Katalog

^•HHIMIH.!.' ALTI CUMHURİYET 4 AGüSTOS 1078 5 ?N c E Cumhuriyet 4.8.1928 v L &BSBLCANBAZ LAG. ZiOi VAPlMlNA ZAMAM " TURHAIM SELCUK Sahsiyyat fevkînde Son günlerde guya eaebtyet etrafındo cerevan eden bır munakoşo var kı o vesıle ıle bın Ahmet Ha şım be,den hususı, dıgerı Folıh Rıfk> be/den umumı olmak uzere şahsan ıkı ya zıya mu'iatap olmuş bulunu'>oruz Muhterem muharnrlerımızden her ıkısı cle bır edebıyot munokaşasında Cumhunvette yaz lıp cızı'en şeylerden bızım her halde habenmz olmarruş o lacağını zannedıyorlor Ev veiâ arkadaşırnızı tatrrın edelım kı Cumnur ,et ıcın u ıayırhot~ane dohı o ^a bu turlu endışe ızhon ıs rdftır. Bız bu bahısts kendı hesobımıza hatta Falıh Rıfkı bevm yaptıgı sekılde kel me ovununa dahı musaade edemeyız Bızı bu pek haklı taossubumuzda tahnk etmek dogru degıtdır Mesete şu Cumhurıyette edebıyat gunu ıhdos eden bızız !h dosı rraksodı ıtıbarı ıle bo gun ıcın memnunıyetımız derecesı ne olursa o'sun o rodo yazılan şe/ler bızım mechulurrjz degıtdır Arka daşlann arz ettıgırmz husu sı \e umumı ıhtarldrı uzsrı ne vazıvetı dahd esaslı olarak tetkık ettık Vasıl olriugumuz neuce şundon ıbGret oldu Edebı munoKa şa, Babıaiı caddesme hos bır onane ıcabı ıle cobuıc'< l jfre sevk edılmıştır Bunac ıse tnrıncı mesuiun arkadoşımız olundugu ıtırof ve ılono mecburuz Iş bır defo bu mecraya sevK »dılmemek gerek ıdı Ust îarofı bır olcu mese'esmoen ıboret kalır Bız, Turk mı'tetının buyukluğunu duşunmeh de rız Butun bır cıhan onun de onun hepsıne o masa bı le şu koşesıne bu kosesıne Oısun tsrcuman olrrak ladıa ve lı/akotınde odom olmalı Ne zor sev degıl mı' Elbette onun ıcın r'egıl mı kı bızler kestırme oıt ıariK oiorot< ısı •ser* ben daVOSIP n ku'rı\ auno bogup gecm°k ooyıptınaeyız Fokot hayr1 Bu ıs kufur ı'g haiioL.namoz Edıp oimak ve mıllı bır edebıvat yorat nak ıcm ortayo eser koya ccgız Bunu koyuncaya ka dur da butun bır sanvmıyet ıle ıtırof edecegız kı Turkı\ede edebı/ot henuz yoktur Yunus NADI Şahsıyet fevktnde Kışılıgın ustunde Munakaşa Tatısma Muhatap Kendıne s,oz soy leen kımse dınleyen Hayırhohan« lyııık dolu, iyı hksever Endışe Ka/çı Israf Savurganlık Toassup Bır duşunceys baglonış Tohrık Kışkırtma Anane Gelenek Mesul SoruTİu Yegâne 8 rıcık Tank Yol ffri V£ 0ıLu/WLERİN HtM MA/<<N£ tKîTDİR. ^ıJOüi M£<4M K OLMAK trkjı AftTıfcil SİNEMA Atillâ DORSAY MUSTAFA DERVİŞ: "SİNEMANIZ, YİTİRMİŞ OLDUĞUM UMUDU BANA YENİDEN KAZANDIRDI DİYEBİLİRİM,, Mustofa Dervış Mısır'da Tiem gunluk bır aa'eîecie hem oe oyhk bır s nerro derg S'nde yazı\or Uzun yıllar Sonsur komısyonu bcskanlıgı vapmıs Ozel olarak M>sır ın vt gerıeı olarak 3 Dunya Ulkelerının smerna sorunları ustune kendısıyle konuştuk. noh» oldugunu yasaklanması gereVtığlnl savunuyorlcr Bu nedenle sansur \a1'ın gecınışte ağırlıgını artırmava baslamıştır Bugun Mısırdo bır sınema okulumuz var 12 \ıl once acldı B rcok ogrencı vprdı Ancak bunların cogu esisi sınemacılann ve Amerıkan smemosınm etkısı altında lılmier yaptılar Mısır'da ne /azık kı bır SıTemo'tek >oktur Eskı ve iyı fılmlen k'osıkjerı gormek ve &osterni9k olanağından yoksunuz Cezoyır gıbı sıneması dol^a az gelışmış bır ulkenm dev bjr Smemateqı var bızım yok Bırcok iyı tılmı goremı yen agır bır sansurle boguşmak zorunda olan sınemacıdan nasıl • y ı fıim oeklersınız'5 FılTı duolan yoktur Mısır da 1ı'.m\er olt/ozıyla gosterı ır Ancak % 70 ı okuma \ozrra bılneyen Dır ul<eda, ho.kın bu\UK kesımı elbette kı bu fılmlen seyredemez • Oysa slnemanız son yıllarda Yusuf Şahin gibı onemll blr yonetmen yetlştlrdl? Yusuf Sanm'ın tılmlerı, zor fılmlerdl, sımgelerle doludurlar Batıda begenılırler, ılgı toplorlar ancak Mısır halkı bunlorı ızlemez Yusuf Sahın ın Mısır sıneması ustune bır etkıst oimamıştır pek .. Snioh Abusseyf ın cok daha buyuk etkısı otmuştur 60 yaşındakı bu yaşlı yonstmen halkın ıstedıgını bılerek, amo tıcarı ogele'9 aşırı bır odufı de vermeden yaptığı fıimlerle 6inemamızı etkılemıştır Abu&seyf ve Şahın ın yamsıra Tevfık Soıâh da onemlı b r yonetmendır. Ancak Salah iran a gocetmıştır, ortık sıneiio yapmıyor Mısır sıneması. cokluk melodrama tesltm olmuş bır sınemadır • Demek kl 1940'larda blzlm sinemom".ı 6a elkilemış olan Yusut Vehbl, Abdulvahop, Ummu Gulsum lu filmler tur olarak hâla surup gldlyor? Asağı yukon TV nın rekaoett de var şımdı Halk gıtgıde daha az gıdıyor sinemaya 40 mılyonluk bır uıkede Batı olculenne gore cok duşuk bır sınema seyırcısı var Fılnierm de sayısı azaldı yılda 4045 fıl'ia* kalıvoruz TUTI Mısır da 300 kadar 10 mılyonluk KahKeae bınncı vızyon olarak 10'dan az S'nemo salonu var. • Peki, bu zayrf sln«ma ortamı lclnde ntçln blr Kahıre sınema şenügl yopılıyor'' Evet, 2 yıl once bırdenbıre boyle bir *sstaal yapmayı okı' ettıler Hıc bır altYapı. Wc bir t°ne' hazırlık yapılmadan luks bır otell ve blrıkı tıcarı salonu kıralıyarak boyle bır şenlıgı başla'tılar Filmler oltyazısız oynadığından halk bun laro gıtmıyor, boylece bu Warqaşa. yalnızca bır ovuc 'nsanın eğlenmesıne yarıyor. • Evet, boyle şenllkleri blz d« tanıyoruz, blzde de denendı Pekl gazetelerde sinema eleştırileri vor mı, duzenli blçımde' Dergiler var mıT Evet hemen her gozetede smemo tınsı var Bır de uzun yıllardır yaYinlanan blr öergı var Şunu da eklemek ısterım kı, Antalya Şenlıgı tum aksaklıklarına karşın, Kahıre dsfi daho onlamlı geldı bana, cunku burado hıc o!mazso yaboncı karşısma gururla cıkarabileceğinız değerlı bır ulusol sınemanız vor. Bızım şu asamoda sahlp olmadığımız şey Bu şenhği ulusal boyutloro ınd'rgenmış bıcımde surdurm«nız mutloka gereklı Gelecek Antalya larda buluşmamız umudu ve dıleğıyle... BULMACA VUKARIDAN AŞAĞIYA 1 Variı 'lam oigı ve du/um dışı sayı'an teTielennı draştıran felsefe 2 Bır kentımız 3 Htmolo', a dağlarının etekle'nde kurulmuş bır Uzakdoqj ulkesı Parlok olmavan, donuK A Tersı haf,! oltiugu ha'ds ka'ın yo do o/ 5 Bır noto Tetsı k m vasal er^eyı els^tnk ener|ts ne cevıren avgıt Bır ei!1 6 B r noto Ge/ış aet renlerden Guney Arre SOLDAN SAĞA r.Ka nın dağlık bolge enn1 Kesın kurollaro boQ de yaşayan, uzun boylj, lı kımı rahıp ve rah belerın uzun bacakh, yumuşok tuydunya Ile ıllşkıierıni kese'u b,r hayvan 7 Sıcak rek vaşadiK'arı bıno 2 duruma gelms uşumesınl Nozınla ı'gıh. yozın sonotı g derme 8 Cıddılık, tekjrjnü otan Kulağ n daı ılı o tıa durumu 9 B>r \cnob 'd g tıtreş rn 3 ıs n \apı!dığı belırlı zdmon $ $e agzmı kapatmdya ya Se! n bıra.<tıgı kumlu co ro an tıkac Tersı bır ŞB murlu topro< yo do turlü ym kendısı oran lon n teışlerde kuılcp Imak icın yalı< erı en cok kend nie p an ınce ve uzun moden toolamış oldu 4 Yaacubuk laa ya do bu/ru'<laro kar DUNKU BULMACANIN şı qelme 5 Oyun kâğıCÖZUMU dı kohve teivesı ei ayası SOLDAN SAĞA gıbt şe/lere bokıp ya do 1 Şamandıro 2 ba<tırıp ontom cıkarmo edaS omaD 3 Kasap Işı Tanh oncesine do Cr 4 Elt tmasE \onan efsan9. soylence 5 Reaksıyon 6 Ra 6 An'amiı ız ya da dcv =A 7 Ar Bakkal 8 rams. ışaret Tersı gemıResım II 9 Enflasnın b r soncoğa bır Iskeleyor \e yatıp kalkması 7 Bo YUKARIDAN AŞAĞIYA zı agocların kabuklorından 1 Şekerpare 2 Asızıp donon camsı madtle dale Ren 3 Mastar Blr emıt 8 Tersi bır Sf 4 Aso Kabıl denbıre Kemıklenn yu5 Pls Ama 6 dA vorlok ucu Boru sesl Mısk 7 ıM Ayok 9 Herhangl bır endışe 8 racsO A'o 9 M va do sıkıntıdon Hert geien renolın. Ivecenhk. IUTIU buyuk B r re^k # Burado tan'dığmı* Turk sınemosiYİo gunumuz Mısır sıneması arasmda benzerlikler ve ayrılıklar nsler^ Tu'k sınemasını aerek teknık gerek'je art <;t k stonoartlo acı^ınclan Mısır sıneTiasırdan ustun bu aum B J he' olanao boyle Orneaın «Ma den.> benrn ıc n gercek bır keşıf oldu Bır sınıf mucadeıes nm melodrama sapıunmadan en >alm" bıcımıyle verıi.şı ıdı Hele yonet.Tieiın t>>r zamanlor gercek bır maden ışcısı oldugunu ogrenmek ben> şaşırttı buna 'nancmadırr Bu Mm apn kal mıs u <e'er n s nemasına karsı \ t rm $ olduğum umudu bcna yenıden kczanöırdı duebıiır n Ucuncvı Dun>,a Ulkelerınm sıneması. oyles ne cılız ve gerı kalmı$ bır sınerra kı Mısır n,ın konus•nak gerekırse bız boyle bır fılmı M sır da yapamayrz Nasır doıicmınde de yabor'adık şımdı de # Mısır sınemasının son donemlerinden karşılastıgı zorluklardan soz eder mısınız'1 llk Mısır îılmı 1927 ds yopılmıstı Demek kı sınemaniız bır haylı esl' Ama buqune dek gercek bır kımıldoma gostermedı Burun bcşlıco ne r <• MUSTAFA DERVIŞ dsntnı ben sansu'e baghyorum Bu sansur ezelden ben cok oğır olageımıştır Özellıkle polıtık fılrnlere karşı Buqün\er<ıe Mısır'da seslnl duyuran gerıcı gucler var Bunlar sınemamn bıle «gu SİNEMAMIZIN ÇOK DEĞİŞİK KESİMLERİ ASGARİ GÖRÜŞLERDE BİRLEŞMİŞ GÖRÜNÜYORLAR Devlet' Sinemaya nasıl yon verecek ? SİNEMA Beyoğhı DUNYA (49 93 61) 1 Şehvet ve Intıkom 2 A3rın Yonşı EMEK (44 84 39) 1 Öıumsuz Elmasıar 2 Red «,t INCİ (40 45 95) 1 Alın Yoz.s. 2 Samanyolu OZLEM (66 60 83) 1 uc Ofken Aiam 2 Ş'd detın Dort Parmoö. UALE (44 35 95) 1 yuvan.n Bekc.ert 2 A f |QP Bocora< 1 Aksaray HAKAN (23 *2 33) 1 Biîım Duğün Ne Zomon 2 Ağrı Doğı Efsonesl GUNEŞ (21 61 40) 1 Aşko Solam Kovgoyo Devann 2 Avonta Yok Ben cet NHGUN (21 11 60) 1 Hln( 2 Mlra3 Y e d l î w = ~ Kadıköy , |s. A S m M 5 0 ) VeC SINEPOP (44 24 22) 1 Sıyan Kobra 2 Hafta SITE (47 69 47) 1 Sokck Kadını ? Koro Ko's n ° ŞAN (40 67 92) 1 Ayrıtık 2 Zehırll Cıcek YENIMELEK (44 42 89) 1 Cngmior Kampı 2 Bıyonik Adan K E N T m w 12) 1 u , u r a Noktosından Oönuş 2 1 0 0 1 G e c e M a s a || 0 r 1 SUREYYA (36 06 82) i Dort Yenitmez Konm man 2 Cılgınlar Carpısı yor ÜSKÜDAR (33 24 751 1 Sormoş Ooloş 2 > Kanlı öc ^ N T 1 K (55 1 Amonsızlar " ° B kire 2 ~ H U m ' t C İ w m HEDEF, DEV B»R DENİZ GÜCÜ TÜRK DONAN^IA VAKF1NA YAPACAĞINIZ YARDÎMLARLA BU HEDEFE ULASABİLİRİZ den koporılan paylarla gercekleştınlen bırtakırn yatırımların yönetıcısl durumundo buiunan kışıler. genel bır bencıllık ıcmde Turk sınemasının karmaşık sorunıarıyla kendı kurumsal sorun'arını ozdeşlestırıyorlar, her şev kendı varlık'arı penceresınden goru,orlardı Turkıye nın ıcınde buiunouğu ekonomık bunalım donemınde. sınen mamızın ıvedılık'e gereksı d'ğl altyapı/ı te<noloıık donanımı gercek!eştırT>ek icın e'ler.nde 3 KANATTAN ELEŞTIRİ bulunanlaraan yararlanı'^asma tvc tohommulıerı yoktu bu kurumlcnn, bunlann yonetıc lerı. Komısyon top'antısında kesınlıkig belıren hukumet kanadı çoruşu. Turk 8'nemasının so bö/ıe bır sey soz konusu edıldığınde eliennden runlamı cozumleme"e colışmak uzere bır Ulu oyuncaklan olınmak ıstenen cocuklar gıbı feryasal Sınema Kurumu'nun kurulması yonunde ol da bas'ıyorlardı Anacın «ellenndek nı almaK» dsgıl C,\Q Volimut T Ongoren'm gecenlerde du Boyle bır kurutıa, toplaıtılar sırasındo ozelyazdığı g b' bu «teknoloıı savurganlığı»nı onlelıkle 3 Kanattan eleştırı'er geldı Yapımcılar, eme,9 yonelık bır uyum bır ebgudum bır rnermekcıler ve bürokrasının değışiK kes rn'erı YaKeze öaglı koord nö^yon saâlamak cldugunu onpımcı. sermayenm eze'ı ve ebedl Kuşkusu icınr larıa^ ıstemıvcr'ard Bu .laro e'beUe bjr,u a i deydı. b\r kurumun ve b r yasonın Kendısıne gela'mak gurultuierıne pcbuc bırakmadan dev ?trıp goturpceklermi hesaplıyaTi',0', kucuK ^etn sıneTianrzm gelışıml ıcm kurrr'ak Istedığı ve saplarını ve korkuiarını cLrdüruyordu Acık soyrrut'aka kurması gerekii olan ol*yopı ıcm c»î 'lı lemek gerekırse. komısvontia bozı bıtım cevreVP dağınık ünıtelerde buiunan o'anaklam eşgulennden ge'en ve sınemamızı bır zomanlann d^T'u kuUonımını s»ac5'amal<; gerekıyordu üstten bakan, kücumseyen, aşagılayan cydm tavn ıcmde eleştıren talıhsız konuşmatar bu kuşKURUM MU. KIT MP kuları doğruiayacak nıtelıkteydl Sinema emskcıBürokrasının dıger bır kesımıni temsıl eden lorı. llke olarok boyle bır kurumo karşı cıkmıyorDPT (Devlet Planlar^a Teskılatı) ıse sorunİTO lardı. ancak kurumun özerkllği konusunda d j değışık bır bakış acısıyia yaklas'vordu B'r U uyarlık gosteriyorlar, bır de yaşamsal sorunları sal Sınema Kurumu nun kurultıasmdakl yasa! olan sosyal güvence konusundo hoklı olaraK dogucluklen tosarıdakı mali hukumierde hoyoi DÖho Ivedı bır yoMaşınn ısttyorlördı yına ve vasorro organlarındon cecmes'ndek zorluqo deqrsn DPT tems lcısı DU <jrum verıne BÜROKRASININ KORKUUARI ham^iadde sorununu kokünden cozuiTıleyece< bır yerlı sanayl kurutmasna yonelık br KIT KaBurokrasl kesımınden gslen eleştırılerin v» mu Iktısadı Tesekku'u) kurulnasını onerıycrd ı korşı cıVışlann nltelığı ise değışıkti Bazt eğıtlm ve bğretım kurumlannda yıllardır devlet butcesın Bu yaklaşım, ekonomık açıdan gercekcıydı, an cevıt huKumetınln Turk sınemasının lcınde bulundugu kangrenleşmış sorunıotı cozumlemen ve bu sinemayı cagdaş bır duzeye cıkormak amacıyla gırışımde bulunmo"ya ve sınema alanını duzenlemeye yonel k bır yasa losansı hazırlanıaya Kararlı oldugu ou annacla duzenlenen b r kongre ve bır komısyon toplantısıy\a bellı oldu Ozelllkle bır sure once, s nemaylo ılgılı 26 kuruluştan temsılcılerın katıldıgı bır komısyon toplontısında, yasa tasonsının son bıcımı ele alınırken cıkan goruş ayrılıklarının bır olcude gıdenlmesi. kopma noktasına gelen toplantının yenıden topcrlanmosmın sağlanması bu glrışımın bu kez bır sonuco utaşacağı umudunu güclendırdı Tosarı. bugCmierde ılgılı burokrosi kesımımn ve hukukcuiarın elnde son bıcımını almaktodır ve somnm kl yenı donemde mecus enn onune gelecektır E Sınemornızda son bır yıl ıçınde orgutlenme, kıtleseı eylemlere girme, polıtıze olma sureci hızlandi Resımde, 5 kasım 1977 de yapılon sınema emekçılerının yuruyuşunu basına acıkloyan sinema oyuncuları goruluyor. cak sınemonın cok yönlü sonıntarın arosmda kulturel clanlann da onemlı bır yer tuttuğu gercegını unutuyor. bır Ulusal Sınema Kurumunun cokvonlu calışmalarını bır KlTın yotırımlanna ındırgemek yanlışma duşuyordu. Ham'ılm sorunu, evet. buqun ıcm teTiel bır sorundu, ana yar n ham fıim bcllaştıgındo bırden bıre İyı fılrrler \0Dilangi. sınemarmzın katkmacağı rrı bekleiıyordo'' BEKLENMEYEN BIRLEŞME Bu karşı goruşlerın ge'ırdı^ı gergın havava ve ceşıtlı gruplar arasındakı soz duellolarına varan fıkır aynlıklcrmo karşın. bu Komısyon topı^ntıs'nn sonunda derlenıp toparlanarak rayına qırrresı ve degışık kesımlerın cosgarı göruşler» uzerınde bırleşmelerı. şaşırtıcı gorunse d» dogaldır Çjnku b j tur toplantı'arda yılloa.r yapılrr.ası çe eneklesmış olan h rcınlıkların, yanda cıkıp gıtrielerın kımseye bırsey kazaid rmodıgı crtık b.lnc altında bıle olsa, an'a$ıimı$ olmalıdır Oev'etın sınema alonımızı duzenlemede be1!ren kora'lıiı^ı gecmış vıllardokı şımarık davra1 nışların bu kez bır sonuc vermeyeceğın gosternnş o'mandır Bu nedenledır kı, bu yaso tasarısının ona dusüncesını oluştuai bır Ulusal Smemo Merkezı nın kurulması do soruc olarak bu dusunceye karsı olanlorca bıle benımsenmış gozukneVec! r Anca'' bu kurumun ılk basto onaorulduğu denlı genış ve karmaşık bır yapıdan doha sacie ve mütevazı bır yapıyo Indırgenmesı, ısievlem n azcltılmosı ceşıtli kjrumların elındekı o'anakıann ve doncnm.n b.' merkezde toplanr^ısı yenae bunlann bır merkezdsn uyum ve psgjrium soğlanacak bıcımda ışlovsel olarak kulI T rirıf*ası gcuslor, smd lık bzerınde fı! ,r bırlın ne vnlan aoruşl<5r olarck ortodadır. YARIN «SECKINLER SİNEMASI» MI? 1977 yıltnda Fransa'da piak endüstrisi bir yıl oncesine göre değer olarak yüzde 15 arttı PAHÎS Sauiayı Bakanlıgına bağlı olan plak endustnsı hransada 1977 de bır yıl öncesıne gore deger olarak ^ 15 lık bır artış postermıştır Araştırcnalar S mılyoı» kadar O 43 lık, 70 mılyoa da 33 luk plak satüan Fransadakı bu deger artışınm. onumuzdeki yularda da süıecegım ortaya koymaktadır. Otelcıliv, bahçecıbk, amatör paraşutçulük \e buna benzer daha "irmı dal ile bırhkte Sanajı Bakanhgma bagh buiunan plak endustrısmın otomobıl ya da petrokımya gıbı kesımlerle nasü bır tutulabüdıgı sonısu uzmanlar tarafından şovle yanıtlanmaktad.r Bugünku endüstn amacı ne olursa ols\n dovız gerektıren hammaddelero ve çapraşıh malzemeye da* anmantadır Bu nedenle p£a"îçıhfe daha uzun sure bır endustri olarak feaiacafefır.» Şarkılann da bir sanat olmaktan 6nc« bır endustri olarak ortaya çıkmasma yol açan nedenler ısa yıne uzmanlar tarafından, çarkınm kamuya açık bır yerde her çalındıgında bestecısıne. yavmcısına kazanc getırmesı ve şarkınm pn uxgun yavııına aracının u?unc?lar olması ıle açıklanmaktadır Aynı çevreler sekız mılyon plagı satılan bır şark'cmm yılda yakla^ık 10 5 mılyar hrahk plai 15 hacmı olan Fransa'da bır demırçehk ya da tekstıl fabnkatöru kadar zengin olabılecegı göruşunü sa\ umnaktadırlar