Katalog

CDZaR'LK Hmcal ULUÇ ABDÎİLCANBAZ 0NA OtKKAT ETTiMfcBU (. CİVANLAfcl BÛYLE HAMAM ÎÇZ.I ,' NAZcNıN AMMA M Î U N iuılMcYı? BuK£7FEAHCt O TURHAN SELÇUK Konumuz Para: IV Bır a . taTam'iyor ve para ha<kında sozlen de tomamlıyoruz Ingılız anı /ozcrı Somuel Pepys (16331703)nln sozlerl asi nda paradar cok başka şeylerle ılgılı Yenı hukumetı kurmayı başaran BJent Ecevı» ,n de ılgısım cekebılir dıys basa otdık «Bu ıpsk kostun bana pek pahalı/a mal oldu. Dılerırtı r tor ıdan bedel rı oderr,e,e yetern olayım > fTum sporlcrın bımcısı para yapmaktır > John Ruskin (18191900). ingıflz Sanat Eleştlrmenl. «Pn'as z ık koljluyun kokudur» G Bernard Shavv (18561950), Irlondolı yazar r «OğLt \.e ı ı k.^se a'moz Para \er n, herkes alır 0 halde, para oğ^tteı daha lyıdır» Jonothcn Swift (16671745), Inglllz yazarı lOnLn kazaid ğı parada ıkı rıısll emek var. Sizlnkl vs benımkı » Mark Tvvaln (1S351910), Amerıkan yazarı. • Soz parasa qe ınce herkesın dını aynıdlr » Voltaıre (16941778), Fransız Filozofu «Topljmdo poranın sozunu zengınlerden fozlo ed>n t^k •<ınıf fakırlerdır Genclığ mdp paranın hayotta en önemh şey olduğunu samrdım SITICİI yaşlar.d'm ve artık paranın hayatta en onemlı sey olduğjnu bılı/orum» Oscar VVılde, (18561900), İngiliz yozarı. 1 1 'NîS I ^ ^ M ' N ı YAPAftlAllMö, Iki ••• AVRUPA ve KOMÜNİZMl ingıltere'nln polıtik hayatı her zaman kendıne ozgu olmuştur Sendıkal ışçl hareketı gucludur Ingılterede Işcı Partısı zoten bunun ustune oturur Ama Komunızm hıcbır zaman guclü olnamıştır Komunıstler sendıkalarda calışır Aslında Işci Partı«ı de goz yumar buna Çunku bu calışma ıcınde Komunıstler daha gayretn, daha atak daha fedakârdır Boylece, Sendıka'ar Konfederasyorunda (kısa adı TUC), enerıı Isteyen ışlerı Komunıstler gorur, yonetımı de Işcı Partisı cızglsınde sendıkacılar yurutur Şımdı de oyle Partl llerleme kaydetmış Genel Yonetımde es kıden bırken şımdı Ikl komun st uye varmış1 Delegeler arosındakı oran da yuzde onbır Ancak son yıllarda, Komünlzm Buyuk Bntanya'da gercekten şımdıye kadar olmadığı gıbı hareketlı Buna daha cok ıcsel bır horeketlılık demelı, çünkü henuz kıtleye yayılma anlamında goze carpan bır gelışme yok Ama, ornegın aydınlar arasındo. şırrdıye kadar olmadığı olcude scvgıdeğer bır akım Morksızm Icsel colkantı da belırlı bır dınamızmı gosterıyor kı, ıç ycnkı lanmaların gıderek dışa ocııma ya donuşebıleceğı de beklenebı lır BIRLEŞIK KRALLIK KOMUNIST PARTISİ «Bırlaşık Krallık KomOnlst Por tl>l>, Avrupa komunızmını benımsemış partılerden bın Bırkoc yıl once partınm teorık yoym organı olan Marxlsm Today'da (Bugunun Marksızmı) yarı res mı bır ozeleştırı nıtelıgı taşı/an yazılor yayımlanmıştı Ana tema Sovyet'er B rhğındekı sosyalızm anlayışının bazı antı de mokratık yayınları o'dugunun partının de o zamana kadar bunları yeterınce degerlendırms mlş olmasımn kabuluydu Bu özelestırı gınşımınden sonra partı uye sayısının arttığı, cun ku aynı nedenlerden oturu partıye gırmek ıstemeyen sosyal st lerın bu acıklamalardan sonra partı cızgısını benımsedığı duyulmuştu Şımdı Ingıltere'dskl Komunıst Parti kesınlıkle tEurocommunist» YENI KOMÜNİST PARTİSİ Ancak bu karar ve bu dönuçüm arızasız olmadı Partl u,e sayısının oranına bakılırsa. en büyuk muhalefet ve aynlma Bırlesık Krallık Komunıst Partısınde oldu Portının Surrey ve Sussex dallarmdan bazı u^eler, Sıd French onderhğınde ayrıldılar ve Yenı Komunıst Partısl adıyla bır partı kurdular Kavga, partının yenı bır program taslağı hazırlcnması ve tartışmaya koymosı uzerıne cıktı Normal olculere gore, ya da, alışılmıs olculere gore dıyelım, eskısının sağında bır program bu Eskısıne gore getırdığı onern lı noktalcr. «plurallst demokrası» kavramı Sovyetler Bırlığmın pek fazla sozunun gecmemesı ve heps'nden onemlısı, muhalefete Izın vermeyen bır pro'etaryo dı< tatorluğu anlayışının yadsınmnsı Işte bu program taslağı tartışılırken Sıd French ın başını cektığı grup «Taslağa korşı» s o ganıyla muhalefet edıyor ve prjr tıyı terkedıyor Toslaktan hoşnut kalmoyan bır grup daha var. Ama bjnlar, «Taslaga karşı ve bolunmeye karsı» sloganını or'a ya otarak, partı ıcınde ka'mavı. muha'efetı de partı ıcınde surdurmeyı tercıh edıyorlar. Pctı yetkı'ılerının soyledığıne gore. toplan uyesı sayısı 28 000 dolay larında (Fransız ve Italyan Komunıst Partılerı yanında cok kucık bır soyı) Bunların ıkı bın kodarı da ayrılmış şımdı Aslında partıdekı bu grup'aş™ıa ve ayrı'manın koku 1963 e Cet'O'îlovakya nın ışgali olayına da/anıyor Sıd French taraftarlarına atankıes» denıyor, CJnkü bunlar CeVoslovaKya'dakl Sovyet tanklarını savunmuşlar Şım dıkı ayrı'ma gsrekcelerı de ayrı oarple!de İNGİLTERE'DE TROÇKİZM Ingıltere de, tanıdığım Marksıstler var Komunıst Partısınl sağda buldukları ıcın katılma MURAT BELGE İNAN!R MISINIZ ? Ber ucdğa bırmekten korkarım » F.ğer sız bo/le demıyorsanız, dıven en az birkac klşlyl tanı\or3Lnazdur mutlak L'cağa bınmeyenler, karadan ve derızden gıtme/ı tercıh ederler Işte sıze yıilar yılı yapılan ıstatıstıklerın sonuçlan Her yıl cunyada yollarda ortalama 250 bın klşı ölüyor. Uçok kazalar nda olenlerın toplamı Ise 2 bını aşmadı S >'d! dı/eceksımz kl ya ucağa bınenlerle, kara yolundan g denlerın sayısı Merak etmeyın Komputerler devrınde cnun da hesabı yapılmış 100 Avrjpalı yılda 7500 kılometre ortalama yolculuk yapma durumunda o'sa ve bu yolculuğun tumunu hava yolu ıle vopsalar b'i yuz kışıden bırinın ucak kazosında olmesı ıcın 3"0 yıl gecmecı gerek IhtımaHer rmsabı bu sonucu bulnus A/nı 100 Aı rupalı yılda 7500 kılometre/l taksl ıle yapsa, llk olum ıcın sadece 133 yıl gerekıyor Motosıklette llk olumlu kcza ıcm 7 yıl yeterlı OtobbSte 1000 yıl dolafnak gerek En saulam toşıt olarak gorulen trende ıse 1540 yıl Bu hesapta bıle, ha\o yoıları otomobılden cok daho güvenllır "0 yasındakl Lonnıe Şışko Johnson pazortesl sabahı yan na birkac ş şe t> ra birkac ıyı p şmş yumurta alıp, sabaha karşı 4 05 te elektrıklı org, pıyano dovul, sımbal, gıtar, ve zıl erden kurulu orkestranın başına gectı Bunlann tumunu aym anda ellerı ayakları ve omuzlan ıle tek başına colmnya başladt Aynı zamonda da flut mızıka ve saksafon u'ledı Tam 31 =oat 24 dakıka bo/!e rıuzık yaptıktan sonru boygın dıştu Ama tek kışılık orkestralar uzun surell calma rekor jnu 2 saatle kırmıştı PJ da blr başka rekor 12 Londralı genc dıkış dıkmek lcln kUlamlan yuksuklerle bır havuza su doldurmoya başladılo' Altısı calışırken aliısı dınlendı 12 saatte 2 ton su doldurup dun,a rekoru kırdılar Eskı rekor, bır tonla Ysnı Zelândo nın Takora Lısesı oğrencılerlne aıttı İNGİLTERE'DE "BIRLEŞIK KRALLIK KOMÜNİST PARTİSİ,, AVRUPA KOMÜNIZMİNİ BENİMSEMİŞ DURUMDA • PARTININ TEORIK GORÜŞIERİNE BIRİHCİ DERCCED£S KATVIDA BULüNAN MONTY JOHNSIONE'LA 6ORU5TÜM BIR AKJAM PARTİSIHIH INGILIZ POLİTIKASINDAKI ETKISIZUGINI AÇIK YLREKLILIKIE KABULLENIYOR VE EKÜYOR INGHİ7 IJÇI PARTISİN DEN BIKAN IŞÇMRIN KOMIİNIZME YANAJIIKLARI SOYlf NEMEZ.» *•* burıuvazllerlnln) oudumünde olmak zorunda IKTIDAR SORUNU YOK Sonradan Fronsa ve Italya'do tanıştıgım Komunıstlerle, ıktıdar sorununu doha ayrıntılı konuşmuştuk Ingıltere'de şımdılık boy le b r sorun olmodığı belli Avrupa Komunızmı kavramı usture goruşlerını sordum daha cok Mcnty Johnstone partı tutumu nu olduğu gıbı yansıtıyorso, r zaran Ingıltere dekı Komunıst Partısmın Fransa veya Italya dakı partılerden cok ıspanya Ko rrjnıst Partısıne yakın olması aerekıyor Bunun nedenı de. Bır leşık Krallık Komunıst Partısı nın Sovyetler Bırlığı sorununa oncelıkle eğılmesı Fransızlarlo italyanlar bellı bır mesafeyl ko/ duktan sonra bu konuyu kurcalomayı bırakmışlar Buna belkl daha «polltlk» davranmak dlyebılırız Ingılızler ıse sureklı tartışıyor bunu Ikı nedenı var ben ce Bır kere partlden cyrılan ko not muhalefetınde oncelıkle bu sorunu tartışmış Ikıncısı. Ingıltere'de, özellıkle teorlk blr duzeyde varlığını duyuron Trockıstler partı/ı sureklı olarok bu sorunu tartışmaya ıtıyor ya da cekıyor Bunlann oteslnde, partının ıktıdardan uzaklığının. teorık konuşmalarda daho o.eni'î tartışma olanağı yorattığını da duşunebılırız INGILİ2 KOMUMSTLERİ VE CARILLO Johnsıone. Carıllo'nun Sov/et ler Bırlığınde bozuk glden şeyın Inglllz Işcl Partlsınln ünlu llderlertnden HAROLD VVİLSON. Partl ne olduğunu araştırdığını soylaIşçllarln gözunde gittıkç* t«vlmslz hal» ml gellyor? oı Ispanyol Komunıst Partısı obur Komunıst Partılennden ayıran şey de bu. dıyor Ve obur di da kendl torlhlnln en »evlm Gelgelellhn bugön görönsn, partılerın de aynı şeyi yapması sız donemlerınden bınnde Yıl boyle bır radıkalleşme egılımı gerektıgıni eklıyor. Komunıst lardır Ingıltere'nın ekonomık değıl Işci Partısi gercekten se Partılerının eskı sozlerı hatırla buhranının yukunu oylarıylo ık vımsızleşmış. Bu part nın tabanacak olursa. daha şaşırtıcı tıdara geldığı Işcı sınıfına cektı nını sendıkolar oluşturur Ayrı şeyler de soylu\or «Benc» Troc riyor Ucretlerı dondurma pana ca bellı bır orantı ıcınde. sen kıstler, Sovyetier Birliğınde varsına ayakta duruyor Ingıltere e dıka dışı (ışcı sınıfındon olma olan sosyalıst rejimln nltellğinl konomısı Partlnm bu feragat yan) uyelerı vardır Johnstone'a yıllarca tartışarak vakit kaybetkarşılığında ışcılere gosterdıaı gore, son zamanlarda bu şekılde tiler ve çok kısır şeyler de tarmavl boncuk Iskocya dan cıka sayılabılır uyeler altı yuz bın tıştılar. Ama onlar hlç değllse cak petrol Bu petrol ışlenmeye oen dort yuz kırk bıne duşmüş ortada bır sorun olduğunu gorbaşladığında refoh gen gelecek «Ama», dıyor Johnstone, cişçl muşlerdi. Oysa blzler Sovyetler ışcı ucretlerı artocak tuketm Partlslnden bıkanların Komunlz Bırllğl konusunda sorunu gorolanakları yenıden yukselecel' me yaklastığı soylenemez » medık ve dlyalektlğl uygulamayı Ne var kı, cetın bır noktada Iserteledık » Coğu tamamen apolıtıkleşlyor cı Partısı Cunku petrol bu mu ve hıc o/ vermıyormuş Kırnısl Sovyetler konusunda bunların cızelerı yaratmaya başlamazdan de Iskocya ve Gal'dekı mıllı/et soylenmesı bır yana, bırtakım a once Muhafazakârlar ıktıdara ge c portılere verıyormuş oylarını lebılır O zaman, yatırımını Iş Zaten şımdı'erde, Buyuk Brıtan cık oturumlarda, partinln resmı cı hükumetının yaptığı petrolun ya dakı devnmcl potansıyelın bu gorüşunu savuncn konuşmacıganımetıne onlcr konar Bır za mıllıyetcılık hareketlerınde yo lar, Trockı'ye aslında büyuk hak s zlık yapıldığını, yanlışlıklon manlar Atlee polıtıkasının vardı ğunlaştığını duşunenlerın sayısı olsa da haın llan etmenın gerğı sonucu andırıyor cok Özellıkle Iskocya, petrol qi cekle ılgısı olmadığmı söyluyor Johnstone, Korrunıst Portf bı buyuk bır zengınlık kaynağı lar Ortodoks Komünızm açısın sının bu petrol umudunu bus nın ortaya cıkmasıyla, bırdenbı dan bu gıbı sozler, gercekten butun hafıfsemedığını soyluyor. re mıllıyetçl kesıldı. Bence. bov şaşırtıyor dinleyeni. öte yondcn le blr devnmcl potanslyel varsa Gerçekleşmemesi durumunda Msoistier ve Trockıstler gıbl olıse partı gene geleneksel stra bıle yanlış kanalıze edilmekten cusuzce ve duşmanca eleştırteıısını yurutecek Işcı Partısln doğan bır şey, cunkü bu tür mıl mek ıstemıyorlar Sov./etlerı lıyetcı hareketler son kerteda den umudu kesen Işcılere, daha «Suclamak değll, anlamak o burjuvazının (Iskoc veya Gol nemli». radıkol blr pratlğı önerecek. IKTIDAR ALTERNATİFİ OLMAYINCA Ingıltere'de Komünızmın Iktı dar olternatıfl olmanın cok uzaklarındo bulunduğunu soyle dım Bu doğru ama gecmışe oranla beliflı bır gelışme gostermış Morksızm Dunyanın en kalıteh Marksıst dergılennden bırı belkl de bırıncısı New Left Revlevv burada, lnqılız Morksıst 'erı tarafındon cıkarılıyor Bunun dışınaa, Economy and Society gıbı gercekten vuksek duze/de b ı rrsel dergıler var Marksızmrn uluslorarosı olma ozellığı b'le Ingılızlerın cdolı korakterı nı bozomomıştı Yakm zomanlara kadar Ing lız Komunıstlerı en ıcıne kapanık, hattâ en ıtoş rolı» Komunıstlerdı Şımdı ıse Avrupa sorunlarıyla yakından ılgılendıklerı gioı Avrupolıları da ılgılendırıyorlar Ingılız teorısyenienn onermelerı başka Avrupa ulkelerınde tortısılıyor Hotta denebılır kı Fran sa. Itclyo gıbı uikelerc'e partılerm ıktıdara yak'aşmalcrı Portı uyelerını dahc ıce donukleştırnış Ingılız Marksıstlerı dunyoya daha ocık gıbı gorundu bcro Orneg n adını ond.ğım N«w Left Revıevv'nun edıtoru Perry Anderson ılp uc dort saot konustuk Sureklı Turkıye hakkındc soru sorou verdıgım cevaplarla da tartıstı Hem bır ılgının, hem de b r bılg nın aoste'gesı bu ve yalnız Turkıye /e ılışkın ceğıl kı,s*usbz VADIİLİ AtfüllDA 1/ S\ % «I I Klî^Kfll • •• Çıtdırtan Dehlizler ğu ülkelerden bırıdır, en azından solun tuttuğu yerde oranları yuksektır Boyle partl muhalıflen oe bana Brıtanya'dakı Komunıst Partısının, ıç ışleyışı bakımından en demokratık Ko mumst Partılennden bın olduğu nu soyledıler Ben partıden bır kışıyle goruşeblldım Ondan ve a>Tica okudugjm yayın organlarından edındığım ızlenım ae bu demckratıklık sozunu do^rulad1 Program taslağı tartışmosı gercek bır tartışma Butün \ayın organlarmda taslağa mu halıf olanların vazıp gonderdığı her turlu eleştırı ıstısnasız yayımlanıyor Partının her kademe slnde taslok tartışılıyor BİR PARTİ UYESİ Partı uyesl Monty Johnstone Ile goruştum bir okşam Johnstone, portının teorık goruşlerının oluşmosına birıncl dereceden katkıda bulunan blr yazar. Marx ve Engels'de partı kovrar"i ustune oldukca kapsamlı bır cahşmasını oraya gıtmeden o n ce okumuştum Guney Londrc'daki evme cağırdı bızl. Akşam sekızde oroyo vardıjınnızda, «vlerı karanlık. sokoklon bomboş bulduk Kopeğını gezdırmey» cık mış bırıyle karşılaşmasak, yol soracak odam bıle bulomayacak tık Ingıltere'nın tek muteahhıt elınden cıktıgı ıcın. unıforma gıymışçesıne butün evlerının tıpatıp aynı olduğa sokaKİarından bi'inde Monty Johnstone'un evını bulduk Ikıncl kattaydı calışma odası bes altı dılden kıtaplarla dolu Insan Imrenıyor Batı nın bu cok dıl bılen aydınlarına Marx ı Almanca'dan. Le n>n ı Rusca dan, Gramscıyi Ital yanca'dan okumalarına Condan. lcten bır adamdı Johnstone konuşmamız do resmi bır muiokata benzemedı bu nedenle SOLA İTMEK Komunıst Partislnın Ingılter» polıtıkasındakl ezeiı etkısızlığınl acık yureklılıkle kabullenryor. ö teden berı bu portinın strate|ısi Işcl Partısınl sola ıtmeye yö nelıktır Ne hıkmetse, bır turlü sola ıtılemez Işcı Partısı (amo. orneğın resrrî toplantılarında «Entemo*yonolı soylenır) Şım DiŞi BOND Tspsnln eteklerlrdekl kapıdan, kaleye tırmanan bır gızlı yol vor Ama bu yolu bulmak çocukların ışı Lutfen yası 12'nın uzerındekıler bu bılTiaceye dokunmosın Bu hoftayı nucuklere ayırdık. Matematik Bulmacası Aimet ın Mehmet e 15 lıra borcu vardı Bu bcrca kcrsılık, 17,5 iıra değerlnde olduğunu soyedıgı bir kitabını onerdl Mehmet kabut ettf. Aradakı fark 2 5 llrayi da Ahmct'a odeylp, kltabı jldı ve odestileı Amo ertest gun Ahmet, Mehmet'in kendısini aldcttıgını oğrendı. Elındeki kltabı goren Hasan Bu kıtap benımdır Mehmet benden okumak lcin olmıştı Fıyatı da 30 lıradır» dedi. Ahmet namuslu ';ır adamdı Hasan'a kltap karşılığı llra odedl. Ahmet, bır daha Mehmet'l bulup verdlklerını gen aiomalıgına gore, bu Işte kac para kaybettı? (Cıldırton Dehlizler ve Motematık Bulmacotının yanıtları 6 sayfadadtr) GARTH ÇHDIRTAN DEHUZIER VE MAIEMATİK BULMACASININ YAHITIARI 6. SAYrADADIS.