düşer ve bunları yazıyorsak umuttan yana olduğumuz lcin yazıyoruz, Belediye Başkanına sevgimiz olduğu lcin yazıyoruz, eğer bunlara değinmezsek ona Ihanet etmiş oluruz, bu da boyle biline.. All Dincer'i destekleyen halk da, basın da Sayın Başkana hizmet lcin avans vermiştir, ama karsılığını gormuş mudur? İyi şeyleri desteklemiştir basın, örneğin llk gorünumünde yararlı olduğu belirlenen otobus özel yolunu. Ama salt otobus ozel yolu glrişimi için aksaklıklorı, yakınmaları yazmamak da namuslu bir tavır değildir, Sayın Dlncer'in bunu böyle kabullenmesl gerekir. Baskan secilmesinden altı ay kadar sonra karşıl'klı bir televızyon soyleşisınde sayın Vedat Dalokay'a, kesin soz vermesi icin bazı sorular yöneltmiştım, örneğin bir bordak suyu gosterıp, aBoyle bir suyu Ankaralılaro ne zamon icreceksiniz. halk artık kesin söz Istiyor liıtfen bu sozu venniz > demiştik, çoğaltmıştık bu sorularırrızı baskenüiler adına Baskanın en önemti girişlml kapılara her sabah bir şise sut bırakmaktı, Inek sbzunden geçilmivordu, bunu da acmıstık halk Isln lcyüzünü bilsin diye.. Umut istemi ürerındeydl ulkenin buyük bir coğuniuğu bizım bu acık secik, üstellk umuttan yana sozlenmız. sorularımız bazı umutcuları kızdırmış, basın dah>l bu TV söyleşisıni izleyen nice klşı blze en ağır hakaretleri reva gormuştü telefonlarlo, mektuplarla, başta İstanbul Cerrahpaşa Hastanesi nden bir profesor hekim başta olmak üzere telgrafla, gazete yönetlmlne de şıkâyet edilmistik. Ne var kl lctenllkle davrandığımız icin, zamon bizı haklı cıkarmıştı, o ağır hakaretlerl slneye cekmiştik, hotta inşailah biz yonılırız diyerek, ama olmadı olaylar bizl haklı cıkardı, aradan yıllar gectl, bugun yine inekler ortada ama Sakarya caddesinde bcşkentin gobeğınde doğlar gibl birikmlş cöpler orosmda portakal kabuklan yiyor, halk yine susuz, inekler portakal kcbuklarını yiyor, yoneticiler de haikın umduğunu, Işte biz bosta buno isyan ediyoruz. tepki gösterlyoruz.. Ama ülkenin tüm işlerl böyle, yenl oluşumlar Içinde ulke, lcte ve dısta dağlar gibl birikmiş sorunların üstesinden gelmeye çalışıyor, Belediyeîerimlzi de bundan soyutlayamaz mıyız, ineklere karsın umutsuzluğa kapılmamak gerek, varsın onlor Ankara'nm göbeğlnde yayılsmlar, ülkeyî birlikte esenllğe cıkarocağız bu kacınılmozdır, Sayın Mi Dincer de azıcık ortalığı dinlemelldlr, yıllar sonra bu yazıyı kendisine hatırlatmak Istemem, bunu ictenlikle bellrtmek Istiyorum. blze Ekrem Bartas'ı bile oratmaktan artık vazgecmelldlr. Sigaranm, içen kadar ıçmeyenlere de zararı var Gunumuz dunyasının ve Turkıyesı'nın önemlı 6orunlorından bırı de sıgara sorunu. giderek cok önemlı. bireysel ve toplumsal bir sağlık sorunu halıne gelıyor. Günluk bunalımların artımı, kışılerın bu bunalımıarını aşamamaları, bıreylerın ve toplumların bu tur maddelere olan alışkonlıklarını, duşkunluklerını arttırmakta . S.garanın, ıçen kadar ıçmeyenlere de zararı dokunmakta özellıkle toplu bulunulan yerlerde bu ıcımin önlenememesi.. Istanbul'da orneğın hava kırlılığı en fazla nerededır? dersenız, verılecek yanıt kuskusuz «önce kahvehaneler, daha sonra da özellıkle Işe gelış ve gidiş saatlerind» »ehlr hotları vopurlarıdır» olacaktır. Goz gozu görmez bır duman tabokası içınden sıyrıhp kendınızı acık bır yerlerine atabılırsenız vapurun, mutlusunuz demektır. Kuskusuz bu iyı havalar ıçın Ya tersı olursa? O zaman da, bu yoğun duman tabakasından kurtulmak isterseniz, cıft taraflı sulu zotulcemp. ya da en azından aksmklı. tıksırıklı br grıbı goze almışsınız demektır. Örneğin sıgcra icılen yerde bulunanlara dumanın yoptığı zarar «Sıgara İcmeyenler Derneği» taraf.ndan şoyle anlatılıyor «Bu gercek bir hava kirlillğidir ve cevre hava klrllllğlnin yarattığı sorunlardan cok daha zararlı olmaktadır. Slgara du Reha OZ manının zaran, lceriğlndekl en önemlısi buhar halindekl katran olmak uzere dlğer zararlı maddelerle, ufak caplı nefes yollarında harabiyet yaparak, belırli bir ture sonra solunum yetersizliğlne yol açmasıdır.» Bu yalnız, ıcmeyenlere sıgora dumonının yaptığı zarar, Ya ıçenlere yaptığı zarar' Bunu belkı herkes bılıyor amo biz bır kez daha anımsatalım. «Sigara lc«n her Insan az veya cok hastadır» denılıyor Sıgora İcmeyenler Derneği tarafından yapılan acıklamada ve şoyle surdürüluyor zarorlar: «Sigara dumonının dlğer tehlikesi akciğer kanserinln olu şumuna yolacan etkenlerin en onmelisi olmasıdır. Ayrıca sigara dumanı icindeki karbon monokslt. kolp damarlarında, domor sertilğlne ve kalp hasialıklarına yolaçmaktadır. Diğer taroftan duman icindeki nikotin kalp hastalıklarını ağırlaştırmakta ve mide, bağırsak hastalıklarına yolacmaktcdır» Bu arada Turkıye'de akciğer kanserıne yakalanmo yoşının cok kuculduğu ve hekımlerın artık 30 yaşlarındakı kışılerı bile tedavı etmeye başladıklan belırtilmekte. Tüm bunları söyledıkten sonra, en azından toplu olarak durulan yerlerde sıgara lcılmemesının ne denlı onem taşıdığı kendılığınden ortaya cıkmakta. Bu nedenle yapılacak iş, boyle yerlerde ya sığcra içımını kesm yasaklamak ya da en azından kısıtlamok. Ama uikemızde tum yasaklara o!duğu gıbi, bu konudaki yasaklara da uyulmomakta kuskusuz. Orneğın Şehır Hatları Vapurlarını ele alalım gene. Bunların alt ve orta salonlarında sıgara ıçme yasağı bulunmakta Belediye Meclısı kararıyla Ancak vapura şoyle bır odımınızı attığınızdo ılk gözlemleyeceğınız kuskusuz bu yasaklara kesınlıkle uyulmadığı olacaktır. Hadı vatandaş ıçıyor, dıyelım. Bunları uyaran bir yetkili de mı yoktur ortada Vardır var olmasına ya! Gorevli memur, bu salonlarda, gereklı kontrollerı yaparken ağzında dumanı burcu burcu tuten bır sıgarayla dolaşırsa ne olur? Tum bunları goren S gara İcmeyenler Derneği yetkılılerl de ılk ış olarak bu konuya eğılmış durumdalar. Yopabılecekleri tek ış kuskusuz konuyla ilgili olarak Denızcılık Bankası Genel Mudurluğunun dıkkatını çekmek olacaktır ve çekmışlerdır de. Bakalım sonuc ne gosterecek'' Temız havalı bır vapurlar dızınl mi, yoksa eski tas eskl hamam mı? 25 yıl kadar önce yapılan bır araştırma scnucu dunyanın en yaygm kentı olarak Madrıd belırlenrrış, ıkincı sırayı ıse İstanbul olmıştı Aynı araştırma yınelense, kuskusuz ilk sırayı bu kez istanbul olırdı. Karadenız'den Marmara'ya, Kocaelı'nden Tekırdağ ıl sınırına dek, ge cenkonduları, sanayı bölgelerl. denızkentlerı tatıl koylerı ıle hemen hemen boş alanı kalmamış bır kent durumunda İstanbul. Merkez ve cevre beledi yeıerın sorunlarını değıl çozmek saptayamadığı bu kente her yıl yaklaşık 250 bın kışi gelıyor. 10 15 mılyon nufuslu Newyork, Tokyo, Londra gıbi kentler gokdelenlerı ıle yukarıya doğru büyurken, yoklaşık 5 mıl yon nüfuslu İstanbul yanloro doğru gelışıyor. Bu duzensız gelışmenın sonucunda da icmde yaşayanlar icin «yaşanmaz bir kent» ortaya cıkıyor. METROPOL HASTALIĞI Yunanca kökenli ana anlomındakı «Meter» sözcüğü ıle k6nt anlamındaki «Polls» sozcüğünden türemıs «Anakent» anlcmındokı «Metropol» sözcu 3u değışık tümcelerde kulianılıyor: İstanbul metropolü... Met ropo'ıten alan... gıbi. Ancak bır de «Metropol Hastalığı» var Büyük kentte yaşayan hemen hemen herkesın oz ya da cok tutulduğu bir hastalık bu. KASTALIK DOĞAL Evinde suyu akmayan, elektriğı yanmayan. sokağı kazılmış, ulaşım aracı bulamayan, gaz kuyruğuna gıren. sıkışık trofıkte soatlerce bekleyen bir Insanın bu hastalığo tutulması oldukca doğal Bakırköy Ruh ve Slnir Hastalıkları Hastanesi Klinik Şefı Dr. Krıton Dınçmen «İstanbul'un derdl metropol hastalığınm ta kendlsidln diyerek soze baş ladı ve şoyle konuştu«Klşi, cevresl ile lllskllerinln çok aöır bastığı bir yaşam IC'ndedlr. Bu yasamı yumuşok, lEmekli olunca köyde tavuk yetiştireceğim sözü, içimizdeki metropol hastalığından kaçma arzusunun belirtisidir.» l I /' i, JU'ıl I j A Düzensiz kentleşmenin getirdiği bir hastalık: Metropol hastalığı Deniz SOM kendl kişlllğinln özelllklerlnl yltlrmeksizin yürütmesl şarttır. Yanl, metropolde sağlarn odamın yaşayabilmesl söz konusu dur. Sağlamı cocukluğumuzdan berl devam edegelen llkel durtüleri ve onkırın doğur duğu sıkıntıları, kişlnin öyle bir ş*klld« korşıkımak v» kullanmofc tarzi olmosı gereklr kl, kişl savllebileceğl kadar sevebilsin, yaratabileceğl kadar yaratabilsin ve bu arada cevresl II* buyük cotışmo hollnde bulunmasın. şeklinde tanımlarsok. metropolde yasayan klmsenin kendl klsllik özelllklerinl yitlrmaksizln cevresl ıle lyi geclnme Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi Klinik Şefi Dr. Kriton Dinçmen, metropol hastalığını anlatıyor... ıFotoğraf: Alı ALAKUŞ) slnln ne kadar güc olduğunu daha lyi onlarız » Dr. Dlncmen. metropol hostclığını yaratan nedenleri ıse şovle sıralodı: «Metropolun doğal olan kala balığı ve bu kalabolığın sonucu olan gürültü, sürtuşmeler, heyeean gerglnliğl, çevre kirlillğl, değişlk sosyoekonomik ve kulturel cevrelerden gelen kişilerln blrblrlnln lcinde yaşama zorunluluğu, kişilerl huzursuzlaştınr ve scnucta kişilik blnasmın sartlmosıno yol açar. Buna ek olarak, günluk hayatımız da heplmlzln tanık olduğu ve kıvrandığı düzenslzllkler, say gısız ve ölçüsüz davranışlar, 20. yuzyılda bir buyuk kentte yasamadan Insanın doğal olarak beklediği gercek yaşam kon for ve kolaylıklarının bulunmaması, buyuk kentte şart olan hizmetlerin yurutulmesindekl aksaklıklar ve insanın kendlsinin ve cevresinin ve varoluşunu tehdit eden, beklonen ve beklenilmedik foktorler de işe korışırsa 20 vuzyılın sonundaki bir metropolde, yaşamımn ne kadar guc olduğu ortaya cıkar...» Bakırköy Ruh ve Sinir Hastclıkları Hastanesi Klinik Şefi Dr Dincmen, kişılıği zayıf ya da guclü her insanın bır «yıkılma noktası» olduğunu belirtırken, yıkılmo noktası dıişük olan ve kışılerın metropol hosta lığına daho cabuk yakolandığına değındı ve «Yıkılmo noktası yuksek olan klsller maalesef az olduğu icin metropolde klşillk cözülmeleri «e yıkılmaları cok olur..ı dedi Dr. Dincmen, hastalığın belırtilerlni ise şöyle acıkladı«Sokokta rastladığımız olaylarda bir hic lcin münokasaiar, kufürler, bilet alırken kuyruğa girmeye tahammül edememe halleri, rahatlamak İçin lcklye başvurmalar, pek çok aile gerçinliğl ve hatta bazı hallerde ohlak dısı yoliardan geçlnme zorunda kalınmolar. klşlliğl zayıf klşllerln metropolde yaşamalannm bir tfodesl ve netlcesinden başka bir şey değildlr. Pek cok akıl heklmlnin muoyenehaneslne ya da kent hastanelerinln pallkllniklerine başvuran ve belkl de yüzeysel bir görüsle, bir dahlll hastalık Iztenlml veren vakatann coğu birer metropol hastahğıdır. Ne dereceye kadar gercekleslp ger reklesmeyeceal belli olmayan fokat heplmlzln Içlnde, emekll clunca köyde tovuk yetlştlrece ğim, sözü herhalde lcimizdekl metropol hastohğından kacma arzusunun bellrtlsldir...ı ANKARA, (a.a.) Ulaştırma Bakanı Güneş öngüt, TCDD'nin cağdaş ulaşım sistemine erişebılmes' lcin, talep ettlğl yıllık yatırım odeneklerinın verilmesı gerektiğini b«lirtmış, bu tokdırde 10 yıl iclnde cağdaş ulaşım sistemlne erişilebıleceğınl soylemıştir. 1979 yılı lcin 11.8 miiyar lıralık bır talebe karşılık 5 7 mılyar verıldığım. bu nedenle de belirlenen hedefe ulaşmanın gecıkeceğını belırten Öngüt, «Çağdaş işletmecilikte, sur'atli, emniyetli, konforlu, düzenli olarak fazla sayıdo. işletilen trenlerle yuk ve yolcu taşınması, demiryolu slnyolizosyonurın temin edllmesi icin yapılma sı gereken işler, demiryollarının geometrik ve fiziki stondortlarının yukseltilmesl, daha guçlu lokamotif ve modern teknolo jiye uygun, darası düşuk yuk ve yolcu vagonlormın üratlfme si, demoryolu sinyallzasyonunun butün TCDD «eb«k»slns yaygınlaştırılması, dAmlryoHarmda elektrikll Isletme »Istemlnin arttınlmosıdırı demiştir. Öngüt: «Yatırım ödenekleri verilebilse TCDD çağdaş ulaşım sistemine 10 yılda erişebilir.» İstanbul Trafik Şube Müdürü Mümtaz Baykal'la ilgili yakınmaların arttığı bildirildi İstanbul Haber Servtsl İstanbul Trafik Şubesınde son günlerde vatandaşların şıkâyetleri ortmaktadır. Şubeye ce Sitlı ışlemler lcm başvuran va tandaşlar özellıkle Trafik Şubesı Müdürü Mümtaz Baykal"ın davranışlarından yakınmaktodıriar. Bu arada, Mümtaz Baykal hakkındaki ceşitll şikâyetler de soruşturrra konusu yapılmaktadır Baykal'ın vatandaşlaro olduğu kadar. ceşitll Emnıyet kademelerınde calışon memurlara da kötü davranışlar gosterdıği, bu neden le hakkında bir cok soruşturma olduğu belırtılmiştır. Baykal hakkında hazırlanan dosyalar ve ışledığı ılerj surü len suc'ar şunlardır. ismail Özguler'e müesslr fiıl ve hakaret, polıs memuru Seytettın Aksoy'a sicilinın bozuiacağı hakkında; Emnıyet Mü dur Muavınleri Hakkı Arıkan ve Kenan Koç'un vazife olarak verdığı errırlerl yapmamak; Ergın Kesım'e darp, hakaret ve tehdit; Bskci M. Kad ri Kunc a darp ve hakaret İSTANBUL (a.a) DİSK'e bağlı Madenİş Sendıkası Genel Yürutme Kurulu dun yazılı bir acıklama yaparak Türk De mir Döküm Fabrıkasında meydana gelen son olaylarla ılgılı olarak Devrimci Madenİş yonetıcilenni suclamış ve «Maden İş'te bütünleşen Türk Demir Dökum isçilerlne» 1000'er lıra sosyal yardım yapılacağını bıldırmıştir. Madenİş Sendıkası Yürütme Kurulu tarafından yapılan acık lamada Devrimci Madenİş'in Demir Doküm'de uyguladığı di renı$ın, Demir Döküm işcilerine toplam olarak 10 milyon lira, her ışcıye 20 gündelık kay bettığı öre surülmuş ve şoyle denılmıştır: «Madenİş'te bütünleşen tum Demir Dokum işçilerine. hastasına ılaç, cocuğuna sut. işine yol masrafı olarak 1000'er lıra sosyal yardım kararı olınmıştır Önümuzdeki günlerde bu sosyal yardım bölge temsilcllığimizde dağıtılmayo başlanacaktır.» Maden Iş, sendikalarıyla bütünleşen Demir Döküm işçilerine 1000'er lira sosyal yardım yapacak