Katalog

30 FflOl 1977 T E D EKONOMİ... EKONOMİ... EKONOMİ... EKONOMİ... EKONOMİ... EKONOMİ... EKONOMİ... EKONOMİ... EKONOMİ... İMF'NİN EKİM SONUNDA YAYINLÂYACAĞI "TÜRKİYE RÂPORU,, İLE PARA PİYASALARINDAN YENİDEN BORÇLANMA YOLU AÇILACAK MC ortoklığı mevcijt dâı/ız sıkışıkl'ğmı cün Fesabı yaporak gecıştımeye calısmaktodır Holen dış ekonomik llışkıier bır kac mllyon dolorhk dövız gırlşıyle sınırlandınlmış bulunmoktodır Butün bekleien, uluslararosı porc fonu ıle Dun/a Bankası nın 1977 yı!ı ortak toplontısına katılan Malıye Bakanı Cıhat Bılgehan ın boşorısızlığı ha!ınde re olacağı Başbakan Su'eyman Demırel ın sozlörıyle «duşunülmesl dahl Istenmeyen» karonlıklara gebedır Türkıye MC ortaklığının elmde, ocıkca iflâ$m eşığıne yuvarlanmıs bulunmaktodır Nıson 1975 hozlran 1977 arosmdak! 27 aylık Bırıncl MC ıktıdarının dış ekonoTiik ilışkiler alonmda yaptıkları, bütun oyrınt lanyla belırlenmlştir Anılan donemde, 3 mıiyor 890 mılyon dolarlık ıhracat gercekleştırllmesıne ve 2 m yar 476 mllyon dolorlık Işcl dövızı gel'rl sağlanmasına ^arşın ıthalot 11 mıiyor 655 mlyon doları bulmuştur Blrıncı MC nln ıthalatı dövız geürlerlmlzden yüzde 83 oronındo daha coktur Önemll bolumü spekülotıf amoclarla sîoklanon MC ithalatının flnansmanı lcln Türkly? Uluslararası flnansman kuruluşlarına 5 milyar 44 mıl yon do!or borc'andınlmstır Bu orodo. dovız blrlkimınden de 591 mllyon dolor harcanmış vs Merkez Bonkosı nın yaboncı muhablrlerdekl heşap ları sıfıra ındırılmıştır Son zamlar ve devalüasyon Ile öc be$ kışınm yOzlerce mllyon lıralık vurgun kârına yol acan MC damgolı Ithalat furyasınm sonucları illşlktekl tabloda sergffenmfştfr. Ufus'ararosı para fonu'nun yıllık roporu'nda yer a'an bllgllere göre, petrol Ithalatcısı 81 az geltşmlş ulkenln dış ödemeler actğı toplamı 1976 ve 1977 yıllarında azalırken Turklye'iın ocığı georretrik dızlyle ortmtştır Böy lece 81 Cılke lcmde Türklve'nln dış acığının poyı 1875 de yuzde 3,7 Iken, bu oran 1977 de 12 4 e tırmanmıştır. ödemeler dengesl hesap'arında bellrlenen ocıklonn gellr kalemlerlmlz karşısındokl gelışlml de kaygı verıcidir Uluslararası fmansrıan cevrelerlnde ttehllkell> olorak nltelenen ocık gelır oranları bu yıl lylce bozulmuştur Ekonomınln dış tasorruf gereg'lnl yansttan ve dış ekonomik ilışkiler cercevesınde en finemlı gosterge sayılon carı ışlemler dengesl ocığı 1975 va 1976 yıllarındo gellr kalemlerıne göre daha az blr buyüklukte ıken, bu yıl yuzde 18 4 oronında fazlalaşmıştır. 198! YIIIHA KADAR &NA PARA VI FAIZ OIARAK 10 MUYON 00U R TUTAJtlNDA DIJ BCPr, ODEMf YÜKUMlUtitöU AIT'KDA TÜ8KIYE'MlH 1977 Ylll 01} 00£MlIER ACIĞI, AZG?.ISMiS ÜIKELER TOPIAHINIK YUZDE 12 4 U DüZHINDL TÜRKİYTMIN ÖKMEIER DENGBJ A(lGl Azgellşmlı OlVelsr v« Türkly» 1975 O«rcekl«sme 1978 Gerçekleşme $ $ • 1977 Tohmln $ 25 Mıiyor $ 31 > % "24 S 38 Milyar Azgeiişmişter toplamı S 1.4 > Türkiye'nin ccığı % 3,7 Turkiye'nin Payı Türkiye'nin Acık Gellr Oranları (OcakHazlron Ddnem IMilyon Dolar) 1975 26 Mısar 18 > % 69 YENI DCM G1RIJURİNIN ?MNÜYLE DURDURUIHASİ, MEV. CUTIARIN IS! VADEIERI UZATIIARIK YENIUNMESI GIRI^MININ BAÎARISI rÇıN ULUSLARARASI PARA PİYASALARINDAN 500 M l l YON DOLAR DOUYINDA OPÎA V A K U KREDI BULUNMASI CEREKll GORÜLtİYOB, 1978 1977 2 079 3 % 235 3 1 705 8 % 1184 1 512 4 % 88 6 1 192 8 1786 3 Dış Ticaret Acığı % 102 4 % 280 0 Ihracata Oranı 786 5 Carl Işlemler Acıflı 1 184 3 % 46,9 Gelırlere Oranı % 915 542 4 Genel Denge Acıflı 1015 5 % 27 6 % 67 8 Gellrlere Oranı KAYNAK: İMF «YllllN Ropor» ve Hozins gAslergelerl KURULMALARI IÇİN KREDİ ARANAN ÜÇ GAZ TÜRBİNINİN ENERJİ ACIĞININ ÜÇTE BIRİNI BİLE KAPATMADIĞI HESAPLANDI Füs\ın ÖZBiLGEN FINAN5HAN BAJARI5I Bırmcl MC ortakhğ nı 5 mllyor dolan aşfm blr borclo desteklemek özel ve örgutlu fınansrran kuruluşları i c n buyük bır başarı olmuştur Kapitaltst Batı'nın fınansman merkezlerl Ikinci MC ortoklığını her yönden denetleme olanaöıno kavuşmuşlordır. Güclü Uluslararası ftnansman kuruluşları lcln TOrkıye'nın ıflasın eşığınde soncı cekmesl ıflas etmesınden cok daha yararlıdır Iflas eden kışl yo da kurumu kontrol altında tutmak olanaksızdır İftasın eşiğlndekl bır kışl ya da kuruluş ise, borc verenlerce Ipotek oltıno olınmış demektlr. Bu koşullarda Süleyman Demırel ın duşunmek dahl ıstemedığl karanlık gunler yaşanmayacaktır. Uluslararası para fonu nun eklm ayı sonunda yayınlacak cTurkıye raporu»nda, Türkıye'nln para pryasalarındon yenıden borclanmosına olanak yaratılacaktır Boylece, Demirel Başkanlığındakl MC ortaklığının yolu aydınlamrken Turklye'nln dış borclara dcyalı sun'l teneffuş gerek«iniml glderek artacaktır. önümuzdeki 5 yıll k •vdüncu plan donemınde ano para ve faız ola10 milyar dolar tutarında dış ödemeler acığı sse dahl, me^cut borc'annı odemek icm \enmen borclanmak zorunda kalacaktır Dış bask lor karşısmdakl d renme gucunu de bütunuyle ntirecektır. HCNİN PUHUR! Blr süre önce Türktye de gerek I Inceiemelerînl yapan uluslararası para fonu uzmanları torafın dan hazırlanmakta olan cTürkıye raporu»nda. genel ekonomik durumun yansıtılması yanında, son önlemlerın yeterlılığinın tartışılacağı sır deö'ldır. Türkiye'nın 200 mılyon dolar'ık kredı talebının karşılanması konusu ise ılenkı bır tarlhe bıro^ılacak ve yeni devaluasyonlar ile ücretlerın dondurulması koşu'una bağlcnacaktır Bu arada Turkıyeye. fonun özel cekim hoklorından 50 mılyon dolar dolayında bır kullanım olanağı tanmaraK para pıyasalarından borclanablleceğl onaylanacaktır Gorunen gelışmeler. Mer kez Bankası yetkılılerl tarafından secımler önce8inde clzılen strateııye uygundur. Cumhurlyet ın 6 mayıs 1977 günlu tekonomt sayfasunda acklanan bu strate|i öncel kle. dövız darboğazı arttırıcı blcımde ışlemeye baş'ayon DMC hesaplannın yenıden düzenlenmesme yönelıkti. DCM gınşlerıne yenı sınırlamalar getlrılmesl. ya da kademelı olarak tasfı,esı öngorulmekteydı DCM hesapları kısıtlı dftvlz blriklml Ozerlnde gercekten olumsuz baskılar yapmaktodır. Hesapların vadelerınde uzatma soğlonamarmştır. Glrışler de gunden gune azaimıştır. Yılın llk yarısında 2 milyar doların uzennde bir büyukluğe ulaçan DCM bakıyesı halen 1 9 milyar dolara gerılemlştır. Gerl çeknisler hıztanmıştır OCM hesaplannın döviz bırıklml üzermde yorattığı baskıyı hofıfletmek arracıyla Merkez Bankası yetkılilerınce secımler oncesmde hazırlanan v« Malıye Bakanı C hct Bılge'ıan tarafındon bırloşlk Amerıkada uygulama kosullanna Ilışkın ğörüşmelerı yapılan strateıı (ki almaşık uzerıne dayandınlmıştı Bırıncı almcşık. yenı DCM gırislerlnın butunuy'e durdJrulmasını, mevcutlarn ise vadelerı uzatılarak yenılenmesınl ıcermektedır Bu o maşığn başarısı ıcin uluslararası para pıyasaiarındcn 500 mılyon dolar dolay nda orto vode ı bır kredı bulunması gereklı gorulmektedır Bank Of Amerıca, Cıtlbank ve Shase Manhottan ıle goruşmelerı yapılon bu kredı bır yandan dış odeme acıâ nı karşılarken bır yandan da gerı cekılecek DCM borçlarının tasfıyesınde kullonıiacoktır 500 mılyon dolarlık orta vadeli kredının sağtanması ıcın Mer<ez Bankası yetkılılerl secımler oncesınde uluslararası pora fonu run ozel cekım haklarmdon ıstıkror onlemlerı alınarak yaklaşık 50 mılyon dolarlık bır kuilanım yapılmasını, bundan sonra paro pıyasalarıno cıkılmasını plânlanışlardı Para Fonu ndan vapılmosı ongorul"n kullanım tutorı daha sonra 200 mıl/on dolara yuk seltılmıştı Bi'gun ıstlkrar onlemleri buvuk bölümuyle alın mıştır Uluslararası Para Fonu nun ıse 50 rrnlyon lıralık kredı ıstemını korşılayacağı belırlenmıştır Para plyasolanna cıkılmak ıcm DCM kredılerıntn foız farkiannı vadelenne gore venıden arttırarak olabıldığınce orta vadeli nıtelığıns kovuşturmâ\ı ongören ıkıncı olmaşıktan şınaı'ık vazgecılmışe berzemektedır. 195054 arasında DP nln «an büyük benlmt dsdiğl don&mde Turklye tcrihlnln gorm t d l j i bir »avurganlıklo karşı karşıya Idl Onikl yıllık Inonü Iktıdarı DP'ye buyuk blr dovlz mlrası bırakmıştı. OP bunu Istedigı gibl kullanmoya ve ekonoml de hızla cokmeye boşlomıştı. Donemln Maliye Bakanına DP grubunda eleştlriler yogunlaşınca Men dares bakanını koruyarak, ama grubuna da gdz kırpmayı unutmayarak <Slz Istersenlz hllofatl blle getlrir»lnız» demlş ve onları «tatmlnı etmeye çal.smıştı Grjptakl o çjunkü eleştırllerin haklılıgı blr yaşama donemlnden sonra ortoya cıkmış ve 1958 «Istlkrar tedblrlerlne» gellnmiştl Uluslararası Para Fonu'nun önerdiğl tlstikrar tedblrlerine» 1964 yılında donemln Başbakanı Inonü yln* donemln Başkanı Johnson'la garuşmek uzere Amerika'ya gıttıgınden ıklıdardan duşurülmesi planlanmış ve butçe goruşmeleri nedenıyl© aldığı kırmızı oyların beyazlardan cok cıkması sonucu Istıfa etmlşti Yerın* kendltlnl Amerika da ıken devlren Demlrel gelmişti, Başbakan Yordımcısı olarok. iklncl Cephe Hukumeti uygulomalan ve karşıt demeclerıyle, gercekleşmeyen sozlerlve gruplarına goz kırpmalarıyla tarlhın belirII oloylorını sankl yenlden gundeme gotıriyor. Ama buyuk celıçkiler, buyuk tutorsızlıklarla buyuk komedllerle 1965den bu yono «Başbakan olmnkla» övünen Demırel 1977 genel seclmlerınden onca Uluslararası Para Fonu ile karşılaştı İMF secimınden kısa blr sure once «istıkror tedblrlerltnl onerdigl zaıtıan, sadece Demıral dtğil, Erbakan da, Turkeş de bu «tedbırler paketinin lcınde neler olduğunu cok lyi bllıyorlordı. Cunku, onların Iktldorına sunulmuştu bu önerllerln tumu. Zamlar da yer almaktaydı bu «paket»te, devalüasyon da yer almaktaydı, tarımsal urunlerln taban flyatlannın duşuk tutulması da, kalkınma hızının duşürülmesl de, ucretlerln dondurulması da . Bunların hlçblrl cephedekl ortaklar icln yenl deglldlr. Ne var kl, »on zamlar ve Szellikle devalOasyon ortakları tek tek tedlrgin etmlşe benztmektedlr Kendl oldıkları kararlar halkın yavaş yavaş oluşan tepklsine donuşurken her lırsatta blrblriyl» çellsklye duşmektedirler Ortaklığın MHP kanadı «devaluasyon yapmak soysuzluktur» derken, Erbakan «devaluatyonu slz gldin onu yapan Maliye Bakanına •orun. Bunun ekcnomik kurul'la llgisl yokturı dlyebilmekledlr Işlerlne gellnce MHP da hukümettedir, MSP de. Işlerlne gallnce Iklslde en yaman fhukumet muhalıfl» ketllmektedlr. Üstallk Erbakan acıklamasım kendl hökumatlnln Maliye Bakanı Amerlka' da IMF'den borc Isterken yopmakto ve Domlrel'i cok guc durumda bırakmaktadır. Tıpkı Demlrel'ln 1904 yılında Inonü ye dış polltlka konusunda Johnson la göruşmek uzere Amerika'da bulunduğu sırado guc durumda bıraktığı ve Iktidardan duçurduğu g'bl Ortokların «telâşı» aslında solt blrblrlerlyle cellşklye duştuklerl lcln değildlr. Davaluosyon ve zamlordan sonra bunları dMtekleyecek ekonomik kararlardokl celışkilerden ve tutarsızlıklardan kaynaklanmaKtadır Devalüasyon ve zamlarda blrleşen ortaklar gercekte bunlardon sonraki kararlarda anlaşmazlığa duşmuşlerdır Kendl partllerlnln göruş farklılıkları koaiısyona yantımokto, kararları geclktirmekte ve birblrlerlnl gorip ga YORUM den oluşmaktadır ithalatın bHeslml öyle blr nltelik taşımoktodır kl, anıion oranların arttınlması Ithalatı kısıtlamaya vetmez İthalatın bellrtilen yapısı gerek davaluasyonla gerpk8e teminot oronlarınm arttırılmasıyla flyatların daha da yukselmeslne yol ocmoktodır Itholot kısıtlarnmayacak ancak flyatlar sur«kll yukselecektır Ortokların anlaşmazlığını doğuran İklncl karor, falz oranlorına llslkındır MSP «falzl hararn» soyarken ve «butun kotuluklerin anası olarak falzl gorurken. faiz oranlarının duşurulmcsinl Istemektedir Oysa hukumetin Boşbakon Yardımcısı bu acık'amasmı yaptıgı sıralarda hukumetin Mollyp Bakanlığında, falz oranlarının orttırılmo«ı yonunde calış maların yogunlastığı haberlerl gelmektedlr Gercekte, salt pkonomık açıdan devalüasyon kararından sonra falz oranlarının arttırılmosı olağandır Ekcnomıye tprs gelen boyle bır karardan sonra onılan o'onların duşurulmesldlr Bu noktada partl goruşu Ile ekonomik llkeler bırblrıyle cellşmektcdir (Jçuncu bır konu da, kredl hacmlne lllşklndlr Porayla oynatnak cok duyarlı blr Islemdlr Hele de devaluasyondan sonra Ortaklardan blrl şlmdl daha cok Kredl verllmeslni Isterken, dıgerı daha az kredi verilmeslnl Isterrektedlr Ekonomik acıdan doğru olan kredl hocmınln. başka blr deylmle ceşttll keslmlere verılen toplcm kredi mıktorının düşurulmesıdlr Yoksa flyat artısları blr de bu yonden koruklenmlş olur. Zamlar ve devaluasyondan sonra olınacok kararlar son derece onem taşır Zamlarla ve devaluasyonla amaclanan etkllerin y«rlne gelmesi ıstenlyorsa Ne var kl, bunun Icin sağlam bır Iktisat politikası, ondan once de sağlam ve cıddı bir hukumet gerekmektedir Hukumetin blr kanadı Maliye Bakanı borc ıstemek icin İMF kapısıno gıtmlşken onu dunyayn «lurnalı etmekte, blr başka konadı da daha onceden bıldlgl onlemleri «soysuzluk»la nltelemektedır Gercekte, alınacak ekonomik korarları Demirel sscımierden hcmen sonra kendl gru buna doloylı olarak acıklamış ve <Buyuk Turklye'ye» ilışkin rakamları arka arkaya sıralarnıstır AP grubunda ıkınci cephe hukumetının olıışmasındon kısa sure once saotlerce fkalkınma hızı, vorlar ve varolacaklar» uzerıne nutuk cekerken Demırel bugunku ekonomik aurumu, nelerle karşılaşılacagını grubuna goz k rparak anlatırıştır Yuruttugu iktisat politlkosmda nasıl celışkilerle karşılaşılacağmı belırtmıştir tek tek Iktidara gellnce de, onun çel'sklsl prtaklarının cellsklslyle butunloşmış ve duzenin çelişkisıno donuşmüştur. KEBAN TAMAMIANIRSA... Ener|l ac ğ nın kacotı'ması ıc n kurulacağı be'ırtıien uc adet verı gaz turbımmn şu andakı gunlu< ener|i acığm n ancak ucte b rıne yakıi br boiuiiunu karşıloyabıleceğı bplırtllmektedır Gaz turbınlennın re"n cok paholı enerjl urettığını he"n de devamiı ola'OK calışacak bır nıtelık tas madığ nı bçl rten yetkllıle* gaz turblnlerlns horcanacak dovız le Keban Santrolın n hsnuz kı ruİTiamış son dort ünı'esının ıhale edllTiesının enprıı sorununa daha gercekcı bır yaklaşım ola ccğ nı belırtme<ted ler ılgılılerden al non bılglye g6re gaz turbınle rlnm en buyuklennn kopasltesl 2022 megawctt c vannaadır Enerıl ve Tablı Kaynaklar Bokcnlığı da 20 megavvattl k gucte turbın Ithal etmek Iste mpkte'iır Ancok elde peşin odeme yapacak do \ z bulunmadıflından gaz turblnlerınin kredılı ola ro* ıthal edılmesme colışılmoktod'r Bu nedenle ceşıtlı ootılı ulkeler ve flrmalarla temaslor yap.ı dıgı bıidırılmektedır OzelUkls Itaivan fırmalarınm tomsılc lerının ve ceşıtlı batılı komısyonculann Enerıl ve Tabll Kaynaklar Bckonlığı ve TEK yetkılılerı ıle temaslarda bulundukları öğrpnilnışt'r YoDarcı komısyoncu ve fırmaiarın teklıf ettıklen kredılı satış bedel prının ise gaz turbınlerlnın gercek fiyotlarınm kat kat ustunde olduğu oğren İTilş'ır Düzenin çelişkisi Talcın DOG\Xrlp suclayarak dunyo kamuoyu onunde gülunc durumlara duşmektedir Anlaşmazlığo duştuklerl uc onemll ekonomik karar vardır ve bu kararlar gerçekte. salt ekonomik ocıdan zamlarla ve devaluasyonla kesinlikle celışmektedlr Bunlardan ilki Ithalat temınat oronlarının arttırılmatına llişklndir Bu oran, kısaca, Ithalat yopmak Icın başvuruda bulunuldugu zaman, yapılacak Itholatın belırli bir mlktarının bankayo yotırılmasına ilişkindlr Ornegın yuz dolorhk Ithalat yopılocaksa, bunun yuzde onu Merkeı Bankosına yatırılmaktadır ıthalat başvurusn sırasında iklncl Cephe Hukumeti gecen hofla lclnde bu oranları arttırmıştır Oysa, bunları arttırmak flyat artışlarını daha da kcruklemek demektlr Öte yandan, davoluosyon zaten flyat artışlarını korukleyen blr olgudur Turklye'nln Ithalatı zorunlu, başka blr deyımI* «mutlaka satın alınması» gereken urunler Bu arada Kebar ın dığer dört ünltesınln tamamlonmosının sağlayacağı gucun 30 adet gaz turbmırln gucune eşıt olduâunu beıirten yetkı 1:1er bu unıtelerın tcmamlonması ıle elde edlle c°k enerılnın de gaz turblnlerı Ile elde edllecek enerlıden cok doha ucuza mal olduğunu bıldır ne'tedırler Yapılan hesaplamalara gore kuruluç gıdenerl haric tutulduğunda Işletme masrafı olorak bır kılovvat soat elektrık enerııslnin maıi/eti, fuefoıl ıle calışan sontrollorda 168 kuruş, su gucu ıle colışan santrallarda ıse 7 ku'uştur Bu durumda hidrolik kaynakların değerlendlrllme'îi yoluna gıdlleceğl yerde cok yüksek falz karşılıklorı odeyerek gaz turblnl Itbal etmenın ve bu santrallarda Ithal edılen fueloll yakmanın dışa bağımlılığın tuzağına blr kez daha yakalanmak oıdu<3u bıldlrılmektedlr Turkıye Elektrık Kurumu nun hesaplamalarıno göre. Türkiye'nin gunluk ener|ı ocığı 4 mılyon 200 bm kılovvatt saat cıva'inoadır Uc adet 20 megawatt gucunde goz turblnı kuru up devreye gır se bıle bu uc santrolın sağlayacağı toplam enerıı mıktarı 1 mllyon 200 bın kılo^/att saat clvorında olacaktır Böylelikle şu ondaki gunluk ener|i acığ rın ucte birlnl dahl kapatmak olosı değlldır llgılıier, enerjı açıgını karşılamak uzere gaz turbınlerl kurulması vonunde ızlenen polıtiKanT Turkıys nln üc yıllık akaryakıt dovızının bır yılda harcnnmcsı anlamına geleceğını bellrtmeKtedır le Böylelikle kıt dovlzler ener|i uretecsk hıdrol k scntroliarın Ithal gereklerını karşılamak yerıne şu andakı sıkışıklığı gıdermek uzere gaz turbınlerı ve fuel on santrallarında yakılarak yok edı mektedır Enerıı ve Tabıı Kaynaklor Bakanı Kâmrcın Inan ın «en paholı enerıı bulunmayan enenı e*ır» polıtıkasını bPnırrsemesı ^e «avunması. ge lecektekl ener'iyı sağlatnok uzere rıerekh ao/ızlenn bugunden yakıi p bı'ır Imesı anlamnı taşı maktadır PİYASADAKİ KÂĞIT PARA MİKTARI 73 MİLYAR LİRAYA ULAŞTI HU MlKTARİNDAn AÜ ÎIJ, 2. MC HoKÖMEllNIN FKOHOMIK ONLEMIER PAKETİNDEN BfKLEOIKURtYlf (EIİ4IY0R; MC KURMAYURI BU GELİJIMİN OK IENMESI IÇİN MAAJ VE ÜCRFT LFRIH DONDURUIMASINI ZORUNIU GORÜYOR. MERKEZ BANKASI'NIN HAFTAUK DURUMU {MİLYON TL REZERVLER Son hofta 18/9/1977 13 408 119130 20 256 20 648 73 024 243 512 72 3 8 42 115 MILYON DOLAR) Pıvasadakl kâğıt para mkton 73 mX\vnr Hraya varmıştır Bovlece, sor hoftakl artışı,la blrllkte kâğıt para rıiktarında eylül ayının llk yarısında 6 m lyar llraya yakın blr genişleme sağlanmıştır Kâğıt para mıktar nda gözlenen hızlı buyüme ekonomik onlemler paketınden MC ortaklığının bekiediklerıyle celışmektedlr. öze!lıkle kamu keslmlnln Merkez Bankası kaynaklarına başvurma gereksınımlrı ortadon kaldıracağı one surüleT zamiara dayalı ekonomik önlemlere ilışkin llk uvgulama sonucları tersme blr gelışımı sergılemektedır. 1977 yılında bütün zamlaro göre hız'anmış bulunan kâğıt para mıktanndakl artı^ yetkılllerco csosyal amaclı» zorunluluklarn bağlanmaktadır Ancak bu gerekce gerceğl yansıtmomaktadır öze Hkle ayın ılk haftalarındo mllyarlarca lıra birden arttırılan kâğıt para mıktarı, büyük olcucîe kamu gorevlllerlnın maaş ve ücret odemelerıne harcanmaktadır Kamu görevl lerln'n favı ve ücretlerl Türklvede butun aynntı.orıyla bılınen b r verldir Ancak, butcelerde komu gorevl lerıne ods Hesap kolomleri AKTİF Altın ve döviz meveudu Kamu keslmi kredılerı özel kesım kred lerı Tarım kesıml kredıleri Dığer ckt.fler (DCM karş ) Toplam P ASİF Banknot emısyonu Dovız borcları Merkez Bankası mevduatı Mevduat nunzam karşılıkları Dığer pasıfler (DCM karş) Brut rezerv'er . Net rezervler . Bekleyen trarsfe r l er hoftaya % fark 05 06 öneekl Blr yıl n ntb£791 r «•1 Ul 17/9/1976 16 68 12 13 48 160 974 986 203 940 664 772 19 7 7 En yüksek 17 654 119 130 20 266 24 580 71 386 243 512 72 O S 2 4 154 11 CT6 42 632 115 632 977 3 30/73 2 04 2 En düşu! 11 70 13 17 64 190 343 968 320 626 649 342 21 1 4 01 06 362 656 694 565 632 £36 3 3 257 5 20142 1 7 1 4 02 01 02 04 08 1 0 49 791 749 9 273 32 079 68 880 1 032 4 2 447 0 425 1 5C97 1 156 7 405 35 521 93 134 5123 3 632 2 P30 9 necek paralann yer aldığı ccarl horcoma'ara kalemı sıhhatli hesaplamolar yerıno, rastgele ongorulere da^andırılmaktadır Öngörüler Iss gercek dj'ura göre blr hayli duşük tutulmoktodır. Bu durumda her yıl Malı/e Bakonınm tel ernırlerlyle defterdarlıklar ve merkez 6aymanlıkları kanaiıyla ödenek tfışı ödeme yapobılme olanaklan zorlanmaktadır Ödenek dışı ödemeler 1976 malî yılı icmde 10 2 mHyar llra olmuştur 1976 malî yılında kâğıt pora mıktnrı da 102 mı /ar lıro artarak 415 m l/or l.radan 51,7 mıl/ar lıraya çıkmıştır. Son yıllorda komj aörev ilerlnln maaş vs ücretler ne yonelık ödenek dışı odemelenn, butünüy'e banknot matbaalar nın cnlışt'rılması yoluvlo karşılaıdığı gozlenmektedlr B j , Merkez Bankas n n ekonomldekl yprlni bas t bır para nakncsırp donuştCrmektedır , oulj sahıbi ve Şılı cuntası domşmnnı V ton Friedrran a aore pora crzmın ton m na gote f | egısır o kle bııl kte eş orondo olrnoktaiır Para orzındokı ortış bellı bir sure sonra ayn / a fiyatia'a yansımoktadır Şıll cunfasınm volunj cızpn «parnso1» gr>rüs'erın ışığınıio Turkue de enflâ15 on rt 7 nın, gerek Şıh ger°kse benzer Lât Am^'iko ulkplennde olduâu gıbı orumuzd^ki y | yuzig 50 lere sıcravcroğı sonucuna varılrroktodır Buna korşı MC Oatklığının nnlemı mooş ve ucret'erı dondurmak bıcımnde ge'ışi sktedır. ENHASYONISÎ ETKILER Para arz ndakl artış n oltı M dokuz avlık" hır zarron kesi'i icmde flyotlar qpnp| sevr,es nı etkıled öl cok sayıda ekonomıst taraf ndan sa\unu'on b r gorustur Para arzn n fıyatlar uzerlndekl etkısı. 1976 robel ekoncnl