Katalog

D oır ÎO fYlft 1977 kCDTl Z ABDULCANBA2 PAN TOPIANAM pA.VUİi HA2\ TURHAIM SELCUK ijik BARAKLI Niçin çalışıyorsunuz ? omar zoman onketler vopılır E\ dısındo bır isf» ca! şen <adınlaro somlur «Nıcın calışıvorsunur'ı Ama colışsın, calışmasın hlc bır erkeğe sorulrraz bu soru Colışmak pnro Kazcnmak bır erkeâın remsl hakkı ve gorevı olarak b«mrrsem ış On ara da «Eşmzın cahşmasını ıster mısmız''> ya do «Esmızın calısmasmı nasıl karsılıyorsunuz''» sorusu yönel tı r Geneılık'e erkekler de bu sorulara «A e butcesıne kotk da buıurmaK ıçın kadımn do çoUşmast gerekîığn bıcımde ce vap verırler Eşlerının calısmosını engelleven en buvuk etkerın oe cocuk onn bokım ve ogıtımı oldugunu sö.'erler Ama acaba bJ steksızhkte geleneksel kadın ve erkek rollerın n aiışkan lıklor n h c rrı pavı yok dersm z1? Insanlann yıyeceklerım oncak avlanma >a da neyva t^ploma ıle bulabndıklerı çaglon cozunuzun onune getırın Erkı^k be'kı de elırde taşton vontarak voptığı kasoboda ı'kel bır arac yabcr hayvarlarının peşınde dolaş p auruyor Kodın da \webileceklen o t l c ı meyvaları toplomak zorunda Sadece bedensel gucuyle erkek dcho zor gorunen bır ışı yapıyor Çoğu zonan bov e düşunuruz değıi m ı ' ATIQ O çaâların kadınlorınm. 1P >c oo 20 yuzyıl kodınlorı Kadar nann zayıf gucsuz ofdtkla r nı sonı,or musunuz9 Yıne de o çagiorda bıle aılede bır ış bolumunden soz edılebılır. ADI YEMEN'DIR Havada bulut yok bu ne dumandır Köyde bir ölüm yok bu ne figandır Şu Yemen illeri ne de yamandır Adı Yemendir gülü dıkendir Giden gelmiyor acep nedendir ? j J Röportaj: Fikret OTYAM Kadın • erkek iş bölümü Kadın n bedensel gücünün, erkeğs oronla bıroz daha az cl^osmdan ve onalık gorevlennden doğan bu ış bolumu n« \ozık kı orun zararına olrruş Erkek alet yapmaya, yaptığı oletleı kullanmaya başlamış Bu ona aaha bır ustunluk sağlamıs Ve sonunda belkı de arlık kadının yardımına gerek djymamış Yacabıldıg gıderek gelıştırdığı aroclor yeterlı olmuş Dolayısı\la ış bolurıu gıderek crtmış Kad n artık dışorda calışon erkeğın ev ıcınde* rahatını SGğlamakla, ono yardımcı olmaya başlam s Ama bır sure gecmce, Insan toplulukları toprağo, tar ma boğlı bır ekonomı duzenını gercekleştırmışler O zaman yenıden kad rın emeğıro, ş gucune gsreksınrne duyulmuş Yoln z bu donemde e!de edılen urun aıle ıcnde tuketıldıâj para get ren bır meta olmodığı Içn kadımn uret me kotK sının farkma varılmamış Bugun bıle kırsal alanda yoşa,an <e ev kcdını adı altında toplanan oysa tarım c al uretıme , uzde yuz kotı cn kadınlorımızın durumu bu değ I mı? kolblmdekl dOBtumdur j oır artık, ben ona bır selâm verec«â' m kl benden ona mllyon ve ıkı bln »elâm olsun. melyon veffejtı selâm .. Ve ona ıkl gül ver bir tan« bir elıne, bır tana dıfler ellns öpsun onu varba gLbeHz ell za rOÖ""1 d ört lezzetlı opucük bır tanesı buroya. bir tanesl buraya bir tan»«l burayo b r tanesl de buraya» Avrı Bey, opücüklerln yerlennl de gfisterlyordu .. iyl yerlerdi . cVarboa va arbao uorbaln .. dört öpucuk ve kırkdört öpücük daha » Kaslde boyle urayıp gldlyor^ du «her dpücük ka!b9 şıfa olsun nerede gurbette bir ınsan vorsa ona da şila oliun, butun «anlara» Dört duvar arasında Kad'mn emeğl böyleslne önem ve değer kazandıkton «oira kadımn tekrar ev Içıne cekı'mesın n nedenı de yıne dejjiçen ekonomık koşullar Aılenın tuketebı'eceğınden cok /etıştır len urun boşka gereksın mlerl karşılamak ıcın kullanılmava bcşlan yor G derek para ekonoTiısı doğuyc tıcaret başlıyor. Tıcoretı de e/ın dışında calışmaya o'ışmış olan erkek yapı\or Koaın erkek b rlıkte uretılen rrclı erkek pazarlıyor Bu aroda tekrık gelışıyor Erkek dışa donük eğıtmi alışkanlıkları dolayı^ıyla teknığın gelışnesınde etk n bır rol oynu>or Bır yandcı tıcaret yoluvla kazanılan dcğerlenn bırıkımı kodınm tanm olan ndo catışmasmın gere^inl ortadan kaldırırken öte yanda kuliorobı'dığ teknık olaroklar erke^ı her gun bıraz daha egemen hale getfrlyor Buna kadımn analık gorevı ve top'unlorın gei şfırdığı ceşıtll ahlflk değerlerının baskısı da eklenlnce, kadın dort duvar arasmdan kurtulamaz duruma itılivor. Güç koşullârın işçisi: Kadın Sw ,'uzvıltardo sonayıin d*v.,.4)#tmjflri« llerlemesl nın empğ ne senıden gerek duyulmasına nedfn olu^or UstelfK bu donemde kadın henu7, cok zor durerfliarcttf koldığff>öo cdlışon vosıfsz DT ışçı kesımını oluşturuyor. Boyle olunca da, en az üîrete a?ı Işını ka,betnemek ıcİT en ÇLC koşullaro seslnl Cikaraıravan bır ışcı tıpıdır Onun bu caresızhğı ışverenın ışıne gelıyor Kad.n ışcı tercıh edılıyor Bır bOKima kodınn yaranna oluvor bu Cunku belırll ış kollarında tecrjbe edınmek uzmanloşnok olanagm bulu/or He e soi ık c*un/a sa/cşı olert yo do yo'a anan sakatlcnai erı'ekler n jprıne koaın'arın da hc /oğun olarak cahşmaya başiama anna neden oluyor DunyOji kona, acıya boğan bu ı<ı *ovcsm getıfdığı 'ek oljmlu çe d^ bu olsa gerek Bır kere doha tekrarlanmarrası koşulu ve dıiegı, p e bette r EsdeğerliK Bugun de kad nların ca ışrrala'inın l< nedenl ekonnrlk koşj lar Geçım yuKunu b r tek kışın n erkegın uzerıne yıkmak haks zlık oluyor Sonra değışen ,oşom koşulları edındığn^ız bılgı \e deneyler bızs oğrettı kı kcdın da erkekle eşdeğerlı bır ckla yeteneklere sahıp özell kle hukuk acıs ndan aynı hok cro sonıp Sodece kaaın o'dugu ıc n ınsanlık haKlanndan .Czaecnes1 du$unulemez Öyleyse kad'n da kendınl yet şt'rmek zevk aldığı bır ışı yapmak n^es ek sahbı o mak, ozqurce Korar vermek ve davronmak, topluma katkıda buluimnk VQ'O' ' oımak başarısmm tadna varmak nakkıı a sa"ı p omaiı. Ailede yeni iliskiler B J kazarcla'in gıderlerı yok rru? Elbette vrr Ca hovatmn getırdığı /crgunluklar var Kadımn ekonomık ozgLrf luğj /e etkın'ıâ. dofavısı/'o oıle \ap smda or oya ckon değ şme ve gel şTteler var Burada daha etkılı ve bınnclı bır ışbolumunun aelıştırılmesı sorunu belırgnleşıvor Kadımn ana o!arak göre.ıerı \,ar Bjnun cm de eğıîı.nı s o g . g n n korunma^ı cocuklarının bakm ve eğıtım sorLnlarının cozumlenmesı gereklı Erkegın geleneksel rolu ve al şkcnlıkları nedenıyle kadırın colışnasırı ve başanstnı enge len esı olasılığı var Bu yuzden erkegın de yen bır toplurr dLzenıne a/ak u/durabılecek bicır"de eğıt'me=ı gereğı dj>uİLyor. Aıls ıcınde \erı ı'ışkıler yenı etkıle'sım b ciT'erı doğu»or Zaman zamon a'ışılmış deger >,arg!orıyla aılenın gereks nımlerl cel şr. ye duşuyor Yen a ıe yopısınn gel ŞTesı ıcm topiumun da /ard n cı olması gerek>or Bu acoa uyumsuzluklann aşır.i klar r ortaya cıkması da olasıl k taşıvor Sorun cok yontu Ama soz konusu da aılenın ve top umun mutluluğu. UmuduTu yltırmeye boşlad n Ac9p Rels e vasam arlatsorn Yemen e neden geldığıml Dir yararı dokunur n ola? Avnl bey «murrkun» dedl, <Bukra Ailah kerım reıs mektepte oturur, gıder anlatırız > Reıs. Devıet BaşKamdır gldeceğız Rels e ciKacaflız huzuruna hal boyle boyle bul t e y zerri ya koca Reıs dıyecegızl Avnl boy, bır rame yazalım. d«dı ve kağıt ıstedı. kağıt vardı ama yandon ıkl delıklı olurmuş ve aldı defterl Avnl be>, tukenmez kalemle yazdı kısa bır name, «Bukra» sabah ne<teb« göturüp vereceğ'z. Radyo ve televlıyondan da yardım İ3terlm. çırp dıys bulurum teyzemil lyl oma. blzlm trelsler ne yaparlar, hukumet kuruldu rrnı ac*p, aramalı radyodo ulkemlzl, almalı haberlerı» Eşs dosta armağon Içln aldığım yenl rakının son şışesml de actım Avnl bey ve hane efradı gat nı çığnemış, artık gat yap'akları dahı toplanmış ıdl Te'mosda kokusuz yanl buhursuz su, dort liraya alınmış Fran sız suzme peynlrl, uçgen, yanın da ufak b r top kadar ve de he dıyesi 16 Türk Ifrası olan karpuz pırınc pılovı ve de pıspos lı salata Bura halkı da acıya cok djşkun, Arnavudun, Rumelı lının bızım guneylının adı cıkmış severım acıyı, Meksıka Olımpıyatlar na gıden gaze tecı arkadaşlardan acı bıber ısteyecek kadari Ama buran n acı bıberı Pıspas felâket bır acı, yazıvla anlatılTaz Çemen. domates pıspas, sovan, k m yon, karabıber. cemen kanşımı salatayı yerken, /edı yıl once tum ocıları tumden yasak eden Prof Dr Hasan Telatar'ı vs u serımı de anarak ve yudumluyorum rakımı bır yandan kuvve'lı rad/odan memleketıml ararken ve ha,ret bır şarkı, COOOK uzak'ardan gelen şarkı bıtıyor ve spıker, «Incı Cayırlıdan şarkılar d nledınız» dıyor ve o anda cok kuvvetlı bır radyo bastırıyor bız m c lız sesi, yalellılerle1 Kahrolmamak elde mı, oyle o uyorum kulagım rcd>oda yıne aynı cılız ses cAdalet Partısı Nahıt M^nteşe hukumet kurma calısnalarına de\,om Yaıe I lı Mıllı Seiânet 1 Parti'5 Yaleil ' yaleeel Mıl ıvetc Haeiet Part sı yaıel ı ya i ee ee»el devam edıyorlar» Te^p de acık, sonradan ye n ıden dınlıyorum cızırtılarla hLkume: kuruimamış daha, yalellı ycleeeel! MHTUPUÇMA ICA5IDE IIE 01UYOR KA5IDEVİ /SIAH DA U1ÜH BIR KASIDE HE CEYAP VEBIVOR VE BIR KASIOflEJMEKTIR GıDı YOR. BAfKAH'lK MAKAMINA MEKTÎP. OENTYOIL HAFTANIN SEURU GÜKIERI BAJKANI. YAKf REıSi RAHATUKU 60RUYOTSÜNUZ, DİNUYOR. REIS Ben d« gurbette bir Insandınn, bu eeldmdan benm de nasıbım vardı ve Reısl görmek uzere «nektep» yolunu tuttuk Zoor dedim. Devlet Başkamna «aray yapılıyor, yer yanı mokam bulomamış bır mektebl boşaltmışlar Rels orada calışıyor Mektep bohca lclnde bir yapı O*rışte kapısında eskl tufekle nöbet bekl«yen troçı uıamış, yoslı bir er: köyluler, kadınlar, geno ler ellarind» mektuplorla boho»nln orosıno burasına kaykılmışlar. Ododa genc. ama cok geno bir cocuk, matbu, ufocık bir kaflıda adını yazıyor basvuranla r.n. yazdırdık ve ana mekteb* gKdlk. burada ustü başı doha bir duzgun bır er kuğıdı alıp blzl mektepten lcerl bıroktı Özel kolem müdurünun odasında, ustlerl başları oğır kumaşlı bellerlnde okkalı cembıyelerıyle, cok ioygı goste'ilen şeyhler ka bıle reıslerı bır suskunluk icinde koltuVlara gomulrr.uşler Özel kaiem muduru Avnl 8eye ve bana aa yer gosterdl, ikl çeyh kalkıp \6T verdıler. <şukran» dedık Avnı Bey cTurkıyelı gazetecı» o'duğumu bıldırdı ve Rei8le goruşmek dıleğımı ılettı mudur, cmumkun» dedi «b ıkra» yanı yann, teşekkur edip c\rıldık Mektep denllen yer, Cumhurbaşkanının halkı kabbl ettığl. hacetiermi görduâu makamı I1 mış Haftanın belırlı gunle'i bu kadar kısa bır ışle 'den sonra başkanı yanl reısı rahatlıkla çoruyorsLnuz o dertlerın zı dınlı vcr, gereken emırlerı veıyor, bu zamanm «ımamjlığıdıri . Halk boyle olışm ş, acaba deaım kendı kendıme bızde de bu «demokratık» uygu ama yo7 pılamaz mı Ya da Başkan bovle bır denemeye gırmek ıs er mP Baskanı görmek yanl reısl goinek ısten emden tam 410 yıl once be kı şurclardan bır yerde 1559 da vezırlık rutbesı verılen Sınan Paşa. Mustafa Paşa n n yenne Yemen serdarıığmo getırılende o da ^clk n derdını dın en şî kımbılır"7 Daha once Yemen 9 ha'eket e'nış o an Ozderr roglu Osman Paşa Kuracglu Hızır Reıs ıle bırhk'e Cdde\e ge'dı Taızz r Zeyd ie r e ınden aljndı Sınan Paşa 5 ocak 1569 da Mısırdan \ola ciKarak Osman Pa^a ıls Yemen n Kahıre kalesm kuşdtt Kale 3 ma^ıs 1569 da Imam Mutahhar n elındei a ındı Os rian Paşa/ı çekemeyen Serdar Koca Snan Paşa, O nu Yemen' den uzaklaştırd , yerıne Hasan Paşayı Yemen beylerbeyi yaptı' 15 mayıs 1569 da Yemen yenıien Osmanlıların buyruğjna gec tı, ülkedekl Zeydı egemanlığıne «on verıldi özeliıkle daglık bolgede başıbozuk bır duzen surdjrmek ısteyen surduren Araplar dıze getırıldı ve Imam Mutah har Osmanlı devletıne bo? eğ mek zorunda kaldı, yıllar sonra1 Serdar Slnan Paşa 1571 martmda Moha llmanından ayrıldı, Hasan Paşa başarılı olamamıştı yerlna Behram Paşa atandı ve Behram Paşa tom yedı yıl /o nettı u'keyı, başarıyla Ne var kı başka egemenlık ağır gelıyordu bu savaşcı Insanlara, yenıden karış klıkiar cıkarmaya basladılar ayaklandılor Zeydıler uc y I ordı ardına başkaldırdılgr v« ı ı (Devamı 9. Sayfada) GATI ÇİĞNEYEN ÂŞAĞI YUKARI HERKES KASİDE,, YAZIYOR DEFTERİNİ CIKARIP Fakat c#vlrt tam olmuyof, Avni bey karşılıklarını bulomıyor, örneğin tnucum»un ve teyp donuyor «Daıma nucum var» tNucum redı r ? > tNucum'' Yagnı'» cAy ışığı mı Avnı bey?» cMehtap olnasın? Ay ış ğı?» tŞımd efandiTi, semada şe ( ler yo< nu hanı ya şey, elektrık ,apı\or ne derler onlara7» «Şımşekı dıye haykırmışım1. tEvet Avnl B«y •delım » San alı kadınlar baştan başa kapalı başlannda tayımalan gereken »»yalarla San'a «okakiannda, übüğü kâğıtia kopatılmif çoytkwilık, komşuya çoy Içmey*.^ TIŞOK mT derter onlan? Bllrum ben » çlmdl devom «Şimdı bu nücum belk! çlmşektır havlel bed men nucum ha/let oed sabbah Alıah, bu ş rşek daıma tesbıh veriyor, r sonra efandım tekra salah adcal hosadijl mezarı . yanl bır de se'om olsun cok ateş var ufak ateşlerı yaıı, cok var bınlerce mil/onlarca haaa? Her bahcede çok yanı var, hasa der ler arapçada ufal? at«ş!erl. Kur* anda herşey tesbih verıyor h«r$e yi selamlryo'' tıpkı tesblhte Allahı andığımız glbl, şımdl s z benden tercume ıstiyorsjruZ ama ben ac zım /ağnı butun selâmlar kalbınden yan kuvvetle sana bu selâmı tek ıf edl,orum, efandırr ejer kım bana karşı gelırse >anı mLarazat ederse ona şerıat kanjnunu tctbık edeceğım bu selâmlar benım se.âmım k mse muarıza etmesın 7 haa Sonra efandım, ben sana Cok kaslde verdlm, belkl slll kosıde gıbi yaptım sonra dedım ora sen Allahtan korkmuyor musun 7 Işte efendırn ben bır ar kadaş na yazmışım bu kasıdeyl cok sevdığım bir arkadaşım ıdı ve bana mektup yazmadıöı ıçın» MÎKIUPUJMA Mektuplaşma böyle oluyor, kasıde ıle1 Kasıdeyl alan da uzun br kas de ıle cevap verı/or ve bır kasıdeleşmektır gıdıyor' «Esen ruzgâr ona du»jr kı o GARTH SU GlTME.SiNE.GO2 P£S1ND=.N 6ÎDSCE&IMHAYIR. GAB.TM, SABIRLI 01. B ^/EDldlN KADAB O «KASIDEVe Avnl bey udunu alıyor. başlıyor çalıp soylemeye Avnı bey de nıce Yemen lı gıbi saatlerce cığnenniştır gatını ve keyıflıdr daho sevecen, daha candan ve da daha ke, if'I Gatı cığneyen herkes aşagı yukarı f «kasıde» yazıvor def ernı cıkortıp ve Avnl bey besteledfğı bır kasıdesm gecıyor. ağzımda o acılı salatanın ctakuz»un ba haratlı tadı ıSelam el bedr el r^ünlr ei dava vağrl benden «ana se lâ'Ti venyorum efend m yağnı bu bedr daıma bu selamı yTg nı her ay cıkışındo benden sn na se'âmlar olsun efendım •vel nurum havle ve vıldızlar etrafında olsun» l UNUTMA O 04 KATAIJ PAVttANACAJC ve. ÇB.«AR.£TI'NI TUM OUCUNU DiŞi BOND M12A VE KADIMIKI ffAintRMA OUASIUÛI Bu köşede csvoplondınlmosını Istedlğlnız sorulorı blze mektupla gonderebllirsinlz. Biz de cevaplarımızla cozum bulmanıza vordımcı olacogız Her konudakl soru ve sorunlarınızı şu adrese yazablllrslnli: cKAOlN KÖSES'» CUMHURIYET GAZETESİ CAĞALOĞLU ISTANBUL MAUHA.SİLAHL\ T Çtf/E L