Katalog

CUMHURİYET 4 EKİM 1978 YEDİ EĞİTİM ÖĞRETİM ŞÜkran KETENCİ GÜNDEMDEKİ SORUN: ORTAKPAZAR Prof Dr. Ali Sah YÜKSEL Erzurum Üniversitesi ne olacak? Erzurum Clniversitosinde. öğrencılerın sodece üni/ersiteye değıl. Erzurum kentıne gırişlerine bile ombargo koyan komando işgall ile IIgili henüz hicbir gelişme kaydedilememiştir. Erzurum Atotürk Onlversitesl yoneticileri, Ûniversitelerarası Kurula yansıyan sorunla ilgili savunmo^arında da, ümversıteye gelemi'/sn oğrencılere yardımcı olabilme konusunda hicbir cözum önerisl getlrememişlerdir. Erzurum Atotürk Onlversitesinds öğrenimlerini surdüremıyerek kentl terketmek zorundo kalan öğrencilerin, Oniversitelerarası Kurula yaptıklorı başvuru. önümüzde*ı toplantılarında bır karoro bağlanacoktır. Okula gıdemıyen öğrencılerm başko kentlerdekı fakültelere alınmalorı yolundakı öaerilerl. stoı dönemıne gelmış oion tıp öğrencıien Içln tüm fokültelerce oiumlu karşılanmaktadır. Ancak diğer kentlerdeki tıp fakültelert ara sınıf öörencüerını almamak Istemektedirler. Bu arada. komando olmayanlara öğrenım hakkt tanınmayan bir universıtede öğrenim yapılmasıno Mılli Eğitim Bakonlığının nasıl seyırcl kalacoğı da Ünıversıteleroras1 Kuruı uyelerı arosmda soru konusu olmuş. cncak bu unıversıtenın dağıtılıp, yenıden bir başka kent yo da. koşullarda kurulması önerlsı. 10 bir cıvanndo öğrencısı bulunduğu ve bu oğrencilerln baska yüksek oğrenm kurumlarına dağıtıiomıyacağı acıklaması korşısında, soru tartısılmadon gundem dışı bırokılmıştır. Şimdı Atatürk Ünıversitesınde nasıl ve hangl koşullarda oğrenımır sureceğı tartışılmadan. sadece Erzurum'a &ırmesı komandolarca yosoklonrmş, eskı öğrencilerın sorunlanna cozurn aranacaktır.. Bakanlığının Üniversite hızlandı Ünlvorsltoler yososı Ue ilgıll degişiklıklon ön gören yasa cclışmalcrı hızlandırılmıştır. MIIII Egitim Bakam ile Üniversitelerarası Kurul Üyelerl rektörlerden oluşan bir kurulun hemen hemen her hafta Ikişer gun toplanarak yaptıklan çalıçmalcr son şekllnl almıştır. Bugune kadar komu oyundan kapalı tutulan calışmalor sonucunda cıkan yaso tasarısı orneğının. önumüzdekl gunlerde Bakan tarofmdan kamu oyuna ccıklanması ve Ümversııe Senatolorına resmen sunulması beklenmektedır. Daho sonro ıse Senotolardan gelecek önerilerie alacağı son şeklin, önümüzdekl donem Meclıs calışmolannın boşmo yetiştirilmesl beklenmektedır. Tasarının kamu oyundon gelecek boskılordan uzok kalınabllmesi lcin bugüne kcdar gızll tutulduğunu belirten yetkililer, yenı yoso tasarısının sadece Üniverslteler Yasasındakl Dcnıştay karan ile ıptal edilen madde boşluklarını doldurmo niteliğini taşımodıflmr belirtmlşlerdtr. Ortakpazar'la İNCELEME ilişki biçimi, ARAST RMA uçuncu ülkelerie ticaretini geliştirmesini engelleyici hükümler taşıyor AET İle ilişkilere gümruk blrlığı dışındo yenı bır bıcım verme zorunluğu, sadece Türk ekonomisının kalkınma strate|ısl gereksinlmleri acısındon değil, Türkıye'nın gelecekteki ihracat hedefierinın gercekleş tınlmesl bakımından da variığını duyurmoktodır. Katmo protokol. ücüncü ulkelerle ekonomik ılışkilerın yoğunlaştırılmasma şu yönlerden engeldir: 1 Türkiye, ücüncü ülkelerie karşılıklı ticaret kolaylıklarına kalkışırsa. aynı avon taıları AET ülkelerlne de sağlomok zorundadır. (Kt. P. 14. 19/4, 20/2,4). Oysa AET'nin benzer bır karşıt yükümü yoktur. Tam oksme AET Türkiye" nin onayına gerek duymadan, ücüncü ülkelerie anloşma yopcbümekte ve hattâ Türkiyeye verdiklerınden îazlosını ödun olarak bu ülkelere tanıyabilmektedır İhroc konusu sınoî üründe cesitlenme asıl Ortadoğu ülkelerıyle olan tıcarette görülmektedır. AET ülkelerıne Ihrac edilen sınaî urünler genellikle tekstll ve gıda sanayil ürünlerinde gelışirken son yıllarda alümınyum ve demır profıl. disk levha, dikiş makinası. cam. mozaik. porselen elektrik malzemesl, oto yedek parccsı. cıvata. zinclr. boya ve kımvasal urünler, celik pım. otomatik telefon aksamı, karofayans. melâmin muttak eş yası, bütan gazı ocağı, ısıtmo tesısot kazanı, cam yün. hattâ bahce şemsıyesi gıbı urünlere hemen hemen sadece S. Arablston, Surıye. Irak, Katar, iran, Fos. Tunus ve Urdün ülkelerinın listelerınde rastlonmaktadır Yalnız ceşitlenmede değil. hacim yönünden de benzer gelışım ızlenebilmektedır. Söz gelimı iron, Irak. Lübnan, Surıye, S. Arabistan, Ürdün ve Lıbya'mn dış tıcaretımızdeki payları 1963'te %6. 1973'te %11 ve 1974'te % 15 ıdı. Aynı ülkelerın Ihrocotımızdoki payları 1972" de %5,6 iken 1977'de %10,6 olmuştur. Afrika ülkelerinin de (14 ülke) 6on beş yılda genel ihracatımızdaki payları ikı katını aşmıştır. (% 1,5rtan % 3,2 ye). Aynı dönemde, Ortadoflu ülkelerıne İhracat 2 katını aşmıştır. rekslnimlerlne koşut clddl değiştklıkler yapılmosı hedet alı nıyorsa, bu nöbet değışıklığinın bir bütün olarak ele alınması zorunludur. Sayın Başbakan da. yokın gecmışteki muholefet yıllanndo bir başyazorlo vaptığı gorüsmede. aynı teknık engell başka bicimde dile getiriyordu«Geçml?te Türk hükümetlnln bu protokollerl düzeltmek lcln yaptıklan girlşlmlerden olum iu sonuçlar alamamış olmalarmın bence başlıca Ikl nedenl vardır: Blrinclsl. tavlzlerl verenlerle. tavlzlerl geri almak isteyenler. genelllkte aynı klmseler olmus ve kendl lcine düş tüklerl celisklyl llgill devletlerln sorumlularına ve Ortakpazar sorumlularına Izah etmek te tobiatlyle guclük cekmlşler dir.» (1) Bu gazetenln bır yazarı da vaktıyle «...Dışişlerinde bu ekibln Ortakpazar hayranlığı. bun dan öncekl ceşltll hayranlıkların, hattâ Amerlkan hayronlıgının bile boyutlarını coktan aşmıstır* (2) sapîamasını ya' pıyor ve AET'nin 1976 yılında ış adamları ve sanayıcıler ıcın Bruksel'de duzenledığı top lantıyo. Türkıye'nin AET dele gasyonundan ıki Türk dıplomotının alınmadığını belırteeında, kredinin 600 milyondan ıbaret kalablıeceğı oiasıiığınm ortaya atılmosı uzerıne AET yet killleriyle yopılon ortak toplantıda bir Türk sanayicısi tepki olarak «600 milyon dolar. Turkiye'nın yardımın süresi olan 5 yılda AET ulkelerinden yapacağı Itholâtın banko komisyonu bile değildır » demışti. Artık Turk polltıko edeb'yotına moi oion bir deyfmle «70 sente muhtac» duruma getırilen Turkıye ic'n. özelllklp şu donemde. tutarının «eb odıno» bakma fırsatı bulunamoyacok bıumde. her dövlz gtrişinm ö« neml büvuktur. Işte zorunluğun tam burasında AET yanı. III. Molî Protokols'ia1';, kredılere ?l atılmak istendlğınde, dar bır yorumıa Tamamıayıcı Protokolün onayından once buna ım kân vermeyeceğinl belirterek. Türkiye'yi «köşeye sıkıştıranlar» arosındaki yerıni acıkca ol mıştır. Gercl protokolde. anlaş manın tarafların meclislennde onaylanması öngürülüyordu. Fakal III Mali Proıokol o^ında. onayı coktan tomam/anmış Katma Protokolün ekl olan II. Mali Protokolün sonnK' dönemde de uzatılma konusunu öngören 10. maddesının doğal gereği bir devamı soyılabilirdi ve oyrıca onoy koşu'u ön görülmeyebılirdi. Tamamloyıcı protokol Ise. AET'deki genışle Bilinçlendirme görevi Köy enstltüterınde güzel bır töremiz vardı blzim: Bizi eğltip öğretenlere «muallim bey. hocam» demszdik; ictenlıkle ve saygıylo «öğretmerıim» derdik Astını ororsanız. onların co ğu do ne muallim, ne de hocoydı. Sözcüğün tam anlamıylo öğretmendıler onlar. Du şünce, davramş ve eylemleriyI* bızi adam etmış soygıdeğer klşilerdi. Öğretmen, sözcük anlamın dan da anlaşılacağı gıbı oğreten kişıdir. Heceieu* kışi değildır. Heceleten kı^ı nocadır. Buyurganlar oyle ıstedığı, holkımız da neyın ne olduğunu kovramadığı ıcın oğretmen hoca olarak bılınmıştır top lumt uzda. Öğretmen guzeiı. doğru, ı. lyıyı, yararlıyı; da'ıa oz bır deyımle, yaşamı ve yoşam ıcın gerekli olanları; bunlora ulaşmayı ve bunlort eide etmeyi oğretır bıze Oaho dogrusu bunları ögretmelıdır. osıl gorevı budur oğretmenın. Yetışmekte olan bılince oiumlu yonde etkide bulunmadır onun görevi. Abc öğretmek, hecelet mek hoconın ışıdır. Öğretmenin işi bılinclendırmeyı. duşunce ve davranışta oiumlu etkılemeyi ıcerır. Bu boyleyken, öğretmenlıgın seçKın, guc ve onemlı bır mes lek olduğu bugune değın bır turlu kabul edıtmek ıstenmemıştır bızde. Atamız, «Öğretmenler yenı kuşaklar sızın eserınız olacaktır. Ulus sizden ozgur duşuncelı kışıler ıster» deyıp oğretmenın değerını. görevinin önemını vurgulamıştır ama. bugüne dek suyun başında bulunan etküiler ve yetkililer öğretmene ve sorunlarına hic de kulak asmış görunmemışlerdir. Alınanlar gocunaniar vorsınlar alınıp gocunsunlar, ögretmenin bırıncıl görevi bılinclendirmedır. Daho önceden saptanmış bazı şeylerı oğretıp belletmek ogrelmenın işı değıldir. Bu ışı «Bılen bılmeyene oğretsın» demekle cozumlemek olasıdır. Bellı bılgı ve becerilerı bugune kodar oğrendik de ne oldu? Toplumumuzu cağdaş uygarlık duzeyine mi cıkardık? Bireylerımizde bulunan yapıcı ve yaratıcı gücü etkın kılıp halkın erıncini, gonencıni ve mutluluğunu mu sağladık? İşe yaramaz cok şey öğrettik. En kötüsü, ustün ulusların oiumlu • olumsuz etkılemelerıne boyun eğmeyi, onlara öykünmeyi öğrendik ve öğrettik ulusumuza. Böylece saksağan kuşuna döndük. Ne keklik gıbi yürümeyi. ne de bülbül gibl ötmeyi başarabildık. ÖĞRETMENLİK HAKKI İSTİYORLAR Clniverslte ve Yüksek Okullora öğrencı kayıtlarının başladığı bu gunlerde önemli bır soruna hâlâ bir cözum getırılmemlştir. Bu sorun. YAYKUR'a bağlı YABANCl DİLLER YÜKSEK OKULU sorunudur. Yurdumuzda cıkan ceşıtli dergl ve gazetelerin «Eğitim ve öğretım»le llgill sayfalarında yayınlonan degışik imzalı yazılardan da anlaşıldığıno göre. bu okullarda okuyan öğrencılerimız kendllerine öğretmenlik hakkı da verilmeslni Istemektedırler. 8u Isteklerlni yıllardır gerek MC Hükümetlerl. gerekse şimdikl CHP ağırlıklı hükümet zamanında dilekce. özel görüşme ve degişik dlrenişlerle dlie getirdiklert halde ne yazık kl, llgllilerden hâlâ oiumlu bir sonuc alınomamıştır. Bu ilgisizlık karşısında, öğrenciler kadar biz veliler de uzgOn ve kırgın durumdayız. istiyoruz ki. gençlerlmiz lise ögrenlminden sonra üc yıl daho okuduktan sonra gecerll bir meslek sahibi oiabılsinler, olacaklorı diplomo bir işe yarasın. tim Hayatta Ise yararlılıflı olmayan eğive öğretımın ancak emperyalizme bagırnlı ülke hukümetlerlnce bir uyutma aracı olarak kullanıldığının en gerı ulkeler halklarınca bile biiinmeye başlandığı gunumüzde, Türkiye'de hâlâ bu tür uygulamalara yer verilmesi gercekten cok acı bır dummdur. Sayın yetkililerin ve özellikle oiumlu cobalar ıcerisinde gördüğümüz Milli Eğıtım Bakanımi2 Sayın Necdet Uğur'un bu konuya tezelden eğılerek sözü edilen okulların program ve statulerinl oiumlu şekilde değıştirmelerini bekiıyoruz. YAHYA GÜNDÜZ Ilkokul öğrencilerinin can güvenliği için önlem alınması isteniyor Olkemizde gerek bosındo gerek TRT'de sık sık duyarız. Okul dağılımındo veyo girişinde şu kadar mini yavrumuz kazaya uğrodı. Şu kadar yavrumuz hayatını koybetti. Bu. ülkemızde hemen herkes tarafın dan kobul edilen bir gercektir. ispotı için Istotistıki rokam!orı burada yinelemeye gerek olduj u n u sanrnıyorum. Coğu kez mini minl öğrencllerimlzin velilerl yavrularını oku la kuşku İle yollar. Hep merak ederler. acaba bir kazaya uğramadon ak$am eve dönecek mi? dlye. İlk öğretlm yuvolorımızın etrafına dlkkat edecek olursak. bır kısmının kaldırımlorı tel orgülerle csvrilmiş, bır kısmında onlar da yok. Ve. okulların a c l dığı ilk günlerde. veterslz trafık poıisi kadrolarmın buralarda görevlendlrildığınl. ancak za manlo bunların da burolardon ayrıldıgtnı görürüz. Ve yıne yav mtorımız, öğrencilerimız. ögretmenlerinden ögrendiğl kıso trafik bilgisi ile koderciliğe terk edilmişlerdir. Tüm bu gerceklere karşın bu kaderclhği nasıl önllyeblliriz? Hemen her llkokul yöresinde tlss mezunu genç kızlar vardır. Bunlar. çok kısa bir eğitlmden sonra, belediye tarafmdan yap tırılıp verllecek yağmurluk. şap ka ve dur. gec levholan İle önemli kovşaklarda görevlendirilebilirler. Görevleri okul girlşinden yarım saat önce ve cıkışlarındo oiur. Bu genc Qörevlllerln yaptıklan hizmetlera karşılık verilecek Ocretler de. okıri yinetlml ve aile birlıklerlnin Isblrllği ile o yöredekl horcanablllr geHrlerl fazla oion kimselsrden toplanocak bağış v« yardımlarta sağlanabilır. öğretmenlerlmiz, öflrencllenne verecekleri okul icl traffk eğitlmi ile. yenl trafik görevlilerine yardımcı olabillrler. Ayrıca bu konuda hazırlonacak TRT programları da yorartı olo bılecektir. Bu şekilde. boide veya mahallede veliler arası bütünlesme sağlanacak, birllk ve dayanışma ortacok, evde Oretlme ka tılmadan oturan genc kızlar, buyük bir görevi yapmanın sevincinl Içinde duyacak, halkımızın. velilerin haklı kuşkuları kalkacak. minl mlnl yavrularımıza Anayasomızda yazılı görevimizi yerine getlrmiş olacağız.. HAÜL AK8U Öğrenci öğretmenler atama sorunlarına çözüm bekliyorlar tEtendlm, devlet ilzin okumanıza yardımcı, arocı olamaz. Yo, colifirsınız ya da tahsil yaparsınız. istifa edin. başko bır İ9 orayın. Hem ögrenciy» yardımcı blrcok kurum var... Kredı muessesesl, burs muessesesl... v.t....» Aslmda kendlleri de blllyor bu kurumların öğrencinln kırtaslye glderlerinl bile karşıloyamayacagını... Eöltlmln olanaklorından bellı «ınıf yorarlanıyor. Bizim gıbı olt «ınıfton gelen. llkokul öflretmenl olupyüksek oğrenım görmey» hok kazananlar. yöksek ögrenim göremeyecek mı'' Ca lışıp. akşomlorı okulfarmo gidemlyecekler mi? Bu da rıizmet ici eğitim savılmaz rnı?.. Ulusal kalkınmada clacağırnız yer (yetkiülerln »andıgı gibı) o kadar birevsel değı! Gecen dönemde caresirte bokordık, öyle olsaydi. Sayın Bakanın, 'Hprde depo öğretmenı olarok gorev yapan öörencicğretmenlerın atanmasına cözüm bulmasını. îlgılerini c^kllyoruz, öğrenci öğretmenler adıno İslm sakiı • BURS, KREOt GİBI HARCUK YERİNE GECEBİLECEK OLANAK LARLA OKUYAMIYACAKLARINI BELİRTEN ÖĞRENCİ ÖĞRETMEN LER. ÖĞRETMENLİK YAPARAK OKUMAK İSTİYORLAR. 2 Törklye. Pakistan ve İran arasındaki ekonomik işbirliği ve ticareti düzenleyen RCD an laşması cerçevesındeki gelişme de. Ortaklık Konseyı'nds yapılacak donışma ve günün birinde karşı torafın veto hakkını kullanıp kullanmamasına bağlıdır (Kt. P 55). Türkiye bu anloşmalar cercevesınde olarak ücüncü bir ülkeye karşı mıktar kısıtlamasını kaldırırsa, Topluluğa «en cok kayrılan ülke» işleml yopmak zorunda kalacaktır (Kt. P. 22/6). Ücüncü ülkelere bu tür indırimli kotaların acılması halınde bile Türkiye, önce o ülkeden son uc yılda yaptığı ithalotın en cok yüzde 10"u kadar kota acabılecek ve 22 yıllık liste ürünlerinde Ortoklık Konseyı'nden Önceden izin alacaktır. 3 Türkiye. bundan başka. gumrük birliği tamamlandığında, ücüncü ülkelere karşı AET Tum bunlara karşın «öğrettarafmdan saptanmış bulacağı men abc oğretsln yeter» dlticaret polıtikasını benımsemek yenler cok aramızda Boyle dizorundadır (Kt. P. 53/2). yenlenn bir böliığunun amoçAcıkca görulüyor ki. belirli ları bellı: Bunlar halkın bılinçrötuşlarla Katma Protokol molenmesınden korkuyorlar. Kendelinin düzeltılmesl olanak dıdi cıkarlarını. mutluluklorını şıdır. Bu bakımdan anlamlı gö halkın çıkar ve mutluluğuna rüşme ve kararlı ilişki açısınüstün tutanlar elbette öğretme dan. öteki seceneklerın gundenin abc öğretmesini Isterler. me uetirilmesi zoruniudur. işin asıl önemli yanı. bunlar VE BİR «YENİ EKİP» etkili ve yetkıl; klçiler oldukSORUNU larından halkın bir böluğünü Bu konularda ciddi ve inandı de kendi savlarıno, isteklerine rıcı glrışimlerde bulunma acıInandırıp ortak yapabiliyorlar. sındon. görüşmecl bakanlık «Öğretmen bilinclendirir3e tecercevesinde oncelıkle cözulkerimize taç koyar» demiyormesi gerekli bazı ıc sorunlar lar da. «Öğretmenin gorevı sıda vardır. Asiındo Dışışlerl Ba nıfta cocuklara abc öğretmek j kanlığımızdo ekonomik nosyo tır» dıyorlar bunlar. Yani, bonu belirgın bıri ötekine seceyundan biıyük ışlere glrismenek olacak birden cok oklbın sln. ucu bıze dayanır demeye derlenmesi sorun deâ'ldir. Fa getiriyorlar. Cumhuriyet kurulkat nedense bu güne kadar duğundan beri böyle dıyenleOrtakpazarla illskllerlmızl dürın isteklerı ve dlleklerl. işln zenleyen üst ekıp. yakloşık odaha kötüsü buyruklorı egelarak 10 yıldır ufak değ'şikmen olmuştur okullarımızda. lıklerle hep avnı kalmıştır. AET llıçkllerlnde ekonomlmlzln geRıza YETİM DIŞİŞLERİ BAKANI GÜNDÜZ ÖKCÜN BAKANLIK Gö REVİNDEN ÖNCEKİ GÖRÜŞLER OEĞİŞTİ Mİ?.. rek, tepluluk yetkililerinln tOnların önunde ne blz, ne de slz rahat konuşablliriz.» dedığını eklıyordu. (3). DÖVİZ OARBOÖAZI VE YENİ «TELKİNLER» Bilindıği gıbi Türkiye, AET ile lliçkileri cercevesinde orgü tün finansal kurumu olan Av rupa Yatırım B.jr.kası (AYB), ndcn coğu kez 6 yıllık mâli pro tokolle düzenlensn kredıler de almaktadır. Bunların ilki 19641962 dönemi icın Türkiye'ye 175 milyon hesap bırımlık (1 h b = 1.25 dolar) kredı ongörmüş vg kullanılmıştı Toplam 220 milyon h b lik (195'ı AET ülkeleri bütcelerinden ve 25'i AYB kay naklorından) II. Mali Prctokol de 197331 5.1976 dönemır.de uygulanmıştı. En gec 1978'de kullanımıno boşlanması gereken ve 31.10. 1981'e kador yururlukte kala cak olan III Mali Protokole oo re de Türkiye AET'den 310 milyon h b lık (22C m.lyonu uye ülke bütcelerinden ve 90 mılvonu AYB kaynaklanndan) kredl alacaktır Kredinm uve ülke bütcelerinden alıncn bölutıü 40 yıl sürelı (10 yılı ode mesızı ve % 2 5 faızlictır Türkiye'nın 800 milyon dolcrlık işteâıne karşılık 30C küsur milyonla bağlanan III. Mali Protokolün göruşmelerl sıra meye Türklye'nln uyumu İle IIgıli ayrı bir sorundu. Türkiye, Tomamloyıcı Protokolü onoylamazsa. oisa olso 6'lar lcln öngörülen 310 h b. ne başvurabılır ve fakat Tamamlayıcı Protoko'un getıreceğı ek 74 milyon h b lık tutarm kuüanımı ancak onaydon sonraya ertelanebıli'dı Ancok mosaMordaki canlı'mn orne^ı Turkıye'ye bır kez «suyu bulattın» denrnsk ,stenıyordu Nı y eı bu olunca da tabıı gerekcesını bulmck koloydı. (1) Milliyet. Abdi İpekci. 1975 (2) Cemal. Hasan. Ortokpozar Neyin Peşmde? Cumhuriyet, 1976. 3) Hattâ aynı akibln. AET ile •>ioş gecınTie» uğruna bazon Ankoro'don da glzll ortak kcorlar clobildlğinl ae cenlfrc<o b'r qazete vozmıstır. Buno göre: «1977 kosımınno Kntmp Pritokol= oykı rı olorak lek c d d ' rınni İhroc ürıjnö tekstıl ıcln AET' nin ülke bosmo koto ocmasını kabu 1 etmi$ ve bu durıım. Anknra'oan saklonmıstırı (Blrond M. All: AET Türklye'nln sert tepklslnl yumuşatmaâo calısıyor, Mil llyet. 13.9.1978). YAREN: VE SONUÇ