Katalog

D Ö R T CUMHURİYZT 4 OCAK 1978 Biüm Çahs ÜRETKEN ABDİİLCANBAZ HAKıfo, £TTI. TU8HARI SELÇUK Mı ıfcı aul ' ftYAKTA 10 yaşında bir buluşçu otıda en o i e i i verılen şe/ fıkırdır Cunku her fıkır bir soruna cozum üenektır «Isıtılan bir tel ışık verir» fıkrı elflKt riK ampulunuT dogmasına yol açmıştır «Eliktromanyetik lotgaiarla ses gonderllebıllr» fıkrı radvonun teıevızyonun, ha lerleşme uydularının vorlık nsdenl olmuştur «Insonlor hurdur e eçlttır» fıkrı kıra.t kların soyluiar sın f auzeıın ı yıkılması ıa yenne parlamenter duzenm gelmesıne olanak vermıştır Insanın tnsanı somurmesı» fikrı so! yontemlenn hız kazannasına ışık tutmuştur Ve her yen. fıklr. ınsan ıcm ılerıye doğ u bır adım o'muştur Fıkır ozgurluğu bu nedenle «kutsol» sa ılmıştır Fıkrın sahıbının yaşı, oğrenım duzeyı onemlı defitldır öıemlı olan fı*rın uygulanabılme olanağıdır Büyuk buluşlorın ;ogu heveslıler tamatorler* tarafından ortaya atılmıstır Anlattıklarıma son bır ornegı Ingıltereden verebtlırım «Dıkey kentler» de dıyeblleceğımız 5060100 katlı bınoarın en buyuk sakıncası yangından kacma olcnaklarını azalt•nasıdır Bmaiarı saran alevler oturonlann. tek katlı »vlerdakl jıbı kendılerını hemen sokağa atma cabalarını kı»ttlamakta v« ponık nedenıyle kosterUemextedir Bu sakıncayı ortadan koldırmak ıcm careler duşunülmüslür tnsan genışlığınde borulann katlora dayanması, daıreterdekılenn boylu boyunco boruya gırerek kendıl«rlnı aşağıya bırakmaları ve kızokta ko/ar gıbı kayorak yer« ulaşmalan .. Fokot bu sıstem, bes on katlı bınalarda uygunsa da 50 60 katlılarda ışlememektedır Başka bır anlem ıtfaiye ağlandır Alcak katlardakl kazazedeler yerde beş on kışının açı* tuttuğu battanıye biçımındekı aglaro kendılennı atartar Ancak bunun bır sakıncası sadece az katlı ev'erde ışlemesı ık nct sakıncası yaşlılorın kendıierınl atamamasıdır Ucüncu bır care yangm merdıvenıdır Ve bugün «n cok başvurulan yol da budur 50 katlı da olsa bır bınanın en usttekı katından yere kadar ınen yongın merdıvenlerı cok yorarlıdır Ancak bunların da hırsızlara kolaylık saâlamak glbl bır sakıncası vardır Işte on yaşmdakı Ingıllz cocuğu bu sakıncayı ftnleyecek bır yo! bulmuştur Buna gore yangın merdıvenı acık değıldlr, hele<.on bıcımınde kunlmış olcrak yukselen boru bıçımındedır Bounun sadece kat hızalannda o katlar ıcın birer gırış kopısı vardır KUCUK buiuşcu bu flknn, kendısme bır otei yangının vLi L Â F L A * ETTı B GERtDE KALANLAR... Srvas Ortaanodolu'da bir kent tır Sıvaslılar cok guzel turkü soyler Sıvaslı sazını yanından eksık etmez Sazıyla doğar, sazıyla olflr Bu Sıvas ın koylerın de yoksul semtlermde kadının fabnkada calışması en bınncl ayıptır Fabnkada calışan kadına lyı qozle bakmaz Sıvaslı Kızını fabrıkaya gonderen baba, baba değildır Sıvaslının gozunde Karısını fabrikayo gonderen koco. odam değ Idır öte yandan Slvas Türklye'nın yurt dışına en cok Işçı gonderen kentıdlr Erkeğıyls kadınıyla Sıvaslı Almanya'ya taşınmıştır Sıvaslının karısı kızı Almonya da fabr kada calışır Almanya'ya Sıvaslı ekmek parası ıcın gıder Sıvaslı kadınlar da ekmek parası ıcm Almanya'do fabrıka da çalışır Kımse ayıplamar Çunku Almanya da calışmakta dırlar Almanya pek cok gelene $ı kokundert sokup otmıştır Slvas ın turkulerine bıle Almonca sozcukler gırmıştlr Stvas'ın tur kulen tum Anadolu'nun türkulerıdır Bu turkulere ayrı bır ulkenın. ayrı b r dı!ın ayrı bır yaşam blcımının seslerı gırmıştır. BEN DE TURKU 8ÖYLEMEK İSTİYORUM Yazıcıoğullannın ücuncü cocuğu Aımanya da doğdu Yazıcı oğulları Şengul'un doğumuna hem sevındıier. hem uzulduler Sevındıler Alman hukumetınm ucuncu cocuk ıcın odedıgı 150 mark aylık aıle butcesıne onemlı bır katkıdo bulundu U zulduler kım. nasıl bakacak co euğa Şengul un anası fabn<adan çıkamaz Ne yaptılar? Şengul kreşe verıldı Ardından anaoku'una gıttı Şengul beş yaşında evde anosından babasmdan daho guzel Almonca konuşuyordu Yazıcıoğullannın komşulan Şengul un Alman casına şaşarlardı Sanırsın Alman bu Şengul, derlerdı Şenqul babasının ınadına Turkce sozsoylendığmde kulaklarını tıkardı Okulda Turkca btr kelıme ağzından kacacak da, arkadaş ları onunla atay edecekler. dıye odu patlardı. Turkceyı sevmedı, babasının tüm uğraşlarına karşın sevmedı o Turkceyl. ŞENGUt TURKIYE'DE Altı yaşında Şengul Sıvas'a gondenldı Hkokulu Sıvas da okumasını ıst'/ordu babası Şen gul geldı Sıvas a Anneannes nın yanına Yazdı Yoksul mahallede Şengul parmakla goste nldı Gı\sılerı, ha'ı, tavrı değıŞik, ılgı cekıcıydl Alcmanya gor muştu o Orada yaşamıştı Hay dl Şengul dıyorlardı mahalleda kı akran cocuklar Şengul onların el cırpmasıyla bırhkte Aimanca bır cocuk şarkısına başlıyordu KMInge klllngs habe Afrlko . Kılinge kllınge habe Afrika . Ben Şengul e nasıl rastladım? Sıvas ta Bır terzıde Terzı KIZ yırmısınde yoktu Yonmda ıkı cırağı yıgınla kumaşın ustesınden gelmeye cal>şıyordu Terzı kızın evı Şengul un anneannesının evınden ıkı ev otedeydı Az ışıklı dıkış odasında konuşuyor duk Daha doğrusu bsn elımde teyp sorular soruyordum, onlar yanıtlıyordu Işte o sıraaa Şengul ıcerı gırdı Cırakiarda bır kaynasma oldu Fısıtdadılar b r bırlerme Şu Şenqul b'r şarkı sö/lese Şengul Alrnanva dan gel dı Çok guzel so,lu>or Bön konuktum ya cırak kızlar bana Şengul un şarkısını SUTIT'OK ıstı/orlardı Şengul naz lanmadı Kabonk pembe elbıse snıo Kenarlonndon tutup baslo dı b r şarkıyo ardından bır to ne daha ardından b'r tane do ÖZGENTÜRK Türkülerimizi Unuttuk Sivos yurt dı»ıno en cok Işçl gonderen kentimlzdır Sivas'ln turkulerrn» bli« Almanca sozeuktor glrrnlstlr. Sıvas ın turkütari tüm Anadolu'nun türkülerıd>r Bu turkulera ayrı bir ülkenin, ayrı bir dilin, ayrt Wr yaşama bicıminln «Ml«r1 airmıstlr. • Bir s0r« Almcmya'cta yasayıp yurda donetı TQrk cocuklarının karşıloştıkları en buyuk sorun Turkce konusamamak Onlordan bırı şöyle dlyor Gece okulun yatakhanesmde bllmıyorum ne<S«n olftcegım g«tdl aklıma Ağlamaya ba»lodım. Ölec#ktım oma bunu anlatamıyordum Olum sozcuğu gslmıyordu aklıma Turkce nasıl söylenlrdı? Türkıye deylm Turkceyi zor konusuyorum Bir gün bakkala glttlm. Çıktım karsımda arkadoslar. Adınt soyle dediler. Söyledlm «Yalan soyleme sen gavursun!» drye boğırdılor Sonra beni ortalarına aldıtar cPls gavur, pıs govur,» dıye çevremde dönmeyo başlodılar Çok ağladım. belkl de en buyük socunu Kar sısındakıne daha yavaş konuş demek duşunmek, duşündüğun u so,leyememek Zor çey Almanya da bır sure kalıp yurda donen cocuklar h.c Almanya'ya aıtmeyenler teyze anneanns yanında kalanlardan daha şan3 si7 En azmdon dıl acısından b j bo/le Gelın bu cocukların so'ula r mıza verd klerı yanıtlara bır goz atalım Ben ortaokulu okumak Icın buraya gonderıldım Alman ca okudum orada Şlmdı yatılı olarak okuyorum Cok zorluk cektım Okula geldığım ilk haf ta yemekhaneye ınemedım Yerını bilmıyordum, soramıyorduTi da inmedim Pekı kamını nosıl doyurdun? Kantlnden. . Kantını sormak orada konuşmak zorunda değıl mlydin' Kantlni geldığım gun öğrenmıştım Babamla Işaret edıp ıstıyordum Sonra nosıl oldu? İlk yılm sonunda TörkcsYl söktüm Şlmdl uc yıl Bılıyorum artık. ÖLMEKTEN KORKUYORUM Ben en cok buro/a geidlğımde oımekten korktum Yatak hane yataöımda yatıyordum Herkes uyuyordu Ben uyumuyordum Bllmıyorum neden ole ceğım geldı aklıma Ağlamaya başıadım Yastığa başını gomdum Ölecektım Ama ağladıgımı kımse duymamalıydı Neden ağlodığımı anlatamazdım Turkçe oleceğımı kımseye anlatamazdım Ölmemek ıcın o gece bıldığım tum dualan ettım Almanca, Turkce ettım. BUTÜN SINIF BANA DUŞMAN Alman/a da/ken oradakl arkadaşlarımla anlaşaTazdım, şımdı buradayım ama gene arkadaşım yok Kımse soz soylemıyor bana Yavaş konusuyorum. güluyorlar Hepsı duşman bana. CANIM COK SIKILIYOR Benım hep canım sıkılıoldu vor Bir türlu canımın sıkılması b tmıyor Arkadaşım olunca hep conımın sıkılmasını soyluyorum Bo/le soyleyınce de hıc orka oaşım yok Arkadaşlarıma fıkra anlaîmak, komiKlıkler yapmak ıstlyorum slrktekılera benzer O zoman cok arkadaş m olur Ne care daha söze başlarken dilım tutuluyor AklımdaKiler b r turlu soz o'rnuyor ymca hep a^nı rüyayı görüyorum RU)a"nda ben bır sokakta kayboluyorum Sokakta benden başka kımse yok Sokak boyun ca bır aşağı bır yuriarı koşuyo rum Bırden bır hokkabaz cıkıyor karşıma Elınde uzun sokak kadar uzun b r sopa var Get bakatım buraya, dıyor sen 1yı bır cocu< musun 9 Başlıyor soru sormaya soru/or soruyor Soru ları hsp anlamadıgım bır dılde H'C bırmı bılsmıyorum Hokkabaz burnunu kıvırıp g dıyor Sokakta kımse kalmıyor Tıtremeye boşlıyorum Bırden evlerın pencerelerınden bayroklar sorkıyor Bayrakların ustunde bılmedıgım yuzlerce yazı vor. Bayraklor gulmeya başlı/or Kor kuyo'um Bcgır^oum Annem benı buroya yolicyınco hep oynı ru>ayı goruyorum KEŞKE BEN H!C YAŞAMASAM Keşke ben hıc yo'jornosam Yok olsam (a Aımanyo da \aşasam ya da burda Bıraz o o i b roz burda degıl O zaman hıc yaşarrasom Uı ayrı kultur ıkı ayrı dıl Iki ayrı eğntm sıstemı Ve bu ay rıhklar cras nda <alan cocuklar ö r neg n b r yotılı okulun reh bf r ık bu'05 HJtı of üldokı b'r sjre Alnanya da eğ tım qordUK ten sonra yurda donen 26 co CUK uzerıne /aptığı a'Gs'irmo da ^u sonucıar elde ed h ış O TurKce ve Sosyal Bılgı ler derslerırds cok gucük cekı yortar, ezberie^eK zorjnaa ko lı,orlar © Çoğuılu, ıc ne kapolı so runlannı ksndı baş na cozmeji cahşıyor © lıkta den rs^p lan isha1 ku^Tio gıbı rahats'2 a SIK sık rosuanıyor Ns daha cok ps ko'ojık Cev uyu'nsı.iİL.k başlıca soru dart geldığını demırden vono,>n merdivenl olan ot«!ın m«rdlv«ne c^ış kapııarmı hırsızlora karşı kapan tuttugunu pariıkte kapı ann anahtarlan bulmamadıgı tçın, merdıven« rağman bır çok kışının ha/atlarını kaybettığlnı soylemlşttr Ingıtız Yangından Korunma Derneğı buluşun büyuk aelışmeıere yolaçacak nıtelıkte olduğunu soylerrtıştır bu yoksul dıklş odosında Almanca sozcukler ucuşuyo'du Ansızın cırak kızlardan b rınm urkek ınce bır sesle bır turkârun sozlerml mınldanmaya baş ladığını ışıttım Urkektı Ondan vano dondjm Utandı Başımıa reden d ye sordutı? Utan"ia soyle Guldu Daha yuksek daha guvenlı başladı turkuyu so/ lemeye Cok gecmeden obur cı rak kır da katıldı turku^e terzı de ben de Şengul susmustu Türkuye başlayon kızın yuzu mutluluktan pembeydl Soyledl. soyledı Şengul sessizce ono bakıyor du Sonra kalktı usulca yanına gıttl Çırak kızın boynuna sarıldı Yarım Türkcesıyle, Bunu bana öğret. Bunun 5 odı ne" Bunu söylemek istıyorum, dedı Sıvaslılar güzel türkü eığırır Ama Almanyo bıza turlculerımızl de unutturdu BIR HAFTA YEMEĞE INMEDİM Türkcs konuşmamak Almanya dan yurda donen cocukların 8EN GÂVUR MUSUN! Başımdan gecen bır olayı anlatacagın Ben buroya geldım kotu Turkce konuşuyordum Nınem benı bakkala fılan gonderıyor Zor anlatıyorum Mahallede arkadaşlar var Bır gun gene bakkala gıttım C'ktım Karsımda arKadaşlar. «Adını soyle» dedı bırı Soyledım «Yolon soyleme sen gavursun» dedı Şaşırdım Benı ortolarına o'dılor «Pıs gavur, pıs gâvur,» dıye cevremde donmeye başladılar Ağladı~ı Eve koşcak gel dım, nıneme bır şe/ soytemedım Akşomo kodar ağladım, HEP AYNI RUYA Annem bsnı buraya ,'o"o BEBEK, DiK DUR B r ınsan ıcın en rahat yemek yema ve ıcme bıçımı dık bıcımdır Bebekler ıçın de durumun oynı olması gerekır Fokat, nedense anneler, yavrularını hep arka ustu yatmış veya yarı arka ustu durumda beslerler Bunun bır kotuluğu, çocuğun, sutu rahat ıçernemesı sutle bırnkte hava da yutmas ve bu havanın anlamsız karm ağnlarrna yol açmasıdır. Hatta yotık duıumda besıenen bebeklerın, sut fazla geldıgı zaman boğuıdugu da oımakîadır Bu durumu gozonunde bulunduran bir fırma, bebeklere dık dururda sut vereoek bır şışe yapmıştır Şşenın emzık kısmı deve boynu Diçımmdedır Araca «Correcto Nurs*r» odı verılm ştır (Fıts Cotton Goods Inc Atlanta'Go/USA» AKUMULATORDE YENiLiK Mevcut aku^iala'orierın yarı buyuklugunde ve ucte bırı ağırlıgında fakat akım verme bakımından aynı gucte bır okuıriülator vapılmıştır Bıtınce doldurulan arac co* uzun sure doyanmoktadır Haftfirk, kurşun yerme «tıtonıum nitnde» kuilanma yolu/le sağlanmıştır KucJkluk ^e hafıflığı nedenıyle yenı aku otomobıUarden başka toş iır televı^yoniarda, pıknık rnaızeneiennde bıstkleterue Kucuk to no'arda kullanılaD'lmektedır *The Mallory Batter/ Co 7arrytown NY USA) GARHT TURK KAHVESi, BATI KAHVESi Avrupa nın neresıne gıtsenız, >aboncıiar sıze Turk kahvesının muksmmeliıg nden soz ederler Ve sız gururlantrsmız Aslınaa bu Turk kan\esmı pohpohlayaniann heTien h cbınsı Turk Kohvesı ıcmamıs kıaıselerdır Bır coklan cezvede pışırılmış kentiı kahvelerını tmcanlaria da ıcıltnce, Turk kahvesı sanıyor As >naa norrrcl olarak bır Balıltrın Turk kahvesm sevme o'ancgı /otur Kna Tt.>< kohvesm.n unu o kadar yaygınd'r kı kımse *aıkıp da herkese cephe alarak «TurK kahvesınl ben beğenmedım» dı/emez Tıpkı Goethe'yı hlç okumamış olanların bu Alnan yazarını goklere cıkarması gıbı Evet Botılı, normai o'arak Turk kahvesınl sevmez. Zıra. Tu < KOhvosı telvelıdır Baîıh telveyı sevmez Turk kahvesı kopuk>udur Kcpjksuz kohve yapmak. bır Turk hammı ıçin cok ay>ptır Boı da ıse kopuklu kahve yapmak bır ev hanımı Içln kotu bır ncttur Nıhayet. Turk kahvesı ogLtulmuş kahvenın zerreienylc do'udur Batı kahvesınde ıse kahvenın odun kısmı deq I asıl keyıf veren suyu vardır yalnızca Bazı Batılılar bu lahve zerrelerının cokturulmesı ıcm kahveve bıraz soğuk su katariar Ve ooylece de o bızım bayıldığımız kohve capanoğlunun abasst suyuna doner Batı kahvSsı suzgecle yapıtır Sjzgece kohn cekılmış kah v© kcnur Bunun uzerıne sıcak su dokulur Su kahverın lezzet v e m k s t i H i a'arak berrak su halınde aşağı akar Batı kahvesı ıcm de ozel oraclar vardır Her araclo tek bır kaNe p'şırılır Bır fırma ur doV koda 56 fıncan kahve hazıriayan bır a rac bumuştur Bunda, kahve bızdekı gıbı cok tnco cekılrnekte uzenna kovnar sıı boşaltılmaktadır Sıcak su kahvenın ozunu uldıkton sonra fılîreden gecerek aşağı tner B J kahve suyu nioran ^aklanır tcılece^ı zaman ıstenen KO DiŞi BOND © A O K değı er L der oze lık en yok Genellıkle urkekle Haklı oldu. ları konulcrda bıl kcndılerını savunmuyorlar © Sporu ve elışlenni sev yoriar Kıiap okumakta c^tKİerınden edebı ato kar ı g'en \ok Tı,atrc,a gıtnııyo lc© Surekh Idoreye geiıp me tup so'u,o'lar YARIN: ÇOCÜKU ALMANYA'n