Katalog

GUNUMUZDE 4 MİLYAR OLAN DÜNYA NÜFUSU 2000 YILINDA 6,5 MİLYARA CIKACAK • HAMAKD ONJVERSİIÖİNDEN BİR GRÜP BÎLİM ADAMINÎN GEÇEN YiL DONYADA WtFUS ARTIJ HIZININ DÖJME KAYDETTföİNİ AÇIKLAMA5INA KARJIN Ü7.MANIAR BU KONu'DA İY!MSE<?Lf<5£ KAPİLMAK IÇIN ERKEN YORIAR. 9 • «a oımum BEÜRTJ I NÜFUS PATLAMASI SORUNU GEÇEN YILKÎ DÜŞÜŞE RAĞMEN ÖNEMİNÎ KORUYOR ASHİNGTON Blllm adamlorınco yopılan blr acıklamoya göre, 1970 yıhndo tioruk noktosıno ulaşon dürıyada nüfus artış oranında geçen yjl blr ozolmo meydana gelmlştir. Harvard Onlvarsltesf Nufue Calışmoları Merkezi'nden Nick Eber6tadt, dunya nufusunun şu ando 4.1 miyar olduğunu eoylemiştlr. Amerlkan Bîflrnsel llerlema DernegTnin blr toplontısında konuşan Eberstodt, artış oranıntn 1970 yılında 1.9 olcfuğunu ancak gecen yıl bu oromn 1.7'ya düştüjürtü belirtm($tir. Ne vor kl, toplantıya katılan blllm adamları bu deâlşlmln sureküllğinden emln olmonın doha erken ofduğunu Ikoz etmlşler ve sorunun tciddlyetlnl» koruduöunu beflrtmlşierdlr. Blllmcller oranın duşme nedenlnln lk!üc nokta üzerinde bfrleştiğl konusunda fikir blrflğl lclndedirler. Nedenlerden blrl gelişmekte o!on ülkelertr> yoşom düzeylerinin artması diğeri de güçlü blr aile plonlamasjdır Nevv York Nüfus Konseyi'rtln Vıdemll üyelerlnden blrl olan Porker Mauldln, 19651975 yılları arosındo hemen hemen tum ulkelerfn alle plonlomosı uyguladıklannı «öylemlştlr. Eberstadfın bellrttigina g6re gellşmekfe ofan ölkelerdekl doğum oranı 1972 yılında blnde 42 iken 1977 yılında biMe 36'va düşmuştür. ABD'nln yıllık doğum oronı blnda 14'dü>. DÜNYA SAGLIK ÖRGÜTÜNÜN AZ GELIŞMIŞ ÜLKELERE ÖNEROIĞİ 210 ILAÇ ÇOKULUSLU ŞIRKETLERIN TEPKISINE YOL AÇTI • HAÜN 5AVILARI I00İT AJMAUH 8ATILI İIİÇ JİRKEIİ, DÜNYA PAZARLARININ %90'INİ DE NEÎLİyOR. GELİJMİ5 ÜKELER YILDA 25 MİLYAR DOLARLIK İLİÇ Tt'KEIİMİNDE BÜLÜNURKEN, ÇOK DAHA 6ENİŞ BİR NÜfüSÜ İÇEREN GELİ5MEKTE OLAN ÜLKEİERİN T'JKETİMİ YIIDA 7 MİLVAR DOLAYLARIKDA. »akıncalı sonuçlor doğurduğunu Tha Ouardlan muhabirı (an Guest'in, kezi Cenevre'den bddirdiğine göre, C binlerce değişik markayla Ücüncü I larında yer tutmayo çolışan çokulus elierindeki geniş oianaklarlo soz konı kililerlni etklleyerek bu ulkelerin z o\on sağlık bütçelerinın büyük bölü melerini ı!k sakınca oiarak bei.rtmiş; da cokuluslulann kitle sağlığı açısı önem taşı\nn. temel sorunları çöz ilaclara gereken önemı vermediklerı müştür. Gercekten de gelişmış Batı lloc tüketimi, toplam sağlık harcarr yüzde 10 dolayında poy alırken bu orc te olan üîkelerde yüzde 40, hatîa yüzd cıkabilmekte. bazı gelışmekte oia 1516 bın değişik marka ilâc pazarlan ve bazı salgın kitle hastalıklarının ör mcktadır, OENEUİrORUR Otman ULAGAY Dünya Saflhk örgütu fVV.H.O.) Yörufma Korulu, gectiğimlz ay sonunda yaptığı toplantıda, «argellşmlş» ya da «geüşmekte olan» ülkeler içln «gerekü» buldugu iîaç türlerinf saptarr.ış ve bır liste hollnde yayınlamıştır. Lisîede analjezık, hormonal v.s. gibi 23 grupta topionmış 180 taktif madde» ve bunlara ek olarak 30 diğer iloca yer verilmlş ve bu 210 ana ilâcm dışında kalan türlerin Üçüncü Dunya ülkelerl lcin bir gereksinirn olmadığı sonucuna varılmıştır. Söz konusu listenin voymianması ve W. H.O.'nun rosmi polılıkosı olarak benimsenmesl cokuluslu lloc şirketlerinlo yoğun tepkislne yolacmıştır. Uluslararası ilac Üratlcrlerl Federasyonu'nun bir yetkllisi VV.H.O.'yu. tkitla hostalığı sayılamayocok, az görülen hastalıkloro yokolanmış kijllerl careslz bırakmak v« gellşmlş ülkelerle gelişmekte olan ülkelerln İlac gerekslnlmlerl arasındaki önemll farkı gözden koçırmak»la suclamıştır. VV.H.O. ilac ve .terapötik maddeler bölumu direkleru Dr. Fatonisso ise cok uluslu şirketlarin aelişmekte olon ülkelerde diledikleri gibl İlac uretme va pazarlamalarının başlıca iki yönden Dr. Faiarusso'nun vurgufadığı sakı cekte «azgelişmişllk» olgusunun bir ve ilac endüstrisinin uluslararcsı yaf ğal bir sonucudur. ian Guest'in verc göre, hafen sayıfan 100'u aşmayan firması dünya pazarının yüzde 90'ını bilmektedir. Bu pazarm 25 milyar dola bolümü gelişmiş ülkelerde bulunurken. geniş bir nüfusu iceren gelişmekte oloı tüketimi yılda 7 milyar dola\ındo kc Öte yandan yeni ilac keşfetme gelis nolojisi de hemen tamamen gelişmiş tekelındedır. (Bak Tab!o). Bu koşulla cokuluslu iiac firmalarmın, \üksek moli tırma geliştırme harcamalannda. Ücü ya üikelerinin gereksinimlerine öncelik beklenemez. Nitekim söz konusu araştır liştirrr.e harcomolarındo geliçmış ülkeler sorunlarına büyük öncelik tonınmakta, endüstri ötesi toplumunun cstress» v sorunlarına yönelik çalışmalar araştırmt molarında büyük pay olmaktadır. Ne var kl, bu olgu bu kadarla da ka ta, gelişmiş ülke gereksinımleri icin gelist cok ilac gelişmekte olan ülka pazariarınc rulmekte ve ceşitli yönterfılerle bu ilaclar pazar yaratılarak söz konusu ilaclarm yu yotlarına yonsıyan oraştırmo gıderleriniı mekta olan ülkelerce de paylaşılması maktadır. A>rıca bazı Batıtı firmaların, .araştırma giderlerl sarfederek geliştırdikl de, zorarlı yan etklleri nedeniyie, kendi rinde yasaklanan bazı llaçlan gelişmekt ülkelerde pazarladıkları da ileri sürülm Örneğin ingiliz doktor John Judkin, co iiac şirketlerinin Tanzanya'daki faaliyetleı gil) roporunda, konsere yol acabileceği cesiyle ABD'de yasoklonan Depo Prover iiacın 70 kador ülkeye Ihraç edılmekte o!c belirtmiştir. Dr. Judkin'in a'eğındiğı bir önemli nokta da, Batılı ilac firmalarmın. L Dünyo ülkelerind» aşırı reklam tonıtma landırmo harcomalorıno ypnelmeleri ve ila< gelişmiş ülkeler icin bile flüksı sayılot ambalajlarda piyasaya sunarak tüm bu giı fiyatlonna yansıtmalarıdır. Türkiye, bir cok a'anda olduğu g.bl. lla nında da tipik bir gelişmekte olan ülke gc münden cıkmıştır. Buna korşın Dıin>a Soğlı gütü ve diğer uzmanlarca iieri sürülen göru coğu. ülkemiz icin de gecerlik taşımaktadı nedenle ülkemizde «ilac sorunu»no yeni cc ler arayanların Dunya Soğlık Örgüîu'nün ı maîanyla yakından ilgılenmeleri ve özellikle •yayınlanan 210 ilaclık lıste üzennde durır yerınde olacaktır. Uçuncü Dünyoyı b«kl«yen *n büyük tehlike: Açlık TA BL 0 Yeni İlac Keşlflerlnln Ülkelere (1042 63) ABD 355 adet Isvlçr» 44 > Almanya 32 27 Britonya Fronsa 21 Dlğerlarl 108 Dağılımı % 611 % 7.9 % 5.7 % «.8 % 3.5 % 17.0 HÎSİZ Nüfus ortıs oranında gecan yıl blr azalmo koydedllmeslne rağmen bllim ce'/releri erken lyim serliğe kapılmokton ceklnmekta ve bu azalma de vcm etmedıği tokdlrce özellikle ücuncü öunya ülkelerinde cok clddf ekonomlk ve sosyal bunahmlann meydana gelebfleceg'lni belirtmektedlrler. ARAP BASINI Irah Komünlst Partisi yayın argam •Tâ.nh E • Şa'b* (Halkın Yolu) gazetesinde yer alan, Fas kadımnm durumuna ılifkin yazıyı sunuyoruz: F Fas'ta kadının durumu KXOR AFRİKA'DA Gerl kalmış ya do gellşmekte olon S. Dönyo ülkeierinde şimdiye dek görülen hızlı nüfus ortışı, dünya nufus dengeslnln bu ulkelerin iehlne olarak neğişmesl sonucunu doğurmuştur. 1925 yıhndo dünyada yaşayan her oltı kişiden biri Avrupalı Idi. önıîmüzdekl yuryıldo Avrupa nüfusu, dünya nufusunun 17'de birlnl oluşturacaktır. Yanl dünyada yaşayan her 17 klşldsn birl Avrupalı olocaktır. Böylece nüfus yoğunluöu bakımından da denge, Ücüncü Dünya'nın lehlne değişecektlr. 1960 yılında dünyo nüfusunurt ucîa Ikislnln gerl kalmış ülkeierde yoşodıgını haîırlatan uzmanlar, 19601970 arasındaki 10 yıllık dönemde dünya nüfusundoki artışın dörtte ücünün bu ülkelerd» meydana geldiğln! bellrtmektedirler. Surlye'da yaymlanan «Tlsrln» gazetesl, «Bu tampoyla yoksul ülkeler önümüzdek/ yüzyıl, dünya nufusunun sekizde yedislnl beslemek zorunda kalacaklar» demektedlr. Dünya nufusunun 2000 yılında 6,5 mllyara ulaşacaâmı hesoplayan uzmonlar, bunun 1.5 milyarının geilşmlş ülkeferde, kolan bes milyarının da yoksu! ölkelerda yoşayacaklarını tahmln etmektedlrler. a* toplumunun Içlnde bulunduğu ekonomİK v» •osyal koşullar, hlc Kuşkusuz Fas kadınının da durumunu etkilemekiedir. «Fas Haik Güclerl So» yoll»t Blrljğl» örgulüne bağlı «Kadınlar Blrlfğl» tarafından 1977 yılında hazırlanan konuyla llglll blr rapor, Fa» kadınının eeşitll alanlardakl durumunu yansıton Ifginc ve duşundurücu bllgller lcarmektadlr. Fa* kadınının Içlnda bulunduğu gerlkalmıslık, »n cok öğrenlm alanında göze carpmaktadır. Söz konusu raporda bellrtildiğlne göre okuma • yazma bilmeyen Faslı kadmlarm oranı kentlerda yüzda 87'y», kırsal alanlarda İse yüzde 98'e ulaşmaktadır. 5 1 9 yaşları arosındakl kızlardan okula gldabll«n(«rln oronı sadeca yüzda 8'dlr. Koldı kl okula gltmls olan ya da okuma yazma bllen kadınlar da topluaıda ve özelllkfs Is va meslek edinm» olanındo yetarlnca yer alamamaktadırlar. örneğln Fas'lo Işslz olup da I? arayan kadınların yüzda 53'ü d6rt yıllık öörenlmden gecmfs kadınlardan olusmaktodır. Saklz yıllık öğrenlm görüp de I? bulamoyan kadınların oranı İse yüzda 17'dlr. İŞ ALANINDA KADIN Fot'ta calısan kadınların tayısı 600 bln katfordır. Ancak bunların hepsi «onaylde ya da hlzmat taktörOnda colısmamaktadır. Çalışan Faslı kodın a • JA'B» (IRAK GAZEÎE5İ) ların 297 blnl tarımöa ya da cfttHklerde hayvan bakıcılığı yapmaktadır. Kent va kasabaiorda «vfr<i« hlzmetcl olarak colışan kadınların sayısı It* 100 blndlr. Kadınların 91 blnl fabrikolarda va Işyerlerinda Iscl olarak calısırken, 27 blnl devlet dalrelerlnde memurluk yapmaktadır. uzef sektöre bağlı şlrket va bankalarda çalışan kadınların sayısı lı« 3 300'dür. Slnema va tlyatro gibl sanat dallarında çalışon Faslı kodınların sayısı Isa 2.000 clvarındadır. öt« yondan kant va kosobolorda avlarda hlzmatcl olarak çolışan kadınların büyük coğunluğunu genç kızlar oluşturmaktadır. Bu hlzmelçllerln yüzda 58'lnln yaşı 251 geçmemektedlr. Bunların da yüzda 281, yaşları 15'ln oltmda olan kızlardan olusmaktodır, «CAHİL BIRAKMA SİYASETİ» Bütün bu rakamlar va Istatistlk varller, Fa» egamen güclerinln, tüm halk tabakalarını va Azalllkla bu tabakalara mensup kadınları cobll bırokmak lcin özel blr slyaset Izlediklerınf göstermekt»dlr. Kadınların özelllkle kırsal bölgelerds okuma yazma öğranememelerl va öğrenim göramemalarlnl sağlamayı amaclayan bu slyasetln blr baska amacı da, kadınların toplum lclnde gereken y«rl almalarını önlemektlr. Kadınları meslek sahlbl olma olanağından yoksun bırakmalorımn nadanl da budur. (Dıs Haberler Servlsl) GENÇ YAŞTA ŞEKER HASTALIĞINA YAKALANANLARIN YÜZDE 20 SININ 20 YİL İÇîNDE KÖR OLDUĞU ÖNE SÜRÜLÜYCR $ ekar hastolıginm yol actığı görme bozukluh larının önüne gecmeyi amaclayan araştırma lardan olumlu sonuclar alındığı ve özelllklı »akar rıastalığına yotkın olduğu soptonon kimse larln bu hastalığın yan etkilerinden korunabildifi bildirilmektedir. İsraîrin ekonomik durumu bozulu/or j sroll'da Menahem Begin'ln soğcı Llkud ParI tlsinln gecen yıl temmuz ayında Iktldara gel• mesinden bu yana, ülkede Iktlsadl durumun surekll bozulmakîa olduöu blldlrilmektedlr. tTha Ecor.omist» dergisinin bu konudakt haberlna göre, israfl'de enflosyon oranı halen % 50 dolaylarındadır. fsrail parası İse (Llra) sürekll deöer kaybetmektedlr. Menahem Begin hukümetl geçen yıl kasım ayında cEkonomlk Devrim» dlye adlandırdığı Iktlsadl önlemler paketinl açıklamıştı. Bt. program uyarınca Isroll Liras:, İsrail'in tlcarl liişklsl olduğu ülkelerln parasına kıyasla % 45 oranmöa devalüe edifmiş ve bir sürü maddeye zam yapılmıs tı. cTha Economlst» dergisl israil Lirasının o zomandan bu yana yeniden Amerikan dolarına karşı % 8, Inglllz Sterlin'ine karşı da % 12 oranlarında değer kaybettlğini blldirmektedir. «The Economlst», Başbokan Begin'ln «Ekonomlk Devrim» progromının şlmdilik lom bir flyasko lle sonuç!andığ:r,ı beürtmektedır. Hükümetin uygulodığı dâvlz liberolizasyonu programı, olum«uz aonuclar vermlştir. israil'liler ülkede blr av yo do bir arsa alırken biîe yabcncı para kullanmoya başlomsşSardrr. Hükümet ise giderek hızlı blr çekllde para basmaktadır. Halen aydo 1 milyar İsrail Llrası basılmaktadir. 0 u arada koraborea da faaliyetini yoğuniaştırmaktadır. ASKIDA BIRAKIVOR Hukümet dış politikada kararlı bir tutuma glremediğlnden ekonomlk sorunlcrı askıda brrakmokta ve tüm dikkatlnl Mısırla lüşküer konusunda yoğunloştırmaktadır. Misırla barış görüşmeien, bir bakıma ekonomik karar mekonlzmasının felce uğrarnasfna yol açmıştır. HOkümet görüşmelerin ne yönde sonuclanacağını bilmediğinden uzun vadell blr ekonomik program yapmaktan kacmmaktadır. Planîar, barış ekonomisine gor<= mı, yoksa savaş ekor.omisîne göre mi yop/locC' tır? E^er barış o'acaksa. Israil. Sino'dnn cel : ' F rek israil ordusu lcin Israil'de yeni üsler acıîarr,1tır. Bunun lcin bütçede veni ödemeier gere^prftir. Borış görü'mslerl sonuc veTnezse. h'i kfi? ;" tınm'or ksı!acak ve kaynoklar sovunn', hoı'/ı a,, ««.!.• 500 YIIDA 10 KAT ARTTJ Kıtalardakl nüfus artı« oronlarına gcllnca: bu olan'ia rekor Afnko'dodır. Sicah kıfada nülus artış oranı ortalama olorok yıldo yüzds 2,6'dır. Bu kıtanm bozı ülkelerinde, örneğin Gana. Kenyo, Sudjn, Faf ve Ce^ayır'de îse ortış oranı yılda yüzde 33,5 arasında değiş.*r!ektedlr. Asya'da ls« en buyük riifus potlîımasına Hindfstan, Pakistan, Banglodeş vs Kambocyn schne o ; maktadır. 1965 yılında 487 müyon olan H!ndistar> nüfusunun 2000 vılında 1 milyar 100 milyona uloçması beklenmek tedlr. Gelişmi$ ö!ke!er Iss di§er sorunlannfn çoğu glbl bu sorunu da cözmüşlerrür. örnejîln Batı Avrupa ülkelerinds ortaloma nüfus ortışı yılda % 0,5 (yüzde yanmi; ABD, Sovyetîer Birllği ve Japonya' da da % 0,80,9 oranındadır. Yoksul ülkelerde ise bu orar» yı/do ortalama % 2,4'tür. Dünya'dakl nufus patlomasını teoğımızın «n böyuk sorunlcnndon blrfs olarak niteleyen »Tljrln» jazetssi. son 500 yıl Içlnde dünya nufu3Linun İrtış temposu konusunda şu bilgileri vermek'81500 yılında tum dünya nüfusu 380 mllyonrfu, Bu soyı 1800'de llk kez m/lyarı bulmuş v» dunya nüfusu 300 yıl icinde 380 milyondan 1 mllya»» ulaşmışiir. Dünya nufusunun )kl kaîına u)a$ ması lcin Iss 130 yıl gerekmfş ve sayı 1930'do 2 milyora yükselmiştir. Ancak ücuncü mılyarı doldurmosı icin sadece 30 yıl yetmi? ve 1960'da 3 mllyan bulmuştur. Dördüncü milyar Ise 15 yıl glbl kısa bir sürede tamamlanmtş ve 1975 yılında dünya nü'usu 4 milyara uıaşmıştır. Bdylece son beş yüzyıl İcinde dünya nüfusu yaklaştk olarak 10 kat artmış bulunmaktadır. Tabil bu arîış dünyanm caşit!' ülkplerlnrie kentleşmeyi de h>zlondırmoktarf<r. 7üm dünycdo 1950 yıImda kentlerds yoşoyonlonn îoplam nüfusun % 28'lnl oluşturduğunu kaydeden Suriye gazetesi, bu oranm 1970'de % 37've ulaştığını, 2000 yılında se % 51'e ckmas.'nır, bekler.diğinl yazmo;:tncfır. fDIS HABE3LER ?E.7V!Sİ) pomlslnl butun bötuna dar boğaza »okacaktır. Gacan yıl Begln'ln partisine oy veren duşük gellrll kesitin hükümete karşı tepklsl İse giderek yoâunlaşmoktadır. Cünkü hayat pahalılıâı en cok bu sınıfı etkllemektedfr. Maliye Bakanı Slmha Erlich bu durumda ucret ve fiyatların kısmen dondurulmasını önermektedlr. Ancak bu program lcin önce İsrail'in dev l$cl eendikaları tederasyonu tHlslodrut» Ua anlaşmak gerekmektedlr. Ne var kl, gecen yıl Iktidardon düşen fşel Partisinln en güçlü kalesl olan Hlstadrut'un hökömeta böyök zorluk cıkartması ve catln pozorlıöo glrismesl beklenmektedir. «Hlstondrut» holen serl blr hukümet ofeyhtarı polltlka Izlemekte ve ucretlerln arttırılmast lcin yapılan tüm grevlerl güclü bicimde desteklemektedir. Gozlemcller, dışta Mısırfa barış görüşmelerlnl yoku$a suren, lcte İse enfasyonu durduromayon Begln hükümetine karşı hakın tepkislnln glderek orttığını bellrtmektedırler. (DIŞ HABERLER SERVİSİ) L'Express aerglsinde yer alan hobere göra doktorlar. çekerin yol actığı görme bozuKluklarını o««ltll yöntemierle tedavl etmeye calışmaktadır. Avrupa'da her 50 şeker hastasmdan blrlnln oözlerlnin görmediğine işaret edilen yazıda, sadeca Fransa'do 1 milyon şeker hastası bulunduğu ballrtlfmektedir. Bu şeker hastotarının eadece 700 binl doktor kontrolü altında bulunmaktodır. Alla«inde şeker hastalığı olduğu lcin bu nastalığa yakolanma 'htimalî yüksek olanlar bu sayılaro dahll edilmemektedir. lyl tedavı edilmeyen ve beslenme reiimlne dlkkat etmeyen hastalorda görme bozuklukları başlamaktadır. Bugün sadece Amerika Birleşik Devletlerinde 91 bin kör şeker hastası bulunmaktadır. Uzmanlar bu sayınm 2500 yılındo 350 bine ulaşocağını tahmin etmektedir. Oysa doktorlar hemen hemen her şeker hastasınm göz retlnaeının bozulmoya boşladığını bilmektedir. Genc yaşta şeker hastaiığına yakalanmış alonların %20 si yirmi yıl icinde kör olmaktadır. 150 yaşında şeker hastalığına yakalananların % 80'i on yıl İcinde kör olmo tehlikesi ile karşı karşıya kalmaktadır. Göz retinosmdo başlayan bozukluğun nedenler! de artık bilinmektedir. Kanun pıhtılaşmasmı düzenleyen hücrelerin colışması, kan ve rtormoniardaki değişikliklerden etkilenmektedir. Seker hastalarında bu yüzden kan pıhtılaşması olmcktodır. Pıhtıloşan kan damarlarda da tahribata yol açmakta ve damarlann ic cidarları kalınlaşmaktadır, Ceşitli aroşınmalar. gözlerdeki bozuklukların hipotiz bezinin cok miktorda büyüme hormonlcrı üretmesinden llerl geldiğini SDptamıştır. Meydana gelen bu bozuklukları önlemek lcin bazı uzmanlar hipofiz guddesinin kısmen yo da tamamen yokedilmesini savunmaktadır. Bu yoketme yo omeliyatlo, ya ıio ışın tedavisi lle olmaktadır. Ancok göz hostolıklan uzmanları bu tür metodlan eieştirmektedir. Onlor başka bir metodla retinadaki bozukluklarm önune gecmeye calışmaktadır Bugün şeker hostalıklarınm yol actiğı görme bozukluklannı önlemeyi omaclayan ceşitli araştırmalar yapıfmaktcdır. Aroştırmolor, bünye olorak sekere ya;km kimseierin soptanarak özel beslenme rejimi uygulamasiyle kör olma tehiikeslnin tönüyle ortadon ka!dırılabıteceğ:nf ilsri surrnektadır. Şekere vakolanrna tehlikesi icinde olan kimselerin 'iSShısi ise rteri üzerinrts