Katalog

ON CUMHURİYET 7 HAZİRAN 197 Grizu patladı, feryat figan, toz durnan, zehir... MASAL GİBİ Röportaj ve Fotoğraf: Fikret OTYAM Hasan da ev yaptırocok. Babasının evinl önune getırdi kumu, biriketi.. Kumu biriketle c< virdi. coluk cocuk ziyan etmesin diye... Calışıyordu elli altmış kişi yerin yedi kat d bınde, mühendis ve yardımcısı cıktılar yukor Yanm saat gecti arodan. Kazma kürek sallanıyor yerin yedi kat altif da. Dinamıt atılacak, devirmek icin kömurleri., Ne oldu belli değil.. O her an patlamaya hazır grızu patladı, feı yat fıgan, toz. duman, zehir Gun batıyor dağların ardında. Gözum seyriyor. Arabo akıp gidiyor asfaltta. Camlıdere'' gectık. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Deniz Ba\ kal. alınca kara haberi tüm Zonguldak porlomer terlerine haber salmış, CHP Zonguldak Senatör M. Aii Pestilci, Milletvekili Kemal Anodol var c rabada... Cok hızlı gıdıyoruz, bir yeşil araba gectil Anadol selam verdı yeşil arabadakine, «Bizim C mer> dedi, «AP Zonguldak milletvekili, Banıtçu.. Fıs fıs edıyor camdan ruzgâr, kapattım, duı madı o fısıltı, «birşey oluyor» dedim şofore, duı duk. olmuştu, on lastik patlamış yüzkırk ile g. derken!.. Ömer yetişti ardımızdan, durdu, Pestilci', bıraktık, şoföre yol göstersin diye, atladıkÖmer in arabasına... Koradeniz Ereğlisi uyumuştu vardığımızdc gecenin zehirzıkkım yarısını gecmiş vakit.. Kıv rıla kıvrıla döndük, anayoldan ayrılanda. pis yol lar, pis ki pıs... Konukevine varanda, Enerji ve Tabii Koynak lar Bakanı Boykal, Calışma Bakanı Bahir Erso* yeraltına girecek bicimde giyinmişlerdi. on dak ka sonra aynı giysiler icindeydim... Elbiselerirr de Ömer'ın arabasının bagajıno koydum. ocokta sonra Zonguldak'a gidilecekmiş.. Kemal Anadc da giyinmışti, başka arabayla gitti, inilecek occ ğa... O pis yollarda dolanı dolanı iniyoruz, vira vıraj ve birini alamıyoruz. gercekten acı bir fre ve aşağısı birkac yüz metre ucurum. Ömerin aı kadaşı tam zcmanında ve yerinde duruyor, ş satırları yazabiliyorsam. Tanrı'ya vede arabanı frenlenne şükron borcum var, edo ederim.. Mühendisler sokmuyor fotoğraf makinasıyli kalakalıyorum o taa italyanlardan kalma uyduru ısansörün kopısında.. Bir binada onlatıyor Zonguldak Valısi: «Evet, yaş ortalaması yirml otuz civarmcf olenlerin, 17 kişi.. 24.4.1978 günü saot 13.15 sıro larmda EKİ Kandilli bolgesi Kireçlik ocağı, nokı 170 185... 13600 Hacıbekir ayakto meydonı gelen grizu patlaması sonucu 17 işcimiz şehit c larak hoyatlarını kaybetmişler, 1 işcimiz de yara lanmış, hastanede tedavi edilmektedlr. Şehit olaı işçilerimizin yapılan muayenelerinde 7'sinin kofı trovmasından, 2sinin karbon monoksit zehirlen mesinden, 8 inin de yanma ve zehirlen'nedeı rnutevelljt hayatlarını kaybettik.leri ıqnlaşı|mış,tıı Hastanea'e yoton işcimizin durumu iyiye gitmek tedir, hayati tehlikesi olmadığı doktortarca ifad edilmektedir, temennlmiz kendisinin kısa zaman da hayata kavuşmosıdır. Hayatlarını kaybedeı şehit işcilerimiz Şaban Çakıröz 1945 doğumlu, İs mail Cankılıç 1946, isa Yigit 1952, Mehmet Baya 1938. İsa Cebesoy 1949, Beşir Acıkgoz 1949, Mus tafa Polat 1952, Ali Cebesoy 1953, Aydın Bogı 1950, Mehmet Yoldaş 1953, Şerofettin Aydın 1955 Muzaffer Akalın 1934, Hoson Akbulut 1953, Ra miz Akbulut 1952, Mustafo Yılmaz 1941. Hüseyiı Akyüz 1945, İsmail Bayar 1951 doğumlu... Bı işcilerimiz, Armutçuk bölgemizin Kireclik mevki ine yakın Cemaller, Sücüllü, Bayat, Ballıca köyle rindendir, yaralı Hasan Aslan do Ballıca köyün den, 1952 doğumlu.. Şu anda, ocak tamamen te mizlenmiş durumdadır. Ocakta elli civarında işç calışmakta idi, diğerleri salimen ocaktan cıkmış lardır, halen adll işlemler devam etmektedir» Dışarı cıktım. bülbüller şakıyordu camlıkta! Misk gibi cam kokuyordu gece.. Ocağın ağzı görevll ve meraklılorta. gazet fotoğrofcılarıyla dolu.. TV icin film cekiliyor. işc ret geliyor, o insanları kimi zaman conlı indirer ölü cıkaran asansör gürültülerle cıkıyor. acılıyo kapılar, bakanlar, görevliler ter ve karo icind görülüyorlar.. Flaşlar patlıyor ve Enerji Bakar baretini cıkarıyor, uzatıyorum mikrofo^u: * Ocokta 55 işcimiz calışıyordu, geri ko lan işcilerimiz kurtulmuştur. Bu ocokta, dinami potlatılarak calışma yapmaktayız, grizu patlamo sına ve potlamasına dinamitle çalışmanın bir et kisi olduğu düşünülebilir. Ocaktaki olayla ilgi olarak gerekii Inceleme yürütülmektedir, savcı lık konuya el koymuştur, biz de bokanlık olara kanunun tüm yonleriyle ele alınmasını, incelenme sini gercekleştireceğiz. Cok büyük bir üzüntü icin deyim. Şu anda sayın Calışma Bakanı arkodaşımı ve TKİ'nin yöneticileri ile birlikte ocaktan cıktık kaza yerin 185 metre altında, deniz yüzeyinin 17 metre altında gercekleştirilmiştir. İşçilerimizin co lışma koşullarını bir defa daha buraaa gördürr Gercekten ızdırap verici bir manzaradır. Bu cağdc 2u yüzyılda bu kosullar altında işçiierimizi çalış ma durumunda bırakmış olmamız, oyle sanıyorur ki, hepimiz icin, yöneticiier başta olmak üzere dü şündürücü olmak gerekir. Sağlık koşulları cok el verişsizdir, iş güvenliği cok düşüktür. bu ortam da kazo olmasına şaşılacak fazla birşey yoktuı Şehit işçilerimizin telafisi imkânsız kayıploı karşılığı ailelerine Devletin odeme zorunda olduğ maddi yükümluluğü, aiielerini mahkeme kapıların da dolaşma zorunda bırakmadan, onları ceşit tertiplerin ieine düşürülme tehlikesine sokmodaı Devlet olarak biz. üzerimize düşen anlayışla yor dımcı olmaya, onların büyük acılarını maddi öleü ler icinde de olsa gücümüz yettiğince telafi et meye calışacağız. Bunu mahkeme yoluyla deği anlaşarak. uzlaşarak gerçeklestirmeye çolışaca ğız. • KAZMA KÜREK SALLAYAN ALTMIŞA YAKIN MADEN İŞÇİSİ. KÖ MÜR KARALI ALIN TER LERİNİ AKITIRKEN. PATLADI YERİN YEDİ KAT DİBİ VE ONYEDİ İNSAN CANINDAN OLDU: ONYEDİ HANENİN OCAĞI SÖNDÜ. • RAMİZ AKBULUT CİĞERİNDEN HASTA. İSTANBUL"A GİTTİ YATTI HASTANEDE, İYİ BİR MADEN EMEKÇİSİDİR RAMİZ, NE VAR Kî KÖMÜR TOZLARI CİĞERİNE YAPIŞMIŞ. KEVGİRE ÇEVİRMİŞTİ. DÖNDÜ ZONGULbAK'A. RA PORU BİTTÎ. İNDİ YİNE TAAA İTALYANLAR ZA MANINDAN KALMA 0 KÖHNE, O İLKEL ASAN SÖRLE YÜZYETMİŞBEŞ METRE AŞAĞILARA. • HASAN DA EV YAPTIRACAK. BABASININ EVİNİN ÖNÜNE GETİRDI KUMU. BRİKETİ... KUMU BRİKETLE ÇEVİRDİ ÇOLUK ÇOCUK ZİYAN ETMESİN DİYE... AĞITLAR SÖYLENİYORDU, ALBAYRAKLI TABUTLARA KAPANIP. nutulur hergun birbiri uzerine yıkılan, sonra dağlar gibl yığılan iç ve dış olaylar, unutulur gider, nice unutulonlar gibı... Soralım mı, 24 nisan 1978, saot aşağı yukarı 13.15 sularında ne olmuştu? Anımsanması zor. Biner iç ve dış olaylar birbiri üzerine, üstüste eekilmiş fotoğraflara döner olaylar, haberler, acılor, kıvançlor.. 24 nisan 1978 saat aşağı yukarı 13.15 sularında Ereğli Kömür İşletmeleri Kandilli bölgesinde yerin yedi kat dibinde, fabrikalor daha iyi ealışsın, işler yapılsın, evler ısınsm, şu olsun, bu olsun diye kazma kürek sallayan altmışa yakın maden işçisi kömür karalı alın terlerini okıtırken, palladı yerin yedi kat dibi ve onyedi can, onyedi insan canından oldu, onyedi hanenin ocağı söndü.. Sonra bakanlar, ilgililer, ilgisizler atlayınco otorrobillere ver elini Kandilli dediler.. Ben de gittim, gördüm o acılı insanları, yaşayan yaşamayan. Ve albayraklara sarılmış onyedi tabut alındı sağhk ocağından, götürüldü köylerine canlı cıktıkları evlerine, ölü olarak.. Bakanlar demecler verdi, yaralar sarılocaktır diye, başsağlıkları dilendi, gidenler gittl, kalan sağlar bizim oldu.. Ne oldu 24 nisandan bu yana, sarıldı mı yaralar. ödendi mi can paraları, o gün atılcn sözler buldu mu yerini yerin yedi kat dibinde? Donellm o güne, sonra bugüne... • •• U Ramiz Akbulut ciğerlerinden hasta. istanbul'a gitti, vattı hastonede.. Ciğerlerinden hasloydı Ramiz. iyi bir maden emekcisidir Ramiz. ne var ki kömür tozları cığerlerine yopısmış, kevgire cevirmişti.. Döndü Zonguldak'o, raporu bittı. İndi yine. taoo İta'yanlar zomanından kalmn o köhne. o i'kel asansörle vüzyetmişbeş metre aşağılarc! Hasan mı? Hasan da Ramiz'in kardeşi.. Ramiz calışmaya başladı Hason ile omüz omuza yerin yüzyetmişbeş metre altında. kazma sal(3yarak. kürekleyerek kara elması. Ramiz. hastoneden cıktıktan sonra calıştı bir aün, ertesi gun de calıştı.. Sıkıyordu ciğerleri. hava istiyordu. tertemiz hava, öyle dedi arkadaslarına. «İçim sıkılıyor. ciğerlerimi sıkıyor bir el. bir el sıkıyor ciğerlerimi...» Ücüncü gün yine mdi Hasan ile o kohne asansörle. yerin yedi kat altına. dibine.. DOMİNİK'TE 12 YIL ÖNCE BAŞKAN JOHNSON'UN DESTEĞİYLE BAŞA GEÇEN BALAGUER, CARTER'lN UYARIS1YLA İKTİDARI BIRAKTI V' önce Başkan Johnson'un gönderdiği ABD deniz pıyodelerinin desteğiyle ve sözde demokratik bir seçimle Dominik Cumhurbaşkanı olan Jooquın Balaguer, bu kez Başkan Carter'in sert uyarısıyla secim sonuclarına uymak ve iktidarı bırakmak durumunda kalmıştır. Başkan Carter'in 1977 eylülünde yaptığı bir konuşmada «katıksız demokrosinin örneği» diye gösterdiği Dominik'te demokrasiye gölge düşürecck niteliktekı olaylar dizisi geçtiğimiz 15 mayısta yapılan genel seçimlerin ertesi günü başlamıştır. ilk sayım sonuclarmın alınmasıyla birlikte patronları Balaguer'in iktidarı yitireceğini farkeden bir kısım subaylar ve polis şefleri sayım merkezini basmışlar ve «bu iş burada biter», diyerek sayım işlemine son vermişlerdir. Bu olay üzerine. pek de naksız olmayarak, bir askeri darbe olduğunu scnan halk evinden dışarı cıkmayarak sonuCJ beklemeye başlamıştır. Katolik Kilisesi, iş cevrelerinin bir kesimi ve yirmi meslek örgütü müdahaleyi kınarken seçimi kazanmak üzere olduğu onlaşılcn muhalefet lideri Antonio Guzman da, «gerekirse zora zorla karşı kayarak» secim sonuçlaeına sahip cıkacağını acıklamıştır. . Bu sseçim darbesi»ne karşı belirleyici tepkı ise.Başkan Carter'den gelmiştir. Dışişleri Bakanı Cyrus Vance'den durumun kritik olduğunu öğrenen Carter, Balaguer'e gönderdiği uyarı mesajında kesin secim sonuclonnın alınması ve bu sonuclara uyulması yoiunda gerekli caba gösterilmediği taktirde iki ülke arasındaki ikili ilişkilerin zedelenebileceğini ve Dominik icin büyük önem ta'şıyan ABD yardımının kesilebileceğini hatırtatmıştır. «Büyük patronıdan gelen bu tepki üzerine, yıMar yılı lükse boğarak kendine uşak ettiği asker ve polis şefleriyle otuz saot süren gizli bir toplontı yapan Balaguer, sayımın yeniden başlayacağını, ülkede her şeyin normal olduğunu ve «darbe söylentilerini bazı barış düşmanlarının cıkardığını» söylemiştır, Ordu ve polis şeflerinin homurdanmalanna karşın yeniden başlayan sayım işlemi sonucunda Guzman'ın Dominik Devrimc; Partisı'nin kesin bir secim zafeh kazandığı anlaşılmış ve Balaguer, «Dominik'te anayasal rejimi benim yıktığımı kimse söyleyemeyecektir» diyerek yenilgiyı kabul ettiğini acıklamıştır. Üniformalarının sağladıâı oyrıcalıklarta büyük bir tantana icin de yaşamaya alışmıs olan bazı yüksek rütbeü subay ve poüs şefleri. deniz ötesindeki «büyük patron»u da karşıya alacak bir cılgmlığa girişmezlerse Guzman 16 ağustosta görevi devralacaktır. 67 yaşında cok zengin bir sıâır ve kahve üreticisi olan Guzman'ın ABD desteğiyle başkanlık koltuğuııa oturma şansını elde etmesi bir raslantı A Q \ ) •s BAŞKAN CARTER'lN «KATIKSIZ DEMOKRASİNİN ÖRNEĞİ» DİYE NİTELEDİĞİ DOMİNİK'TE DEMOKRASİYE GÖL GE DÜŞÜRECEK OLAYLAR DİZİSİ 15 MAYISTA YAPILAN SEÇİMLERİN ERTESİ GÜNÜ BAŞLADI. ATIAS OKYANUSU ViRGiN Ad. Sanjuan Port au Pnnce BüYÜK Sanio Dominigo ANTİtUR PORJO RİKO ST.KITTS 0^ DOMİNİK .r cS^MARTİNİK • İLK SEÇİM SONUÇLARI BALAGUER'İN İKTİDARI KAYBEDECEĞİNİ GÖSTERİNCE, SUBAYLAR VE POLİS ŞEFLERİ SAYIM MERKEZİNİ BAS TILAR. HALK İSE ASKERî DARBE OLDUĞUNU SANDI. Karaip Denizi ^ LUCİA.,0 ST.VİNCENTÖ Ş Bridge tovvn V GUNEY AMERIKA ral eğilimli demokrat Oyeleriyle yakın ilişkiler geliştirerek gelecekteki iktidarına elverişli bir z&min hazırlamayı ihmal etmemiştir. AbD yardımları ve ülkenin en önemli ihraç ürünü olan şekerin yüksek bir fiyat konjonktürü göstermesiyle iyi gibi görünen ekonomik durum, özellikle 1975'den başlayarak şeker fiyatlarının düşrnesı ve artan petrol fiyatlcrının da etkisiyle ciddi bir darboğcza girince Guzmon beklediği fırsatı yakalamıstır. Bu koşullarda Balaguer'in cok güvendiği kırsal kesimdeki ve kadın secmenler icindek; desteâi de giderek erirken, adından başka devrimci bir yanı kalmayan Dominik Devrimcı Partisi, ABD'nın de oncylayacağı ciddi bir iktidar seceneği olarak görünmeye başlamıştır. Ve sonunda halkın, oniki yıldan beri birikmekte olan tepkisini dîle getiren oylan ve Başkan Corter'in uyarısı 70'lik Balaguer'in başkanlık yaşamını noktalamış, Johnson'un piyadeleriyle başlayon saltanct Carter'in mesajıyla sona ermiştir. Dominik Cumhunyeti Ü2erindeki ABD etkinliğinin bundan böyle saygınlığını yitırmiş bir Balaguer yerine sosydl demokrat görünümlü bir Guzman olarak belirsceği ve süreceği anlaşılmoktadır. (Dış Haberler Servisi) olmayıp yıllardan beri sürdürdüğü bilinçli politikanın sonucudur. 1960'larda Dominik Devrimci Portisi'ni «bcığımsız ve toplumcuı bir seçenek olarak Ealaguer'in karşısına cıkaran Juan Bosch. ABD deniz pivadelerinin mudahalesiyle iktidar olmoktan alakönunco. partisi icinde daha ılımlı bir cizgi izleyerek ABD'ce sonaylanabilir bir seçenek» oluşturmak fikri giderek yaygınlık kazanmayo başlamıştır. Henry Kissinger'in Lâtın Amerika'dakj soı muhalefeti ıhmlı bir cizgiye cekme yolundaki girişimlerinden de cesaret alarak partiyi ele geciren Guzman. bir yanoan ülkedeki geniş Amenkan yatınmlarına dokunmayacağı ve Sosyalist Enternasyonai'in ilkeleri doğrultusunda ılımlı sol bir politıka izleyeceği yolunda VVashington'a güvence verirken diğer yandcn ABD Kongresi'nin lıbe TÜRKİYE'DEN İNGİLTERE'YE İHRAÇ EDİLEN 15 BİN KAPLUMBAĞA AÇLIĞA TERKEDİLD! LONDRA Türkiye'den İngiitere'ye ihrac edilmiş olan 15 bin kaplumbağa bir ciftlik evinin bahcesinde kafesleri icinde aclığo ve ölüme terkedilmış halde bulunmuştur. İngiltere «Hayvanları Koruma Derneği» yetkili lerf, Galler bölgesindeki bir malikânenin bahcesin de bulunan kaplumbağaların bir haftadan uzun süredir ac ve susuz olduklarının saptandığını ve iclerinden yüzlercesinin ölmüş olduklarının anlaşıldığını acıklamışlardır. Hayvanları Koruma Derneği. kaplumboğaların yardımına koşmuştur. Polis, Türkiye'den ithal ettiği kaplumbağalorı aclıöa ve ölüme terkeden kisivi aramaktadır. /a.o.l DOMİNİK, ABD TARAFINDAN İKİ KEZ İŞGAL EDİLDİ • 1821'de bağımsızlığını kazandı. • 1905 1924 ABD'nin gümrüklere müdahalesi ve 1916'dan itibaren tüm işgalı altında kaldı. • 1931 61 gaddar diktatör Trujillo ülkeyi keyfi bicimde yönetti ve 1961'de CIA'nın da parmağı olduğu söylenen bir suikaste kurban gitti. • Korışık bir dönemdSn sonra yapılan serbest secimleri toplumcu görüşleri savunan Juan Bosch kazandı. Ancak ordu altı ay sonra 1963 eylülünde Bosch'u devirdi. 0 Bosch'u devirdikten sonra denize atmayı planlayan Albay Caamano, 18 ay sonrc Bosch'ü yeniden başa gecirmek üzere halkın da katılmasıyla girişilen harekete önderlik etti. Ancak bu kez cKaraiblerde ikinci bir Küba yaratılması» olasılığından cekinen ABD Başkanı Johnson 1965'de Dominik'e 23.000 deniz piyadesi sevkederek bu girlşime karşı koydu. • 1966'da ABD deniz piyadelerinin silahlarının bölgesınde yapılan secimlerde daha önce halk tarafından ülkeden kovulmuş olan Joaquin Balaguer, Cumhurbaşkcnı secildi. • 1970 ve 1974 yıllonnda yapılan secimleri muhatefet boykot ederken Balaguer rahat secim zaferleri kazandı. 9 1978 mayısındo yapılan secimleri kazanan Antonio Guzman'ın Dominik Devrimci Partisinin zaferi ABD'nin uyarısıyla kesinleşti. Baykal'ın elınde irıce bir koınur parcası var dı. holâ terliyordu kara sular akıyordu hafiften ha fiften, eiindekı kömüre baktı ve devam etti: «Kömure bu vesileyle saygım bir kot dohı orttı Komurun arkasındaki insan dramını bir de fa daha burada gördüm, ülkece yaşadık. Bu körnü ru oldığım yerin yanında şehit işçilerimizin baret leri şapkaları devrilmiş yotıyordu. Öyle sanıyo rum ki bu olaydan hepimiz kendimize düşen po> almış bulunuyoruz.» Calışma Bakanı Bahir Ersoy 1920 doğumlu Kolay değil bu cehennem ocağı inip doloşmak, ter liyordu kara kara. kımi yerıeri yüzünün. al al ol muştu, serindi hova ve üzgündü işci bakan «Ba hir Baban, kısa konuştu«...Teknisyenlerimin yapocağı tesbitler. sanı yorum ki, buradaki iptidai bir çalışmanın ve hot ta tedbirde kusurun olduğunu tesbit edecektir. Ko nuşmanın devamım rapordan sonra yapmaktoı daha cok yarar görurüm, olenlerin ailelerine baş sağlığı, kalanlara gecmiş olsun derim, bütün mil lete gecmiş olsun..* YARIN: YATIYORLARDI DÜNYADAN HABERSİZ